Textokunata allinta sut’inchay

RUNAMASINCHISMAN yachachinapaqqa manan Bibliamanta textokunata leeyllachu leena. Aswanmi apóstol Pabloq nisqanta ruwana. Paymi Timoteoman nirqan: “Diospa ñawpaqenpi allinpaq hap’isqa kanaykipaq kallpachakuy, mana imamantapas p’enqakuyniyoq llank’aq hina, cheqaq-kay simita allinta yachachinaykipaq”, nispa (2 Tim. 2:15).

Chaypi apóstol Pabloq nisqan hina, ima textotapas Bibliaq imatachus yachachisqanman hinan sut’inchana, chaypaqqa allintan qhawarina chay textoq ñawpanpi otaq qatiqninpi imachus nisqanta, chayman hina sut’inchananchispaq. Manan textopi gustawasqanchis yachachikuykunata akllaspachu entiendesqanchisman hina sut’inchananchis. Israel llaqtapin wakin profetakuna niqku Diosmanta yachachishasqankuta, ichaqa “kikinkuq yuyaykusqallankutan” rimasharqanku, chaymi Jehová Diosqa Jeremiaswan willachirqan chay profetakunata ama kasunankupaq (Jer. 23:16). Apóstol Pablon cristianokunata nirqan Diospa Simin Qelqaq nisqanta ama runakunaq yachachiyninkuwan waqllichinankupaq. Nirqanmi: “Aswanpas wikch’upuykun pakapi ruwasqakunatapas p’enqay ruwasqakunatapas, manataqmi q’otuspachu puriyku, manallataq Diospa simintapas waqllichiykuchu”, nispa. Chay tiempopiqa askha negociantekunan vendenanku vinoman imaymanata yapaykuqku, chhaynapi astawan gananankupaq. Ñoqanchisqa manan Diospa Siminmanqa runakunaq yachachiyninta yapaykusunmanchu. Chaymi Pablo nirqan: “Ñoqaykuqa manan Diospa siminta waqllichispa negociaqchu kayku, imaynan askha runakuna ruwanku hinata, aswanpas Cristowan hukllachasqa kaspan Diospa kachasqankuna hina paypa qayllanpi ch’uya sonqowan rimayku”, nispa (2 Cor. 2:17; 4:2).

Bibliapi kaq yachachikuykunaqa imaymanapin yanapawasunman (2 Tim. 3:16, 17). Sichus chaykunamanta hukninta sut’inchanaykipaq huk textota leeyta munanki chayqa, ñawpaqtan allinta qhawarikunayki chay textoq nisqanta allintachus entiendenki chayta, mana chayqa yuyaykusqaykiman hinallapaschá yachachishawaq (Sal. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6). Ima yachachisqaykipas Jehová Diospa munasqanman hinan kanan, Diospa Simin Qelqaq yachachisqanman hinataq kananpas.

‘Cheqaq-kay simita allinta yachachinanchispaqqa’ allintan entiendenallanchistaq imatapunichus Biblia yachachiyta munashan chayta. Diospa Simin Qelqaqa manan runata manchachinapaqchu. Jesusman churapakuq religionpi umallikunaqa Diospa Simin Qelqamanta rimaqkun, ichaqa manan kasukuqkuchu aswan allin yachachikuykunata, chaykunan karqan: chanin-kay, khuyapayakuy, hunt’aq-kaypiwan (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24). Jesusmi ichaqa Yayan hina munakuywan Diospa Siminta yachachiq. Payqa rawrashaq sonqowan predicasqanmantapas anchatan munakuq yachachisqan runakunata. Chaymi ñoqanchisqa pay hina kananchis (Mat. 11:28).

¿Imaynapin yachawaq allintachus textokunata sut’inchashanki chayta? Chaypaqqa sapa p’unchaymi Bibliata leenanchis. Chaymantapas yanapachikunanchismi ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiwan’. Chay ‘kamachiqa’ hanaq pachapaq akllasqa cristianokunan kanku, paykunawanmi Jehová Diosqa llapan serviqninkunata yachachiwashanchis (Mat. 24:45). Chay yachachiy allinninchispaq kananpaqqa manan qonqananchischu qelqanchiskuna estudiayta, chaymantapas mana saqespan huñunakuykunaman rinanchis, siminchiswantaq chaypi Diosta yupaychananchis.

Sichus entiendesqayki rimaypi kashan Razonamiento a partir de las Escrituras nisqa libro chayqa, kallpachakuy chaywan yanapachikunaykipaq, chay libropiqa pachakninpi textokunatan sut’inchakushan, chaykunamantan predicacionpi runakuna tapukullankupuni. Sichus mana allintachu huk textomanta yachanki chayqa, k’umuykukuq kaspaykin kallpachakunayki chayta allinta t’aqwinaykipaq, allinta entiendespañataq chayta leewaq predicacionpi (Pro. 11:2). Chhaynapin allinta yachachinki cheqaq-kay simita.

Allinta rikuchiy textokuna imamanta rimasqanta. Uyariqniykikunamanqa allintan reparachinayki imamantachus yachachishasqaykiqa leesqayki textokunaman hina kasqanta. Sichus manaraq huk textota leeshaspayki hukta tapunki chayqa, allintan chay textopi rikuchinayki tapukuyniykiq kutichiyninta. Sichus huk nisqaykita allinta entiendechinaykipaq textota leenki chaypas, reparachinallaykitaqmi chay nisqaykiman hina textoq willashasqanta.

