DIANAa sutiyoq sipasqa yachayniyoq hinaspa sumaq sipasmi. Ichaqa kusisqa kaptinpas sonqonpim llumpay llakisqa tarikun semanantin otaq killantinpas mana imapaqpas valeq hina. Paymi nin: “Sapa punchawmi wañunaypi piensani. Mana ñoqa kaptiyqa lliwchá allin kanman”, nispa.

Mana haykapipas wañuchikunanmanta Diana niptinpas, wakinpiqa manam yachanchu imanasqa kawsasqanmanta. Nintaqmi: “Munanim imapas desgracia kaptin chaypi wañukuyta. Ñoqapaqqa amistadniy hinam wañuyqa, manam enemigoy hinachu”, nispa.

Achka runakunam Diana hina sientekunku, wankinkuñataqmi wañuchikuyta piensarqaku otaq munarqakupas. Ichaqa kaymanta yachaq runakunapa nisqanman hinaqa, chay runakunaqa manam wañuchikuytaqa munankuchu, aswanqa ñakariyninku chinkachiyllatam.

¿Allinchu hinalla kawsakuyqa? Chaypaqyá qawasunchik kimsa yanapakuykunata.

Runakunam ninku “pasaruqlla sasachakuyta allichanapaqqa kikillanku wañuchikuy aswan allin kasqanmanta”. Mana creenapaq kaptinpas, hatun sasachakuykuna allichaytaqa atichwanmi. (Qaway “Imayna tarikusqankum cambiarurqa” niqta.)

Ichaqa, ¿mana chayna kaptinqa? Pisi-pisimantam chay sasachakuyta allichanapaq kallpanchakunanchik. Jesusmi kaynata nirqa: “Amayá afanakuychikchu hamuq punchawmantaqa. Qepa punchawkunaqa achka afanakuykunatam apamunqa, sapa punchawpaq sasachakuykunaqa amañayá hatunyachunchu”, nispa (Mateo 6:34).

Yaqapaschá mana hampiy atina onqoywan kachkanki, casado vidaykipipas mana allinchu tarikunki, kuyasqa aylluykipas wañukun otaq ima hatun sasachakuywanpas kachkanki. ¿Imataq yanapasunkiman chaynapi tarikuptiki?

Sasachakuykuna allichay atisqayki kaqkunapim astawanqa reparanayki, manam mana allichay atisqayki kaqkunapichu. Chaynata ruwaspaykiqa manam llumpay hatunta hinañachu sasachakuynikitaqa qawanki (Proverbios 15:15). Ichapas sasachakuyniki allichaytaqa atiwaq wañuchikuyta munanaykimantaqa. Chayta ruwaspaykiqa qawankim hatunña sasachakuyniki kaptinpas allichay atisqaykita (Job 2:10).

AMA QONQAYCHU: Sasachakuyniki llumpay hatunña rikchakusuptikipas, pisi-pisimanta orqoman qespichkaq hinayá allichanaykipaq kallpanchakuy.

IMATAM RUWAWAQ: Imayna tarikusqaykimanta familiaykiwan otaq amistadnikiwan rimay. Ichapas paykuna yanapasunkiman imayna allichanaykipaq (Proverbios 11:14).

Ichapas piensawaq sasachakuynikita allichanaykipaqqa wañuyllaña kasqanta. Ichaqa kanmi chaypaq yanapakuyqa hinaspapas makillaykipim kachkan.

Diosta mañakuy. Kayqa manam allin tarikunallaykipaqchu nitaq sasachakuynikimanta lloqsinaykipaqtaqchu. Aswanqa qanmanta nanachikuq Dioswan parlanaykipaqmi. Payqa munanmi sasachakuynikikunata willanaykita. Bibliapas ninmi Diosman sasachakuynikikunata saqenaykipaq, paymi yanapasunki (Salmo 55:22).

