Jehová Diosmi sonqocharqan

1, 2. ¿Imakuna sucedesqanmi Eliaspa mana qonqananpaq hina?

TUTAYAYKUSHANÑAN ichaqa karuraqmi Jezreel llaqta kashan Eliaspa chayananpaq, parapin phawaylla rishan. Kurakña kashaspapas wayna hinaraqmi mana sayk’uspa phawashan Jehová Diospa ‘kallpachasqanrayku’. Manan hayk’aqpas chhayna kallpachasqaqa kasqachu, chaymi Ahabpa carretantapas saqeyapunraq (leey 1 Reyes 18:46).

² Kunanqa sapallanmi may karutaraq phawanan kanqa. Phawasqanman hinan parapas uyantaraq waqtan. Rikusqanta hinaqa manan hayk’aqpas rikurqanchu chaymi kunanqa imaymanapi yuyaykushan. Rikurqanmi cheqaq Dios atiyniyoq kasqanta, pantasqa yupaychayta sarunchasqantapas. Carmelo orqoqa para phuyuwan manañan rikukunñapaschu, chay orqopin sut’i rikukurqan Baalta yupaychay yanqa kasqanta chaymi Eliasqa Jehová Diospa yanapayninwan Baalpa sacerdotenkunata pachakninpi wañuchirqan. Chay qhepamanmi Eliasqa Jehová Diosta rogakurqan parachimunanpaq, kinsa wata kuskanñan mana paramurqanchu, ichaqa chay qhepallamanmi parayta qallarin (1 Rey. 18:18-45).

3, 4. a) ¿Imaraykun Elías yuyaykurqan lliwpas allichakunanpi? b) ¿Ima tapuykunatan kutichisun?

³ Jezreel llaqtaqa 30 kilómetro karupiraqmi tarikun, parapi phawashanankamaqa Eliasqa yuyaykunpaschá tukuypas allinyananpi. Ninpaschá: “¡Ahabpas Diosmanchá kutirikunqa! Carmelo orqopi rikusqanwanqa Baal yupaychasqantaqa saqepunqan, Jezabel warmintapas samp’ayachipunqan, Diospa serviqninkunatapas manañachá qatiykachanqachu”, nispa.

⁴ Imapas munasqanchisman hina kaqtinqa yuyaykunchismi wakin sasachakuykunapas allichakunanpi. Yaqapaschá nisunmanraq “tukuypas kunanmantaqa allinmi kapunqa sasachakuyniykunapas tukupunqan” nispa. Eliaspas chhaynatapaschá yuyaykurqan paypas “ñoqanchis hina runallan karqan” (Sant. 5:17). Ichaqa manan yacharqanchu sasachakuynin astawan yapakunanta. Chay qhepallamanmi llakiq ñit’isqan tarikunqa wañuytaraqmi munanqapas. ¿Iman pasarqan? ¿Imatan Jehová Dios ruwarqan Eliaspa iñiyninta kallpachananpaq? ¿Imaynatan yanaparqan mana manchakuq kananpaq?

Manan yuyaykusqan hinachu karqan

5. ¿Imaynapin yachanchis Ahab reyqa Carmelo orqopi sucedesqan qhepamanpas Jehová Diosta mana respetasqanta?

⁵ Jezreelpi palacionman Ahab chayaspa, ¿Dios sonqo runachu kapurqan? Manan. Biblian nin: “Jezabelmanmi Ahabqa Eliaspa tukuy ruwasqantapas imaynatachus Baal diospa llapan profetankunata wañuchisqantapas willarqan”, nispa (1 Rey. 19:1). Ahab reyqa manan Jehová Diostaqa yuyarinpaschu. Payqa milagrokuna rikusqantan qhawarin “Eliaspa ruwasqanta hinalla” manan Diospa ruwasqanta hinachu. Chaywanmi rikuchirqan Jehová Diosta mana respetasqanta. Chay millay warminri, ¿imaynatan chaykunata qhawarin?

6. ¿Imatan Jezabel willachin Eliasman, ima ninantan chayta nirqan?

