Diospaq kausasunchis juñunakuypi astawan yachanapaq
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
6-12 MAYO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 36, 37
“Aman mana allin runakunawanqa phiñakunkichu”
¿Imakunan chinkapunqa Diospa gobiernon chayamuqtin?
4 ¿Imaynan sientekunchis millay runakunaq kasqanwan? Apóstol Pablon niran: “Tukukuy p’unchaykunataqa manchakuy sinchi sasa tiempokunan chayamunqa”, nispa. Nillarantaqmi: “Sinchi millay runakunapas engañaq runakunapas aswan-aswan mana allinmanmi tukupunqaku”, nispa (2 Tim. 3:1-5, 13). Chaypi nisqan jina, nishu millaymanmi runakunaqa tukupushanku. Nishun kashan suwakuna, jujkunata pisichaspa uma oqariqkuna, iskay uya runakuna, mana p’enqakuspa mana allinkunata ruwaqkunapas. Manapaschá chhayna clase runakunawanqa tuparanchischu, ichaqa maytachá llakikunchis jujkunata ñak’arichisqankuta rikuspa, wawakuna abusasqankuta rikuspa, kuraq runakuna maltratasqankuta rikuspapas. Chhayna clase runakunaqa salqa animalkuna jinan kanku (Sant. 3:15). Chhaynaña runakuna kashanku chaypas, Diospa palabranqa juj sumaq suyakuytan qowanchis.
Jehová Diosqa sonqomanta perdonaqkunatan bendicen
10 Jujkunapaq phiñasqa kayqa manapunin allinchu. Phiñasqa kayqa juj q’epi jinan noqanchispaq kanman, chayraykun Jehová Diosqa kallpachawanchis chay phiñakuyta saqepunanchispaq (leey Efesios 4:31, 32). Paymi niwanchis: “Ama phiñakuychu, ama k’araqtaqa phiñakuychu”, nispa (Sal. 37:8). Sichus chay niwasqanchista kasukusunchis chayqa thajmi kasunchis (Prov. 14:30). Jujkunapaq phiñasqa kayqa venenotapas tomashasunman jinan kanman, noqanchis kikinchistataqmi mana allinta ruwakushasunman. Chayraykun kallpachakunanchis jujkunata perdonananchispaq, chayta ruwayqa allinninchispaqmi kanqa (Prov. 11:17). Chayta ruwaspan thaj kasunchis, Jehová Diostapas kusisqan servisunchis.
w03-S 1/12 13 párr. 20
“Jehová Dioswan anchata kusikusun”
20 Jamuq tiempopiqa “llamp’u sonqokunan […] kay jallp’ata chaskinqaku” (Salmos 37:11a). ¿Pikunan chay llamp’u sonqo runakuna kanku? Hebreo rimaypiqa llamp’u sonqo rimayqa “llakipakuy” ninantan nin. Llamp’u sonqo runakunaqa allintan yachanku Jehová Dioslla llapa ima mana allintapas allichananta, chaymi payllapi confianku. Bibliaq nisqan jina paykunaqa “may kusisqa, thaj nisqan tiyanqaku” (Salmos 37:11b). Kay tiempopipas Diospa llaqtan ukhupiqa kashanñan thaj kausayqa.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 424
Orqo-orqokuna
Mana thuniy atiy, wiñaypaq kaq, altoman chayaq. Orqokunamanta rimaspaqa mana thuniy atiymanta, wiñaypaq kaqmantan rimashan (Isa. 54:10; Hab. 3:6; tupanachiy Sal. 46:2). Salmos qelqata qelqaqmi nirqan: “Chanin kasqaykiqa jatun orqokuna jinan”, nispa (Sal. 36:6). Chaywanqa yaqapaschá niyta munasharqan Jehová Diospa chanin kayninqa mana cambiaq kasqanta. Otaq Jehová Diospa chanin kayninqa runakunaq chanin kayninmanta jatun orqo jina aswan altopi kasqanta (tupanachiy Isa. 55:8, 9). Qanchis kaq ángel pocillonta jich’aykamusqanmantan, Biblia nin: “Orqokunapas manan tarisqachu karqan”, nispa (Apocalipsis 16:20). Chaypin reparanchis imapas orqo jinaña kanman chaypas manan Diospa phiñakuyninmantaqa escapayta atinmanchu (tupanachiy Jer. 4:23-26).
