Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapa sapaq yachachikuyninkuna
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | ESTER 1, 2
“Ester hinayá ama hatuntukusunchu”
Atichwanmi hinalla llampu sunqu kaytaqa
11 Runakuna llumpayta alabawaptinchikqa hinalla llampu sunqu kanapaqmi kallpanchakunanchik. Chaytam Ester sutiyuq warmipas ruwarqa. Payqa Persia nacionpi llapan warmikunamanta aswan sumaq rikchayniyuq warmim karqa. Huk watapunim, wakin sipaskunawan kuska miski asnaq aceitewan untachikurqaku kamachiq Asueropa sunqunta suwanankupaq. Ichaqa Asuerom Esterta akllaykurqa warmin kananpaq. Esterqa tukuy imatam chaskirqa, ichaqa manam chaywanqa hatun tukurqachu. Aswanmi hinalla llampu sunqu kaspan kuyapayakuq hinaspa respetakuq warmi karqa (Est. 2:9, 12, 15, 17).
Diospa llaqtantam defienderqa
15 Estermanta hinalla yachasun, paymanñam tuparqa reypa qayllanman rinanpaq, payqa astawan qawapasllaña kananpaqchá imaymana alaqakunata mañakunman karqa. Ichaqa humillakuq kasqanwanmi Hegaipa qusqallanwan churakurqa (Est. 2:15). Payqa manam buenamoza kaynillanwanchu reypa agradonpaq kayta munarqa, aswanqa humillakuq chaynataq allin tantiuyuq kasqanwanmi. Chayna warmikunaqa manam chay palaciopiqa karqachu. Esterpa chayna kayninqa, ¿allinninpaqchu karqa?
Atichwanmi hinalla llampu sunqu kaytaqa
12 Ñuqanchikpas llampu sunqu kaspanchikqa, pachakuyninchikwan hinaspa imayna kawsasqanchikwanmi qawachisunchik hukkunata respetasqanchikta. Imamantapas alabakunanchikmantaqa “hawkalla hinaspa llampu sunqulla” kaytam munanchik (qaway 1 Pedro 3:3, 4; Jer. 9:23, 24). Hatun tukuq kaptinchikqa, imayna rimasqanchik hinaspa imayna kasqanchikmi sutillata qawachinqa ima piensasqanchikta. Ichapas ruway yachasqanchikwan utaq runakunata riqsisqanchikwan piensanchik wakinkumanta aswan allin kasqanchikta. Utaq hukpa yanapakuyninwan imatapas ruwaspanchik, mana pipa yanapakuyninwan ruwasqanchikta piensanankuta munanchik. Yuyaymanasun Jesuspi. Payqa tukuy ima yachasqanwanmi runakunawan alabachikuyta atinman karqa. Ichaqa manamá chaytaqa ruwarqachu. Aswanmi Jehova Diosta alabanankuta munaspan nirqa: ‘Taytaypa yachachiwasqanman hinam kaykunataqa rimani’, nispan (Juan 8:28).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
¿Yacharqankichu?
Marduka niq sutim karqa, chay sutitam quechuapiqa Mardoqueo nispa qillqanku. Chay Marduka sutiyuq runas kasqa Susa llaqtapi autoridad, ichapas kanman karqa kamachiqpa imankunatapas yupaq. Chay sutimantam allin yachaq Arthur Ungnad sutiyuq runapas nirqa: “Bibliallapim hinaspa chay tarisqallankupim Mardoqueo sutiqa rikurin”, nispa.
Chaynata niptinmi Persia rimaypi ñawpaq qillqakunapa ima ninan kasqanmanta astawan yachayta munarqaku. Tablillas de Persepolis nisqantapas tarirurqakum Persia nacionpi kaq qullqi waqaychananku wasipi. Chay tablillas de Persepolis nisqanqa karqa Jerjes I sutiyuq kamachiqpa tiemponpi kaqmi. Chayqa elamita rimaypim qillqasqa karqa, chaypiqa Ester qillqapi kaq achka sutikunam rikurin.
Tablillas de Persepolis nisqankupim achkapi riman Mardukaqa Jerjes I sutiyuq kamachiqpa tiemponpi Susa llaqtapi qillqaq kasqanmanta, chay qillqakunapiqa nintaqmi huk rimaykunatapas yachasqanmanta. Chayna nisqanqa bibliapi nisqanman hinam. Mardoqueopas Jerjes I sutiwan riqsisqa kamachiq Asueropa wasinpim llamkarqa, hinaspapas achka rimaytam rimarqa hinaspa Susa llaqtapi kamachiqpa wasin punkupi tiyarqa (Est. 2:19, 21; 3:3). Chay punkuqa karqa hatu-hatunmi, chaypiqa kamachiqta yanapaq runakunallam llamkaqku.
Marduka sutiyuq runamanta imam nisqankuqa Ester qillqapi Mardoqueo sutiwanmi tupan. Hina chay tiempollapim hinaspa chay llaqtallapim kawsakurqaku, hina chay wasillapitaqmi llamkarqakupas. Chaynaqa, Marduka sutiyuq runaqa yaqachusmi bibliapi Mardoqueo sutiyuq runa.
