6 KAQ YACHACHIKUY
¿Diosmantaqa amayá iskayrayasunchu?
‘Payqa hatun rumi hina amparaqninchikmi. Paypa ruwasqankunaqa alli-allinmi. Llapallan arreglokuna ruwasqanqa alli-allinmi. Payqariki confiakunapaq Diosmi. Paypiqa manam kanchu mana allinqa. Allinninpi derecho ruwaqmi payqa’ (DEUT. 32:4).
3 KAQ TAKI Kallpayku hinaspa hapipakunaykum kallanki
¿IMAMANTAM YACHASUN?a
1, 2. (1) ¿Imanasqataq achka runakuna autoridadkunamanta iskayrayanku? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?
KUNAN tiempopiqa yaqa llapallan runakunam autoridadkunamantaqa iskayrayanku. ¿Imanasqa? Leykunapas chaynataq gobiernokunapas qullqisapakunallata hinaspa riqsisqa runakunallata yanapasqanraykum. Chayraykuchá bibliapipas kaynata nin: ‘Runakunam runamasinta munaychakuspan ñakarichin’, nispa (Ecl. 8:9). Pantay religionkunapa yachachiqninku mana allinkunata ruwasqankuraykutaqmi wakin runakunaqa Diosmantapas iskayrayankuña. Chayraykum bibliamanta yachachisqanchik runamasinchikkunata yanapananchik Jehova Diosmantawan paypa churasqan runakunamanta mana iskayrayanankupaq.
2 Ichaqa manamá yachachisqanchik runakunallachu Jehova Diosmantawan paypa churasqan runakunamantaqa mana iskayrayananku. Achka wataña testigo kaqkunapas hinallam hapipakunanchik Diosqa allin ruwaq kasqanpi. Diosmantaqa manam iskayrayananchikchu bibliata leespanchikqa, punta apaqkuna imatapas kamachiwaptinchikqa chaynallataq hamuq punchawkunapi sasachakuykuna kaptinpas. Chaykunamantam kay yachachikuypi yachasun.
BIBLIATA LEESPAQA AMAYÁ JEHOVA DIOSMANTAQA ISKAYRAYASUNCHU
3. ¿Imanasqataq bibliata leespanchikqa Jehova Diosmanta iskayrayayta qallaykuchwan?
3 Bibliata leespanchikqa ichapas wakinpiqa nichwan: “¿Imanasqataq Jehova Diosqa kaynata utaq waknata ruwarurqa utaq tantiarurqa?”, nispa. Numeros libropim niwanchik sabado punchawpi yanta pallakuq runata wañuchinankupaq Jehova Dios kamachisqanmanta. Iskay kaq Samuel libropiñataqmi willawanchik huchapakuruchkaptinpas chaynataq runamasinta wañurachichkaptinpas kamachiq Davidta Jehova Dios pampachasqanmanta (Num. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13). Chaykunata leespanchikqa ichapas nichwan: “¿Imanasqataq Jehova Diosqa kamachiq Davidta pampachaykurqa hatun huchakunata ruwachkaptinpas, sabado punchawpi yanta pallakuq runatañataq mana pampacharqachu?”, nispa. Chaypaqyá yachaykusun bibliata leespanchik imakunata yuyarinamanta.
4. ¿Imaynatam Genesis 18:20, 21 hinaspa Deuteronomio 10:17 nisqan yanapawanchik Jehova Diospa tantiasqankunamanta mana iskayrayanapaq?
