Ama iskayaspa Jesusta qatikusun

1. ¿Imaynan sientekunchis Diosmanta willasqanchista mana uyarikuqtinku?

CHAYLLARAQ Diosmanta yachashaspaqa maytachá kusikuranki, Bibliaq yachachisqanta entiendespapas astawanraqchá kusikuranki. Chaychá imachus Bibliapi yachasqaykimantapas kay allpa paraíso kapunanmantapas runakunaman willayta qallariranki (Sal. 119:105). Ichaqa maytachá llakikuranki familiaykikunapas amigoykikunapas Diosmanta willasqaykita mana uyarikuyta munaqtinkuqa.

2, 3. ¿Iñirankuchu runakuna Jesuspipas yachachisqanpipas?

² Jesús kay pachapi kashaspaqa imaymana milagrokunatan ruwaran. Diospa atiyninwanña chay milagrokunata ruwaran chaypas runakunaqa manan paypiqa creeyta munarankuchu, aswanpas cheqnikurankun. Juj kutinmi Jesusqa Lazarota kausarichimpuran, judío umallikunan ichaqa mana creerankuchu Jesusqa Diospa kachamusqan Mesías kasqanpi. Chaymi Jesustapas Lazarotapas wañuchiyta munaranku (Juan 11:47, 48, 53; 12:9-11). Kay tiempopi runakunapas manan Diosmanta willasqanchistaqa uyarikuyta munankuchu, chaywanpas manan pisipananchischu.

³ Jesusqa yacharanmi runakuna paypi mana iñinankuta, Mesías kasqanpipas mana creenankuta (Juan 5:39-44). Chaymi Jesusqa bautizaq Juanpa qatikuqninkunata niran: “Kusisqa kachun mana iskayaspa noqapi confiaqqa”, nispa (Mat. 11:2, 3, 6). Chhaynaqa, ¿imaraykun askha runakuna Jesuspi mana iñirankuchu?

4. ¿Imamantan kay yachachikuypi yachasunchis?

⁴ ¿Imaraykun askha runakuna mana creerankuchu Jesuspipas yachachisqanpipas? ¿Imaraykun kay tiempopipas askha runakuna Diosmanta willasqanchista mana creenkuchu? ¿Iman yanapawasunman allin iñiyniyoq kananchispaq? ¿Iman yanapawasunman Jesuspa yachachisqanmantapas ama iskayananchispaq? Chaykunamantan kay yachachikuypi qatimuq yachachikuypipas yachasunchis.

1) JUCH’UY NAZARET LLAQTACHAPI WIÑASQANRAYKU

5. ¿Imaraykun askha runakuna mana creerankuchu Jesusqa Diospa kachamusqan Mesías kasqanpi?

⁵ Jesusqa allin yachachiqmi karan, milagrokunatapas askhatan ruwaran. Chaywanpas runakunaqa Nazaretpi wiñasqanta yachaspan paypi mana iñirankuchu. Askha runakunan paytaqa carpinteroq wawanta jinalla qhawariranku. Chaypaschá mana creerankuchu Diospa kachamusqan Mesías kasqanta. Chayraykuchá Natanaelpas Jesusmanta niran: “¿Kanmanchu Nazaret llaqtamanta ima allinpas?”, nispa (Juan 1:46). Yaqapaschá chaytaqa niran Nazaret llaqta juch’uy llaqtalla kasqanrayku. Otaq yaqapaschá piensasharan Miqueas 5:2 textoq nisqanpi, chaypin willaran Jesusqa Belén llaqtapi nacenanta manataq Nazaret llaqtapichu.

6. ¿Imaraykun Jesuspa tiempopi runakuna mana paypipas ni yachachisqanpipas creerankuchu?

⁶ ¿Ima ninmi Biblia? Bibliaqa ñan willaranña Jesusqa Belenpi nacenanta. Ichaqa profeta Isaiasmi niran Jesuspa vidanmanta otaq mirayninmanta mana pipas interesakunanta (Isa. 53:8). Sichus chay tiempopi runakuna Bibliata allinta t’aqwinkuman karan chayqa yachankumanmi karan maypi Jesús nacesqanta, Davidpa mirayninmanta kasqantapas (Luc. 2:4-7). Manataq Bibliata allintachu t’aqwiranku chayqa manan Jesuspipas ni yachachisqanpipas creerankuchu, aswanpas cheqnikurankun.

7. ¿Imaraykun kay tiempopi runakuna cheqnikuwanchis?