13-19 MAYO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 38, 39
Ama sinchita juchachakuychu
Ñaupaqllaman qhawasun
12 (Leey 1 Juan 3:19, 20). Mayninpiqa llapapas juchachakunchismi. Yaqapaschá imatapas ruwaranchis manaraq Jehová Diospa testigon kashaspa otaq bautizakusqanchis qhepatapas. Imaynaña kaqtinpas manan juchachu chhayna sientekuyqa (Rom. 3:23). Kallpachakunchisña chaypas, “llapanchispas pantanchispunin imallapipas” (Sant. 3:2; Rom. 7:21-23). Juchachakuyqa llakichiwanchismi, ichaqa yanapawasunmanmi allin ñanpi purinanchispaq, ama jujmanta pantananchispaqpas (Heb. 12:12, 13).
13 Pesapakusqanchisrayku Jehová Dios perdonawaranchisña chaypas, yaqapaschá juchachakushallasunman. Nishuta juchachakuyqa manan allinchu kanman (Sal. 31:10; 38:3, 4). ¿Imarayku? Yachasun juj hermanamanta, payqa sapa kutillanmi juchachakuq ñaupaqpi mana allinkuna ruwasqanmanta. Niranmi: “Piensaranin Jehová Diosta servinaypaq kallpachakusqayqa yanqapaq kasqanta, mana suyakuyniyoqpaqmi qhawarikurani”, nispa. Noqanchispas chhaynan sientekusunman. Ichaqa manan nishuta juchachakuyman urmananchischu. Satanasqa maytan munashan chhayna sientekunanchista mana valeqpaq jina qhawarikunanchistapas, Jehová Diosmi ichaqa mana chhaynatachu qhawariwanchis (tupanachiy 2 Corintios 2:5-7, 11 nisqanwan).
w02-S 15/11 20 párrs. 1, 2
Sapa p’unchay Jehová Diosta kusichisun
Kausasqanchis p’unchaykunaqa ratullan tukukapun. Chayta reparaspan Davidqa khaynata Jehová Diosmanta mañakurqan: “Diosníy Jehová, imaynachus tukupunayta willaykuway, jayk’a unaychus kausanayta reparachiway, chhaynapin yachasaq kausayniyqa mana unaypaqchu kasqanta. Qowasqayki kausanay p’unchaykunaqa pisillan, ñaupaykipiqa manapas kanmanchu jinallan”, nispa. Davidqa Jehová Diostan kusichiyta munarqan kausayninwan, rimayninwan, ruwayninwanpas. Chayraykun Davidqa nirqan: “Qanllan suyakunayqa kanki”, nispa (Salmos 39:4, 5, 7). Jehová Diosqa uyarirqanmi Davidpa mañakusqanta, chaymi ruwasqanman jina imaymana bendicionkunata qorqan.
Kay tiempopi imaymana ruwaykuna kasqanwanmi mana tiempoyoq kapusunman. Chaymi tiempo mana aypawasunmanchu juj ruwaykunata ruwananchispaq. Chhayna kausayqa sinchitan llakichiwasunman. Chaymi David jina noqanchisqa kausayninchiswan Jehová Diospa sonqonta kusichinanchis. Payqa tukuy yuyaywanmi llapanchistapas qhawamushawanchis. Jobpas Jehová Diostan manchakurqan, payqa allintan yacharqan Jehová Dios paypa llapa ima ruwasqanta allinta yachasqanta, chaymi nirqan: “¿Imaniymanmi Dios tapuwaqtin?”, nispa (Job 31: 4-6, 14). Noqanchispas Diospa sonqonta kusichinanchispaqqa, paypa munaynintan ñaupaqman churananchis, kamachikuyninkunatan kasukunanchis, tiemponchistapas allin yuyaywanmi aypachikunanchis. ¿Imatan chaypaq ruwasunman? Chaytan kunan yachasun.
¿Iman yanapasunkiman Jehová Dioswan jujmanta amigontin kanaykipaq?
