2 Reyes
23 Jinan rey Josiasqa llapa umalliqkunata* wajachirqan, Judá ayllupi kaqkunatapas Jerusalén llaqtapi kaqkunatapas.+ 2 Chaymantataq Jehová Diospa wasinman rirqan llapa Judá ayllu runakunawan, Jerusalén llaqta runakunawan, sacerdotekunawan, profetakunawan ima; llapankupunin rirqanku jatunpas juch’uypas. Chaypin Josiasqa Jehová Diospa wasinpi+ tarisqanku rimanakuy+ qelqata leerqan.+ 3 Chaymantataq reyqa columnaq ladonpi sayaykurqan, jinaspa Jehová Dioswan rimanakurqan.*+ Chaypin payqa prometekurqan kamachikuy qelqaq nisqanman jina Jehová Diosllata servinanpaq, kamachikuyninkunatapas, yuyarichiyninkunatapas, yachachikuyninkunatapas tukuy sonqonwan tukuy almanwan* kasukunanpaq. Llapa runakunapas chayta ruwanankupaqmi prometekurqanku.+
4 Chaymantataq rey Josiasqa uma sacerdote Hilquiasta,+ wakin sacerdotekunata, punku qhawaqkunatawan kamachirqan Jehová Diospa templonmanta llapa serviciokunata orqomunankupaq. Chay serviciokunaqa Baal idolota, sayashaq k’ulluta,*+ cielopi llapa ch’askakunatawan yupaychanankupaqmi karqan. Chay serviciokunatan rey Josiasqa kanapurqan Jerusalén llaqta jawapi, Cedrón wayq’o qhatapi. Chay kanasqantataq Betel+ llaqtaman aparqan. 5 Chaymantapas Josiasqa waj dioskunata yupaychaq sacerdotekunatan wijch’urqan. Chay sacerdotekunataqa Judá ayllu reykunan churarqanku yupaychana patakunapi* sacrificiokunata jaywanankupaq. Paykunan sacrificiokunata jaywaqku llapa Judá ayllu llaqtakunapi Jerusalén llaqtaq qayllankunapi ima. Chaymantapas wijch’upullarqantaqmi Baalman, intiman, killaman, juñu-juñu ch’askakunaman, cielopi llapa kaqkunaman*+ sacrificiokunata jaywaq sacerdotekunatapas. 6 Chaymantataq Josiasqa yupaychana sayashaq k’ulluta+ Jehová Diospa wasinmanta orqospa Jerusalén llaqta jawaman aparqan, jinan Cedrón wayq’opi kanaspa+ lliuta ñut’urqan, chaytataq común runakunaq sepulturan pataman wisñirqan.+ 7 Chaymantapas qharimasinkunaman cuerponkuta vendespa idolonkuta yupaychaq runakunaq wasintan thunipurqan.+ Chay wasikunan kasharqan Jehová Diospa wasinpi, chaypin warmikuna telamanta karpakunata ruwaqku sayashaq k’ulluta yupaychanankupaq.
