¿Imaynatam llamkasqaykipi kusisqa tarikuwaq?
“Runapaq allinqa kanman mikukuyllam, tomakuyllam chaynataq llamkasqanmanta kusikuyllam. Tukuy chaykunapas Diosmantam hamun” (Eclesiastes 3:13). Diosqa llamkayninchikpi kusisqa kananchiktam munan (Isaias 48:17). Chaymi kusisqa kanapaq palabranpi yachachiwanchik. Chaypaqyá qatiqninpi kaq yanapakuykunata qawasun.
AMAYÁ LLAMKAYNIKIPA MANA ALLINNINKUNALLAPIQA YUYAYMANAYCHU
Chakrapi, wasi ruwaypi, oficinapi utaq imapipas llamkaspaykiqa manam qunqanaykichu allin kaqkunata tarinaykimantaqa (Proverbios 14:23). ¿Imataq chay allin kaqkunaqa? Llamkayqa yanapawanchikmi mikusqa hinaspa pachasqa kanapaq. Bibliam niwanchik Diosta puntapi churaptinchikqa mana imapas pisipuwananchikmanta (Mateo 6:31, 32). Niwanchiktaqmi mana amispa kusikuywan llamkananchikpaq kallpanchakunamantapas (2 Tesalonicenses 3:10).
Llamkayqa allinmi imapas pisipuwasqanchikkunata tarinapaq hinaspa ayllunchiktapas yanapanapaq. 25 watanpi Joshuam nin: “Llamkaynikiwan mikunaykipaq, pachakunaykipaq haypachikuspaqa, llamkaynikiqa allintam yanapasuchkanki”, nispa.
Anchata llamkayqa kikinchiktapas allintam sientechiwanchik. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Anchata llamkayqa sasaniraqmi hinaspa amirunapaqmi, ichaqa imatapas tiempollanpi ruwaq kaspaqa hinaspa mana amispa hinalla kallpanchakuptinchikqa kusisqam tarikusun (Proverbios 26:14). Huknin yachachikuypi rimamusqanchik Aaronmi nin: “Llumpay pisipasqa tukuspaypas hinaspa hukkuna ancha llamkasqayta mana musyaptinkupas kusisqam tarikuni allin kaqkunata ruwasqaymanta yachasqaywan”, nispa.
RUWASQAYKIKUNATA ASTAWAN YACHANAYKIPAQ KALLPANCHAKUY
Bibliaqa allin llamkaq qarita hinaspa kusikuywan llamkaq warmitam alaban (Proverbios 22:29; 31:13). Chayna llamkaq kanapaqqa manam qunqayllamantachu rikurirusun chaymantapas mana munasqanchikpi llamkayqa manam kusikunapaqchu. Chayraykuchá achka runakunata mana gustanchu llamkayninku, chaymi llamkayninkupi astawan allinta imatapas ruwanankupaq mana kallpanchakunkuchu.
Runaqa imapiña llamkaspanpas kusisqam tarikunman sichus chay llamkayninpi ruwasqanta sapa punchaw astawan allintaña ruwananpaq kallpanchakuspanqa. 24 watanpi kaq Willianmi nin: “Llamkayniypi kallpanchakusqayrayku hinaspa imapas allinpi tukusqanmi kusichiwan. Manam haykapipas kusisqaqa tarikunkichu sichu llamkaynikipi mana kallpanchakuspaykiqa”, nispa.
LLAMKAYNIKI HUKKUNATA IMAYNA YANAPASQANPI YUYAYMANAY
Amayá hayka qullqi chaskinallaykipiqa piensaychu. Kaykunata tapukuy: “¿Imanasqataq llamkayniyqa ancha allin? ¿Imam pasanman pipas mana llamkaptin utaq mana allinta llamkayniyta ruwaruptiy? ¿Imaynatam llamkayniy hukkunata yanapan?”, nispa.
Kimsa kaq tapukuypa kutichiyninta yachayninchikmi astawan yanapawachwan imapas ruwasqanchikmanta kusikunapaq. Jesusmi nirqa: ‘Ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas quqmi’, nispa (Hechos 20:35). Llamkayninchik huk runakunata yanapaptinpas allinmi ayllunchikkunatawan wakchakunata yanapanapaq.