Jehová Diosmantan mañakunayki. Juchapi urmasqaykimanta juchachakushankiraq chayqa sasapaschá qanpaq kashan Jehová Diosmanta mañakuy. Ichaqa Jehová Diosqa yachanmi imayna kashasqaykita (Rom. 8:26). Chhaynaqa Jehová Diosmanta astawanraq mañakuy, chaymantapas willakuy jujmanta paywan amigontin kay munasqaykita (Rom. 12:12). Hermanonchis Andresmi nin: “Jucha ruwasqaykunamantan nishuta juchachakuq kani, mana valeqpaqtaqmi qhawarikuqpas kani. Ichaqa Jehová Diosmanta mañakuspan thaj kapuq kani”, nispa. Sichus mana ima nispapas mañakuyta atishankichu chayqa, Salmos 51, 65 capitulokunatan leewaq, chaypin kashan juchankunamanta pesapakuspa Davidpa mañakusqan.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
¿Confianapaq jinachu kanchis?
16 Upallakuqmi kananchis. Sichus upallakuq kayta yachasunchis chayqa jujkunaqa noqanchispin confianqaku. Imataña jujkunamanta yachasunman chaypas upallakuq kaymi yanapawasunchis chay yachasqanchista ama jujkunaman willananchispaq, aswanpas siminchista tapakunanchispaq (leey Proverbios 10:19). Internetpipas celularpipas mensajekunata apachispan mayninpiqa mana willana kaqkunata willarusunman, chaymi yuyaywanpuni chaykunataqa jap’inanchis. Allinta piensaykuspan imatapas apachinanchis, mana chayqa llapa runakunan chay mensaje apachisqanchista yacharunkuman. Noqanchisqa manan yachanchischu mensaje apachisqanchiswan imataraqchá runakuna ruwankuman chaytaqa. Chaymantapas upallakuq kaymi yanapawasunchis enemigonchiskunapas iñiqmasinchiskunamanta tapuwaqtinchis. Yaqapaschá juj policía tapuwasunman qatikachasqa llaqtakunapi kaq iñiqmasinchiskunamanta, chay ratukunapiqa upallakuq kaymi yanapawasunchis ama chaykunamanta pimanpas willananchispaq (Sal. 39:1). Chhaynaqa, kallpachakusun confianapaq jina kananchispaq familia ukhupipas, amigonchiskunawanpas, iñiqmasinchiskunawanpas, mayqen runakunawanpas. Chaypaqmi ichaqa upallakuq kayta yachananchis.
20-26 MAYO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 40, 41
¿Imaraykun jujkunata yanapananchis?
Qoykukuq sonqo runaqa kusisqan kanqa
16 Qoykukuq sonqo runaqa manan chaskinanraykullachu imatapas qon. Chaymanta rimashaspan Jesusqa niran: “Jatun mijuyta wayk’uchispaqa invitamuy wajchakunata, ñuk’ukunata, such’ukunata, wist’ukunata, ñausakunatawan, paykunaqa manan imankuwanpas pagapuyta atisunkikumanchu, chaymi kusisqa kanki”, nispa (Luc. 14:13, 14). Chaymantapas Bibliaq nisqan jina, ‘jujkunata sumaqta rikuqqa bendecisqan kanqa’ ‘pisi kallpayoq wajchata yuyariqpas’ kusisqan kanqa (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Chhaynaqa, jujkunata yanapasun chhaynapin kusisqa kausasun.
17 Jesuspa siminkunata jap’ikuspan apóstol Pabloqa nillarantaq: “Qoypin aswan kusikuyqa kan, manan chaskiypichu”, nispa. Chayta nispaqa manan mijuytapas imatapas qoyllamantachu rimasharan, aswanmi kallpachaymanta juj ruwaykunapi yanapakuymantawan rimasharan (Hech. 20:31-35). Chaymi noqanchisqa Pablo jina kallpanchista, tiemponchista, yuyayninchistapas Diosta serviyman qonanchis.