11-17 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | ESTER 3-5
“Hukkunata yanapasun imapas ruway yachasqankuta astawanraq ruwanankupaq”
it-2-S pag. 313 § 7
Mardoqueomanta
Manam qunqurakurqachu Hamanpa ñawpaqninpiqa. Asuero sutiyuq kamachiqmi Hamantaqa nombrarurqa kamachiqkunapa kamachiqnin kananpaq. Hinaspanmi Asueroqa punkupi kaq runankunata kamachirqa Hamanpa ñawpaqninpi qunqurakunankupaq. Mardoqueom ichaqa mana munarqachu (Est 3:1-4). Manaqa qunqurakurqachu Jehova Diosllata yupaychaq kasqanraykum. Hamanpa ñawpaqninpi qunqurakuspanqa riqsikuchkanmanchá karqa kamachiqnin kasqanta. Ñawpa tiempopiqa Israel runakunaqa qunqurakuqkum kamachiqpa ñawpaqninpi, ichaqa manam hatunchanankuraykuchu (2Sa 14:4; 18:28; 1Re 1:16). Mardoqueoqa manaqa qunqurakurqachu Jehova Diosllata yupaychasqanraykum. Chaymantapas yaqachusmi Hamanqa Amalec kastamanta karqa. Hinaspapas Jehova Diosmi nirqa Israel runakunaqa Amalec runakunawan ñawpamantaraq guerrapi kasqankuta (Ex 17:16; qaway HAMAN niqta). Arí, Mardoqueoqa Jehova Diosllatam yupaycharqa.
it-2-S pag. 313 § 9
Mardoqueomanta
Judiokunata librananpaqmi valekurqa. Asueropa kamachisqan lawpi kaq lliw Judiokunata wañuchinankupaq kamachikuy karuptinmi Mardoqueoqa Esterman willachimurqa: “Ichapas kayna sasachakuypi kaptiyku yanapawanaykikupaq kamachiqpa warmin kanaykipaq akllasqa karqanki”, nispa. Chaynata piensarichispanmi nirqaraq kamachiqta ruegakunanpaq. Chaymi Esterqa llaqtamasinkunata salvananpaq kikinta wañurachinan kaptinpas qusanwan parlananpaq asuykurqa (Est 4:7–5:2).
Diospa llaqtantam defienderqa
22 Ima pasasqanmanta yacharuspanmi reina Esterqa llumpay llakisqa tarikurqa. Mana haykapi pasasqanman hinam iñiyninpi pruebasqa karqa. Chaymantapas Mardoqueomanmi willachimurqa manchakusqanmanta. ¿Imanasqataq reyman asuykuytaqa manchakurqa? Esterqa primonmanmi yuyarichirqa leyman hinaqa rey mana qayachichkaptin pipas payman asuykuqqa wañuchisqa kananmanta. Rey mana qayachichkaptin payman asuykuqqa qurimanta tawnanta rey haywariykunantam suyarqa. ¿Kuyapayaykunmanchu karqa reyqa Esterta? Reina Vastitaqa manam kuyapayarqachu. Chaymantapas huk killañam reyqa Esterta manaña qayachirqañachu, ichapas chay munaysapa reyqa manaña Estertaqa kuyarqañachu (Est. 4:9-11).
23 Mardoqueoqa priman Estertam kallpancharqa iñiyninpi hinalla takyananpaq. Nichimurqam Ester mana imata ruwaptinpas Jehova Diosqa judiokuna librananpaq kasqanmanta. Chaymantapas nichirqam judiokunapa favorninpi imatapas mana ruwaspanqa judiokunata wañuchiyta qallaykuptinkuqa kikinpas mana librakunanpaq kasqanmanta. Chaywanmi qawachirqa llaqtanta amparananpaq Jehova Diospa prometesqanpi Mardoqueoqa tukuy sunqunwan confiasqanta (Jos. 23:14). Chaymantapas Estermanmi nirqa: “Ichapas kunan hina horapaq reina kayman qamqa chayarqanki”, nispa (Est. 4:12-14). Jehova Diospi tukuy sunqunwan confiasqantam Mardoqueoqa qawachirqa. ¿Ñuqanchikpas tukuy sunqunchikwanchu Jehova Diospi confianchik? (Prov. 3:5, 6).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Dios yupaychayninchikta harkakusqankurayku quejapi kasqanchik
14 Mardoqueopawan Esterpa kawsasqanku punchawkunapi hinam kay tiempopipas juezkunaman rinchik, Diospa kamachiwasqanchikman hina pay yupaychasqanchikta pipas mana michakuwananchikpaq (Est. 4:13-16). ¿Imaynatam qampas yanapakuwaq Dios yupaychasqanchikta pipas mana michakunanpaq? Chayna sasachakuykunapi tarikuq iñiqmasikikunapaqmi Diosta mañapuwaq, chayna ruwasqaykiqa qatikachasqa hinaspa ñakariypi tarikuq iñiqmasikikunatam kallpanchanqa (leey Santiago 5:16, NM). ¿Uyarinchu Diosqa paykunapaq mañapusqanchikta? Awriki. Allinninchikpaq juezkunapa tantiasqankum qawachin Jehova Diosqa uyariwasqanchikta (Heb. 13:18, 19).
18-24 SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | ESTER 6-8
“Ester hinayá respetowan hinaspa sumaq simillawan rimasun”
Valorchakuspanmi yachaywan allinta tantiarqa
15 Imawan preocupakusqanmanta reyman willakunanpaq Esterpa huk punchawtaraq suyasqanwanmi Hamanqa tantiarqa Mardoqueota wañuchinanpaq, ichaqa manam musyakurqachu chay tantiasqankunaqa kikinpaq kasqanta. Rey Asuerotapas puñuy mana hapinanpaqqa yaqachusmi Jehova Dios tantiarqa (Prov. 21:1). Ñuqanchikpas Ester hinam Jehova Diospi ‘confianzawan suyananchik’ (leey Miqueas 7:7). Ima sasachakuyninchiktapas tantiasqanchikman hina allichanamantaqa Jehova Diospa makinpim saqinanchik.
Valorchakuspanmi rimarqa
16 Kaqmanta convidota ruwasqanpim Esterqa imam pasasqanmanta qusan Asueroman willakurqa. Ichaqa, ¿imaynatam willakurqa? Kikin reymi yapamanta tapurqa: “¿Imataq qampa mañakuynikiqa?”, nispa (Est. 7:2). Chaymi Esterqa willakurqa.
