1 capítulo
¿Imaraykun yupaychaypi hukllachakuy kashan?
1, 2. a) ¿Iman kay p’unchaykunapi musphanapaq hinaraq rikukushan? b) ¿Ima sumaq suyakuymi kashan chanin runakunapaq?
TEQSIMUYUNTINPIN musphanapaq hinaraq rikukushan huk allin ruway: huk hinalla Diosta yupaychanankupaqmi millonninpi runakunata huñukushan llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, tukuy rimaykunamantawan. Sapa watan astawan yapakushan. Paykunatan Biblia sutichan Jehová Diospa ‘testigonkuna’ nispa, ‘ancha askha runakunan’ kanku, paykunan ‘tuta-p’unchay [...] ‘Diosta’ servishanku’ (Isaías 43:10-12; Apocalipsis 7:9-15). ¿Imarayku chayta ruwanku? Sapallan cheqaq Diosta reqsisqankun kallpachan chanin kamachikuyninman hina kawsanankupaq. Hinaspapas kay millay pachaq ‘tukukuynin qaylla p’unchaykunapi’ kasqanchista yachanku, chay millay pachatan Dios tukuchinqaña, chaypa rantintataq paraisopi sumaq kawsayta apamunqa (2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Pedro 3:10-13).
2 Diosmi Simin Qelqapi kayta prometen: “Pisi tiempomantaqa chinkapullanqan millay runakunaqa [...]. Llamp’u sonqokunan ichaqa kay hallp’ata chaskinqaku, sumaq thak-nisqataq tiyakunqaku”, nispa (Salmo 37:10, 11). “Chanin runakunaqa kay hallp’atan hap’ikapunqaku, chaypin wiñaypaq tiyanqaku.” (Salmo 37:29.) “Diosmi paykunaq ñawinkumanta tukuy weqeta pichanqa, manan wañuypas kanqañachu, manallataqmi llakikuypas, waqaypas, nanaypas kanqañachu, ñawpaqkaqkunaqa manaña kapusqanrayku.” (Apocalipsis 21:4.)
3. ¿Imaynatan cheqaq yupaychaypi runakunata hukllachakushan?
3 Cheqaq yupaychaypi hukllachasqa kaqkunan chay mosoq pachapi tiyanqaku. Paykunaqa yachankuñan Diospa munayninmanta, kallpachakushankutaqmi chayman hina kawsanankupaq. Chay ruway ancha allin kasqanta rikuchinanpaqmi Jesús kayta niran: “Chay wiñay kawsayqa kaymi: Qan sapallayki cheqaq Diosta, kachamuwasqayki ñoqa Jesucristotawan reqsiyninku”, nispa (Juan 17:3, Edición 1988). Apóstol Juanpas kaytan qelqaran: “Kay pachaqa tukukapushanmi, tukuy imaymana mana chanin munayninkunapiwan. Diospa munayninta ruwaqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa”, nispa (1 Juan 2:17).
Imarayku runakunata hukllachakushan
4. a) ¿Imatan rikuchin huk hinalla Diosta yupaychanankupaq kay tiempopi runakunata huñukusqan? b) ¿Ima ninmi Biblia chay hukllachakuymanta?
4 Kay tiempopin askha runakunata huñukushan huk hinalla Diosta yupaychanankupaq, ¿imatan chay rikuchin? Kay millay pachaq tukukuynin p’unchaykunapi kasqanchistan rikuchin Diospa mosoq pachan qayllaykamushasqantawan. Chay sumaq hukllachakuymanta Bibliaq willasqantaqa llapallanchismi hunt’akusqanta rikushanchis. Hukninmi nin: “Hamuq p’unchaykunapin [tukukuy p’unchaykunapi] Señor Diospa wasin orqo [cheqaq yupaychay] aswan hatunkaray kanqa, llapa orqokunamantapas [huk yupaychaykunamanta] aswan alton kanqa. Chaymanmi llaqtakuna qhochurikamunqaku, askha suyukunan pusarinakamunqaku: Hakuchis, Señor Diospa orqonman seqasun, Jacobpa Diosnin yupaychana wasiman wichasun. Paymi ñanninkunata reqsichiwasun, chay ñanninkunatataq purisun”, nispa (Miqueas 4:1, 2; Salmo 37:34).
