Diosmi kawsakuytaqa quwanchik

1. ¿Pitaq kawsakuyta quwanchik?

JEHOVA DIOSQA “kawsaq Diosmi” (Jeremias 10:10). Paymi unanchawaspanchik kawsakuyta quwanchik. Bibliapim Jehova Diosmanta nin: ‘Tukuy imatam unancharqanki [...], munaptikim tukuy imakunapas kachkan, munaptikitaqmi unanchasqapas karqa’, nispa (Apocalipsis 4:11). Arí, Jehova Dios munasqanraykum kawsanchik. Chaymi kawsakuyninchikqa Diospa quwasqanchik (qaway Salmo 36:9).

2. ¿Imatam ruwananchik allinta kawsakunanchikpaq?

² Jehova Diosqa kawsananchikpaqmi tukuy imata quwanchik, mikuyta hinaspa yakutapas (Hechos 17:28). Payqa munantaqmi kusisqa kawsakunanchikta (Hechos 14:15-17). Diostam kasukunanchik allinta kawsakunanchikpaqqa (Isaias 48:17, 18).

¿IMAYNATAM DIOSQA KAWSAKUYNINCHIKTA QAWAN?

3. Wawqin Abelta Cain wañurachiptin, ¿imatam Jehova Diosqa ruwarqa?

³ Bibliapim yachanchik runakunapa kawsakuyninchikta Jehova Dios anchata chaninchasqanmanta. Rimarisun Adanpawan Evapa piwi warmanku Cainmanta. Cainqa anchatam wawqin Abelwan piñakururqa. Chaymi Jehova Diosqa nirqa ama chaylla piñakurunanpaq. Cainmi ichaqa mana kasukurqachu hinaspam anchata piñakuspan ‘wawqin Abelta maqaspa wañurachirqa’ (Genesis 4:3-8). Chaymi Jehova Diosqa Cainta castigarurqa wawqin Abelta wañurachisqanrayku (Genesis 4:9-13). Kaymi yachachiwanchik piñakuyqa hinaspa chiqnikuyqa llumpay mana allin kasqanta, piñakuq utaq chiqnikuq kaspaqa mana allintam ruwaruchwan. Manataqmi chayna runakunaqa wiñay kawsaytapas chaskinqakuchu (qaway 1 Juan 3:15). Jehova Diosta kusichinapaqqa, lliw runamasinchikkunatam kuyananchik (1 Juan 3:11, 12).

4. Moisespa chaskisqan kamachikuyqa, ¿imatam yachachiwanchik kawsakuymanta?

⁴ Waranqantin watakuna qipatam, Jehova Diosqa Moisesman chunka kamachikuykunata qurqa. Huk kaqninmi nirqa: “Amam pitapas wañuchinkichu”, nispa (Deuteronomio 5:17). Pitapas wañuchiq runaqa, wañuchisqam kanan karqa. Chaymi yachachiwanchik kawsakuyqa Jehova Diospaq ancha chaninniyuq kasqanta.

5. ¿Imaynatam Jehova Diosqa qawan wiksayakuruspa sullu wawachata hurquchikuyta?

⁵ ¿Imatam Jehova Diosqa niwanchik wiksayakuruspa sullu wawachata hurquchikuymanta? Jehova Diospaqqa ancha chaninniyuqmi manaraq naceq sullu wawachakunapas. Israel runakunaman kamachikuy qusqanpim Jehova Diosqa nirqa: ‘Pipas wiksayuq warmita maqaspan wawanta wañurachispanqa, paypas wañuchisqam kanqa’, nispa (qaway Exodo 21:22, 23; Salmo 127:3). Kaymi yachachiwanchik sullu wawachata wañuchiytaqa Jehova Dios chiqnisqanta (qaway 28 kaq willakuyta).

6, 7. ¿Imaynatam kawsakuyninchikta chaninchanchik?

⁶ ¿Imaynatam kawsakuyninchik chaninchasqanchikta Jehova Diosman qawachichwan? Manam imatapas ruwananchikchu ñuqanchikpa hinaspa hukkunapa kawsakuyninta wañuypa patanpi churanapaqqa. Chaymi mana cigarrotaqa pitanchikchu, cocataqa akunchikchu, sinkakunchikchu nitaq drogakunchikchu, chaykunaqa wañuymanmi aparuwachwan.

⁷ Diosmi quwarqanchik kawsakuyta hinaspa cuerponchiktapas, chaymi paypa munasqanman hina kawsananchik hinaspa imatapas ruwananchik. Chayta mana ruwaptinchikqa, Diosqa manam allintachu qawawasun (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Kawsakuyninchikqa Diospa quwasqanchikmi, chaymi payta yupaychanapaqqa kawsakuyninchikta chaninchananchik. Imapas mana allin ruwaykunata saqiyqa sasam, ichaqa chayta saqinanchikpaq kallpanchakuptinchikqa hinaspa kawsakuyninchikta chaninchaptinchikqa, Jehova Diosqa yanapawasunmi.