8 Judá ayllupi kaq llaqtakunapin yupaychana patakuna karqan, chaypin sacerdotekunaqa waj dioskunapaq sacrificiokunata jaywarqanku, llapa chay sacerdotekunatan Josiasqa Jerusalén llaqtaman wajachirqan. Guebamanta+ Ber-Sebakama+ kaq yupaychana patakunatataq mana valeqman tukuchipurqan. Chaymantapas llaqtaq umallin Josuepa punkunpi tarikuq yupaychana patakunatan thunirqan, chay yupaychana patakunan kasharqan llaqta jaykuna lloq’e ladopi. 9 Chay wajachimusqan sacerdotekunaqa manan sacrificiokunataqa jaywaqkuchu Jehová Diospa altarninpiqa,+ mana levadurayoq t’antatan ichaqa sacerdotemasinkunawan* kuska mijuqku. 10 Chaymantapas Hinón* wayq’opi+ kaq sacrificiokunata jaywana Tófet+ cheqastan mana valeqman tukuchipurqan, chhaynapi manaña pipas wawanta ruphachispa chaypi Mólek idoloman sacrificiopi jaywananpaq.+ 11 Judá ayllu reykunan intita yupaychanankupaq caballokunata t’aqarqanku,* chaykunatataq Diospa wasinman jaykuchiqku Natán-Mélec oficialpa wasinpa punkunta. Chay caballokunatan Josiasqa manaña dejarqanchu Jehová Diospa wasinman jaykuchinankuta. Chaymantapas intita yupaychanankupaq+ t’aqasqanku carretakunatan Josiasqa kanapurqan. 12 Chaymantapas rey Josiasqa Ajazpa wasin patapi Judá ayllu reykunaq ruwasqanku altartan thunipurqan.+ Thunillarqantaqmi Jehová Diospa wasinpa iskaynin pationpi Manasespa ruwachisqan altarkunatapas.+ Chay altarkunata ñut’uspan polvomanraq tukuchirqan, chay polvotataq Cedrón wayq’opi wisñirqan. 13 Chaymantapas Jerusalén llaqtaq chimpanpi kaq yupaychana patakunatan mana valeqman tukuchipurqan. Chay yupaychana patakunatan rey Salomón ruwachirqan Sidón runakunaq millakuna Astoret idolonkupaq, Moab runakunaq millakuna Kemós idolonkupaq, Anmón runakunaq millakuna Milcom idolonkupaq ima.+ Chay yupaychana patakunaqa kasharqan Olivos orqoq uray ladonpin.* 14 Chaymantapas rey Josiasqa yupaychana sayashaq rumikunatan thunirqan, yupaychana sayashaq k’ullukunatapas ñut’urqanmi,+ chaykunaq maypichus kasqanmantaq runa tullukunawan junt’achirqan. 15 Chaymantapas Nebajpa churin Jeroboanpa ruwasqan altartawan yupaychana cheqastawanmi Betel llaqtapi thunipurqan, chaykunawanmi Jeroboanqa Israel runakunata juchallichirqan.+ Altartawan yupaychana cheqastawan thunispataq Josiasqa yupaychana cheqasta ruphachirqan, jinaspa lliuta ñut’urqan, yupaychana sayashaq k’ullutapas kanaykapurqanmi.+
16 Chaymantataq juj ladoman qhawarispa Josiasqa sepulturakunata orqopi rikurqan, jinan chay sepulturakunamanta tullukunata orqochimuspa altar patapi kanaykurqan. Chhaynapin chay altarta mana valeqman tukuchipurqan. Chaykunan junt’akurqan imakunachus pasananta Jehová Dios profetanwan willachisqanman jina.+ 17 Jinan Josiasqa nirqan: “¿Piqpataq jaqay sepulturari?”, nispa. Chay llaqta runakunataq nirqanku: “Judá ayllumanta jamuq cheqaq Diospa profetanpa sepulturanmi.+ Paymi Betel llaqtapi kaq altarwan imachus ruwasqaykitaqa ñaupaqmantaña willarqan”, nispa. 18 Jinan Josiasqa paykunata nirqan: “Jinalla kachun, ama pipas tullunkunataqa orqochunchu”, nispa. Chaymi chay runakunaqa jinallata saqerqanku, Samaria llaqtamanta jamuq profetaq tullunkunatapas manan orqorqankuchu.+
19 Chaymantapas Josiasqa Betel llaqtapi jinan+ Samaria llaqtakunapi kaq templokunata thunipurqan,+ chay templokunatan Israel reykunaqa ruwarqanku Diosta phiñachinankupaq. 20 Yupaychana patakunapi serviq llapa sacerdotekunatataq altar patakunapi wañuchipurqan, chay altar patakunapitaq runa tullukunata kanarqan.+ Chaymantataq Jerusalén llaqtaman kutipurqan.
21 Jinan rey Josiasqa llapa runakunata nirqan: “Kay rimanakuy qelqapi+ nisqanman jina Pascua Fiestata+ Jehová Diospaq ruwaychis”, nispa. 22 Chhayna fiestataqa juezkunaq tiemponmantapachan mana jayk’aqpas ruwasqakuchu, Israel reykuna kamachikushaqtinpas Judá ayllu reykuna kamachikushaqtinpas manan ruwasqakuchu.+ 23 Ichaqa chunka pusaqniyoq wataña rey Josías kamachikushaqtinmi Jerusalén llaqtapi Jehová Diospaq Pascua Fiestata ruwarqanku.