5, 6. a) ¿Imaynapin Jehová Diosman suyukuna asuykushanku? b) ¿Ima tapuykunatan tapukunanchis?
5 Manan suyukunamanta llapa runakunachu Diospa llaqtanman huñukamunku Diosta yupaychanankupaq, ichaqa chay suyukunamanta millonninpi runakunan huñukamushanku. Paykunaqa ancha kusisqan kashanku Jehová Diospa munayninmanta sumaq kayninkunamantawan yachaspa. K’umuykukuywanmi kallpachakunku Diospa munayninta yachanankupaq, salmista hinataq Diosmanta mañakunku: “Qanmi Diosniyqa kanki, chayrayku, munayniyki ruwayta yachachiway”, nispa (Salmo 143:10).
6 Qanri, ¿Jehová Diosta yupaychaqkuna ukhupichu kashanki? ¿Jehová Diospa yachachikuyninta hinachu qhawarishanki Bibliamanta yachasqaykita? ¿Maykaman kallpachakushanki Diospa ‘ñanninpi purinaykipaq’?
¿Imaynatan hukllachakushan?
7. a) ¿Imaynatan hamuq tiempopi Jehová Diosta yupaychakunqa? b) ¿Imarayku Jehová Diosta yupaychana, imaynatan huk runakunatapas yanapasunman chayta ruwanankupaq?
7 Jehová Diosmi munan angelkunapas runakunapas yupaychaypi huk hinalla kanankuta. ¡Maytan munanchis huk hinalla sapallan cheqaq Diosta yupaychanapaq tiempo chayamunanta! (Salmo 103:19-22.) Jehová Diosmi ichaqa ñawpaqta wañuchinqa paypa munaynin mana ruway munaqkunata. Payqa khuyapayakuq kayninpin llapa runakunaman munayninmanta willachishan kawsayninkuta t’ikranankupaq (Isaías 55:6, 7). Chayraykun kunan p’unchay ‘llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, llaqtakunamanta, tukuy rimaykunamanta’ runakunaman kayta mink’ashan: “Diosta manchakuychis, payta yupaychaychis, juzganan p’unchaymi chayarqamunña. Yupaychaychis Diosta, paymi hanaq pachatapas kay pachatapas lamar-qochatapas pukyukunatapas kamaqqa”, nispa (Apocalipsis 14:6, 7). ¿Kasukushankichu chay mink’akuyta? Kasukushanki chayqa huk runakunamanmi willamunayki paykunapas Jehová Diosta reqsispa yupaychanankupaq.
8. Bibliamanta qallariy yachaykunata yachaspa, ¿imakunata ruwanapaqwanmi kallpachakunanchis?
8 Jehová Diosqa manan munanchu hawa sonqolla yupaychanata. Aswanmi munan ‘munayninta allintapuni reqsispa’ chayman hina kawsananchista (Colosenses 1:9, 10). Chayrayku Bibliamanta qallariy yachaykunata yachaspa agradecekuqqa kallpachakun iñiyninpi astawan wiñananpaq poqosqa cristiano kanankama. Kallpachakunmi Jehová Diosta astawan reqsinanpaq astawantaq Diospa Siminta t’aqwirin chayman hina kawsananpaq. Jehová Dios hina sumaq kaykunayoq kananpaqmi kallpachakun pay hinataq imatapas ruwayta munan. Hinaspapas tukuy atisqantan kallpachakun Diospa kamachikusqanman hina runakuna qespichinapaq llank’aypi yanapakunanpaq. ¿Chaytachu qanpas ruwayta munanki? (Marcos 13:10; Hebreos 5:12–6:3.)