Valorchakuspanmi yachaywan allinta tantiarqa
17 Yaqapaschá Esterqa Jehova Diosta sunqullanpi mañakurqa kaynata manaraq rimachkaspan: “Reynilláy, qampa favorecesqan kaptiyqa mañakusqaytayá uyariykullaway. Qamqa vidaytayá quykullaway, chaynataqyá salvaykuytaq kastaykunapa vidantapas”, nispa (Est. 7:3). Payqa chaynata rimasqanwanmi qawachirqa qusanpa tantiasqanman hina kananta. Esterqa manam Vasti sutiyuq reina hinachu reytaqa pinqaypi churarqa (Est. 1:10-12). Hamanpi qusan confiasqanmantaqa manam imatapas contranpiqa rimarqachu. Aswanqa wañuymanta libraykunanpaqmi ruegakurqa.
Valorchakuspanmi yachaywan allinta tantiarqa
18 Chayna rimasqanta uyarispanmi reyqa hukmanyaspanraq tapurqa, ¿pitaq chayqa? ¿Pitaq wañuchisunaykipaq amenazasuchkanki?, nispa. Chaymi Esterqa kaynata nirqa: ‘Ñuqaqa kastaykunapiwan kuskam rantikusqaña kachkaniku, ñuqaykuqa ñakarichisqa, wañuchisqa, chinkachisqa kanaykupaqñam citasqa kachkaniku. Sirvientekuna kanaykupaq rantikusqa kaspachiki ñuqaqa upallakuykuyman, chayna kaptinqa manach qampa umayki nanachiqqa hamuymanchu karqa’, nispa (Est. 7:4). Esterqa confianzawanmi willakurqa imamanta preocupakusqanmanta. Judiokunata wañuchinankupaq tantiasqankuqa reytapas sasachanmanmi karqa, chaymi qusanman willakunanpaq kallpanchakurqa.
19 Esterqa allinta tantiaspam llakichiqnin asuntomanta willakurqa. Ñuqanchikpas familianchikwan utaq piwanpas autoridadniyuq kaqwan rimaspaqa Ester hinam rimananchik pacienciakuspa, respetowan hinaspa tukuy sunqunchikwan (Prov. 16:21, 23).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w06-S 1/3 pag. 11 § 1
Ester qillqapa yachachikuyninkunamanta
7:4. ¿Imanasqataq Judiokunata wañuchisqankuqa kamachiq Asuerota sasachanman karqa? Estermi qusan Asuerota sumaqllata nirqa Judiokunata wañurachiptinkuqa sasachakuypi kananmanta, nirqataqmi wañurachinankumantaqa rantikuruyninku aswan allin kasqanmanta. Hamanmi kamachiq Asueroman nirqa: “Ñuqam runaykikunaman qusaq 10.000 qullqita, chayqa quri-qullqikiman yapasqam kanqa”, nispa. Judiokunata rantikuruptinkuqa chay qullqimantaqa astawanraqchá kamachiqqa chaskikunman karqa. Esterqa nirqataqmi: “Llaqtamasiykunata wañuchispankuqa ñuqatapas wañurachiwanqakum”, nispa.
25 SEPTIEMBRE–1 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | ESDRAS 9, 10
“Mardoqueoqa llaqtamasinkunatam yanaparqa”
it-2-S pag. 314 § 3
Mardoqueomanta
Mardoqueoñam Hamanpa rantinpi kamachiq karqa, paymanñam kamachiq Asueroqa papelkuna sellonan anillonta quykurqa. Asueroqa Hamanpa wasintapas Estermanmi quykurqa, payñataqmi Mardoqueoman quykurqa. Mardoqueom kamachiq Asueropa anillonwan sellospan cartata apachirqa Judiokuna wañunankumanta defiendekunankupaq, chaywanmi judiokunata wañuchinankupaq Hamanpa apachisqan cartaqa manaña valerqachu. Judiokunaqa chaywanmi anchata kusikurqaku. Chaymi Adar killapa 13 punchawninpi defiendekunankupaq listo karqaku, persa llaqtayuqkunapas wakinkuqa judiokunatam yanaparqaku. Autoridad kaqkunapas Mardoqueo autoridadniyuq kasqanraykum judiokunaman sayapakurqaku. Susa llaqtapiqa huk punchawtawanraqmi defiendekurqaku. Chaymi Asueropa kamachisqan llaqtakunapi judiokuna chiqniqkunata 75.000 runakunata wañurachirqaku, Hamanpa chunka churinkunatapas wañurachirqakum (Est 8:1–9:18). Chaymantam Esterqa Mardoqueota nirqa Adar killapa 14 hinaspa 15 punchawninkunapi purim fiesta kananpaq. Chay punchawkunapiqa mikuspam, chaynataq imakunatapas qunakuspam kusisqa karqaku wakchakunamanpas qurqakum. Chay fiestatam judiokunaqa sapa wata ruwananku karqa. Mardoqueotam respetarqaku, payqa judiokunata yanapananpaqmi imatapas hinalla ruwarqa (Est 9:19-22, 27-32; 10:2, 3).
it-2-S pag. 765 § 1
Purim
Imaraykutaq qallarichirqaku. Wakin runakunam ninku kunan tiempopi Judiokunaqa purim fiestata ruwasqankuqa taytachakunata yupaychanankupaq chaynataq sunqunkupa munasqanman hina tukuy mana allinta ruwanankupaq kasqanmanta. Mardoqueopawan Esterpa tiemponpi qallarichisqanku purim fiestaqa karqa Jehova Diosta hatunchanankupaqmi. Mardoqueoqa Jehova Diosta yupaychaq kasqanraykum Hamanpa ñawpaqninpiqa mana qunqurakurqachu, chaymi lliw Judiokuna wañuchisqa kanankupaq kachkaptinpas Jehova Dios libraykurqa. Hamanqa yaqapaschá karqa Amalec kastamanta chay runakunataqa Jehova Diosmi ñakarqa qalaypaq wañuchisqa kanankupaq. Chayraykum Mardoqueoqa Hamanpa ñawpaqninpiqa mana qunqurakurqachu hinaspapas Jehova Diostam kasukurqa (Est 3:2, 5; Ex 17:14-16). Mardoqueoqa Estermanpas nirqam pay mana yanapaptinpas Judiokunataqa Dios libraykunanmanta (Est 4:14). Esterpas qusan Asueroman manaraq asuykuchkaspanmi Dios yanapaykunanpaq ayunarqa (Est 4:16).