8. ¿Imatam ruwananchik kawsakuyninchikta wañuypa patanpi mana churananchikpaq?

⁸ Yacharunchikmi kawsakuyninchikqa ancha chaninniyuq kasqanta. Jehova Diosqa manam munanchu hukkunapa nitaq ñuqanchikpa kawsakuyninchikta wañuypa patanpi churananchiktaqa. Chaymi carronchik, motonchik utaq bicicletanchik kaptinqa sumaqllata manejananchik. Manataqmi wañuypa patanpi churawaqninchik kaqkunawanqa kusirikunachu nitaq pukllanachu (Salmo 11:5). Chaymantapas wasinchikqa allin ruwasqam kanan. Jehova Diosmi Israel runakunata kamachirqa pampa hina qatayuq wasinkupa muyuriqninta pirqanankupaq. ¿Imapaqmi chayta ruwananku karqa? Jehova Diosmi nirqa: ‘Wichiykamuspa wañuruptinmi wasipi kaqkuna huchayuq kawaqchik’, nispa (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Imatam animalkunawanqa mana ruwananchikchu?

⁹ Jehova Diosqa saqinmi animalkunata wañuchispa mikunanchikta hinaspa pachakunanchikta. Saqintaqmi ima animalpas wañuchiyta munawaptinchikqa wañuchinanchikpaq (Genesis 3:21; 9:3; Exodo 21:28). Ichaqa manam kusirikuyta munasqanchikraykullaqa wañuchinanchikchu nitaq peleachinanchikchu (Proverbios 12:10). Jehova Diosqa chaninchanmi animalkunatapas.

KAWSAKUYNINCHIKTA CHANINCHASUN

10. ¿Imaynatam yachanchik yawarta Jehova Dios chaninchasqanta?

¹⁰ Yawarwanmi kawsanchik, chayraykum Jehova Diosqa anchata chaninchan. Chaymi Caintapas castigarurqa wawqin Abelta wañurachisqanrayku (Genesis 4:10). Sinchi para qipatapas, Jehova Diosqa sutillatam qawachirqa yawarqa kawsakuy quwaqninchik kasqanta. Jehova Diosmi Noeytawan ayllunta nirqa animalkunata mikunankupaq. Chaymi kaynata nirqa: ‘[Animalkunatam] llapallanta qamkunaman quykichik mikunaykichikpaq, verdura plantakunatapas qusqayta hinam quykichik’, nispa. Ichaqa kayta mana ruwanankupaqmi nirqa: ‘Amam mikunkichikchu kawsachiqnin yawarniyuq aychataqa’, nispa (Genesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Ima kamachikuytam Jehova Diosqa llaqtanman qurqa?

¹¹ Yawarta mana mikunankupaq Noeyta kamachisqanmanta yaqa 800 wata qipatam, Jehova Diosqa llaqtanta nirqa: ‘Israelpa mirayninkunamanta utaq qamkunawan yachaq forasterokunamanta pipas hapiramunqa mikuna purun animalta utaq urpitutapas hinaspaqa yawarninta pampaman suturachispanmi allpawan pampanqa’, nispa. Nirqataqmi: ‘Ima animalpa yawarnintapas amam mikunkichikchu’, nispa (Levitico 17:13, 14). Jehova Diosqa munarqam yawarta ancha chaninniyuqta qawanankuta. Atinmankum karqa animalkunapa aychan mikuytaqa, ichaqa manam yawarnintaqa mikunankuchu karqa. Mikunankupaq ima animaltapas wañuchispankuqa yawarnintam pampananku karqa.

12. Diosta yupaychaqkunaqa, ¿imaynatam yawarta qawananchik?

¹² Jesuspa wañukusqan qipatam, apostolkunawan iñiqkunapi punta apaqkuna Jerusalenpi huñunakurqaku. Chaypim tantearqaku Moisespa chaskisqan kamachikuykunamanta mayqankunata hinalla kasukunankupaq (qaway Hechos 15:28, 29; 21:25). Chaypim Jehova Diosqa paykunata yanaparqa yawarqa hinalla ancha chaninniyuq kasqanta entiendenankupaq. Chay tiempopi Diosta yupaychaqkunaqa manam yawartaqa mikunankuchu nitaq tomanankuchu karqa. Manataqmi yawarpa pasasqan aychataqa mikunankuchu karqa. Chayta ruwayqa taytachata yupaychay hinam karqa utaq huchapakuy hinam karqa. Chaymantapacham Diosta yupaychaqkunaqa mana mikunkuchu nitaq tomankuchu yawartaqa. Jehova Diosqa hinallam kunanpas munachkan yawarta ancha chaninniyuqta qawananchikta.

13. ¿Imanasqam yawartaqa mana hinachikunanchikchu?

¹³ ¿Chaywanqa yawarta mana hinachikunamantachu nichkan? Arí, Jehova Diosqa kamachiwanchikmi yawarta mana mikunanchikpaq nitaq tomananchikpaqpas. Kaypi yuyaymanay: Tragota mana tomanaykipaq doctor nisuptikiqa, ¿yaqachu venantakama hinarachikuwaq? Manamá ¿aw? Yaqa chaynam Diospas kamachiwanchik yawarta mana mikunanchikpaq nitaq tomananchikpaq, chayraykum yawartaqa mana hinachikunanchikchu (qaway 29 kaq willakuyta).