⁷ ¿Iman kunanpas pasashan? Kay tiempopiqa yaqa llapa runakunan ‘mana educasqa común runakunata’ jinalla qhawariwanchis (Hech. 4:13). Chaymi mayninpiqa niwanchis: “Imatataq kay mana estudioyoq runakunari Bibliamanta yachachiwankuman”, nispa. Jujkunataq niwanchis: “Religionniykichisqa Estados Unidosmantan rijurimun”, nispa. Chhaynataña askha runakuna ninku chaypas Estados Unidos nacionpiqa pisi testigokunallan kanku. Wakin runakunataq niwanchis: “Qankunaqa manamá Jesuspiqa creenkichischu”, nispa. Chaymantapas khaynatan niwanchis: “Qankunaqa ima qhawaqchá jamunkichis, gringokunachá qankunataqa kachamusunkichis, qankunaqa familiakunata t’aqanachiq millay runakunan kankichis”, nispa. Chaykunata uyarispan wakin runakunaqa Jesusta jina cheqnikuwanchis, Diosmanta willasqanchistapas manan uyarikuyta munankuchu.

8. Hechos 17:11 nisqan jina, ¿imakunatan ruwananchis Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq?

⁸ ¿Iman yanapawasunman Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq? Chaypaqqa Bibliatan allinta t’aqwinanchis. Chaytan Lucaspas ruwaran. Manaraq Lucas librota qelqashaspan Jesuspa vidanmanta allintapuni estudiaran, chhaynapi Jesuspa vidanmanta allinta yachananchispaq (Luc. 1:1-4). Berea llaqtapi judío runakunapas allintan Bibliata t’aqwiranku, Jesusmanta uyarisqanku cheqaqpunichus icha manachus kasqanta yachanankupaq (leey Hechos 17:11). Chhaynatan noqanchispas allinta Bibliata t’aqwinanchis. Chaymi Jehová Diospa testigonkunaq yachachisqantapas allinta Bibliawan tupanachinanchis, chhaynapin yachasunchis yachachisqanku cheqaqpunichus icha manachus kasqanta. Chaymantapas allintan estudiananchis imaynapin kay tiempopi Diospa llaqtan rijurimuran chaytapas. Sichus chaykunata ruwasunchis chayqa manapunin Diospa llaqtanmantaqa iskayasunchischu.

2) MILAGROKUNATA MANA RUWAYTA MUNASQANRAYKU

9. ¿Imaraykun Jesusta cheqnikuranku?

⁹ Jesusqa allin yachachiqña karan chaypas runakunaqa manan paypipas ni yachachisqanpipas creeyta munarankuchu. Paykunaqa cielomanta juj señaltaraqmi rikuyta munaranku, chhaynapi Jesusqa Diospa kachamusqan Mesías kasqanta creenankupaq (Mat. 16:1). Yaqapaschá chay señaltaqa rikuyta munaranku Daniel 7:13, 14 nisqanta mana allinta entiendesqankurayku. Ichaqa Danielpa nisqanqa manan chay tiempopichu junt’akunan karan. Chaymi chay kutipiqa Jesusqa mana ima milagrotapas ruwaranchu, chayraykun chay runakunaqa Jesusta cheqnikuranku, manataq pay Mesías kasqanpipas creerankuchu (Mat. 16:4).

10. ¿Imaynatan Isaiaspa willasqan Jesuspi junt’akuran?

¹⁰ ¿Ima ninmi Biblia? Profeta Isaiasmi Jesusmanta niran: “Manan qaparkachanqachu, manan waqyakunqachu, manan callekunapipas kunkanqa uyarikunqachu”, nispa (Isa. 42:1, 2). Chaypi nisqan jina, Jesusqa manan allin qhawarisqa kayta munaspachu imatapas ruwaran. Chaymi payqa mana templokuna ruwaypichu afanakuran, nitaqmi chay tiempopi uma sacerdotekuna jinachu p’achakuran. Payqa manan munaranchu “rabí” otaq “maestro” ninankutapas. Jesusta wañuchinankuña kashaqtinmi Herodesqa munaran milagrokuna ruwananta, chaywanpas payqa manan ima milagrotapas ruwaranchu (Luc. 23:8-11). Jesuspaqqa manan milagrokuna ruwaychu aswan importanteqa karan, aswanpas runakunaman Diosmanta yachachiymi. Chaymi qatikuqninkunata niran: “Chaypaqmi noqaqa jamurani”, nispa (Mar. 1:38).

11. ¿Imaninkun wakin runakuna Diospa llaqtanmanta?