9. ¿Imaynapin cheqaq hukllachakuy kashanña?
9 Bibliaq nisqan hina, Jehová Diospa kamachinkunaqa huk llaqta hinallan kanku (Efesios 4:1-3). T’aqanasqa pachapiña tiyanchis chaypas, huchanchista atipanapaq kallpachakushanchis chaypas, hukllachasqa kasqanchisqa sut’i reparanapaqmi. Jesusmi tukuy sonqonwan Diosmanta mañakuran llapa qatikuqninkuna huk hinalla kanankupaq. ¿Imaynan chay kanman? Ñawpaqtaqa paykunan Jehová Dioswan Jesucristowan ima allinpi kananku, chaymantataq paykunapura huk hinalla kananku (Juan 17:20, 21). Jehová Diosqa congregacionwanmi kamachinkunata yachachin hukllachasqa kanankupaq.
¿Ima yanapaykunan kan hukllachasqa kanapaq?
10. a) ¿Imapin yanapawasun tapukuyninchiskunaman Bibliawan kutichiqtinchis? b) Hukllachasqa kanapaq yanapaykunata t’aqwiriy sapanka tapuykunaman kutichispa.
10 Yupaychaypi hukllachasqa kanapaq qanchis yanapaykunata qhawarisun. Sapanka tapuykunaman kutichispa yuyaymanay imaynata yanapasunki Jehová Dioswan wayqe panaykikunawanpas allinpi kawsanaykipaq. Chay yanapaykunapi yuyaymanasqaykin mana qelqasqa textokunata maskhasqaykipiwan yanapasunki yachayniyoq, allin yuyaykuq, allin reparaq kanaykipaq, chaykunataqa llapallanchismi necesitanchis (Proverbios 5:1, 2; Filipenses 1:9-11). Sapanka yanapaykunata t’aqwiriy.
(1) Jehová Diosllan yachan allin kaqta mana allin kaqtapas. “Tukuy sonqoykiwan Señor Diosman hap’ipakuy, amataq qan kikiykiq yuyayniykimanqa k’askakuychu. Tukuy ruwasqaykikunapi Señor Diosta yuyariy, paymi cheqan ñanninta pusasunki.” (Proverbios 3:5, 6.)
¿Imaraykun manaraq imatapas ruwashaspa Jehová Diospa yuyaychayninta yanapaynintawan ñawpaqta maskhananchis? (Salmo 146:3-5; Isaías 48:17.)
(2) Diospa Simin Qelqan yanapawanchis. “Chayraykun ñoqaykupas Diosman graciasta qollaykupuni. Qankunaqa Diospa siminta willashaqtiykun uyarispaykichis Diospa siminta hinapuni chaskikurqankichis, manataq runakunaq siminta hinallachu chaskirqankichis. Chay cheqaq simin qankuna iñiqkunapi atiywan ruwashan.” (1 Tesalonicenses 2:13.)
¿Imarayku mana allinchu kanman imatapas “yuyaykusqanchisman hinalla” ruway? (Proverbios 14:12; Jeremías 10:23, 24; 17:9.)
Sichus mana yachanchischu huk ruwaymanta Bibliaq nisqanta chayqa, ¿imata ruwananchis? (Proverbios 2:3-5; 2 Timoteo 3:16, 17.)
(3) Llapallanchismi kasqan espiritual mikhunata chaskinchis. “Llapa wawaykikunatan ñoqaqa [Jehová] yachachisaq.” (Isaías 54:13.) “Hukkuna hukkunawan kallpachanakusunchis aswanta munanakunanchispaq, allin ruwaykunatapas ruwananchispaq. Ama huñunakuyninchista saqesunchu, imaynan wakinkuna saqenku hinataqa, aswanpas astawanraq kallpachanakusun, Señorpa kutimunan p’unchay qayllaykamushasqanta yachashaspanchisqa.” (Hebreos 10:24, 25.)
