¿Imaraykun k’umuykukuq kananchis?
‘K’umuykukuqmi yachayniyoq kapunqa’ (PROV. 11:2)
1, 2. ¿Imaraykun Jehová Dios manaña allinpaqchu qhawariran rey Saulta? (Kay paginapi dibujota qhaway.)
SAULTA rey kananpaq chayllaraq Jehová Dios ajllashaqtinqa, k’umuykukuq runan karan (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24). Ichaqa qhepamanmi Saulqa jatunchakuq runaman tukupuran. Juj kutinmi Filistea ejército jamuran paykunawan maqanakunankupaq. Chaypin rey Saulqa profeta Samuelta suyasharan Jehová Diosman sacrificiota jaywananpaq. Israel runakunaqa manchasqan kasharanku, chaymi wakinqa ayqepusharanku. Chayta rikuspan Saulqa manchakuymanta payllaña sacrificiota Diosman jaywaran. Chaytaqa sacerdotekunallan ruwananku karan, chaymi Jehová Diosqa chay ruwasqanmanta paypaq phiñakuran (1 Sam. 13:5-9).
2 Chayman chayaspan profeta Samuel Saulta phiñarikuran Jehová Diosta mana kasukusqanmanta. Saultaq jatunchakuspa jujkunata tumparan (1 Sam. 13:10-14). Chaymantapachan jatunchakuyta qallariran, chayraykun Jehová Dios mana munapuranñachu rey kananta (1 Sam. 15:22, 23). Qallariypin Saulqa allin kaqta ruwaran tiempowanmi ichaqa mana allinta ruwapuran (1 Sam. 31:1-6).
3. a) ¿Ima ninkun wakin runakuna k’umuykukuq kaymanta? b) ¿Ima tapuykunatan kay estudiopi kutichisun?
3 Kay tiempopi runakunaqa jujkunamanta aswan allinpaq qhawarikusqankuraykun mana munankuchu k’umuykukuq kayta. Juj político runan niran: “Noqaqa manan k’umuykukuq runapaqchu qhawarikuni, manataqmi jayk’aqpas munaymanchu chhayna kaytaqa”, nispa. Chhaynaqa, ¿imaraykun cristianokuna k’umuykukuq kananchis? ¿Iman k’umuykukuq kay? Chay tapuykunatan kay estudiopi kutichisun, qatimuq estudiopitaq yachasun ima pruebapipas tarikuspaqa k’umuykukuq kanamanta.
¿IMARAYKUN K’UMUYKUKUQ KANANCHIS?
4. ¿Imataq jatunchakuq kayri?
4 Bibliaq nisqan jina, mana k’umuykukuq runakunaqa jatunchakuqmi kanku (leey Proverbios 11:2). Davidmi Jehová Diosta niran: “Kamachiykiq jatunchakuspa juchallikunaymanta jark’aykuway”, nispa (Sal. 19:13). ¿Imataq jatunchakuq kayri? Munayniyoqman tukuspa imatapas ruwaymi, chaytaqa ruwanku mana pacienciayoq kaspan otaq k’ankaykachaq kaspa. Juchallikuq runa kayninchispin mayninqa chaypi urmasunman. Chaywanpas sichus Saúl jina sapa kutilla chayta ruwasunman chayqa, Jehová Diostan phiñachisunman. Biblian nin: “Qanmi anchaykachaqkunata phiñarinki”, nispa (Sal. 119:21).
5. ¿Imaraykun mana allinchu jatunchakuq kay?
5 ¿Imaraykun mana allinchu jatunchakuq kay? Jatunchakuq runakunaqa kamaqninchis Diostan mana respetankuchu. Chaymantapas jatunchakuq kasunman chayqa, munayniyoqman tukuspan iñiqmasinchiskunawan phiñachinakusunman (Prov. 13:10). Jinaspapas jatunchakuspa imatapas ruwasqanchismantan p’enqaypi qhepasunman (Luc. 14:8, 9). Jatunchakuq kayqa chay sasachakuykunatan apamun, chaymi Jehová Diosqa k’umuykukuq kananchista munan.
¿IMATAQ K’UMUYKUKUQ KAYRI?
6, 7. ¿Imaynan k’umuykukuq runakuna kanku?
6 K’umuykukuq runakunaqa jujkunatan aswan allinpaq qhawarinku (Filip. 2:3). Reparakunkun imapi pantasqankuta, imakunatas mana ruway atisqankutapas. Manan paykunaq piensasqankuman jinallachu imatapas ruwanku aswanpas jujkunatan uyarinku. Jehová Diosqa munakunmi chhayna runakunata.
7 Bibliaq nisqan jina, k’umuykukuqqa reparakunmi imayna runa kasqanta, imakunata mana ruway atisqantapas, manataqmi atipakuspachu imatapas ruwan. Chaymi jujkunata respetan, sumaq sonqowanmi llapa runatapas qhawarin.
8. ¿Imakunatan mana piensananchischu nitaq ruwananchischu?