⁶ Jezabelqa sinchitan phiñakun chaymi Eliasman kay willakuyta apachin: “Manachus paqarin kay horas qanta wañuchisqayki imaynan chay profetakunata wañuchirqanki hinata chayqa, dioskuna ñoqata wañuchiwachun”, nispa (1 Rey. 19:2). Jezabel warmiqa wañuchiytapunin Eliasta munashan Baalpa profetankunata wañuchisqanmanta vengakunanpaq. Chaymi jurarqanraq huk p’unchayllapi Eliasta mana wañuchispaqa pay wañunanpaq. Imaynaraqchá Eliasqa sientekurqan chayta yachaspa. Eliasqa Jezreel llaqtapin huk ch’ukllachapi puñushan, chay tutan sinchita paraykushan. Chayllamanmi rikch’achinku, hinan reinaq kachamusqan runamanta uyarin huk willakuyta. ¿Mancharikurqanchu Elías chayta uyarispa?

Manchakuypa atipasqan

7. ¿Imaynan Elías sientekurqan Jezabel amenazaqtin, imatan ruwarqan?

⁷ Sichus Elías yuyaykurqan “Baalpa yupaychayninqa tukukunqañan” nispa chayqa chay willakuyta uyarisqanpin yachan mana chhaynachu kananta. Chay warmiqa kaqllan kashan. Payqa Jehová Diospa askha profetankunatañan wañuchin, kunantaq yuyaykushan Eliasta wañuchinanpaq. ¿Imaynan Elías sientekun Jezabel amenazaqtin? Bibliaqa willan: “Eliastaq mancharikurqan”, nispa. Eliasqa yuyaykunpaschá imaynataraq wañunanpi, chaypaschá sinchita mancharikurqan. Imaynaña kaqtinpas “kawsayninta qespichinanpaqmi ayqekurqan” (1 Rey. 18:4; 19:3).

8. a) ¿Imaynapin Pedropas Eliaspas yaqa kaqllapi tarikurqanku? b) ¿Imatan yachanchis Eliasmanta Pedromantapas?

⁸ Apóstol Pedropas unay watakuna qhepatan Elías hina manchakurqan. Huk kutinmi Jesús Pedrota kamachirqan pay hina unu patanta purinanpaq, “sinchita wayramusqanta rikuspataq Pedroqa mancharikurqan” hinaspa unuman chinkaykuyta qallarirqan (leey Mateo 14:30). ¿Imatan Eliasmanta Pedromantawan yachasunman? Mana manchakuq kanapaqqa manan nishutachu yuyaykunanchis imakunapipas tarikunanchispi. Aswanpas Jehová Diospin hap’ipakunanchis.

“¡Kaykamallaña!”

9. Willay Eliaspa ayqekusqanmanta imayna sientekusqanmantapas.

⁹ Eliasqa manchakuypa q’aqchasqanmi 150 kilómetro karumanraq ayqekurqan, Beerseba llaqtakama, chayqa Judá llaqtaq qayllanpin tarikun. Beerseba llaqtapi kamachinta saqerparispan ch’inneq pampanta sapallan rin. Biblian willan: ‘Huk p’unchay ch’isiyaqtan purirqan’, nispa. Illarimuytachá lloqsirqan mana imatapas aparikuspa. Llakiq ñit’isqanmi kashan, intipas umantan kankaykushan, chaywanpas wañuyta manchakuspan sayk’usqaña kashan chaypas ch’inneq pampanta purishallan. Intipas chinkaykushanñan Eliaspas manañan puriyta atishanñachu, hinan sayk’usqallaña retama sach’aq chakinpi tiyarparipun (1 Rey. 19:4).

10, 11. a) ¿Imatan Elías mañakuyninpi nirqan Jehová Diosta? b) ¿Pikunan llakikuypi tarikullarqankutaq? Bibliapi textokunawan willay.

¹⁰ Eliasqa mana ima ruwayta atispan wañuytaraq munan, chaymi Jehová Diosta mañakun wañuchinanpaq. Ninmi: “Manan ñawpa taytaykunamanta aswan allinchu kani”, nispa. Yacharqanmi ñawpa machulankunaqa wañuypachapi hallp’aman tukupusqankuta, chayrayku mana ima ruway atisqankutapas (Ecl. 9:10). Paypas chhayna mana ima valeqpaqmi qhawarikun. Chaychá yuyaykun “imapaqñataq kawsayman” nispa, hinaspa rogakun: “¡Kaykamallaña!”, nispa.

¹¹ Eliaspa chhayna llakipi tarikusqan, ¿admirakunapaqchu? Manan. Bibliapin willakun Dios sonqo qharikuna warmikunapas sinchi llakipi tarikuspa wañuytaraq munasqankuta, wakinmi Rebeca, Jacob, Moisés Job ima (Gén. 25:22; 37:35; Núm. 11:13-15; Job 14:13).