Jehová Diospa espiritual mikhuna qosqan, ¿imakunapin yanapan chaskikuqkunata? (Isaías 65:13, 14.)
(4) Jesucristollan Umalliqninchisqa. “Qankuna ichaqa ama munaychischu ‘Yachachiq’ ninataqa, yachachiqniykichisqa ch’ullallan, qankunaqa llapaykichismi wawqellantin kankichis. Amataq pitapas kay pachapiqa ‘Yayay’ niychischu, Yayaykichisqa ch’ullallan, hanaq pachapi kaqllan. Amallataq ‘Kamachikuq’ nisqapas kaychischu, kamachiqniykichisqa ch’ullallan, chaymi Cristo.” (Mateo 23:8-10.)
¿Imarayku mana pipas hatunchakunanchu? (Romanos 3:23, 24; 12:3.)
(5) Diospa Reinollanmi runakunapaq allin kawsayta apamunqa. “Chayrayku qankunaqa kay hinata mañakuychis: Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, Qhapaqsuyuyki [reinoyki] hamuchun, munayniyki kay pachapi ruwakuchun, imaynan hanaq pachapipas ruwakun hinata. Aswanpas Diospa qhapaqsuyunta, chanin-kaynintawan ñawpaqtaqa maskhaychis, payqa tukuy chaykunatapas qosunkichismi.” (Mateo 6:9, 10, 33.)
¿Imaynatan ‘qhapaq suyuta ‘otaq reinota’ [...] ñawpaqta maskhay’ yanapawanchis hukllachasqa kananchispaq? (Miqueas 4:3; 1 Juan 3:10-12.)
(6) Jehová Diosmi santo espiritunwan kamachinkunata yanapan sumaq kaykunata paykunapi ruruchispa huk hinalla kanankupaq. “Santo espiritun ichaqa kawsayniykichispi ruruchin: munakuyta, q’ochukuyta, sumaq [thak] kawsayta, pacienciayoq-kayta, sumaq sonqo-kayta, allin runa-kayta, rimasqanta hunt’aq-kayta [otaq iñiyniyoq-kayta] llamp’u sonqo-kayta, cuerpo kamachiq kaytawan.” (Gálatas 5:22, 23.)
¿Imatan ruwananchis Diospa espiritun ñoqanchispi sumaq kaykunata ruruchinanpaq? (Hechos 5:32.)
¿Imaynatan Diospa espiritun yanapawanchis cristianomasinchiskunawan kawsanapaq? (Juan 13:35; 1 Juan 4:8, 20, 21.)
(7) Diosta cheqaqtapuni yupaychaqkunaqa Reinonmanta allin willakuykunatan willanku. “Qhapaqsuyumanta [reinomanta] allin willakuykunan kay pachantinpi willasqa kanqa, llapa suyukunaq yachananpaq, hinaqtinmi p’uchukayqa chayamunqa.” (Mateo 24:14.)
¿Iman kallpachawananchis sonqomanta chay llank’aypi yanapakunapaq? (Mateo 22:37-39; Romanos 10:10.)
11. ¿Imaynatan yanapawanchis Bibliaq yachachikuyninman hina kawsasqanchis?
11 Huk hinalla Jehová Diosta yupaychasqanchismi payman astawan asuykachiwanchis yanapawanchistaqmi cristianomasinchiskunawan sumaqpi kawsananchispaq. Salmo 133:1 texto nin: “¡Mayna allinmi, ancha sumaqmi wawqe-panakunaq huk-nisqalla kawsayninkuqa!”, nispa. Ñoqallanchista munakuymanta, mana allinkuna ruwaymanta, k’araq sonqo kaymanta karunchakuspa Jehová Diosta munakuqkunawan kamachikuyninkunata kasukuqkunawan huñunakuspanchismi anchata kallpachakunchis.
