Hukkunatayá respetasun

1. ¿Imanasqataq respetasqa kayqa ancha allin? (Rimarimuytaq Proverbios 22:1 nisqanmantapas).

LLAPALLANCHIKMI munanchik respetasqa kaytaqa. Pipas respetawaptinchikqa kusisqam kanchik. Chaymi nichwan respetasqa kayta llapallanchik necesitasqanchikta. Chayraykum bibliapipas nin respetasqa, valorasqa utaq kuyasqa kayqa ‘quri-qullqiyuq kaymantapas aswan allin’ kasqanta (leey Proverbios 22:1).

2, 3. ¿Imanasqam wakinpiqa sasa kanman hukkunata respetay? ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

² Respetasqa kayta munaptinchikpas wakinpiqa sasam kanman hukkunata respetayqa. ¿Imanasqa? Pantasqankuta qawasqanchikraykum hinaspa mana respetakuq runakunapa chawpinpi kawsasqanchikraykum. Chaywanpas ñuqanchikqa respetakuqmi kananchik. Jehova Diosmiriki kamachiwanchik ‘llapallan runakunata respetananchikpaq’ (1 Ped. 2:17).

³ Kay yachachikuypim yachasun respetakuq kay imayna kasqanmanta hinaspa familianchikta, iñiqmasinchikkunata chaynataq mana testigo kaqkunata imayna respetanamanta. Astawanraqmi rimasun sasa kaptinpas imaynata respetakuq kanamantaqa.

¿IMAYNATAQ RESPETAKUQ KAYQA?

4. ¿Imatam nichwan respetakuq kaymanta?

⁴ ¿Imatam nichwan respetakuq kaymanta? Respetakuq kaymanta bibliapi rimaspanqa nichkan hukkuna allin sunqu kasqankurayku, imatapas allinta ruwasqankurayku utaq autoridadniyuq kasqankurayku valoranamantam utaq kuyanamantam. Nichkantaqmi sumaqta rimapayanamantapas hinaspa pinqachinapaq hina kaqkunata mana ruwanamantapas. Hukkunataqa respetananchik manam obligasqa hinachu, aswanqa sunqumantam.

5. ¿Imaraykum hukkunata respetanchik?

⁵ Jehova Diosqa munan hukkunata respetananchiktam. Paymi bibliapi kamachiwanchik ‘autoridadkunata respetanapaq’ (Rom. 13:​1, 7). Ichaqa yaqapaschá pipas ninman: “Ñuqaqa allin ruwaqkunallatam respetani”, nispa. Chayna piensayqa manamá allinchu. Diospa serviqnin kasqanchikraykum entiendenchik lliw runakunata respetananchikta. Respetanchikqa manam imatapas ruwasqankuraykuchu, aswanqa Diosta kuyasqanchikraykum hinaspa kusichiyta munasqanchikraykum (Jos. 4:14; 1 Ped. 3:15).

6. ¿Respetachwanchu mana respetawaqninchik runakunata? (Qawaytaq).

⁶ Ichapas wakinkuqa ninmanku: “¿Respetaymanchu mana respetawaqniykunata?”, nispa. Arí, respetachwanmi. Chaypaqyá rimarisun ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunamanta. Jonatantam taytan Saul hukkunapa qayllanpi pinqayman churarurqa (1 Sam. 20:​30-34). Chaywanpas Jonatanqa hinallam taytantaqa respetarqa, hinaspapas wañukunankamam taytanwan kuska maytapas peleaq riq (Ex. 20:12; 2 Sam. 1:23). Anatañataqmi sacerdotekunapa kamachiqnin Eliy qaqcharqa sinka kasqanta piensaspan (1 Sam. 1:​12-14). Lliw runakunam yacharqaku Eliyqa churinkunata mana corregisqanta hinaspa imam ruwananta mana cumplisqanta. Chaywanpas Anaqa respetollawanmi rimapayarqa (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24). Pablotañataqmi Atenas llaqtayuqkuna nirqaku “yanqa rimaq” kasqanta (Hech. 17:18). Chaywanpas Pabloqa hinallam respetowan rimarqa (Hech. 17:22). Arí, Jehova Diosta kuyasqanchikraykum hinaspa llakichiyta mana munasqanchikraykum lliw runamasinchikkunata respetanchik wakinpi sasa kaptinpas. Qatiqninpiyá yachaykusun pikunata respetanamanta hinaspa imanasqa respetanamanta.