8 Pisi-pisimantan mayqenninchispas jatunchakuqman tukusunman. Yaqapaschá ima privilegiotapas chaskisqanchisrayku otaq amigonchiskuna allin privilegioyoq kasqankurayku jujkunamanta aswan allinpaq creekusunman (Rom. 12:16). Wakinqa jujkuna qhawariwananchisraykun imatapas ruwasunman (1 Tim. 2:9, 10). Chaymantapas aswan allinpaq qhawarikuspan jujkunata nisunman imachus ruwanankuta mana ruwanankutapas (1 Cor. 4:6).
9. ¿Imaraykun wakin runakuna jatunchakuqman tukupuranku? Juj ejemplota willay.
9 Sonqonchispi mana allinkunata munapayaypas jatunchakuq runamanmi tukuchiwasunman. Wakintaqa alabanata munasqanku, envidiakuq kasqanku, otaq k’araq sonqo kasqanku jatunchakuqman tukuchiran. Chaymi pasaran Absalón, Uzías, Nabucodonosor runakunawan. Jatunchakuq kasqankumantan Jehová Dios paykunata castigaran (2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Crón. 26:16-21; Dan. 5:18-21).
10. ¿Imaraykun mana pitapas juzgananchischu? Juj ejemplota willay.
10 Wakin runakunapas mayninqa manan k’umuykukuywanchu imatapas ruwaranku. Chaymi pasaran Abimélec, Pedro runakunawan (Gén. 20:2-7; Mat. 26:31-35). ¿Jatunchakuq kaspachu imatapas ruwaranku? Icha, ¿manachu allinta imatapas yacharanku? ¿Icha mana allinta piensaspachu chayta ruwaranku? Noqanchisqa manan sonqonkuta rikunchischu, chaymi mana paykunata ni pitapas juzgayta atisunmanchu (leey Santiago 4:12).
¿IMARAYKUN DIOSPA LLAQTANPI KASHANCHIS?
11. ¿Imatan k’umuykukuq cristianokuna yachanku?
11 K’umuykukuq cristianokunaqa yachankun imatachus Diospa llaqtanpi ruwananku kasqanta. Jehová Diosqa ordenpin tukuy imatapas ruwan, chaymi sapankamanpas juj llank’anata qowanchis. Payqa sapankanchismanmi ruway atiykunata qowaranchis, sapankanchistaqmi ajllakunanchis chaywan ima ruwananchistapas. K’umuykukuq kaspaqa Diosta kusichinapaq jinan imatapas ruwasun (Rom. 12:4-8). Jehová Diosqa kusikunmi payta jatunchanapaq jina imatapas ruwaqtinchis iñiqmasinchiskunata yanapaqtinchispas (leey 1 Pedro 4:10).
¿Imatan yachanchis Jesuspa kausayninpi imaymana cambiokuna kasqanmanta? (12-14 parrafokunata qhaway)
12, 13. ¿Pitan yuyarinanchis ima cambiokunapas Diosta servisqanchispi kaqtin?
12 Mayninqa Diosta imayna servisqanchismi cambianman. Ejemplopaq qhawarisun ima cambiokunan karan Jesuspaq chayta. Jesusqa janaq pachapin papanwan kuska tiyaran (Prov. 8:22). Chaypin papanta yanaparan angelkunata kamaypi, janaq pachata kay pachata, runakunatawan kamaypi (Col. 1:16). Chay qhepamanmi papan kay pachaman Jesusta kachamuran (Filip. 2:7). Wañupusqan qhepamanmi Jesusqa janaq pachaman kutipuran, 1914 watapitaq Diospa gobiernonpi rey kapuran (Heb. 2:9). Qhepamanmi Jesusqa waranqa wata kay pachata kamachimunqa, chaymantataq papanman atiyta kutichipunqa. Chaymanta wichaymanqa ‘Diosllan lliupa kamachiqnin kapunqa’ (1 Cor. 15:28).
13 Noqanchispaqpas kanmanmi chhayna cambiokuna. Yaqapaschá casarakapusun, otaq wawayoq kapusun. Yaqapaschá tukuy tiemponchiswan Diosta servinapaq decidikuranchis, ichaqa imapas qonqaylla kasqanrayku saqepunanchis kanqa. Yaqapaschá ima cambiokunapas kasqanwan astawan Diosta serviyta atisun otaq pisillataña servisun. Ichaqa wayna-sipasña, kuraqña, qhaliña otaq onqosqaña tarikusun chaypas, Jehová Diosqa yachanmi imaynata serviy atisqanchista. Payqa manan mana ruway atinanchistachu kamachiwanchis, aswanmi munan atisqanchisman jinalla tukuy sonqowan servinanchista (Heb. 6:10).
14. ¿Imaynatan k’umuykukuq kay yanapawasun imatapas kusisqa ruwananchispaq?
14 Jesusqa kusisqan junt’aran papanpa tukuy kamachisqanta, chaytan noqanchispas ruwananchis (Prov. 8:30, 31). K’umuykukuq kasun chayqa manan aswan jatun privilegio chaskiypichu yuyaykusun, nitaq jujpa privilegio chaskisqantachu munapayasun. Aswanmi Diospa llaqtanpi imachus ruwananchista kusisqa ruwasun. Chaymantapas iñiq t’aqapi hermanokunaq privilegio chaskisqankutan respetasun, kusisqataqmi paykunata yanapasun (Rom. 12:10).