¹¹ ¿Iman kunanpas pasashan? Kay tiempopi runakunaqa anchatan admirakunku jatun iglesiakunata rikuspa, allin estudioyoq sacerdotekunata pastorkunata rikuspa ima. Chaymantapas runakunaqa admirakunkun chay religionkuna jatun fiestakunata ruwasqankuwan, chaymi chay religionkunaman jaykunku. Ichaqa manan chaypiqa imatapas Diosmantaqa yachankuchu. Jehová Diospa llaqtanpin ichaqa mana chhaynachu, chaypiqa astawanmi Diosmanta yachanchis, chhaynapi paypa munayninman jina imatapas ruwananchispaq. Chaymantapas juñunakunanchis wasikunaqa manan qoriwanchu qolqewanchu ruwasqa kashan, aswanpas Diosta yupaychananchispaq jinallan ruwasqa kashan, limpiotaqmi kanpas. Diospa llaqtanpi umalliqkunapas noqanchis jinallan p’achakunku. Chaymantapas noqanchisqa Bibliaq nisqanman jinapunin yachachinchis, chaymi runakunaqa Diosmanta willasqanchista mana uyarikuyta munankuchu. Paykunaqa ninrinkuq munasqallantan uyariyta munanku.

12. Hebreos 11:1, 6 nisqan jina, ¿imatan ruwananchis allin iñiyniyoq kananchispaq?

¹² ¿Iman yanapawasunman Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq? Apóstol Pablon Roma llaqtapi cristianokunata niran: “Willasqata uyarispallan pipas iñin. Chay willakuytaqa uyarikun Cristomanta pipas rimallaqtinmi”, nispa (Rom. 10:17). Allin iñiyniyoq kananchispaqqa Bibliatan estudiananchis, manataqmi Bibliaq contranpi kaq fiestakunamanqa rinanchischu. Allin iñiyniyoq kasunchis chayqa manan imamantapas iskayasunchu, aswanpas Diospa munayninman jinapunin imatapas ruwasunchis (leey Hebreos 11:1, 6). Chhaynaqa, Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaqqa manan milagrokunataraqchu rikunanchis. Aswanpas Bibliaq nisqantan allinta t’aqwinanchis, chaymi yanapawasunchis allin iñiyniyoq kananchispaq.

3) JUDIOKUNAQ COSTUMBRENKUNAPI MANA CHAQRUKUYTA MUNASQANRAYKU

13. ¿Imaraykun enemigonkuna Jesusta juchacharanku?

¹³ Jesús kay pachapi kashaqtinqa manan qatikuqninkunaqa ayunarankuchu, chayta rikuspan bautizaq Juanpa qatikuqninkunaqa admirakuranku. Jesusmi ichaqa willaran imaraykus qatikuqninkuna mana ayunarankuchu chayta (Mat. 9:14-17). Fariseokunapas sinchitan phiñakuranku Jesuspas qatikuqninkunapas mana costumbrenkuman jinachu sábado p’unchayta waqaychasqankumanta. Chaymi sábado p’unchaypi juj runata qhaliyachisqanmanta juchacharanku (Mar. 3:1-6; Juan 9:16). Chay fariseokunaqa jatunchakuqkun sábado p’unchayta waqaychasqankumanta, ichaqa kikin Diospa wasinpin negociokunata ruwaqku. Chay ruwasqankumantan Jesusqa sinchita phiñakuspa paykunata juchacharan (Mat. 21:12, 13, 15). Chaymantapas Nazaret llaqtapi yachachishaqtinmi runakunaqa sinchita Jesuspaq phiñakuranku, ¿imarayku? Israel runakunata mana iñiyniyoq kasqankumanta juchachasqanrayku (Luc. 4:16, 25-30). Jesusqa manan runakunaq munasqanman jinachu imatapas ruwaran, chaymi runakunaqa payta cheqnikuranku (Mat. 11:16-19).

14. ¿Imaraykun Jesús runakunata juchacharan?

¹⁴ ¿Ima ninmi Biblia? Jehová Diosmi profeta Isaiaswan qelqachiran: “Kay llaqtaqa rimayllankuwanmi qayllaykamuwan, simillankuwanmi yupaychawan, sonqonkutaq noqamanta karupi kashan. Yupaychamuwasqanku yupaychayqa runakunaq yuyaykusqan ruwayllan, yuyayninkumanta orqosqallankun, yuyayninkupin jap’iqaranku kikintakamalla ruwanankupaq”, nispa (Isa. 29:13). Jesuspa tiemponpi runakunaqa costumbrenkuman jinallan imatapas ruwaqku. Manan Jehová Diospa kamachikuyninkunataqa kasukuqkuchu, chaymi Jehová Diostapas saqepuranku. Jesuspipas manan creerankuchu, chayraykun Jesusqa paykunata juchacharan.

15. ¿Imaraykun wakin runakuna noqanchispaq phiñakunku?

¹⁵ ¿Iman kunanpas pasashan? Noqanchispas manan chaqrukunchischu Diospa cheqnisqan ruwaykunapiqa. Manan cumpleañotapas navidadtapas festejanchischu, manan llaqtaq fiestanpipas marchanchischu. Mayqen familianchisña wañupuqtinpas manan runakunaq costumbrenman jinachu imatapas ruwanchis, chaymi wakin runakunaqa noqanchispaq phiñakunku. Wakin runakunaqa chay costumbrekunata ruwaspan piensanku Diosta adorashanankupaq. Jehová Diosmi ichaqa chay ruwasqankuta mana chaskinchu. Sichus chay runakuna costumbrenkuman jinalla imatapas ruwanqaku manataq Bibliaq nisqantapas kasukunqakuchu chayqa, manan Jehová Diosqa paykunataqa chaskinqachu (Mar. 7:7-9).