FAMILIANCHIKTAYÁ RESPETASUN

7. ¿Imanasqam sasa kanman familiapi respetanakuyqa?

⁷ ¿Imanasqam sasa? Familianchikwan sapa punchaw kawsasqanchikraykum imayna kasqanchikta riqsinakunchik. Chaymi imapi pantasqanchiktapas yachanakunchik. Wakiqninkuqa ichapas llumpayta imamantapas preocupakunku utaq imawanpas unqusqankurayku sasa cuidana kanku. Wakin familianchikqa ichapas nanay simiwan imatapas niruwanchik. Llapanchikmi munanchik familianchikwan kaspaqa hawka kayta. Chaywanpas wakinkuqa mana respetakuq kasqankuraykum familiankuwanqa qaqchanakuyllapi kanku. Familiataqa cuerponchikwanmi tupachichwan. Ima unquywanpas kaptinchikqa enteron cuerponchikmi hukman tarikun, chaynam familiapipas respetanakuy mana kaptinqa mana allinchu kanchik. Ichaqa imaynam ima unquymantapas sanoyayta atichwan, chaynam familiapipas respetanakuq kaytaqa atichwan.

8. ¿Imanasqataq familianchikta respetananchik? (Rimarimuytaq 1 Timoteo 5:​4, 8 nisqanmantapas).

⁸ ¿Imanasqam respetananchik? (Leey 1 Timoteo 5:​4, 8). Pablom Timoteoman punta cartasqanpi nirqa familiapi cuidanakunapaq imata ruwananchikmanta. Nirqataqmi Diosta tukuy sunquwan servisqanchikta riqsichikunapaq familianchikta respetanamantapas. Chaynaqa, manam obligasqa hinachu familianchiktaqa respetananchik, aswanqa Jehova Diosta kuyasqanchikraykum. Chayta ruwaptinchikqa payta servisqanchikwanmi kusisqa kanqa. Dios qallarichisqanraykum familiakunaqa kachkan (Efes. 3:​14, 15). Chaymi familianchikta respetaspaqa Diosta respetachkanchik. Chayta yuyarispaqa astawanraqmi familianchikta respetasun.

9. ¿Imaynatam warmi-qari respetanakunmanku? (Qawaytaq fotokunatapas).

⁹ ¿Imaynatam respetananchik? Warminta respetaq qusaqa hukkunapa qayllanpipas chaynataq sapallankupipas tukuytam ruwan anchata valorasqanta warmin yachananpaq (Prov. 31:28; 1 Ped. 3:7). Chayna qusaqa manam haykapipas warmintaqa maqanchu nitaq mana valeq kasqantaqa ninchu. Argentina nacionniyuq Abelmia nin: “Warmiymi unqusqanrayku wakinpiqa rimasqanwan sientichiwan. Chayna sientichiwaptinmi yuyarini unqusqanrayku imatapas niwasqanta. Chaymantapas 1 Corintios 13:5 nisqantam yuyarini. Chaypi yuyaymanaymi yanapawan mana piñakuspa respetowan rimanaypaq”, nispan (Prov. 19:11). Qusanta respetaq warmipas allintam paymantaqa riman (Efes. 5:33). Manam runakunapa qayllanpiqa pinqachinchu. Manataqmi burlakunchu nitaq insultananpaq hina sutikunataqa churarunchu. Yachanmi chaykunata ruwaspanqa casado vidankupi mana kusisqa kanankuta (Prov. 14:1). Italia nacionpi yachaq iñiqmasinchikmi qusanmanta nin: “Qusayqa llumpaytam imamantapas preocupakun. Ñawpaqtaqa manam respetaqchu kani. Imapas nisqaywanmi hinaspa imayna uyayuq kasqaywanmi sutillata qawakuq paypaq piñasqa kasqay. Ichaqa respetakuqkunawan hukllawakusqaymi yanapawan qusaytapas respetanaypaq”, nispa.

10. ¿Imaynatam musu-sipaskunapa tayta-mamankuta respetasqanku sutilla kanman?