¿IMAYNATAN QHAWARINANCHIS K’UMUYKUKUQ KAYTA?
15. ¿Imatan yachanchis Gedeonmanta?
15 Gedeonmanta yachasun. Juj kutinmi Jehová Dios Gedeonta niran Israel llaqtanta enemigonkunamanta salvananpaq. Gedeonmi ichaqa juch’uypaq qhawarikuspa niran: “¿Imaynatataq Israeltari qespichiyman? Familiayqa Manasés ayllumanta sinchi wajchallan (“juch’uyllan”, NM), noqapas manan imapaschu kani paykuna ukhupiqa”, nispa (Juec. 6:15). Gedeonqa Diospin confiaran, chaymi payta kasukuran. Ichaqa ñaupaqtan imachus ruwananta allinta tapukuran, Diospa nisqanman jinataq imatapas ruwaran (Juec. 6:36-40). Gedeonqa kallpasapa mana manchakuq runan karan, ichaqa allinta yuyaykuspan imatapas ruwaq (Juec. 6:11, 27). Qhepamanmi guerrapi atipasqanta rikuspa, llaqtapi runakuna munaranku kamachikuq kananta, paymi ichaqa mana munaranchu. Aswanmi Jehová Diospa tukuy kamachisqanta junt’aruspa wasinman kutipuran (Juec. 8:22, 23, 29).
16, 17. ¿Imakunatan ruwananchis manaraq ima privilegiotapas chaskikushaspa?
16 Chhaynaqa, ¿nisunmanchu: “Ima privilegiotapas chaskikuqqa otaq iñiq t’aqapi astawan yanapakuy munaqqa jatunchakushanmi”, nispa? Manan, Bibliapunin kallpachawanchis Diosta iñiqmasinchiskunatapas astawan servinanchispaq, iñiyninchispi wiñananchispaqpas (1 Tim. 4:13-15). Ichaqa manan ima privilegioyoq kaspallachu iñiyninchispi wiñasun. Kallpachakuspaqa llapallanchismi aswan allin cristiano kasunman juj ruwaykunatapas yachasunman. Chaykunan yanapawasun Diosta aswan allinta servinapaq jujkunata yanapanapaqpas.
17 ¿Imakunatan ruwananchis manaraq juj privilegiota chaskishaspa? K’umuykukuq kasun chayqa, ñaupaqtan Jehová Diosmanta mañakusun, chaymantataq kaykunata tapukusun: “¿Imakunatan ruwanay kanqa? ¿Junt’ayta atisaqchu chay ruwaykunawan? ¿Kanqachu tiempoypas kallpaypas iñiq t’aqapi juj ruwanaykunawan junt’anaypaq?”, nispa. Sichus iñiq t’aqapi ruwanakunata mana junt’anapaq jina qhawarisun chayqa, yaqapaschá juj iñiqmasikunata valekuna kanqa yanapawananchispaq. Chaywanpas mana junt’ayta atinapaq jina qhawarispaqa, aswan allinmi kanman “manan atiruymanchu” nispa niy.
18. a) ¿Imatan ruwananchis ima privilegiotapas chaskikuspa? b) ¿Imaynatan Romanos 12:3 texto yanapawanchis?
18 Jehová Diosqa k’umuykukuq kananchistan munan (Miq. 6:8). Chaymi ima privilegiotapas chaskikuspaqa Gedeón jina Jehová Diosmanta mañakunanchis yanapawananchispaq. Chaymantapas Bibliatan allinta estudiananchis, llaqtanwan imaymana yanapaykuna qowasqanchistapas sumaqtan chaskikunanchis. Jinaspapas kayta yuyarinanchis, tukuy ima ruwasqanchistapas paypa yanapayninwanmi ruwashanchis manan noqanchispa atiyninchiswanchu (Sal. 18:35). K’umuykukuq kasun chayqa manan sinchi allinpaqchu qhawarikusun (leey Romanos 12:3).
19. ¿Imaraykun k’umuykukuq runakuna kananchis?
19 Jehová Diosmi tukuy imaymanata kamaran, chaymi payllata jatunchananchis (Apo. 4:11). K’umuykukuq kasun chayqa, kusisqan kasun tukuy atisqanchisman jina Jehová Diosta servisqanchismanta. Respetasunmi iñiqmasinchiskunaq ruwasqanta imayna piensasqankutapas, chaytaqmi yanapawasun juj familia jina kausananchispaq. Chaymantapas allinta piensaykuspan imatapas ruwasun, chhaynapin mana ima sasachakuypipas rikukusunchu. K’umuykukuq kasun chayqa, Jehová Diospas munakuwasunmi. Chhaynaqa, ¿allinchu k’umuykukuq kay? Arí, allinpunin. Ichaqa, ¿iman yanapawasun ima pruebapiña tarikuspapas k’umuykukuq kananchispaq? Chaymantan qatimuq estudiopi yachasun.