cl-S pag. 101, 102 § 12, 13
Punta apaqkunaqa Jehova Diostam qatipakunmanku
12 Jehova Diosmi punta apaqkunata churan serviqninkunata yanapanankupaq (Hebreos 13:17). Chaymi paykunaqa Diospa ovejankunata allinta yanapananku paymanta mana karunchakunankupaq. Ichaqa ¿patron hinachu munaychakuq kanku? Manam. Punta apaqkunaqa mana hatuntukuspankum Jehova Diospa kamachisqanman hina yanapananku (1 Pedro 5:2, 3). Bibliapim nin: ‘Diospa ovejankunata michiychik, paykunataqa Diosmi rantirqa churinpa yawarninwan’, nispa (Hechos 20:28). Punta apaqkunaqa Diospa ovejachankunatam kuyakuywan yanapananku.
13 Kaypi piensarisun, amistadniki imatapas achka qullqipa chaninta qusunkiman cuidapunaykipaq, chaytaqa sumaqtam cuidapuwaq ¿aw? Yaqa chaynam Diospas punta apaqkunata kamachin kuyasqan ovejachankunata utaq serviqkunata cuidanankupaq (Juan 21:16, 17). Serviqninkunata anchata kuyasqanraykum pagarqa churin Jesuspa yawarninwan, chayqa ancha chaninniyuqmi. Chaymi punta paykunaqa mana hatuntukuspa Jehova Diospa ovejachankunata kuyakuywan cuidananku.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w06-S 1/3 pag. 11 § 4
Ester qillqapa yachachikuyninkunamanta
9:15, 16. ¿Imanasqataq judiokunaqa wañuchisqanku runakunapa tukuy imankutaqa mana apakurqakuchu? Paykunaqa defiendekuyllatam munarqaku manam apuyaruytachu.
2-8 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOB 1-3
“Hinallayá sunqumanta Jehova Diosta kuyasunchik”
Noeypa, Danielpa hinaspa Jobpa iñiyniyuq hinaspa kasukuq kasqankutayá qatipakusun
16 ¿Imakunawanmi Jobqa sasachakurqa? Manaraq sasachakuyniyuq kachkaspanmi Jobqa yachasqan lawpi llapallan runakunamantapas apu-apu karqa (Job 1:3). Jobqa kapuqniyuq, riqsisqa hinaspa ancha respetasqam karqa (Job 29:7-16). Chayna kaspanpas mana hatun-tukuspanmi Diospi hapipakurqa. Chaychá Jehova Diospas “serviqniy” nispa suticharqa, hinaspapas nirqaraqmi: ‘Payqa mana huchallikuqmi, allin kaqkuna ruwaqmi, ñuqatapas kasuwanmi, mana allin ruwaykunamantapas sapaqchakuqmi, pay hinaqa manam pipas kay pachapiqa kanchu’, nispa (Job 1:8).
17 Ichaqa qunqayllamantam tukuy kapuqninkuna chinkarurqa hinaptinmi hukmanyaruspan wañukuyta munarqa. Satanasmi tukuy chaykunata ruwarqa, paymi Jehova Diosta nirqa: ‘Jobqa manam tukuy sunqunmantachu servisunki aswanqa imapasraykullam’, nispa (qaway Job 1:9, 10). Chaymi Jehova Diosqa saqirqa payman sunqu kasqanta Job qawachinanpaq hinaspa mana imapas qusqanraykulla yupaychasqanta qawachinanpaqpas.
Hinallayá Diosman sunqu kasun
10 Jobta satanas nisqanman hinaqa, ¿imatam ñuqanchikmantapas nin? Satanasqa ninmi hawa sunqulla Jehova Diosta kuyasqanchikta, vidanchikta salvananchikrayku Diosta qipanchananchikmanta, hinaspa Diosman sunqu mana kasqanchikmantapas (Job 2:4, 5; Apoc. 12:10). Chaykunawanqa, ¿imaynam tarikunchik? Sunqunchikmi nanan, ¿aw? Ichaqa kaypi piensariy, Jehova Diosqa ñuqanchikmantaqa manam iskayrayanchu. Payqa manam harkakunchu satanas sasachakuykunaman churawananchiktaqa, chaynapi Diosman sunqu kasqanchikta hinaspa satanasñataq llulla kasqanta qawachinapaq. Chaypaqqa Jehova Diosmi yanapawanchik (Heb. 13:6). ¡Ancha kusikunapaqmá Jehova Dios ñuqanchikmanta mana iskayrayasqanqa! ¿Musyakunchikchu imanasqataq Diosman sunqu kayqa ancha allin? Imaña kaptinpas Diosman sunqu kasqanchikwanmi qawachinchik satanasqa llulla kasqanta, qawachinchiktaqmi Jehova Dioslla allin kamachiwaqninchik kasqantapas. Chaynaqa, ¿imata ruwaspataq hinalla Diosman sunqu kachwan?
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
¿Imatam yachachwan wañukunallanpaqña Jesuspa nisqanmanta?