12. ¿Imatan ruwasunman pisi kallpayaypi tarikuspa?

¹² Tukukuy qaylla p’unchaykunapin’ kawsashanchis chaymi ‘sasa tiempopi’ kashanchis, chayraykun Diospa wakin serviqkunapas pisi kallpayanku (2 Tim. 3:1). Sichus qanpas Elías hina tarikuwaq chayqa Jehová Diosman tukuy llakikuyniykita willakuy. Payqa “tukuy imapi sonqochakuq” Diosmi (leey 2 Corintios 1:3, 4). ¿Imaynata Eliasta sonqocharqan?

Jehová Dios profetanta kallpachan

13, 14. a) ¿Imaynatan Jehová Dios huk angelninwan rikuchirqan profetanpaq sumaq sonqo kasqanta? b) ¿Imaynatan sonqochawanchis Jehová Diosqa allinta reqsiwasqanchista yachay?

¹³ Eliasqa sach’aq chakinpi tiyaykuspan wañunanpaq mañakurqan, ¿imaynatan Jehová Dios sientekurqan chayta rikuspa? Maytachá khuyapayarqan. Elías puñupuqtinmi Jehová Dios huk angelta kacharqan, paytaq sumaqllata rikch’achispa nin: “Hatariy, mikhuy”, nispa. Angeltaq haywarqan q’oñishaq t’antata unutawan, Eliastaq mikhurqan. ¿Agradecekurqanchu chay mikhunamanta? Manachus hina, aswanpas mikhuspa ukyaspan puñupullarqantaq. ¿Llaki phutiypi tarikuspachu mana kallpayoq karqan rimarinanpaq? Imaynaña kaqtinpas, angelqa wakmanta rikch’arichispan Eliasta nirqan: “Hatariy, mikhuy, mana chayqa manan purinaykita usachiwaqchu”, nispa, yaqapaschá illarimuyta chayqa pasasharqan (1 Rey. 19:5-7).

¹⁴ Diospa yanapayninwanmi chay angelqa yacharqan Elías mayman rinanta. Reparallantaqmi pay kikillanmantaqa mana chayayta atinanta. ¿Imatan chaywan yachanchis? Diosqa mana piqpa reqsiwasqanchista hinan reqsiwanchis, yachantaqmi imakuna mana atisqanchistapas, chayqa anchatan sonqochawanchis (leey Salmo 103:13, 14). ¿Imaynatan chay mikhuna Eliasta kallpacharqan?

15, 16. a) ¿Imaynatan Eliasta yanaparqan Jehová Diospa mikhuna qosqan? b) ¿Imaraykun chaninpaq hap’inanchis iñiyninchista allin takyachiq mikhunata?

¹⁵ Biblian nin: “Eliastaq hatarispa mikhurqan ukyarqan. Chay mikhunan kallpacharqan tawa chunka p’unchay tawa chunka tuta purinanpaq, Diospa Horeb orqonman chayanankama”, nispa (1 Rey. 19:8). Eliasqa “tawa chunka p’unchayta tawa chunka tutatawan” ayunarqan, Moisespas soqta pachak watakuna ñawpaqtan chhaynata ayunasqa, Jesuspas waranqa wata qhepatan kaqllatataq ruwarqan (Éx. 34:28; Luc. 4:1, 2). Diospa qosqan mikhunaqa manan Eliaspa llapa llakikuynintachu chinkachirqan, ichaqa chay mikhunallan kawsachirqan chhaytukuy tiempo. Ñak’ayllañachá chay kurak runaqa ch’inneq pampanta purirqan, p’unchay-p’unchay mayta sasachakuspa.

¹⁶ Eliasta cuidasqanta hinan kunanpas Jehová Diosqa cuidawanchis, manan cuerponchista kawsachiq mikhunallawanchu aswanpas espiritual mikhunawanmi (Mat. 4:4). Iñiyninchis allin takyasqa kananpaqmi Bibliawan, Bibliamanta horqosqa qelqakunawan ima allinta kallpachawanchis. Chayqa manapaschá sasachakuyninchiskunata chinkachinqachu, ichaqa yanapawasunmi aguantananchispaq. Chaymantapas wiñay kawsaymanmi apawasun (Juan 17:3).