4 Bibliaqa wakinpim lliwta willawanchik, wakinpiñataqmi mana. Davidmantam willawanchik sunqumanta wanakusqanrayku Jehova Dios pampachaykusqanmanta (Sal. 51:2-4). Ichaqa, ¿imayna runataq karqa sabado punchawta samanankupaq mana kasukuq runaqa? ¿Riqsikurqachu mana allin ruwasqanta? ¿Huk kutikunapipas chaynachu karqa? ¿Mana allin ruwasqanmanta niptinkupas hinallachu mana allinkunata ruwarqa? Bibliaqa manam chaykunamantaqa willawanchikchu. Ichaqa manapunim iskayrayachwanchu Diospa ruwasqankunaqa haykapipas allin kasqanmantaqa (Deut. 32:4). Yaqa llapanpim runakunaqa imatapas tantianku uyarisqallankuwan utaq hukkunamanta mana allinkunata rimasqallankuwan. Jehova Diosmi ichaqa imatapas tantian allintapuni yachasqanrayku (leey Genesis 18:20, 21; Deuteronomio 10:17). Jehova Diostawan kamachikuyninkunata astawan riqsispanchikqa imapas tantiasqanmantaqa manam iskayrayasunchu. Chaynaqa bibliata leespanchikqa Jehova Diosmanta imam kaqta yachasqanchikraykum manapuni iskayrayasunchu, ‘payqariki ima ruwasqankunapipas allin ruwaqmi’ (Sal. 145:17).
5. ¿Imanasqataq mana allinkunata ruwanchik? (Qaway “Pantaq kasqanchikraykum mana allinkunata ruwanchik” niqta).
5 Pantaq kasqanchikraykum mana allinkunata ruwanchik. Diosqa kikinman rikchakuqtam ruwawarqanchik. Chaymi allinkuna ruwayta munanchik (Gen. 1:26). Ichaqa pantaq runakuna kasqanchikraykum mana allinkunata ruwanchik. Allinta yachachkaspapas wakinpiqa pantanchikmi. Chaynam pasarqa Jonaswanpas. Payqa llumpayllatañam piñakurqa Ninive llaqtayuqkunata Jehova Dios pampachaykuptin (Jon. 3:10-4:1). Ichaqa Jehova Dios allinta tantiarusqanraykum 120.000 runakuna mana wañurqakuchu. Chaynaqa, manamá Jehova Dioschu pantachkarqaqa, aswanqa Jonasmi.
6. ¿Tukuy imamantaraqchu Jehova Diosqa willawananchik?
6 Jehova Diosqa manam tukuy imamantaraqchu willawananchik. Yachanchikmi Jehova Diosqa imapas tantiasqanmanta utaq imatapas tantiananpaq serviqninkunata tapusqanmanta (Gen. 18:25; Jon. 4:2, 3). Wakinpiqa imapas tantiarusqanmantam willarqa (Jon. 4:10, 11). Ichaqa manam payqa imatapas willawananchikraqchu. Diosqa unanchawaqninchik kasqanraykum mana necesitanchu imatapas ruwasqanmanta utaq imatapas ruwananpaq “allinmi utaq manam” ninanchiktaqa (Is. 40:13, 14; 55:9).
DIOSMANTAQA MANAM ISKAYRAYANANCHIKCHU PUNTA APAQKUNA IMATAPAS KAMACHIWAPTINCHIKQA
7. ¿Pikunamantataq wakinpiqa iskayrayachwan? ¿Imanasqataq iskayrayachwan?
7 Manamá iskayrayanchikchu imatapas Jehova Dios allinta ruwasqanmantaqa. Chaywanpas yanapawananchikpaq churasqan punta apaqkunamantam wakinpiqa iskayrayachwan. Ichapas wakinpiqa nichwan: “¿Jehova Diospa munasqanman hinachu imatapas ruwachkanku icha kikinkupa piensasqankuman hinallachu?”, nispa. Chaynatachá piensarqaku bibliapi kaq wakin runakunapas. Kaqmanta rimarisun 3 parrafopi rimamusqanchik runakunamanta. Ichapas samana punchawta mana kasukuq runapa familianqa ninman karqa: “Familiay wañunanpaqqa, ¿Moisesqa, Jehova Diostachu tapurqa icha kikillanchu chaynata tantiarurqa?”, nispa. Chaynachá pasarqa Uriaspa kuyaqnin runakunawanpas. Davidqa Uriaspa warminwanmi huchapakururqa. Ichapas Uriasta kuyaqnin runakunaqa ninmanku karqa: “¿Davidqa kamachiq kasqanraykuchu castigasqa kananmanta librakururqa?”, nispa. ¿Imatam chaymanta yachachwan? Yanapawananchikpaq Diospa churasqan punta apaqkunamanta iskayrayaspanchikqa Jehova Diosmantam iskayrayachkanchik.