16. Salmos 119:97, 113, 163-165 nisqan jina, ¿imatan ruwananchis runakunaq costumbrenkunapi ama chaqrukunanchispaq?

¹⁶ ¿Iman yanapawasunman Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq? Kallpachakunanchismi Jehová Diostapas kamachikuyninkunatapas tukuy sonqowan munakunanchispaq (leey Salmos 119:97, 113, 163-165). Manan Jehová Diospa cheqnisqan costumbrekunapipas chaqrukunanchischu. Chayta ruwasunchis chayqa manan imapas paypa munakuyninmantaqa t’aqawasunchu.

4) KAY PACHAPI PROBLEMAKUNATA MANA ALLICHASQANRAYKU

17. ¿Imatan judío runakuna munasharanku?

¹⁷ Jesuspa tiemponpi runakunaqa nishutan sufrisharanku Roma reypa kamachisqanwan, chaymi paykunaqa juj reyta munasharanku. Chayraykun Jesuspa milagrokuna ruwasqanta rikuspa reyta churayta munaranku. Jesusmi ichaqa mana munaranchu, chaymi ayqekapuran (Juan 6:14, 15). Wakin sacerdotekunataqmi piensaranku Jesusqa juj gobiernota jatarichinanpaq. Chaymi paykunaqa manchasqa kasharanku manaña sacerdote kanankumanta. Chaykunaraykun judío runakunaqa nishuta paypaq phiñakuranku.

18. ¿Imatan chay tiempopi judiokuna mana allintachu entienderanku?

¹⁸ ¿Ima ninmi Biblia? Bibliaqa willaranñan Jesusqa kay pachata kamachimunanta. Chay junt’akunanpaqmi ichaqa ñaupaqta noqanchisrayku wañunan karan, chaytan chay tiempopi judiokunaqa mana allintachu entienderanku (Isa. 53:9, 12). Chhaynaqa, ¿imaraykutaq wakin runakunari rey kananta munasharanku? Bibliapi profeciakunata mana allintachu t’aqwisqankuraykun. Paykunaqa sasachakuyninku allichayllapin piensaranku, chaymi Jesús rey kanantapas munaranku (Juan 6:26, 27).

19. ¿Imaraykun wakin runakuna cheqnikuwallanchistaq?

¹⁹ ¿Iman kunanpas pasashan? Kay tiempopi Diosta serviqkunapas manan politicapiqa chaqrukunchischu nitaqmi votanchischu, chaymi runakunaqa cheqnikuwanchis. Sichus mayqen gobiernotapas yanapasunman chayqa Jehová Diospa contranpin kashasunman (1 Sam. 8:4-7). Chaymantapas kay tiempopi runakunaqa escuelakunata hospitalkunata ruwananchistan munanku, chhaynapi runakunata yanapananchispaq. Noqanchisqa manan chaytachu ruwanchis, aswanpas pachantinpi runakunamanmi Jehová Diosmanta yachachinchis. Manan noqanchischu kay pachapi imaymana sasachakuykunataqa allichasunchis, aswanpas Diospa gobiernollanmi chaykunataqa allichanqa.

20. Mateo 7:21-23 textopi Jesuspa nisqan jina, ¿imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis?

²⁰ ¿Iman yanapawasunman Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq? (Leey Mateo 7:21-23.) Noqanchisqa Jesuspa kamachiwasqanchistan kasukunanchis, chaymi kallpachakushanallanchis Diosmanta runakunaman willananchispaq (Mat. 28:19, 20). Maytan runakunataqa munakunchis, chaywanpas manan atisunmanchu paykunaq sasachakuyninkunata allichaytaqa. Chaytaqa Diospa gobiernollanmi ruwanqa, chaymi Jehová Diospa gobiernonmanta paykunaman yachachinanchis.

21. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakushanallanchis?

²¹ Kay yachachikuypin yacharanchis imaraykus Jesusta cheqnikuranku, imaraykus paypi mana creerankuchu, imaraykus noqanchistapas cheqnikuwanchis chayta. Ichaqa manan chayraykullachu runakunaqa cheqnikuwanchis, kashanraqmi tawa razonkunapas, chaytan qatimuq yachachikuypi yachasunchis. Chhaynaqa, kallpachakushanallanchismi allin iñiyniyoq kananchispaq, chhaynapi Diospa llaqtanmanta ama iskayananchispaq.