¿Edén huertapipunichu runakuna kausayta qallarirqanku?
IJUJ sumaq campopipas kashawaq jina yuyaykuy! Chaypiqa manan kanchu llaqtapi jina q’osñi, q’opa otaq ima ch’aqwaypas, aswanpas kusisqan ancha munayllaña kasqanta qhawashanki. Qanpas thajmi kashanki mana ima nanayniyoq mana ima onqoyniyoq ima.
¡Chay campoqa may munayllañan! Askhan sach’akuna kashan intipas sumaqtan k’anchamushan, t’ikakunapas imaymana clase color-colormi kashan. Chaypin uyarishanki urpikunaq takisqanta pichinkukunaq takisqanta, mariposakunaq phawaykachasqanta avejakuna misk’ita maskhaspa phawaykachasqantapas. Wayrapas sumaqtan sach’akunata aytishan chaymantapas juj qhata wichaychamantan unu phaqchaymushan sumaqta k’ancharispa... ¿Pin mana munanmanchu chay campopi kayta?
Askha runakunan willanku ñaupaqpi sumaq paraiso kasqanmanta, imaynan ñaupaq parrafokunapi willashan ancha munay sumaq campomanta chay jinas kanman karqan. Judío runakunapas, cristianokunapas, musulman runakunapas ñaupa tiempomantaraqmi creerqanku ñaupa tayta-mamanchisqa juj sumaq Edén huertapi tiyasqankuta. Bibliapi willasqan jina paykunaqa kusisqan thajpi tiyarqanku imaymana clase animalkunawan ima. Chaymantapas tukuy chaykunata kamaq Dioswanpas amigontinmi karqanku, payqa chay sumaq paraisopi wiñay-wiñaypaq kausanankutan munarqan (Génesis 2:15-24).
Hindú runakunapas chay jinatan ñaupa tiempopi juj paraíso kasqanmanta yachachinku. Budista runakunapas willankun ñaupa tiempopi religionninkupi umalliqkuna juj sumaq paraisopi kasqankuta. África nacionpi askha religionkunapas willankun Adán Evaq tiemponpi jina kaq juj sumaq paraisomanta.
Yaqa llapa religionkunapin creenku ñaupa tiempopi juj sumaq paraiso kasqanmanta. Allin reqsisqa Jean Delumeau runan nirqan: “Ñaupaqpiqa askha runakunan creerqanku juj sumaq paraisopi. Chay sumaq paraisopiqa ch’uya runakunas kusisqa thajpi tiyasqaku. Manas kasqachu maqanakuykuna, wañuchinakuykuna, llakikuykunapas [...]. Chayta yachaspan askha runakuna sonqonkupi llakikunku chay chinkasqa paraisomanta, jinaspapas chay paraisotaqa tariytan munanku”, nispa.
¿Imaraykun askha runakuna creenku juj sumaq paraisopi? ¿Imaynachus qallariypi kausay karqan chaytachu runakuna yuyayninkupi waqaychashankuman? ¿Kanmanpunichu karqan Adán, Eva, juj sumaq paraisopas?
Wakin runakunaqa manan creenkuchu paraisopi. Kay tiemponchispipas askha runakunan yanqa rimayta otaq cuentota jinalla paraisotaqa qhawarinku. Religionpi wakin umallikunapas ninkun: “Manan Edén huertaqa karqanchu, chayqa rimayllan otaq rijch’anachiyllan”, nispa.
Bibliapiqa kanmi askha rijch’anachiykuna otaq ejemplokuna. Astawanqa señor Jesusmi chay ejemplokunata willarqan, chaywanmi discipulonkunata yachachirqan. Bibliaqa willashallantaqmi Edén huertamantapas ichaqa manan juj cuentota jinachu willan aswanpas cheqaqpuni chay paraiso kasqantan willashan. Sichus paraisomanta willakuy mana cheqaqchu kanman chayqa, ¿imaynapin confiasunman Bibliaq wakin willakuyninkunapi? Chhaynaqa, ¿munawaqchu yachayta imaraykus wakin runakuna mana creenkuchu paraiso kasqanpi chayta? Kaypin yachallasuntaq imaraykus noqanchispaq ancha allinpuni chaykunata yachay chayta.