8. ¿Imapim tupan Hechos 16:4, 5 nisqan kunan tiempopi iñiqkunawan?
8 Kunan tiempopiqa ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvientewanmi’ Jehova Diosqa yanapawanchik (Mat. 24:45). Apostolkunapa tiemponpi punta apaqkuna hinam kunan tiempopi allin ruwaq yuyayniyuq sirvientepas enteron allpa pachapi Diosmanta willakuy apakunanpaq yanapakuchkanku, hinaspapas iñiqkunapi punta apaqkunatam yanapanku imatapas allinta tantianankupaq (leey Hechos 16:4, 5). Chaynaqa, punta apaqkunapa imapas niwasqanchikta kasukuspanchikqa Jehova Diospa imapas ruwasqanmantaqa manam iskayrayachkanchikchu.
9. ¿Imakuna kaptintaq sasachakuchwan punta apaqkunata kasukuyta? ¿Imanasqa?
9 Kay watakunapim iñiqkunapi punta apaqkuna tantiarurqaku achka congregacionkuna hukllawakunanpaq, hinaspapas huñunakunanchik wasikunata allinta servichikunapaqmi wakin iñiqkunata nirqaku huklawman cambiakunankupaq. Chaynata niwaptinchikqa ichapas kasukuytaqa sasachakunchik. Huklawpiña huñunakunanchikpaq rakiruwaptinchikqa ichapas sasachakuchwan familianchikkunatawan amistadninchikkunata saqiyta. ¿Jehova Dioschu iñiqkunapi punta apaqkunata kamachin chaynata niwananchikpaq? Manam. Ichapas chayrayku mana munachwanchu kamachiwasqanchikta kasukuytaqa. Ichaqa paykunata Jehova Dios churasqanraykum kasukunanchik.b
10. Hebreos 13:17 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq iñiqkunapi punta apaqkunata kasukunanchik?
10 ¿Imanasqataq punta apaqkunapa tantiasqanta kasukunanchik mana gustonchikpaq kaptinpas? Lliw iñiqkunawan huk sunqulla kayta munasqanchikraykum (Efes. 4:2, 3). Chaymantapas, humilde kayninchikqa hinaspa punta apaqkunapa tantiasqankuta kasukusqanchikqa allinninchikpaq kasqanraykum (leey Hebreos 13:17). Paykunata kasukuspanchikqa Jehova Diospim hapipakuchkanchik. Paymá punta apaqkunata churarqa cuidawananchikpaq (Hech. 20:28).
11. ¿Imataq yanapawachwan punta apaqkunapa tantiasqankumanta mana iskayrayanapaq?
11 ¿Imataq yanapawachwan punta apaqkunapa tantiasqankumanta mana iskayrayanapaq? Amayá qunqasunchu: Iñiqkunapaq imatapas tantiaspankuqa Jehova Diostam mañakunku, chaymantapas bibliapa nisqanman hinam hinaspapas allin ruwaq yuyayniyuq sirvientepa nisqanman hinam imatapas tantianku. Punta apaqkunaqa Jehova Diospa sunquntam kusichiyta munanku, munankutaqmi iñiqkunapa allinninpaq imatapas tantiayta. Paykunaqa yachankum iñiqmasinkunata imayna cuidasqankumanta Dios cuentata mañananmanta (1 Ped. 5:2, 3). Yaqa llapallan runakuna rakinasqa hina kawsakuptinkupas Jehova Diosta serviqkunaqa huk sunqullam kawsakunchik. Chaywanmi yachanchik Jehova Diosqa serviqninkunata yanapawasqanchikta.
12. ¿Imakunatam punta apaqkunaqa allinta yachananku huchallikuqpa wanakusqanta yachanankupaq?