17. ¿Maymanmi Elías chayan, imakunan pasarqan chaypi ñawpa tiempopi?

¹⁷ 320 kilometrota purispan Eliasqa Horeb orqoman chayan, chaypin ñawpa tiempopiraq Jehová Diosqa huk t’ankar khiska nina rawraypi Moisesman rikhurirqan, chayllapitaqmi Israel llaqtanwan rimanakurqan Kamachikuy Siminta kasukunankupaq. Chay orqollapitaqmi Eliasqa huk t’oqopi pakaykukun.

Jehová Diosmi profetanta sonqochan kallpachantaq

18, 19. a) ¿Imatan huk ángel tapun Eliasta, ima nispan kutichin Elías? b) ¿Imaraykun Elías sinchi llakisqa kasharqan?

¹⁸ Horeb orqopi Elías kashaqtinmi Jehová Dios angelninta kamachirqan rimapayananpaq: “Elías, ¿imatan kaypi ruwashanki?”, nispa. Sumaqllatachá tapuykurqan, chaymi Elías willakuyta qallarirqan imayna sientekusqanta. Paymi nin: “Tukuy-atiyniyoq Señor Dios, anchatan qanmanta sienterqani, Israel runakunan rimanakusqaykita saruncharqanku, altarniykikunatapas thunirqanku, profetaykikunatapas lliwta wañuchirqanku. Ñoqa sapallayñan qhepani, chaypas wañuchiwanankupaqmi maskhashawanku”, nispa (1 Rey. 19:9, 10). Willakusqanpin reparanchis Eliaspa kinsa llakikuyninkunata.

¹⁹ Payqa yuyaykunmi llank’asqanqa yanqapaq kasqanta. Eliasqa unay watakunañan Jehová Diosta tukuy sonqonwan servisharqan, sutintapas yupaychasharqan chaywanpas Israel runakunaqa astawanraqmi mana allin ruwaykunallapi urmashanku, mana iñiyniyoq kaq rumi sonqollan kashanku, pantasqa yupaychaykunapas millay onqoy hinaraqmi mast’arikushan. Chaymantapas payqa sapanmi rikukun chaymi pisikallpayan. Jehová Dios yupaychaqkunamanta payllañapas Israel llaqtapi qhepanman hinatan qhawarikun, chaymi nin: “Ñoqa sapallayñan qhepani”, nispa. Hinaspapas nishu mancharisqan kashan, askha profetakunatañan wañuchirqanku chaymi yuyaykun “kunanqa ñoqatachá wañuchipuwanqaku” nispa. Mancharisqa kasqanta Diosman willakuyqa p’enqakunanpaq hinapaschá, chaywanpas Diosmanmi willan imayna sientekusqanta. Ñoqanchispas pay hinan kananchis (Sal. 62:8).

20, 21. a) ¿Imakunatan Elías rikun t’oqopi kashaspa? b) ¿Imatan Elías chaykunawan yacharqan?

²⁰ Chayta rikuspa, ¿imaynatan Jehová Dios Eliaspa sonqonta tiyaykachin? Angelmi Eliasta t’oqoq punkunman lloqsichin. Kasukuspataq lloqsin ichaqa manan yachanchu ima sucedenanta. Chayllamanmi manchay wayra phukumun. Hatun tutuka wayran orqokunata q’asan, qaqakunatapas ch’eqtanraq. Eliasqa ñawinta tapaykukuspachá llasa p’achantapas hap’iykukuspa sayasharqan. Chayllamanmi pacha chhaphchikun, Eliasqa qaqatachá hap’ipakurqan mana urmananpaq. ¡Chayqa hatun pacha chhaphchiymi karqan! Manaraq allinta sayashaqtinmi qonqaylla nina rawray rikhurimun, Eliastaq t’oqo ukhuman haykurqan pakakunanpaq (1 Rey. 19:11, 12).

