IMAKUNA PASAKUSQANMANTA
Allpa pachapi kaqkunamanta
Allpa pachapiqa kanmi yaku, wayra hinaspa tukuy imapas mikunanchikpaq. Ichaqa kaykunatam runakuna qachachachkanku utaq yanqachachkanku. Runakunapa chayna yanqachasqankuta allichanankupaqmi yachaysapa runakuna kallpanchakuchkanku.
Australia
Lamar quchapa ukunpis tarikun tomanapaq achka-achkallaña yaku (500.000 km3). Adelaida llaqtapi Flinders Universidadpi yachachiq Vincent Post sutiyuq runam nin: ‘Ñawpaq tiempomantaqa kay tiempopim lamar quchaqa astawan yapakuchkan’, nispa. Chaymi yachaysapa runakuna ninku hamuq tiempopi chay lamar quchapa ukunpi yakuta urquspanku yakumanta kaq 700 millon runakunaman apanankupaq.
Sahara sutiyuq chunniq
Kay chunniqpi yachaq hatun animalkunamantam, yaqa huk parten chinkarun utaq enteron chunniqpi yachananmantaqa kuchuchallanpiña yachachkanku. ¿Imanasqa? Kamachiqkuna llumpayta atipanakusqankurayku hinaspa achka runakuna wañuchisqanrayku. Kay animalkunata estudiaq runakunam ninku: “Yachaysapa runakunam kay animalkunata waqaychanapaq mana imatapas ruwankuchu, nitaqmi qullqiwanpas pipas yanapakunkuchu”, nispa. Tukuy rikchaq animalkuna kaptinpas manam imatapas ruwankuchu yanapanankupaq. Chayraykum sasachakunku allinta cuidanankupaq.
Allpantinpi
2012 watapim pusaq runa wañuqkunamanta huknin wañurqa qachachasqa wayrata samasqanrayku. Chaymi organización mundial de la salud nisqanpi llamkaqkuna ninku: “Wayratam kay tiempopiqa astawan qachachachkanku, kaymi hamuq tiempopi enteron pachapi runakunata astawan sasachanqa”, nispa.