9 ¿Imatam Jesus nirqa? Jesusqa manaraq wañukuchkaspanmi kallpawan qaparispan nirqa: “Diosnilláy, Diosnilláy, ¿imanasqataq saqirullawanki?”, nispa (Mat. 27:46). Bibliaqa manam willawanchikchu imanasqa chaynata nisqanmantaqa. Chaywanpas yachanchikmi Jesuspa chayna nisqanqa Salmos 22:1 nisqanpi qillqasqaña kasqanta. Chayna nisqanwantaqmi yachanchik Jehova Diosqa churin Jesusta ñakariymanta mana harkasqanta (Job 1:10). Chaynapi wañukunankama payman sunqu kananpaq. Jesusqa allintamá chaytaqa yacharqa. Manamá pipas pay hinaqa ñakarirqachu. Chaymantapas, “¿imanasqataq saqirullawanki?” nisqanwanmi yachanchik Jesusqa ima mana allintapas mana ruwasqanta.
9-15 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOB 4, 5
“¡Amayá llulla willakuykunataqa creerusunchu!”
it-1-S pag. 795
Elifazmanta
2. Elifazqa karqa Jobpa riqsinakusqan kimsa runakunamanta hukninmi (Job 2:11). Payqa karqa Teman llaqtamantam, karqa Abrahanpa mirayninmanta chaynataq Jobpa karu ayllunmi. Elifazpas chaynataq churinkunapas yachayniyuq kasqankupaqmi hapikurqaku (Jer 49:7). Elifazqa kimsa consuelaqninkunamanta astawanraqmi allinpaq hapikuq, yaqachusmi pay karqa llapanmanta mayor. Chaynataq yachaq tukuspanmi puntata unay rimarqa.
w05-S 15/9 pag. 26 § 2
Mana allinkunata mana piensanapaqyá kallpanchakusun
Mana allinkunata rimasqanmantam Elifaz kaynata nirqa: “Wayra hina llantuy ñawpaqniyta pasaruptinmi chukchaypas sayarirurqa. Chaymantam chay llantuy hina kaqqa sayarurqa, ichaqa manam allintachu rikurqani ima kasqantaqa. Chay llantuy hina ñawpaqniypi sayaruptinmi kayna rimayta uyarirqani”, nispa (Job 4:15, 16). ¿Ima llantuytaq Elifaztaqa umacharqa? Elifaztaqa demoniom umacharqa, chaymi payqa hatuntukuspan mana allinkunata rimarqa (Job 4:17, 18). Chayraykum Jehova Diosqa piñakurqa Elifazpaq chaynataq chaypi kaq iskay runakunapaqpas (Job 42:7). Elifazqa demoniowanmi umachachikurqa, chaymi mana allinkunata piensaspan rimarqa.
Satanaspa nisqanmanta cuidakusun
Jobpa kimsa amistadnin tukuqkunamantam satanasqa Elifazta servichikurqa, pruebakunata runakuna mana aguantay atisqankumanta ninanpaq. Elifazmi kaynata nirqa: “Ñutu allpapa hawanpi mitumanta wasi ruwasqa hinallam runaqa”, nispa. Nirqataqmi: “Pacha puyu hina wañuruqllam runaqa. Achikyaqmanta tutaykuqkamallam sarupasqa rikurirunku. Mana pipapas yuyarisqanmi wiñaypaq chinkarunku”, nispa (Job 4:19, 20).
Bibliaqa ninmi pakikuq ‘allpa manka hinalla kasqanchikta’ (2 Cor. 4:7). Mana allin ruway munaq hinaspa pantaqqa kanchik Adan huchallikusqanraykum (Rom. 5:12). Chaymi kallpallanchikwanqa mana atichwanchu diablopa sasachawasqanchikta aguantaytaqa. Ichaqa manam qunqanachu, cristianokunataqa Jehova Diosmi yanapawanchik. Pantaq kaspanchikpas, Diospaqqa ancha valorniyuqmi kanchik (Isa. 43:4). Mañakuptinchikqa espirituntam quwanchik (Luc. 11:13). Chaywanmi ‘atiyniyuq’ kanchik hinaspa satanaspa rikurichisqan sasachakuykunata aguantanchik (2 Cor. 4:7; Fili. 4:13, NM). Chaymi iñiyninchikpi ‘qaqa hina sayaspa’ satanaspa contranpi kaptinchikqa, Diosqa kallpanchawasun (1 Ped. 5:8-10). Diablotaqa manam manchakunachu.
mrt-S 32 § 13-17
¿Imaynatataq cuidakuchwan llulla willakuykunamanta?
● Yachananchikmi pi willakusqanmanta chaynataq haykapi kasqanmanta
Bibliapim nin: “Tukuy imamantayá allinta yachaychik”, nispa (1 Tesalonicenses 5:21).
Ichapas imamantapas noticiakunapi willakusqankuta uyariruchwan, ichaqa iñiqmasinchikkunaman manaraq willaruchkaspam utaq manaraq aparachichkaspam puntataraq yachaykunanchik cierto utaq llulla kasqanmanta. ¿Imaynatam yachachwan cierto kasqanmanta?
Yachaykunanchikmi pi willakusqanmanta chaynataq imanasqa willakusqankumanta. Ichapas noticiakunapi rimaq wakin runaqa qiwiykuspa utaq pakaykuspa willakuchkanku qullqirayku utaq mayqin politico runamanpas sayapakusqankurayku. Chaymi chay noticiamanta rimaq huk willakuqkunatapas uyarinanchik, chaynapi cierto utaq llulla kasqanta yachanapaq. Mana chayqa llulla willakuykunatam amistadninchikkunaman willaruchwan utaq aparachichwan. Imamanta willakusqankutapas manam chayllaqa creerunanchikchu.