²¹ Bibliaq nisqanman hina, manan ninapichu, wayrapichu, pacha chhaphchiypichu Jehová Diosqa kasharqan. Eliasqa yacharqanmi Jehová Diosqa mana yanqa Baal dios hinachu kasqanta, chay diosta yupaychaqkunaqa suticharqankun “phuyukunata kamachiq” nispa, paykunaqa nirqankun: “Paratan apamun”, nispa. Jehová Diosqa tutuka wayramanta, rawrashaq ninamanta, pacha chhaphchiymantapas aswan atiyniyoqmi. Chaychá hanaq pachapas ancha hatun kashaspa mana chaskiyta atinchu (1 Rey. 8:27). ¿Imaynatan tukuy rikusqan Eliasta yanaparqan? Kunanqa Tukuy Atiyniyoq Jehová Dioswan kasqanraykun manaña manchakunñachu. ¡Manan Ahabtapas nitaq Jezabeltapas manchakunñachu! (Leey Salmo 118:6.)

22. a) ¿Imaynatan huk sumaq samp’a kunkaq rimasqan Eliasta reparachin ancha munasqa kasqanta? b) ¿Piqpan kanman karqan chay samp’a kunka? (Qhaway willakuyta.)

²² Nina rawray qhepatataq ch’in kapun. Wakmantataq Eliasta llamp’u kunkawan sumaqllata tapuykun: “¿Elías imatan kaypi ruwashanki?”, nispa, chay llamp’u kunkata uyarispan Eliasqa wakmanta willakun tukuy llakikuyninkunata.a Chay sumaq samp’a kunkan Eliasta sonqochaykurqan, reparachirqantaq ancha munasqa kasqanta. ¿Imaynatan chayta ruwarqan? Israelpi Baal dios yupaychayta imayna tukuchinanta willaspan. Diospa nisqanqa hunt’akunqapunin chaymi Eliaspa tukuy ruwasqanqa mana yanqapaqchu karqan. Jehová Diosqa Eliastan allinpaq qhawarin, chaymi yapamanta kamachin ima ruwananta, imayna hunt’anantapas (1 Rey. 19:12-17).

23. ¿Imakunatan Jehová Dios ruwan Eliasta kallpachananpaq?

²³ Imatan Jehová Dios ruwan Elías sapallan sientekuqtin? Eliseota akllananpaqmi kamachin, paymi qhepaman profeta kanqa. Chay waynaqa Eliaspa yanapaqnin compañeronmi kanqa. Eliasqa kusikurqanchá chaywan. Chaymantapas Jehová Diosqa Eliastan nirqan: ‘Ñoqaqa qanchis waranqa runakunatan kawsayniyoqta Israel suyupi waqaychani, paykunaqa manan Baal diosman qonqorikurqankuchu, manataq much’arqankupaschu’, nispa (1 Rey. 19:18). Eliasqa yachanñan mana sapallanchu kasqanta. Waranqanpi Dios sonqo runakunan mana yupaychasqakuchu Baal diosta, maytachá chayqa kusichirqan. Sasachakuy tiempopin kashanku chaymi paykunaqa munanku Eliasqa Diosta servishanallanta chhaynapi pay hina kanankupaq. Chay angelpa rimapayasqanqa Eliaspa sonqontachá thak niyachirqan, Jehová Diospas rimapayashanman hinachá karqan.

24, 25. a) ¿Imaynatan uyarisunman Jehová Diospa sumaq samp’a kunkanta? b) ¿Imaynapin yachanchis Eliasqa Jehová Dioswan sonqochachikusqanta?

²⁴ Elías hinan ñoqanchispas admirakunchis pacha chhaphchiykuna tutuka wayrapas imayna kallpayoq kasqanta rikuspa. Diospa kamasqankunan rikuchin tukuy atiyniyoq kasqanta (Rom. 1:20). Jehová Diosqa tukuy atiyninwanmi pay sonqo runakunata yanapashallan (2 Crón. 16:9). Manan chayllachu, astawanqa yanapawanchismi Simin Qelqanwan sumaqta rimapayawaspanchis (leey Isaías 30:21). Kunanpas Bibliaqa chay “sumaq samp’a” kunka hinan, munaqkunataqa chaywanmi Jehová Dios pusarin, wanachin, kallpachan, may munakusqantapas rikuchin.

²⁵ Horeb orqopi Jehová Dios Eliasta sonqochasqan, ¿kallpacharqanchu? Arí. Yapamantan manaña manchakurqanchu, chaymi llank’ayta qallarirqanpacha, chay profetaqa anchatañan llank’arqan Baal diospa yuyaychayninta chinkachinanpaq. Sichus ñoqanchispas tukuy sonqowan Diospa Simin Qelqanwan ‘sonqochachikusun’ chayqa, Elías hina iñiyniyoqmi kasun (Rom. 15:4).