Proverbios
1 Kaymi Davidpa churin+ Salomonpa yachaywan rimasqan*+ simikuna, payqa Israelpin rey karqan.+
3 Allin reparaq kayta,+ chanin kayta,+ allin yuyayta qoq wanachiyta chaskikunapaqmi,+
allin kaq ruwayta* yachachiq wanachiyta chaskikunapaqmi.
4 Mana yachayniyoqta yachayniyoqman* tukuchinapaqmi,+
waynata yachayniyoqman, allin yuyayniyoqman tukuchinapaqmi.+
5 Yachayniyoqqa uyarikuspan astawan yachan;+
allin reparaq runapas allin yuyaychaytan* tarin,+
6 chhaynapi yachaywan rimaykunata, mana sut’i kaq simikunata,*
yachayniyoqkunaq rimasqanta, sasa entiendey rimayninkuta ima entiendenanpaq.+
7 Allin yachayta tarinapaqqa Jehová Diostaraqmi manchakuna.+
Mana yuyayniyoqkunallan yachaytapas wanachiytapas pisichanku.+
10 Churilláy, juchasapakuna engañayta munasunki chayqa ama paykunawan aysachikuychu.+
11 Paykunachus nisunkiku: “Jamuy noqaykuwan.
Pipas jamuqtin wañuchinanchispaq* suyapasun.*
Mana juchayoq runa jamuqtin wañuchinanchispaq pakallapi suyasun.
12 Sepultura* jina kausashaqllata oqoykusun,
aya t’oqoman chinkaykuqta jina enterollanta millp’uykusun.
13 Llapa valorniyoq cosasninkunata qechusun,
chaykunawan wasinchista junt’achisun.
14 Noqaykuwan juñukuy,
imachus suwakusqanchistaqa igual-llatan rakinakusun”,* nispa chayqa,
15 ama paykunata qatikuychu.
Churilláy, amapuni paykunaq ñanninpiqa puriychu,+
16 paykunaqa* mana allin ruwaymanmi phawanku,
runata wañuchinankupaqmi usqhaylla phawanku.+
17 Yanqapaqmi phalaq animalkunaq rikushasqan trampata churayqa.
18 Chayraykun juchasapakunaqa wañuchinankupaq pakallapi suyapanku,
jujkunaq vidanta qechunankupaqmi pakakunku.
19 Chaymi mana allinta ruwaspa qhapaq kaykunata maskhaqkunaq ñanninqa,
chay qhapaq kaykunan paykunataqa wañuyman apanqa.+
20 Cheqaq yachaymi+ callekunapi qaparin,+
plazakunapin wajakun,+
21 askha runakunaq purisqan calle esquinakunapin wajakun.
Llaqtaman punku jaykunakunapin khaynata nin:+
22 “Mana yachayniyoqkuna, ¿jayk’aqkaman mana yachayniyoq kayman k’askakunkichis?
Asipayaqkuna, ¿jayk’aqkaman asipayaspa kusikunkichis?
Mana yuyayniyoqkuna, ¿jayk’aqkaman yachayta cheqnikunkichis?+
23 Anyasqayta chaskikuychis.+
24 Wajamurqaykichismi, ichaqa manan uyarikuyta munarqankichischu.
Makiytan jaywarimurqaykichis, ichaqa manan rikuqpas tukuwarqankichischu.+
25 Sapa kutillanmi yuyaychasqaykunata pisicharqankichis,
anyasqaytapas manan uyarikurqankichischu.
26 Chaymi noqapas sasachakuypi tarikuqtiykichisqa asikusaq.
Jatun llaki chayamusuqtiykichismi qankunamanta burlakusaq,+
27 manchakuy wayrayoq para jina chay jatun llaki chayamuqtinmi,
ñak’ariyniykichis muyuq wayra jina chayamuqtinmi,
sinchi llakikuypas sasachakuypas chayamusuqtiykichismi qankunamanta burlakusaq.
28 Chay tiempopin qankunaqa* askha kutita wajakamuwankichis, noqan ichaqa mana uyarimusaykichischu.
Llakisqan maskhawankichis, ichaqa manan tariwankichischu,+
29 qankunaqa yachaytan cheqnikurqankichis,+
manan Jehová Diostapas manchakuyta munarqankichischu.+
30 Qankunaqa manan yuyaychayniykunata chaskikurqankichischu,
anyasqaykunatapas pisicharqankichismi.
31 Chaymi mana allin ñanpi purisqaykichismanta ñak’arinkichis,+
mana allin kaqkunata yuyaykusqaykichiswanmi* sayk’unkichis.
32 Mana yachayniyoqkunataqa mana kasukuq kasqankun wañuchinqa,
mana yuyayniyoqkunataqa llakhi kasqankun chinkachinqa.