Haykapi chay willakusqanku kasqanmantam sumaqta yachaykunanchik. Yachaykunanchiktaqmi willakusqankuqa imam kaq kasqanta ichapas wakillanta willakuchkanku utaq runakunata chiqnisqankurayku chaynata willakunku.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w03-S 15/5 pag. 22 § 5, 6
Hinallayá kallpanchakusun Jehova Diosta serviypi, chaynapi wiñay kawsayta chaskinapaq
Enteron pachapi iñiqmasinchikkunaqa yanapawanchikmi mana hukmanyarunapaq. Chaymi iñiqmasinchikkunawan kuska Jehova Diosta serviyqa ancha allin (1 Pedro 2:17). Ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunatam yanapachwan kusisqa hinaspa hawkalla Diosta servinankupaq.
Diosta serviq Jobpas hukkunatam yanaparqa. Chayna kasqantam riqsikurqa amistadnintukuq Elifazpas, paymi nirqa: “Pantaruptinqa pitapas rimapayaykuqmi kanki, mana kallpayuqtapas yanapaykuqmi kanki”, nispa (Job 4:4). ¿Job hinachu ñuqanchikpas kanchik? Sapakamam iñiqmasinchikkunata yanapananchik hinalla Diosta servinankupaq. Chaymantapas iñiqmasinchikkunatam yanapananchik bibliapi kayna nisqanman hina: “Mana kallpayuqkunatayá kallpanchaychik, katkatataq muquyuqkunatayá yanapaychik”, nispa (Isaias 35:3). Allinmi kanman sapa huñunakuypi huk iskay iñiqmasillanchiktapas kallpanchaykunapaq tantiakuyninchikqa (Hebreos 10:24, 25). Kallpanchaykuchwami Diospaq ruwasqankunamanta felicitaykuspa. Agradecekuykuchwantaqmi Diosta kasukusqankumantapas. Chaykunata ruwaspanchikqa yanapasunmi Jehova Diosta hinalla servinankupaq.
16-22 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOB 6, 7
“¿Imatam ruwawaq imawanpas llumpayta ñakarispayki?”
w06-S 15/3 pag. 14 § 10
Job qillqapa yachachikuyninkunamanta
7:1; 14:14. ¿Imataq “ñakaristin llamkay hina” karqa? Jobqa llumpay llakisqa kasqanraykum kawsakurqa ñakaristin llamkaspa llumpay pisipasqa hina (Job 10:17). Chaymantapas runaqa wañuruspanmi kawsarimunankama llumpay llamkachisqanku runa hina sepulturapi kachkan. Chaytam Jobqa ñakaristin llamkaywan tupachirqa.
Jehova Diosqa yanapanmi llakisqa sunquyuqkunataqa
SASACHAKUYKUNAPI kaspanchikmi hukmanyasqallaña tarikunchik (Job 14:1). Ñawpaq tiempopi Diosman sunqu runakunapas chaynam tarikurqaku. Wakinkuqa wañuytapas munarqakum (1Rey. 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16). Chayna tarikuptinkum Jehova Diosninchik yanapaykurqa. Chaymantapas, kikinmi bibliapi paykunamanta qillqachirqa yanapawananchikmanta mana iskayrayanapaq (Rom. 15:4).
g-S 1/12 pag. 16, 17
Wakinpiqa wañuruytañam munanchik
Tukuywan sasachakusqanchikraykum wakinpiqa wañuruytaña munanchik. Amayá chaynataqa piensasunchu, kunan tiempopiqa llapallanchikmi imawanpas sasachakunchik. Bibliapim nin: “Ñuqanchikqa yachanchikmi lliw unanchasqa kaqkuna kunankama hinalla ñakarispa waqasqankuta hinaspa nanaypi tarikusqankuta”, nispa (Romanos 8:22). Sasachakuyninchikkunaqa manam wiñaypaqchu, tukuruqllam. Chaynaqa, ¿imataq yanapawachwan sasachakuyninchikkunata aguantanapaq?
Imayna tarikusqaykimanta confiasqayki amistadnikiman willakuy. Bibliapim nin: “Ancha kuyakuq amistadqa imaña-haykaña kaptinpas hinallam kuyasunki, payqa llumpay sasachakuypi tarikuptikipas kuyasqa aylluyki hinam yanapaykusunki”, nispa (Proverbios 17:17). Jobpas sasachakuypi kasqanrayku imayna sientekusqanmantam willakurqa. Wañuruytaña munaspanmi nirqa: “Mana pinqakuspam lliwta willakusaq. Llakichiwaqniy kaqkunatam willakusaq”, nispa (Job 10:1). Imayna sientekusqanchikmanta willakusqanchikqa yanapawasunmi sasachakuyninchikta aguantanapaq.
Diosta mañakuspa sunquykita kichariy. Wakin runakunam Diosta mañakunku hawka kayta munaspankulla. Ichaqa bibliapim nin: “Pipapas mañakusqanta uyariq Diosnilláy”, nispa (Salmos 65:2). Chaymantapas ninmi: “Payqariki qamkunamantam nanachikun”, nispa (1 Pedro 5:7). Bibliaqa achka kutipim niwanchik mana iskayrayaspa Jehova Diosta mañakunamanta. Chaymanta qatiqninpi yachaykusun.
“Jehova Diosllapiyá tukuy sunquykiwan hapipakuy, amayá kikikipa yachayllaykipiqa hapipakuychu. Ima ruwasqaykipipas paypa ima nisqantayá yuyariy. Hinaptinqa paymi imayna kawsakuyta yachachisunki” (PROVERBIOS 3:5, 6).
“[Jehova Diosqa] manchakuqninkunapaqmi munasqanta ruwapun, yanapaykunanpaq qayakusqanta uyariykuspanmi imamantapas libraykun” (SALMOS 145:19).
“Ñuqanchikqa manam iskayrayanchikchu munasqanman hina mañakuptinchik Dios uyariwasqanchikmantaqa” (1 JUAN 5:14).
“Jehova Diosqa mana allin ruwaqkunamantam karupi kachkan, allin ruwaq runapa mañakusqantam ichaqa uyariykun” (PROVERBIOS 15:29).