¹⁰ Musu-sipaskuna, tayta-mamaykichiktayá kasukuychik, hinaspapas respetowanyá rimapayaychik (Ex. 21:17; Efes. 6:​1-3). Yuyaqyasqankuman hina ichapas astawan cuidanata necesitanqaku. Chayraykum tukuyta ruwanaykichik yanapanaykichikpaq. Chaytam ruwarqa iñiqmasinchik Mariapas. Mana testigo kaq papan unquruptinmi atiendenan karqa, ichaqa sapa kuti nanay simiwan rimapayasqanraykum mana facilchu karqa. Mariam nin: “Jehova Diostam mañakurqani yanapawananpaq, chaynapi rimaspaypas utaq imata ruwaspaypas taytayta respetanaypaq. Yacharqanim tayta-mamata respetanapaq kamachiwachkaspanqa Dios yanapawananta. Tiempopa risqanman hinam cuentata qukururqani mana cambiaptinpas respetanayta”, nispa. Imayna kaptinkupas familianchikta respetaspaqa familiata qallarichiq Jehova Diostam respetachkanchik.

IÑIQMASINCHIKTAYÁ RESPETASUN

11. ¿Imanasqam wakinpiqa mana facilchu kanman iñiqmasinchikkunata respetayqa?

¹¹ ¿Imanasqam sasa? Iñiqmasinchikkunaqa bibliapa nisqanman hina kawsakuspankupas wakinpiqa manam kuyakuywanchu rimapayawachwan, yanqamantam tumpawachwan, utaqmi imawanpas piñarachiwachwan. Iñiqmasinchikwan ‘piñanakunapaq razon kaptinqa’ wakinpiqa manam facilchu kanman respetayqa (Col. 3:13). Chaynaqa, ¿imam yanapawachwan?

12. ¿Imanasqataq iñiqmasinchikkunata respetayqa ancha allin? (Rimarimuytaq 2 Pedro 2:​9-12 nisqanmantapas).

¹² ¿Imanasqam respetananchik? (Leey 2 Pedro 2:​9-12). Apostol Pedrom iskay kaq cartanpi nirqa wakin iñiqkuna Diospa hatunchasqan runakunamanta utaq punta apaqkunamanta mana allinta rimasqankuta. ¿Imatam angelkunaqa ruwarqaku? Pedrom nirqa “Jehova Diosta respetasqankurayku” chay mana respetakuq runakunapa contranpi ima mana allintapas mana nisqankuta. Paykunaqa Dios juzgananta hinaspa qaqchanantam saqirqaku. Arí, angelkunaqa manam mana pantaq kasqankuraykuchu chay hatuntukuq runakunamantaqa mana allinta rimarqaku (Rom. 14:​10-12, tupachiy Judas 9 nisqanwan). ¿Imatam yachachwan paykunamanta? ‘Ñuqanchikmi puntataqa’ hukkunata respetananchik (Rom. 12:10). Diosta servisqanchikrayku chiqniwaqninchikkunata respetachkaspaqa astawanraqmi iñiqmasinchikkunataqa respetananchik. Chayta ruwaspaqa Jehova Diostam respetachkanchik.

13, 14. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunata respetachwan? (Qawaytaq fotokunatapas).

¹³ ¿Imaynatam respetananchik? Punta apaqkuna, kuyakuywanyá haykapipas yachachiychik (Filem. 8, 9). Pitapas consejanaykichik kaptinqa sumaqllatayá rimapayaychik, amayá piñakuchkaq hinaqa. Panillaykuna, amayá cuento qipiqa kaychikchu nitaq yanqamantaqa pitapas tumpaychikchu. Hinaspaqa lliw iñiqkuna respetanakunankupaqmi yanapakunkichik (Tito 2:​3-5). Llapallanchiktaqyá punta apaqkunatapas respetasun imapipas yanapaspa hinaspa tukuy ima ruwasqankumanta agradecekuspa. Paykunaqa huñunakuykunapim yachachinku, Diosmanta willakuypim diriginku, hinaspapas iñiyninkupi hukmanyasqa kaqkunatam yanapanku (Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17).

¹⁴ Iñiqmasinchik Rociopaqmi sasa karqa consejaqnin punta apaqta respetaynin. Paymi nin: “Mana kuyakuywan rimapayawasqanta piensaspaymi paypaq piñakururqani, wasiypipas paymantaqa mana allintam rimaq kani. Consejawasqanta kasukuqtukuspaypas sunquypiqa iskayrayarqanim yanapay munawasqanmanta. Chaymi niwasqantaqa mana kaqpaqpas hapirqanichu. Chaymantam 1 Tesalonicenses 5:​12, 13 nisqanta leerurqani, hinaspaymi mana respetakuq kasqayta cuentata qukuruspay concienciaypi mana hawkachu karqani. Chaymi Diosta mañakurqani hinaspa qillqanchikkunapi yachachikuykunata maskarqani imayna kasqayta cambianaypaq. Cuentatam qukururqani hatuntukuq kasqayrayku chay iñiqmasinchikpaq piñakusqayta. Hukkunata respetanaypaqqa humildem kanay karqa. Yachanim hukkunata respetanaypaq kallpanchakusqaywan Jehova Dios kusisqa kasqanta”, nispa.