Amapuni t’aqanakusunchu
12. ¿Imarayku karunchakunanchis munayninchisman hina ruwaymanta?
12 Teqsimuyuntinpi wayqe panakunawan sumaq hukllachasqalla kananchispaqqa manapunin t’aqanakunanchischu. Diostapas kamachikuyninkunatapas mana kasukuspa munaynillanchista ruwaymi t’aqanachiwasunman. Chaypi mana urmanapaqmi Jehová Dios willawanchis pi paqarichimusqanta: Satanás Saqra (2 Corintios 4:4; Apocalipsis 12:9). Paymi Adanta Evatawan yuyaycharan Diospa kamachikuyninta mana kasukuspa paykunaq munaynillanta ruwanankupaq, chay ruwasqankumantan ñak’ariranku ñoqanchispas chaymantan ñak’arishanchis (Génesis 3:1-6, 17-19). Kay pachapiqa astawanmi yapakushan munaynillantaña ruway munaq runakuna, chayrayku anchatapuni kallpachakunanchis chay ruwaymanta karunchakunapaq.
13. ¿Imaynatan rikuchisun mosoq chanin pachapi tiyay munasqanchista?
13 Yuyaykuy Jehová Diospa kay sumaq promesanpi, kay millay pachata tukuchispan mosoq hanaq pachata mosoq hallp’a pachatawan apamunqa, chaypiqa “tukuy imapas chaninkaman kanqa” (2 Pedro 3:13). Chay chanin pachapi kawsananchispaqmi kunanmantapacha kallpachakunanchis. Chaypaqmi Bibliapi kay yuyaychayta kasukunanchis: “Ama kay pachata munakuychischu, amallataq chaypi kaqkunatapas munakuychischu. Pipas kay pachapi kaqkunata munakuqqa manan Yayata munakunchu” (1 Juan 2:15). Chayrayku kay pachapi runakunaq ruwayninmanta karunchakusun —munaynillankuman hina ruwaymanta, kikinkuta munakuymanta, mana allin ruwaymanta, k’araq sonqo kaymanta— Jehová Diostataq tukuy sonqomanta kasukusun huchayoq kayninchispi manaña chaytachu ruwayta munasunman chaypas. Tukuy ruwasqanchispin rikuchinanchis Diospa munaynin hunt’akunantapuni munasqanchista (Salmo 40:8).
14. a) ¿Imaraykun kunan tiempo kashan Jehová Diospa ñanninta reqsispa chayman hina kawsanapaq? b) ¿Imaynatan parrafopi kaq textokuna sapankanchista yanapawasunman?
14 Jehová Diosqa kay millay pachata chayman hina kawsaqkunatawanmi tiemponpipuni chinkachipunqa. Diosqa manan paypa munayninta ruwashaspa kay pachapi ruwaykunaman k’askakuqkunaraykuchu kamachikuyninta t’ikranqa nitaq tukuchinanpaq churasqan p’unchaytapas qolluchinqachu. Chhaynaqa tiempota ama usuchisunchu (Lucas 13:23, 24; 17:32; 21:34-36). Chayraykun ancha askha runakuna Diospa Simin Qelqapi llaqtanpiwan Jehová Diospa yachachikuyninta maskhanku, mosoq pachaman chayanankupaqtaq huk hinalla Diospa ñanninpi purinku. Jehová Diosmanta astawan yachaspan astawan payta munakusun munaynintapas ruwasun.
Yuyarinapaq
• ¿Imayna yupaychanatan Jehová Dios munan?
• Bibliamanta qallariy yachaykunata yachasqanchis qhepaman, ¿imata ruwananchispaqwanmi kallpachakunanchis?
• ¿Imatan sapanka ruwananchis Jehová Diospa kamachinkunawan hukllachasqa kanapaq?
[4 paginapi foto]
“Llamp’u sonqokunan [...] kay hallp’ata chaskinqaku, sumaq thak-nisqataq tiyakunqaku”