Diosta mañakuspanchik sunqunchikta kichariptinchikqa yanapawasunmi imawan sasachakuptinchikpas. Bibliapim niwanchik: “Payllapiyá haykapipas hapipakuychik. Paymanyá sunquykichikta kichariychik”, nispa (Salmos 62:8).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Iñiqmasinchikkunatayá uyariykusun hinaspa llakipayaykusun
10 Jehova Diosta qatipakuyta munasqanchikraykum kallpanchakusun iñiqmasinchikkunata allinta riqsinanchikpaq. Chaypaqqa paykunawanmi parlarichwan huñunakuy manaraq qallaykuchkaptin utaq huñunakuy tukuyta. Iñiqmasinchikkunataqa nichwantaqmi Diosmanta willakuq kuska lluqsinapaq utaq imachallatapas kuska mikuykunapaq. Chaykunapaq kallpanchakuspaqqa yachasunmi iñiqmasinchikkuna imayna kasqankuta. Iñiqmasinchikkunata mana allinta riqsiykuspam ichaqa nichwan hatun tukuq kasqankuta utaq qullqi sunqu kasqankutapas. Wakinpiqa iñiqmasinchikkuna imawan sasachakusqankuta mana yachaspanchikmi piñapakuchwan huñunakuykunaman sapa kuti mana tiempollanpi chayamuptinku (Sant. 4:12). Kaywanqa manamá nichkanchikchu iñiqmasinchikkunapa tukuy ima ruwasqankupi chapukunanchikmantachu (1Tim. 5:13). Chaywanpas allinmi kanman iñiqmasinchikkuna imayna tarikusqankuta utaq imawan sasachakusqankuta yachaykuyninchikqa.
23-29 OCTUBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOB 8-10
“Diosninchik kuyawasqanchikraykum satanaspa llulla nisqankunataqa mana creenchikchu”
¿Atichwanchu Dios kusichiyta?
Jobmi achka sasachakuykunapi tarikurqa, chaymi payqa piensarqa kasukuptinpas utaq mana kasukuptinpas Dios ñakarichisqanta, ichaqa manam chaynachu karqa (Job 9:20-22). Chaymantapas Jobqa nirqam allin ruwaq runa kasqanta. Chaymi amistadninkunaqa uyarispanku niqku Diosmantapas aswan allin ruwaq kasqanpaq hapikusqanta (Job 32:1, 2; 35:1, 2).
Jehova Diospa kuyapayakuyninqa allinninchikpaqmi
14 Diosqa kuyapayakuq kasqanraykum iñiyninchikpi amparawanchik. Davidmi Jehova Diosta mañakuspan nirqa: “Imamantapas pakaykuwaqniyqa qamllamiki kanki. Ñakariymanta waqaychawaqniyqa qamllamiki kanki. Librawaspaykim takiqkunawanraq kusiykachiwanki”, nispa. Nirqaraqmi: “Tayta Diosmiriki kuyapayan paypi confiakullaqkunataqa”, nispa (Sal. 32:7, 10). Ñawpaq tiempopim llaqtakunata murallaqku chiqniqninkuna mana yaykurunankupaq. Chay muralla hinam Jehova Diospas tukuy mana allinkunamanta cuidawanchik. Chaymantapas, Diosqa kuyapayakuq kasqanraykum payman asuykunapaq yanapawanchik (Jer. 31:3).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
¿Pitaq yachanman Jehová Diospa piensasqanta?
19 ¿Imatam yacharunchik Diospa ‘piensasqanmanta’? Piensasqanta entiendenapaqqa bibliatam estudiananchik. Runa hina kasqanta Diosmanta piensayqa manam allinchu, nitaq ruwasqankunamanta tantiasqanchikman hina piensaypas. Jobmi nirqa: ‘Diosqa manam ñuqa hina runachu payta contestanaypaqwan [. . .] juicioman apanakunaykupaqqa’, nispa (Job 9:32). Diospa piensasqanta entiendespaqa Job hinam nisunchik: ‘Chaykunaqa ruwasqankunapa wakillanmi. Kay uyarisqanchikqa upallalla rimarisqanpa aschallanmi. Hinaptinqa ¿pitaq entiendenman nisyullay-nisyuta qapariptinqa?’, nispa (Job 26:14).
20 ¿Imatam ruwananchik bibliata leespa sasa entiendey yachayta tarispaqa, aswanraq Diospa imayna piensasqanmanta kaptinqa? Chaymantam allinta estudiananchik, ichaqa hinalla mana entiendespaqa iñiyninchikpaq prueba kasqanta hinam qawananchik. Bibliapiqa achka textokunam kachkan Diospi hinaspa imayna kasqanpi confiasqanchikta qawachinapaq. Humilde kaspa riqsikusun paypa tukuy ruwasqanmanta mana entiendesqanchikta (Ecl. 11:5, NM). Chaynapim Pablo hina nisun: “¡Mayna allinmi Diosninchikqa! ¡Payqa tukuy yachayniyuq kaspanmi tukuy imata riqsin! ¡Pitaq yachanman imam munasqantawan imam ruwanantaqa! Chaynaqa: ¿Pitaq yachanman señorpa imam piensasqanta? ¿Pitaq atinman pay consejayta? ¿Pitaq Diosmanqa imallantapas quykunman chay qusqanta kutichipunanpaq? Paymantam tukuy ima kachkan. Paymi tukuy imata unancharqa. Payllapaqtaqmi llapallan imakunapas. Payllayá yupaychasqa kachun wiña-wiñaypaq. Amen”, nispa (Rom. 11:33-36).