12 Jehova Diosmi punta apaqkunata kamachin iñiqkunata mana allinkunamanta cuidanankupaq, chaymi mayqin iñiqpas hatun huchata ruwaruptinqa iñiqkunapi punta apaqkuna tantiananku hinalla testigo kananpaq utaq manaña testigo kananpaqpas, chaypaqqa huchallikuq runapa wanakusqantam utaq mana wanakusqantam allinta yachananku. Kaykunatam qawananku: Huchallikuq runa “wanakuruniñam” nispanpas, ¿chiqninchu mana allin ruwasqanta? ¿Seguropunichu kaqmanta mana wichiykunqa? ¿Huchallikuyman wichiykachiqnin amistadninkunamanta karunchakunqachu? Iñiqkunapi punta apaqkunaqa Jehova Diosta mañakuspankum bibliapi nisqanman hina allinta yachaykunanku, hinaspapas huchallikuq runapa imayna kasqantam qawananku. Chayman hinam tantianku hinalla testigo kananpaq utaq manaña testigo kananpaqpas (1 Cor. 5:11-13).
13. ¿Imatam nichwan familianchikta utaq amistadninchikta qarquruptinkuqa?
13 Familianchik utaq amistadninchik mana qarqurachikuptinqa yaqapaschá mana imatapas nichwanchu. Ichaqa, ¿imaynam tarikuchwan familianchikta utaq amistadninchikta qarquruptinkuqa? Ichapas punta apaqkunamanta iskayrayayta qallaykuchwan. Ichapas nichwan: “Mana allinta yachaykuspankum utaq manam Jehova Diospa munasqanman hinachu tantiarunku”, nispa. Chaynaqa, ¿imataq yanapawasun punta apaqkunapa tantiasqankumanta mana iskayrayanapaq?
14. ¿Imatam yuyarinanchik familianchiktapas utaq amistadninchiktapas punta apaqkuna qarquruptinkuqa?
14 ¿Imatam yuyarinanchik punta apaqkuna pipas manaña testigo kananpaq tantiaruptinkuqa? Lliw iñiqkunapa hinaspa huchallikuqpa allinninpaq kasqantam yuyarinanchik. Pi huchallikuqpas mana qarqusqa kaspanqa wakin testigokunatapas wichiykachinmanmi (Gal. 5:9). Chaymantapas, huchallikuq mana qarquchikuspanqa manam cuentata qukunmanchu imapas ruwasqan llumpay mana allin kasqantaqa, mana allin piensasqantawan ruwasqanta mana cambiaptinqa Diosta serviyninpas yanqapaqmi kanqa (Ecl. 8:11). Punta apaqkunaqa pipas qarqusqa utaq mana qarqusqa kananpaqqa manam llutanpichu tantianku. Ñawpaq Israel nacionpi juezkuna hinam paykunaqa ‘mana runakunapaqchu juzganku, aswanqa Jehova Diospaqmi’ (2 Cron. 19:6, 7).
KUNANMANTA JEHOVA DIOSPI HAPIPAKUYMI YANAPAWASUN HAMUQ PUNCHAWKUNAPIPAS MANA ISKAYRAYANAPAQ
¿Imataq yanapawasunchik llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi punta apaqkunapa niwasqanchikta kasukunapaq? (Qaway 15 parrafota).
15. ¿Imanasqataq kunanmanta Jehova Diospa imapas kamachiwasqanchikta kasukunanchik?
15 Diospa piñakuynin punchawqa kayllapiñam kachkan, chaymi kunanqa astawanraq kallpanchakunanchik Jehova Diospa imapas ruwasqankunamanta mana iskayrayanapaq. Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapiqa ichapas punta apaqkunapa nisqankuqa mana allin hina rikchakapuwasun. Jehova Diosqa manamá kikinchiktaraqchu imatapas niwasun, aswanqa ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvientenwanmi’ imata ruwanapaqpas niwasun. Chaypiqa manam iskayrayananchikchu kanqa, nitaqmi ninanchikchu kanqa: “¿Jehova Dioschu chaynata kamachiwanchik icha punta apaqkunachu munasqankuman hina tantiachkanku?”, nispaqa. Chaynaqa, ¿Jehova Diospiwan yanapawananchikpaq churasqan runakunapichu hapipakuchkanchik? Imapas kamachiwasqanchikta kunanmanta kasukuspanchikqa llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapipas kasukusunchikmi (Luc. 16:10).
16. ¿Imaynataq tarikusun runakunata Jehova Dios juzgaptin?
