¿Yacharqankichu?

¿Karqanpunichu Mardoqueo?

ESTER libropin willashan Mardoqueo runamanta, payqa judion karqan. Mardoqueoqa Persia nacionpin reypa palacionpi llank’arqan, chayqa karqan rey Asueroq tiemponpin. Rey Asueroqa 496 watakunapi jinan kamachikuyta qallarirqan (kay tiempopi wakin runakunaqa rey Asuerotan sutichallankutaq rey Jerjes I nispa). Mardoqueon yacharurqan rey Asuerota wañuchiyta munasqankuta, chaytan Mardoqueoqa reyna Esterman willarqan chayraykun reytaqa manaña wañuchirqankuchu. Chhaynata salvasqanmantan reyqa runakunaq qayllanpi Mardoqueota agradecekurqan. Mardoqueoq enemigonkunaqa Hamanwan juj judío runakunawan iman karqanku, chay enemigonkunaq wañupusqanku qhepamanmi reyqa Mardoqueota churarqan chay llaqtapi gobernador kananpaq. Chaymi Mardoqueoqa juj kamachikuyta orqomurqan Persia nacionpi tiyaq judiokunata ama wañuchinankupaq, chhaynatan judiokunata salvarqan (Est. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16).

Ñaupa tiempomanta yachaq runakunan nirqanku Ester libropi willakusqanqa yanqa cuentolla kasqanta Mardoqueo runapas mana jayk’aqpas kasqanta. Ichaqa 1941 watapin imaymana pruebakunata tarikurqan, chay pruebakunan rikuchin Bibliapi willasqanqa cheqaqpuni kasqanta.

Ñaupa tiempomanta yachaq runakunan tarirqanku muyu rumipi Marduka suti qelqasqata (chay sutiqa Mardoqueo nispan español simipiqa nikun). Mardoqueoqa Susa llaqtapi qolqemanta encargakuqsi kanman karqan. Chay rumipi Mardoqueoq sutinta tarisqankumantan Arthur Ungnad nirqan: “Chay rumillapin Bibliamanta Mardoqueo sutiqa rijurin”, nispa.

Arthur Ungnad willakusqan qhepamanqa yaqa llapa tarisqanku qelqasqa rumikunata k’anallakunata iman t’ijrayta qallarirqanku. Chaykunataqa qolqe waqaychana wasikunapis tarisqaku Persia llaqtaq qayllallanpi, chay k’anallakunaqa Jerjes I reypa tiemponmantaraqsi kasqa. Chaykunaqa elamita simipin qelqasqa kasqa, chay sutikunaqa Ester libropipas rijurillantaqmi.a

Tarisqanku k’anallachakunapiqa askha partepin Marduka sutiqa rijurin, secretario jinas Susa palaciopi llank’asqa rey Jerjes I kamachikusqan tiempopi. Juj k’anallachapin tarillasqakutaq qelqakunata t’ijraq kasqanta, chayqa allintan tupashan Bibliaq nisqanwan. Ester libropin willashan Mardoqueoqa rey Asueroq palacionpi llank’asqanta, iskay simikunata yachasqanta, reypa palacionpa punkunpi llank’asqantapas (Est. 2:19, 21; 3:3). Chay punkupiqa reypa palacionpi kamachikuqkunallan tiyaqku.

Ester libropi Bibliaq nisqanqa tupanmi chay tarisqanku qelqakunawanqa. Mardoqueopas Mardukapas kikin tiempopin kausarqanku, kikin llaqtapin tiyarqanku, iskayninkun reypa palacionpi llank’arqanku. Chhaynaqa nisunmanmi Mardoqueopas Mardukapas kaqlla kasqankuta.