MANA TESTIGO KAQKUNATAYÁ RESPETASUN

15. ¿Imanasqam wakinpiqa sasa kanman mana testigo kaqkunata respetayqa?

¹⁵ ¿Imanasqam sasa? Willakuspam tarinchik Diosmantawan bibliamanta mana yachay munaq achka runakunata (Efes. 4:18). Wakinkuqa manam uyariyta munawanchikchu warmacha kasqankumanta huk yachachikuykunata uyarisqankurayku. Chaymantapas wakin estudiaqmasinchikkunaqa utaq llamkaqmasinchikkunaqa ichapas kanku mana respetakuq utaq llutan rimaqkuna. Patronninchikpas utaq profesorninchikpas ichapas mana kusisqachu kanku imatapas ruwasqanchikwanqa. Ichapas chayrayku pisi-pisimanta paykunataqa manaña respetachwanchu hinaspa paykuna hinaña kayta qallaykuchwan.

16. ¿Imanasqataq mana testigo kaqkunata respetayqa ancha allin? (Rimarimuytaq 1 Pedro 2:12; 3:15 nisqanmantapas).

¹⁶ ¿Imanasqam respetananchik? Yuyarinanchikmi mana testigo kaqkunawanpas imayna kasqanchikta Jehova Dios qawamusqanta. Apostol Pedrom iñiqkunata yuyarichirqa runakunapa qayllanpi qatipakunapaq hina kasqankuwan Diosta yupaychanankupaq hukkunata yanapasqankuta. Chaymi nirqa creesqankumanta pipas tapuptinqa llampu simillawan hinaspa ancha respetowan ninankupaq (leey 1 Pedro 2:12; 3:15). Chaynaqa, juezpa qayllanpipas utaq pipa qayllanpipas creesqanchikmanta rimana kaptinqa Dios chaypi kachkanmanpas hinam respetowan rimananchik. Payqariki ima nisqanchiktapas uyarinmi chaynataq imayna rimasqanchiktapas qawamuchkanmi. Chayta yuyarispaqa astawanraqmi respetasun mana testigo kaqkunataqa.

17. ¿Imaynatam mana testigo kaqkunata respetanchik?

¹⁷ ¿Imaynatam respetananchik? Diosmanta willakuspanchikqa manam runamasinchikkunataqa piensachinanchikchu paykunamanta astawan yachasqanchiktaqa. Aswanqa Diospaq ancha valorniyuq kasqankuta yuyarispam ñuqanchikmantapas aswan allinpaqraq hapinanchik (Ageo 2:7; Filip. 2:3). Pipas willakusqanchikpi insultawaptinchikqa manam kutipakunanchikchu, manataqmi yachayniyuqpaq hapikuspaqa imatapas ninanchikchu burlakuchkaq hinaqa (1 Ped. 2:23). Imatapas mana allinta niruspanchikqa kamasllam ninanchik pampachaykuwananchikpaq. Llamkayninchikpipas respetakuq kaspaqa allin llamkaqmi kasun, hinaspapas llamkaqmasinchikkunapa hinaspa patronninchikpa allin ruwasqantam astawan qawasun (Tito 2:​9, 10). Honrado hinaspa allin llamkaq kaspaqa hukkunata mana kusichispapas Jehova Diostaqa anchatam kusichisun (Col. 3:​22, 23).

18. ¿Imanasqataq hukkunata respetayqa ancha allin?

¹⁸ Kay yachachikuypim yacharamunchik hukkunata respetayqa imanasqa ancha allin kasqanmanta. Familianchikta respetaspaqa familiata qallarichiq Jehova Diostam respetachkanchik. Iñiqmasinchikkunata respetaspapas paytam respetachkanchik. Mana testigo kaqkunata respetaspapas Diosta yupaychanankupaqmi yanapachkanchik. Runamasinchikkuna mana respetawaptinchikpas ñuqanchikqa respetananchikmi. Respetakuq kaspa Jehova Diosta hatunchasqanchikraykum payqa bendeciwasun. Paymi nin: “Pim hatunchawaqniytam hatunchasaq”, nispan (1 Sam. 2:30).