Yaqa llapa runakunan mana Bibliamanta yachankuchu, chayrayku, tukuy sonqowanña leewaq chaypas, manapaschá entiendenkumanchu textokunata leeylla-leeqtiykiqa. Chaymi allinta reparachinayki textopi mayqen simikunachus yachachisqaykimanta rimashasqanta.

Chaypaqqa textopi mayqen simikunachus yachachisqaykimanta rimashan chaykunatan allinta sapaqchanayki. Chaytaqa ruwawaq chaykunata wakmanta leespaykin. Huk runallawan rimashawaq chayqa, tapuykunawan reparachiwaq mayqenkunachus chay simikuna kasqanta. Askhamantaqchus rimaykushawaq chayqa, chay simikunatan wakmanta rimawaq huk-hinamanta. Chhaynatan ruwanku wakin discurso qoqkunapas. Ichaqa chaytaqa ruwanayki textopi sapaqchasqayki simikunata reparachinaykipaq hinan.

Textopi wakin simikunata sapaqchasqaykiwanqa atinkin astawan sut’inchayta. Manaraq textota leeshaspaykin allinta willanayki imapaqchus leenaykita, leesqayki qhepamantaq willay qallariypi nisqayki imaynatachus tupan textopi sapaqchasqayki simikunawan chayta. Manaña sut’itapunichu qallariypi willarqanki chay textota imapaqchus leenaykita chaypas, kunanqa allintan reparachinayki.

Huk kutinmi fariseokuna pantachiyta munaspanku Jesusta tapurqanku: “¿Atikunchu ima hawallapas qosaq warminmanta t’aqakuynin?” nispa. Jesustaq Génesis 2:24 textoq nisqanman hina kutichirqan, ichaqa manan chay textoq llapan nisqantachu willarqan, aswanpas chaypi wakin simikunallatan, chaymantataq tapusqankuwan chayta tupachirqan, hinaspataq qhariwan warmiwan casarakuspa ‘huk aychalla’ kapusqankumanta rimaspa nirqan: “Chayrayku, runaqa Diospa hukllachasqantaqa ama t’aqachunchu”, nispa (Mat. 19:3-6).

¿Maytukuytan sut’inchanayki yachachisqaykiman hina leesqayki textota? Chayqa kanqa pikunamanchus rimaykushanki chayman hinan, hinallataq chay yachachisqayki tema maytukuy importantechus kasqanman hina. Kallpachakuy sut’i entiendeyta chayta ruwanaykipaq.

Bibliaq nisqanta sut’inchaspa entiendechiy. Tesalónica llaqtapi apóstol Pabloq imayna predicasqanmantan Biblia nin: “Diospa Simin Qelqakunamanta paykunawan tapunakuspa rimarqanku”, nispa (Hech. 17:2, 3). Jehová Diosta serviqkunaqa llapallanchismi yachananchis chhayna yachachiyta. Pabloqa sut’itan willarqan Hebreo Rimay Qelqakunapi Cristomanta willaq profeciakunaqa Jesuspi hunt’akusqanta. Hinaspan nirqan: “Ñoqaq qankunaman willasqay Jesuspunin Cristoqa”, nispa.

Hebreo cristianokunaman qelqasqanpiqa askha kutitan Pabloqa rimarqan Hebreo Rimay Qelqakunamanta. Chaypin wakin simikunata sapaqchaspa sut’incharqan, chhaynapi allinta entiendechinanpaq (Heb. 12:26, 27). Hebreos libropi 3 capitulopin Pablo churarqan Salmo 95:7-11 textoq nisqanta, hinaspa kaykunata sut’incharqan: 1) sonqota mana rumiyachina kasqanta (Heb. 3:8-12); 2) “kunan p’unchay” nisqa simi ima ninantachus nisqanta (Heb. 3:7, 13-15; 4:6-11); 3) “samakuy qosqaymanqa manan hayk’aqpas haykunqakuchu” nisqa simitawan (Heb. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Kallpachakunaykin Pablo hina textokunata sut’inchanaykipaq.

Huk kutinmi Kamachikuy Simita yachachiq runa Jesusta tapurqan: “Yachachikuq, ¿imatan ruwasaq wiñay kawsayniyoq kanaypaq?” nispa (Luc. 10:25-37). Jesustaq allin yachaywan Diospa Simin Qelqaq nisqanman hina kutichirqan. Ñawpaqtan tapurqan imachus yuyaykusqanta, hinaspa rikuchirqan Diospa Siminta kasukuyqa ancha allinpuni kasqanta. Chaywanpas chay runaqa manan entienderqanchu pichus “runamasin” kasqanta. Chaymi Jesusqa huk rikch’anachiy simita willayta qallarirqan, chhaynapin chay runaqa payllamanta sut’ita entienderqan.

Qhawasqanchis hina, Jesusqa manan textokunaq nisqantaqa willayllachu willarqan, aswanmi allinta sut’inchaspa tapukuqninman kutichiq.

Saduceo runakuna ‘manan kawsarimpuyqa kanchu’ niqtinkun Jesusqa Éxodo 3:6 textopi kaq wakin simikunata reparachirqan. Chaymantataq chaykunata sut’inchaspa hukpaqkama rikuchirqan kawsarimpuyqa Diospa munayninpuni kasqanta (Mar. 12:24-27).

Kaypi rikusqanchis hina, llapanchismi kallpachakunanchis Bibliaq nisqanman hina sut’inchaspa entiendechinanchispaq, chhaynapin allin yachachiq kasunchis.