16 Yuyaymanananchiktaqmi runakunata Jehova Dios juzgaptin imayna tarikunanchikpipas. Kunanmi tiempo kachkanraq Jehova Diosta mana serviq familianchikkunata hinaspa wakin runamasinchikkunata yanapananchikpaq. Piñakuynin punchawpiqa kikin Jehova Diosmi churin Jesuswan runakunata juzganqa (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9). Chaypiqa manam ñuqanchikqa imatapas ruwayta atisunñachu pikunata Jehova Dios salvananpaqqa utaq mana salvananpaqqa (Mat. 25:34, 41, 46). Chaykuna kaptinqa, ¿Jehova Diospichu hapipakusun icha tantiasqan mana gustonchikpaq kasqanraykuchu qipancharusun? Chaynaqa, kunanmantam Jehova Diospi hapipakunanchikpaq kallpanchakunanchik, chaynapi hamuq punchawkunapipas paymanta mana iskayrayanapaq.
17. ¿Imaynataq tarikusun piñakuynin punchawpi Jehova Diospa allin tantiasqankunawan?
17 ¡Mayna kusisqaraq tarikusun kay pachanchik sumaq huerta kaptin Jehova Diospa imapas tantiasqankuna allin kasqanta yachaspanchikqa! Manañam chaypiqa kanqañachu pantay religionkunapas, mana allin gobiernokunapas chaynataq qullqi sunqu runakunapas. Unquypas, yuyaqyaypas chaynataq wañuypas qunqasqañam kanqa. Satanaswan demonionkunapas waranqa watam wichqasqa kanqaku. Satanaspa tukuy mana allinkuna ruwasqankunaqa chinkanqañam (Apoc. 20:2, 3). ¡Mayna kusisqaraq tarikusun Jehova Diospa imapas nisqankunata kunanmanta kasukusqanchikwanqa!
18. ¿Imatam yachachwan Numeros 11:4-6 hinaspa 21:5 nisqanpi Israel runakunamanta?
18 Kay pachata Jesus kamachimuptinqa, ¿iskayrayasunchu tantiasqankunamanta? Yuyarisunchik Egipto nacionmanta Israel runakunata Jehova hurquramuptin ima pasasqanpi. Wakiqninkum Jehova Diospa qusqan “maná” sutiyuq mikuyta amiruspanku Egipto nacionpi imapas mikusqankuta yuyarirqaku (leey Numeros 11:4-6; 21:5). Yaqapaschá ñuqanchikpas chayna tarikusun llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna pasayta. Manam yachanchikchu kay allpa pachata limpiananchikpaq hinaspa sumaqta huertayachinanchikpaq hayka tiempo llamkananchiktaqa. Yaqapaschá anchata llamkananchik kanqa. Chayrayku ichapas qallariypiqa kawsakuyninchikqa mana facilchu kanqa. Jehova Diospa imapas quwasqanchikwanmi kusikunanchik kanqa. Arí, kunanmanta imapas Jehova Diospa quwasqanchikwan kusisqa kaspaqa hamuq tiempopipas imapas chaskisqanchikmantam kusikusun.
19. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yacharunchik?
19 Jehova Diospa imapas ruwasqankunaqa haykaqpas allinninchikpaqmi, chaymantaqa manapunim iskayrayananchikchu. Chaymantapas Jehova Diospa churasqan runakunapa tantiasqankutam kasukunanchik. Isaiasnintakama Jehova Diospa nisqantam manapuni qunqananchikchu. Paymi nirqa: “Hawkalla confiakuq kaspaykichikmi kallpasapa kankichik”, nispa (Is. 30:15).
98 KAQ TAKI Bibliaqa Diospa sumaq qillqanmi
a Kay yachachikuypim yachasun Jehova Diospi, churasqan runakunapi, kunanpas hamuq punchawkunapipas confiayninchik imaynanpi ancha allin kasqanmanta.
b Wakinpiqa kanmanmi razonkuna huklawpi mana huñunakunanchikpaq, chaypaqmi qawachwan 2002 watapa noviembre killanpi lluqsimuq Nuestro Ministerio del Reino sutiyuq qillqapi “Seccion de preguntas” nisqanta.