24 Chaymantapas Josiasqa llapantan chinkachipurqan watuqkunata, wañusqakuna tapuqkunata,+ terafim* idolokunata,+ millakuna idolokunata, Judá ayllupi Jerusalén llaqtapi llapa millakunapaq kaqkunata jatarichisqankutapas. Tukuy chaykunatan payqa ruwarqan Jehová Diospa wasinpi sacerdote Hilquiaspa tarisqan+ kamachikuy qelqapi nisqanta junt’ananpaq.+ 25 Josías jinaqa manan pi reypas karqanchu, ni paypa ñaupanta kaqkunapas ni qhepanta kaqkunapas. Payllan tukuy sonqowan, tukuy almawan,*+ tukuy kallpawan Moisespa chaskisqan kamachikuy qelqaq nisqanman jina Jehová Diosman kutirikurqan.
26 Chaywanpas Jehová Diosqa kaqllan sinchi phiñasqa kasharqan Judá ayllu runakunapaq, payta phiñachinanpaq Manasespa imaymanata ruwasqanrayku.+ 27 Jinan Jehová Diosqa nirqan: “Israel runakunata jinan+ Judá ayllu runakunatapas ñaupaymanta wijch’usaq,+ ajllakusqay Jerusalén llaqtatapas kay wasiytapas wijch’upusaqmi. Kay wasimantan noqaqa nirqani: Chaypin sutiyqa kanqa,+ nispa”.
28 Josiaspa wakin ruwasqankunapas lliumi Judá ayllu reykunamanta willaq libropi qelqasqa kashan. 29 Chay p’unchaykunapin Egipto rey faraón Nekoqa Éufrates mayuman rirqan Asiria reyta maqanakuypi yanapananpaq. Jinan rey Josiasqa Nekowan maqanakuq rirqan, paymi ichaqa Josiasta rikuspa Meguidopi+ wañuchipurqan. 30 Chaymi Josiaspa kamachinkunaqa cuerponta juj carretapi aparqanku Meguidomanta Jerusalén llaqtaman, jinan sepulturanpi p’ampapurqanku. Chay qhepamantaq Judá ayllu runakunaqa Josiaspa churin Jehoacazta aceitewan umanpi jich’aykurqanku, jinaspa papanpa rantinpi reyta churarqanku.+
31 Jehoacazqa+ iskay chunka kinsayoq watanpi kashaspan rey kapurqan, kinsa killataqmi Jerusalén llaqtamanta kamachikurqan. Paypa mamanmi karqan Amutal,+ Lifná llaqtayoq Jeremiaspa ususin. 32 Jehoacazqa ñaupa taytankuna jinan Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunata ruwayta qallarirqan.+ 33 Paytan faraón Nekoqa+ Amaj jallp’api Riblá+ llaqtapi carcelman wisq’arqan, chhaynapi Jerusalén llaqtapi ama kamachikunanpaq. Chaymantataq Judá ayllu runakunata pagachirqan pachaj talento* pesaq qolqeta, juj talento pesaq qoritawan.+ 34 Chaymantapas faraón Nekoqa Josiaspa churin Eliaquintan taytanpa rantinpi reyta churarqan, Jehoiaquin nispataq suticharqan. Jehoacaztan ichaqa Egiptoman aparqan,+ chaypin payqa wañupurqan.+ 35 Jehoiaquinmi qolqeta qorita faraonman pagarqan, chayta pagananpaqmi ichaqa runakunamanta impuestota mañarqan. Sapanka runamantan qolqeta qorita mañarqan jatunchus juch’uychus jallp’anku kasqanman jina, chhaynapi faraón Nekoman pagananpaq.
36 Iskay chunka pisqayoq watanpi kashaspan Jehoiaquinqa+ rey kapurqan, chunka jujniyoq watataqmi Jerusalén llaqtamanta kamachikurqan.+ Mamanpa sutinmi karqan Zebidá, Rumá llaqtayoq Pedayaq ususin. 37 Jehoiaquinqa ñaupa taytankuna jinan+ Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunata ruwarqan.+