6 YACHACHIKUY
Allinta kausanapaq yachachikuykuna
¿IMAYNAN KANKU CHAYMAN JINA KAUSAQ RUNAKUNA?
Allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukuq runakunaqa yachankun ima ruwaykunas allin otaq mana allinpas kasqanta. Sasaña kaqtinpas paykunaqa chay yachachikuykunaman jinan kausanku, manaña juj runakuna rikushaqtinpas.
¿IMANAQTINMI ALLINTA KAUSANAPAQ YACHACHIKUYKUNATA KASUKUNAN?
Kay tiempopiqa mana allin yachachikuykunatan wawaykiqa tukuy ladopi uyarinqa, chaykunatan uyarinman compañeronkunamanta, musicata uyarispa, peliculakunata qhawaspa, televisionta qhawaspapas. Chaykunata uyarispan wawaykiqa manaña kasukuyta munanmanchu allinta kausanapaq yachachikuykunata.
Wayna-sipaschakunatan chayqa astawan pasan. Beyond the Big Talk (Después de “la charla padre e hijo”) nisqa libropin nirqan: “Wayna-sipaschakunatan compañeronkunapas, radiopipas, televisionpipas, internetpipas astawanqa kallpachanku allin reqsisqa kanankupaq. Chaymi yachananku paykunallamanta allinta kausanapaq yachachikuykuna kasukuyta, amigonkuna manaña chayta ruwaqtinkupas”, nispa. Chaypaqmi wawaykitaqa erqechallaraq kasqanmantapacha yachachinayki ima yachachikuykunachus allinpuni kasqanta.
¿IMAYNATAN YACHACHIWAQ?
Sut’itan willanayki ima yachachikuykunachus allin kasqanta
BIBLIAPIN NIN: “Wiñasqa kaqkunan ichaqa [...] yuyayninkuqa allin preparasqa kashan allin kaqta mana allin kaqtapas reparanankupaq, yuyayninkuta allinta llank’achisqankurayku”, nispa (Hebreos 5:14).
Sut’itan ninayki ima ruwaykunas allin otaq mana allin kasqanta. Sapa p’unchay imapas pasasqanmanta wawaykiwan rimashaspan niwaq: “Chay runaqa honrado kaspan chayta ruwan, otaq chay runaq ruwasqanqa manan allinchu. Otaq chay runaqa junt’anmi rimasqanwan. Otaq payqa manan junt’anchu rimasqanwan. Payqa sumaq sonqo runan, otaq payqa manan sumaq sonqo runachu”, nispa. Chhaynapin wawaykiqa yachanqa ima ruwaykunachus allin otaq mana allin kasqanta.
Willawaqmi imaraykus allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukunan chayta. Wawaykitan yanapanayki allin concienciayoq kananpaq. Tapuwaqmi: “¿Imanaqtinmi honrado kay allinpuni kanman? ¿Imanaqtinmi llullakuq runakuna mana allintachu amigonkunawan kausanku? ¿Imanaqtinmi mana suwakunaykichu?”, nispa.
Sut’ita reparachiy allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukuy allinpuni kasqanta. Wawaykiwan parlashaspan niwaq: “Honrado kaqtiykiqa jujkunaqa qanpin confianqaku”, nispa. Otaq niwaq: “Sumaq sonqoyoq kanki chayqa, jujkunaqa munanqakun qanwan kayta”, nispa.
Familiaykita kallpachay allin yachachikuykunata kasukunankupaq
BIBLIAPIN NIN: “Allinta qhawarikuychis imayna runachus kashankichis chayta”, nispa (2 Corintios 13:5).
Llapa familiaykin allin yachachikuykunata kasukunanku, chhaynapin mana iskayaspa ninki:
Noqaykuqa manan llullakuykuchu.
Wasiypiqa manan pipas jujkunata maqanchu nitaq qaparinchu.
Noqaykuqa manan millay simikunawan jujkunata k’amiykuchu.
Chayta rikuspan wawaykiqa entiendenqa mana simillawanchu “allintan kausayku” nispa nisqaykita, aswanpas cheqaqtapuni allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukusqaykichista.
Sapa kutillanmi wawaykikunawan allinta kausanapaq yachachikuykunamanta rimanayki. Tapuwaqmi imatachus chay yachachikuykunamanta compañeronkunapas jujkunapas nisqankuta. Chay qhepamantaq tapuwaq: “¿Imatan chhaynapi tarikuspa qan ruwawaq karqan?”, nispa. Otaq: “¿Imatan familianchis ruwanman karqan?”, nispa.
Kallpachay allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukunanpaq
BIBLIAPIN NIN: “Allin concienciawanpuni kausaychis”, nispa (1 Pedro 3:16).
Allinta portakuqtinku felicitay. Sichus wawayki allinta kausanapaq yachachikuykunata kasukurqan chayqa, felicitanaykin chayta ruwasqanmanta. Yaqapaschá niwaq: “Chayta ruwaspaykiqa honradon kasharqanki. Kusikunin chhayna kasqaykimanta”, nispa. Sichus wawayki ima mana allin ruwasqantapas willarqasunki chayqa, manaraq corrigishaspaykin willakusqanmanta felicitanayki.
Mana allinta portakuqtinqa corriginaykin. Wawaykiqa yachananmi allinta portakuqtin allinpi tarikunanta, mana allinta portakuqtintaq llakipi tarikunanta. Wawakunaqa yachanankun imatan mana allintachu ruwarqanku chayta, imaraykuchus familiaykichispi chayta mana ruwankichischu chaytapas. Wakin tayta-mamakunaqa manan wawankuta llakichiyta munankuchu. Ichaqa sichus wawankuwan parlanqaku mana allin ruwasqankumanta chayqa, wawankutan yanapashanqaku allin concienciayoq kanankupaq, imachus allin mana allin kasqanta reparanankupaqpas.