30 OCTUBRE–5 NOVIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | JOB 11, 12
“Yachayniyuq kanapaq imakunata ruwanamanta”
Jobqa Jehova Diospa sutintam hatuncharqa
17 ¿Imataq Jobta yanaparqa mana huchallikuq kananpaq? Dioswan amistad kasqanmi, chaynañam karqa manaraq ñakarichkaspan. Jobqa manam yacharqachu satanaspa imakunawan ñakarichinanmantaqa, chaywanpas Diosta kasukuqmi karqa. Kaynatam nirqa: ‘Kawsanaykamaqa [. . .] mana huchayuqmi kasaq’, nispa (Job 27:5). ¿Imatam ruwarqa Dioswan allin amistad kananpaq? Payqa riqsirqachá Jehova Diosta ñawpaq abuelonkuna Abrahan, Isaac hinaspa Jacob paywan allin amistad kasqankumanta hinaspa sunqunpichá waqaycharqa chay yachasqankunata. Chaynataq Diospa unanchasqankunata qawaspan paypa sumaq kayninkunamantapas yacharqa (leey Job 12:7-9, 13, 16).
Manam haykapipas sapallanchikchu kanchik
10 Diosman sunqu iñiqmasinchikkunawanmi astawan hukllawakunanchik. Chayna iñiqmasinchikkunawan amistad kaspanchikqa paykuna hinam kasunchik. Amistadqa kananchik manam llaqtamasillanchikwanchu utaq wiñaymasillanchikwanchu. Bibliam niwanchik yachayqa yuyaqkunapi kasqanta (Job 12:12). Yuyaqkunapas yachanmankum Diosman sunqu musu-sipaskunamanta. Bibliam niwanchik Jonatanqa karu sullkan kachkaptinpas Davidwan amistad kasqanmanta (1Sam. 18:1). Paykunaqa ima sasachakuyña kaptinpas Diosman sunqu kanankupaqmi yanapanakurqaku (1Sam. 23:16-18). Ayllunmanta sapallan Diosta serviq Irinam nin: “Iñiqmasinchikkunaqa kanku tayta-mamanchik utaq turi-ñañanchik hinam. Paykunawanmi Jehova Diosqa yanapawanchik mana sapallanchik hina tarikunapaq”, nispa.
11 Wakiqninchikpaqqa manchapakuq kasqanchikraykum sasa kanman iñiqmasinchikkunawan hukllawakuy. Ratna sutiyuq iñiqmasinchikmi Diosmanta yachayta qallaykuspan sasachakuypi tarikurqa. Paymi nin: “Manchapakuq kaspaypas iñiqmasinchikkunawanmi astawan hukllawakurqani, chaynapi paykuna yanapawanankupaq”, nispa. Iñiqmasinchikkunaqa yanapaykuytam munawanchik, chaypaqqa manchapakuq utaq pinqakuq kaspanchikpas imayna tarikusqanchiktam willakunanchik. Chayta ruwaspaqa paykunawanmi allin amistad kasun.
12 Chaymantapas, iñiqmasinchikkunawan kuska Diosmanta willakuspam paykunawan allin amistad kasun. Carolmi nin: “Achka ñañaykunawan Diosmanta willakuspaykum hinaspa Jehova Diospaq imatapas kuska ruwaspaykum astawan riqsinakurqaniku. Chay amistadniykunawanmi Jehova Diosqa ima sasachakuypi kaptiypas yanapaykuwarqa”, nispa. Arí, Diosman sunqu iñiqmasinchikkunawan amistad kayqa allinninchikpaqmi. Paykunawanmi Diosqa yanapaykuwanchik sapallanchik hina tarikuptinchik utaq ima sasachakuypi kaptinchikpas (Prov. 17:17).
it-2-S pag. 883
Yachayniyuq
Diosqa yachayniyuqmi. Jehova Diosqa tukuy yachayniyuqmi, chaymi paylla imamantapas allintaqa yachan (Ro 16:27; Apoc 7:12). Jehova Diosmi tukuy imata unancharqa, payqa “wiña-wiñaypaq Diosmi” (Sl 90:1, 2). Jehova Diosllam yachan hanaq pacha haykapimanta kasqanta, imayna ruwasqa kasqanta chaynataq chaypi imakuna kasqanmantapas. Jehova Diosqa yachaywanmi allinta tantiaspan imatapas unancharqa. Chaykunata qatipakuspankum runakunaqa imatapas ruwanku, kikillankumantaqa manam ima ruwaytapas atinkuchu (Job 38:34-38; Sl 104:24; Pr 3:19; Jer 10:12, 13). Paypa kamachikuyninkunallam aswan allinqa runakuna kusisqa kawsakunankupaqqa (Dt 32:4-6; qaway JEHOVA [Un Dios de normas morales] niqta). Jehova Diosqa imamantañapas yachanmi (Isa 40:13, 14). Runakunapa imapaq tantiasqankuqa utaq imapas ruwasqankuqa allinpaq rikchakuspanpas tukuruqllam. Jehova Diosmi ichaqa nin: “Rimasqaykunaqa cumplikunqapunim”, nispa (Isa 55:8-11; 46:9-11).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Warmanchikkunawan rimanapaq
▪ “Wawa-churiykunapa ¿imam niy munasqanta musyachkanichu?” Job 12:11 nin: “Chiqaptapunim rinriqa musyan palabrakunata. Chaynataqmi simipas musyantaq mikuypa gustonkunata”, nispa. Kunanmi astawanraq kallpanchakunayki wawa-churikikunapa rimasqanta ‘musyanaykipaq’. Wawa-churikiqa nisunkimanpaschá: “¡Sapa kutim wawata hina rimapayawanki!”, utaq “¡Manapunim uyariwankichu!”, nispa. Kayna nisusqaykikunapi cuentata qukuy imam niy munasusqaykimanta. “¡Sapa kutim wawata hina rimapayawanki!” utaq “¡manapunim uyariwankichu!” nispanqa nichkanmanpaschá “manam confiankichu ñuqapiqa” nitaq “entiendewankichu imayna sientekusqayta” ninankunata. Chaynaqa wawa-churikikunapa rimasqanwan imam niy munasqantayá musyay.