¿Mañakuwaqchu Diosta kunallan? Sutinta servichikuspayá sonqomanta rimapayay, paypa sutinqa Jehova Diosmi (Salmo 62:8). Payqa amistadninta hina qawanaykitam munan (Isaias 55:6; Santiago 2:23). Diostaqa mañakuwaqmi maypipas hinaspa munasqayki horapipas.

Kuyasuqniki runakuna. Familiaykiwan amistadnikikunaqa kuyasusqaykitam qawachisunki. Kantaqmi allinnikita munaq mana reqsisqayki runakunapas. Huk kaqninmi kanku Jehova Diospa testigonkuna, paykunaqa wasin-wasin Diosmanta willakuspankum sasachakuyniyoq runakunata tarinku. Wakinkum ninku sasachakuypi tarikusqankurayku yanapakuyta necesitasqankumanta, mana chayna kaptinqa wañuchikuyta piensasqankuta. Jehova Diospa testigonkunaqa yanapasunkimanmi. Paykunaqa Jesucristopa ejemplontam qatipakunku, munachkankum runamasinkuta chaynataq qamtapas yanapayta (Juan 13:35).

Doctorkunapa yanapakuynin. Yaqa llapanpim wañuchikuytaqa munanku llumpay llakisqa onqoywan tarikusqankurayku. Chay onqoywan ñakarispaykiqa manam penqakunaykichu. Kayqa chulli onqoy hinam lliw runakunata hapiruwachwan hinaspapas atichwanmi hampikuytaqa.a

AMA QONQAYCHU: Llumpay llakikuywan onqoyqa rikchakunmanmi ukullay-uku uchkumanta sapallayki mana lloqsiy atisqaykiman, ichaqa hukkunapa yanapakuyninwanqa atiwaqmi lloqsiyta.

IMATAM RUWAWAQ: Llumpay llakikuywan onqoq runakunata yanapaq doctorkunata maskay, chaynapi paykuna yanapasunaykipaq.

Bibliaqa ninmi runapa vidan pisilla kasqanta hinaspa sasachakuyllapiña kasqantapas (Job 14:1). Chayna sasachakuypi llapanchik tarikuptinchikpas, wakinkuqa manaña suyakuyniyoqmi tarikunku. Piensankum manaña haykapipas allin kanankumanta. ¿Chaynachu qampas tarikunki? Ichaqa ama llakikuychu, Bibliam huk suyakuyta qowanchik, manam qamllapaqchu aswanqa llapan runakunapaqmi. Piensariy kaykunapi:

• Bibliaqa yachachinmi allin kawsakunanchikta Jehova Dios munasqanmanta (Genesis 1:28).

• Jehova Diosqa prometewanchikmi kay Pacha sumaq huerta kananmanta (Isaias 65:21-25).

• Apocalipsis 21:3, 4 nisqanman hinam kaykunaqa cumplikunqa, chaypim nin:

  “Diosqa runakunawanñam yachachkan. Paykunam kanqa runankuna, Diosñataqmi kanqa paykunapa Diosnin. Diosmi pichanqa paykunapa weqenta, manañam kanqachu wañuypas, [. . .] waqaypas nitaq nanaypas. Ñawpaq kaqkunaqa pasarunñam.”

Kayqa manamá yanqa willakuyllachu, Jehova Diosmi chay ruwayta munan hinaspapas atiyniyoqmi chayta ruwananpaq. Bibliapa nisqanmantaqa manam iskayrayachwanchu, chayraykum hinalla kawsakuyqa allinpuni.

AMA QONQAYCHU: Ichapas wakinpiqa kaylawman-waklawman wayrawan apaykachasqa barco hina hukmanyasqa tarikunki, ichaqa Bibliapa nisqanmi suyakuyta qosunki.

IMATAM RUWAWAQ: Hamuq tiempomanta Bibliapa ima nisqanta maskay. Jehova Diospa testigonkunaqa kusikuywanmi yanapasunki. Wasikiman watukamusuptiki yachachisunaykipaq mañakuy otaq Internetpi yaykuy jw.org nisqaman.a