Ayllunchikkunata. Tayta-mamakuna ayllunkuta uywanankupaq kallpanchakuspankuqa ayllunkutam yanapanku mikusqa, pachasqa, hinaspa maypi yachanankupaq wasita ruwaspa chaywanmi Diospa kamachisqanta cumplichkanku (1 Timoteo 5:8). Chaymantapas, ayllunkutam yachachinku allin llamkaq kanankupaq. Shane sutiyuqmi nin: “Taytayqa llamkayninpim allin llamkaq. Imam kaqtam ruwan hinaspapas manam imatapas apakuqchu, payqa mozo kayninmantam anchata llamkarqa, astawanraqmi carpintero kaypi. Paymantam yacharqani llamkayqa allin kasqanta chaynapi huk runakunapaq allinta ruwanaypaq”, nispa.
Wakchakunata yanapanapaq. Apostol Pablom nirqa Diosta yupaychaqkunaqa anchata llamkanankumanta. ¿Imapaq? Mana imayuqkunata imallawanpas yanapaykunankupaq (Efesios 4:28). Ayllunchikta uywanapaq anchata llamkaspaqa, hukkunata yanapanapaqpas kapuwasunmi (Proverbios 3:27). Chaymi hukkunata yanapaspa kusisqa tarikusun.
KAMACHISUSQAYKIMANTAQA ASTAWANRAQ RUWAY
Jesusmi ancha riqsisqa yachachikuyninpi qatiqninkunata nirqa: ‘Pipas huk hora puriyta carganta qipichisuptikiqa iskay hora puriytayá aparapuy’, nispa (Mateo 5:41). ¿Imaynatam kay nisqanwan yanapachikuwaq? Kamachisusqaykita ruwanallaykimantaqa astawanraq ruwanaykipaq kallpanchakuy. Kallpanchakuytaq tiempopa risqanman hina llamkaynikita aswan sumaqta ruwanaykipaq, pisi tiempollapi tukunaykipaq chaynataq tukuy imapipas allinta ruwanaykipaq.
Chaynata llamkaspaykiqa kusisqam tarikunki. Chaytaqa manamá runakuna hikutasuptikillachu ruwachkanki aswanqa kikiki munasqaykiraykum. Arí, qanmantamá chayqa kanqa (Filemon 14). Bibliam nin: ‘Llamkakuq runaqa munaychakuq runam kanqa. Qilla runam ichaqa llamkachisqa kanqa’, nispa (Proverbios 12:24). Yaqapaschá mana haykapipas ñawpaq tiempopi hinaqa maqa-maqarispa pipas servichikuwasunchu nitaq hikutasqaqa llamkasunchu. Ichaqa, mana kallpanchakuspa llamkaspaqa hukkunapa servichikusqan hinachá tarikusun. Chaymi kikinchikmanta llamkayninchikpi imatapas astawan ruwaspaqa kusisqam tarikusun.
AMA LLAMKAYLLAMANQA QUKURUYCHU
Llamkaysapa kay allin kaptinpas, kawsayninchikpiqa manam chayllachu kanan. Bibliaqa niwanchikmi allin llamkaq kananchikpaq (Proverbios 13:4). Ichaqa manam niwanchikchu chayllaman qukurunanchikpaqqa. Eclesiastes 4:6 nin: ‘Ñakariywan llamkaspa iskaynin makinpi imayuqpas runamantaqa [...] hawkayaypi kawsakuspa huknin makillanpi kapuqniyuq runam kanman aswan allinqa’, nispa. ¿Imatam kayqa yachachiwachwan? Llumpay llamkayman qukuruqqa llamkayninpi ganasqantaqa manam llumpaytaqa servichikunchu ¿imanasqa? Tukuy tiempo llamkasqanrayku hinaspa mana kallpayuq qipasqanraykum. Bibliapa nisqanman hinaqa chayqa wayrata hapirunapaq qatikachachkaq hinam kanman.
Bibliam yanapawanchik llamkayta allin tanteowan qawanapaq. Allin llamkaq kanapaq biblia niwaptinchikpas, niwanchiktaqmi allin kaqkunata puntapi churanapaq (Filipenses 1:10). ¿Imakunataq chay allin kaqkunaqa? Ayllunchikpaqwan amistadninchikkunapaq tiempochakuymi, chaymantapas aswan allinqa bibliata leespa yuyaymananapaq tiempochakuymi.
Allin tanteowan kawsaq runakunam llamkayninkupi kusisqa tarikunku. Willianmi nin: “Ñawpaq patronniymi allin tanteowan llamkaq, chayna kasqanraykum achka runakuna maskanku. Llamkayninta tukuruptinmi ichaqa tiempochakun ayllunpaqña hinaspa Diosninta yupaychananpaqña, payqa kusisqallañam tarikun. Manam chayna runataqa haykapipas riqsirqanichu”, nispa.