14, 15. ¿Astawan kawsakuyta munasqanchikraykuchu Diosta mana kasukunanchik?

¹⁴ “Yawarta mana hinachikuspaykiqa wañurunkim”, nispa doctor niwaptinchikqa. Sapakamam tanteakunanchik kanqa yawarmanta Diospa kamachisqanta kasukunanchikpaq. Diosta yupaychaqkunaqa yachanchikmi kawsakuyninchikta Dios quwasqanchikta, chaymi anchata chaninchanchik. Chayraykutaqmi hinalla kawsananchikpaq huk yanapakuykunata maskanchik, ichaqa manam munanchikchu yawarta hinawananchiktaqa.

¹⁵ Tukuytam ruwanchik mana unqunanchikpaq. Ichaqa yawartaqa manam hinachikunanchikchu, yawarqa kawsachiwaqninchikmi hinaspapas ancha chaninniyuqmi Diospaqqa. Ñuqanchikpaqqa ancha allinmi Diosta kasukuyninchik, astawan kawsakuyta munaspa payta mana kasukuymantaqa. Jesusmi nirqa: “Pipas vidanta salvay munaqqa wañunqam, pipas ñuqarayku wañuqmi ichaqa kawsanqa”, nispa (Mateo 16:25). Jehova Diosta kuyasqanchikraykum kasukuyta munanchik. Payqa yachanmi ima allinninchikpaq kasqanta. Pay hinam ñuqanchikpas kawsakuyninchiktaqa anchata chaninchananchik (Hebreos 11:6).

16. ¿Imanasqam Diosta kasukunanchik?

¹⁶ Diosmi kawsakuyninchikta hinaspa yawartapas quwarqanchik, chayraykum mana iskayrayanchikchu ñuqanchikpa allinninchikta munasqanmantaqa. Diosta yupaychaqkunaqa kallpanchakunchikmi yawarmanta kamachikuyta kasukunapaq. Chaymi yawartaqa mana mikunanchikchu, tomananchikchu nitaq hinachikunanchikchu.a Ichaqa huk yanapakuykunatam chaskinchik hinalla kawsananchikpaq.

¿YAWARWAN IMATA RUWANALLANKUPAQMI DIOSQA SAQIRQA?

17. ¿Yawarwan imata ruwanallankupaqmi Diosqa saqirqa?

¹⁷ Moisespa chaskisqan kamachikuypim, Israel runakunata Jehova Dios nirqa: “Animalpa vidanqa kachkan yawarninpim. Ñuqam kamachirqaykichik chay yawarta altarman apaptikichik huchaykichikta pampachanaypaq. Chay yawarwan huchaykichikta pampachasqayraykum vidaykichikta librasaq”, nispa (Levitico 17:11; qaway 17 kaq willakuyta). Israel runakuna huchankumanta pampachasqa kayta munaspankuqa, templopi sacerdotemanmi animalta apaqku, paymi chay animalkunata wañuchispan yawarninta altarman chaqchuq. Chayta ruwanallankupaqmi Jehova Diosqa saqirqa ñawpaq Israel runakunataqa.

18. Jesus wañukusqanrayku, ¿imatam chaskiyta atisunchik?

¹⁸ Jesusqa kay allpa pachaman hamuspanmi, kawsakuyninta utaq yawarninta qurqa huchanchikmanta pampachasqa kananchikpaq. Chaymanta qipamanqa manañam animalkunataqa wañuchinankuñachu karqa kamachikuypa nisqanman hina (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Jesuspa kawsakuyninqa ancha chaninniyuqmi karqa. Chayraykum Jesuspa wañusqanwan Jehova Diosqa wiñay kawsayta quwasunchik (Juan 3:16; Hebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

19. ¿Imatam ruwananchik runakuna salvakunankupaq?

¹⁹ Anchatam Jehova Diosta agradecekunchik kawsakuyninchikta quwasqanchikmanta. Chayraykum runakunata ninanchik Jesuspi iñispankuqa wiñaypaq kawsakuyta atinankumanta. Chaymantapas, kuyasqanchikraykum tukuyta ruwanchik Diosmanta yachachinanchikpaq, chaynapi imata ruwaspanku wiñay kawsayta chaskinankupaq (Ezequiel 3:17-21). Chaynata ruwaspanchikqa apostol Pablo hinam nisunchik: “Ñuqaqa manam huchayuqchu kani pipas mana salvakuptinqa, Diospa tukuy ima nisqantaqa mana upallaspam willarqaykichik”, nispa (Hechos 20:26, 27). Runakunaman Jehova Diosmanta hinaspa kawsakuyninchik ancha chaninniyuq kasqanmanta yachachispanchikqa, qawachinchikmi kawsakuytawan yawarta anchata chaninchasqanchikta.