18 Runakunaq imayna portakusqanta estudiaq runakunapas “qoypin kusikuyqa kashan” nispan ninku. Chaymantapas, jujkunata yanapaspas runakunaqa kusikunku, chaywansi thaj kanku. Chaykunamanta rimaq revistan nillantaq “runakunaqa jujkunapaq imatapas ruwaspan kusisqa kanku”, nispa. Chaychá wakin doctorkunaqa runakunata kamachinku jujkunata yanapamunankupaq chhaynapi kusisqa sano kausanankupaq. Runakunaq chaykuna tarisqanqa manan admirakunapaqchu, Diospa siminpiqa unayñan chaykunaqa kasharan. Chaymi kusisqa kausanapaqqa yachanapuni qoykukuq kayta (2 Tim. 3:16, 17).
Jehová Diosmi cuidawasun
7 Ichaqa Jehová Diosmi consolawasun kallpachawasunpas sinchi onqosqa kaqtinchis. Chaytan ñawpa tiempopi serviqninkunawanpas ruwarqan. Rey Davidmi nirqan: “Kusisamiyoqmi pisi kallpayoq wakchata yuyarikuqqa, mana allin p’unchaypin Señor Diosqa payta qespichinqa. Señor Diosmi paytaqa waqaychanqapas kawsachinqapas”, nispa (Sal. 41:1, 2). ¿Nisharqanchu David wakcha runata yanapaqqa manan wañunqachu nispa? Manan. Aswanpas nisharqanmi onqosqa kashaqtin ‘Dios payta kallpachananta’ cuidanantapas (Sal. 41:3). Jehová Diosqa rikumushanmi ñak’arisqanchista, manataqmi qonqawasunchu. ¡Maytan kusikunchis chayta yachaspa! Paymi kallpata, yachayta qowanchis ima onqoytapas atipananchispaq. Hinaspapas paymi cuerponchista ruwarqan wakin onqoykunamanta qhaliyapunanpaq hina.
Jehová Dios jina khuyapayakuq kasun
17 Manan imatapas chaskinanchisraykullachu khuyapayakuqqa kananchis. Aswanpas khuyapayakuq Dios jina kayta munaspa jujkunataqa khuyapayananchis (Prov. 14:31). Chayrayku kallpachakushallasun Diospa ejemplonta qatikunanchispaq, chhaynapin astawan iñiqmasinchiskunawan reqsinakusun sumaqtataq kausasunpas (Gál. 6:10; 1 Juan 4:16).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 46
Jehová
Bibliapi llapa qelqasqa kaqqa Jehová Dioslla kamachinanpaq derechoyoq kasqanmantan rimashan. Chaypaqmi ichaqa sutin ch’uyanchasqa kanan. Sutin ch’uyanchasqa kananpaqqa janaq pachapipas kay pachapipas llapa kausaqkunan sutinta jatunchananku, ch’uyapaq ima qhawarinanku. Chayta ruwaspan Jehová Diosta kamachiqninkuta jina qhawarinku, munakusqankuraykutaq tukuy sonqo payta servinku. Salmos 40:5-10 textopin Davidpas mañakusqanpi rikuchirqan Jehová Dioslla kamachiqnin kasqanta, sutintapas jatunchasqanta. (Qhaway Heb. 10:5-10 textota. Chay textopin apóstol Pablo Salmos libromanta wakin partekunata qelqarqan Jesuspas rimashanman jinata).
27 MAYO-2 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 42-44
Jehová Diospa yachachikuyninkunaman tukuy yuyayta churasun
w06-S 1/6 9 párr. 4
Salmos libromanta iskay kaq t’aqamanta allin yachachikuykuna
Salmos 42:4, 5, 11; 43:3-5. Sichus iñiq t’aqamanta juj tiempo t’aqasqa kasunman chayqa, ñaupaqpi hermanonchiskunawan kuska Diosta kusisqa servisqanchista yuyariymi yanapawasun. Chayta yuyarispaqa yaqapaschá astawanraq llakikusunman, ichaqa yanapawasunmi Dios pakaykuwaqninchis kasqanta yuyarinanchispaq, paylla thaj kayta qowananchispaqpas.
Allinninchispaq estudiasun ama aburrikuspalla
1 MAÑAKUY. Ñawpaqtaqa Diosmantan mañakunanchis (Sal. 42:8). Bibliata estudiaspapas Diostan hatunchanchis. Chayraykun Diosmanta mañakunanchis espiritunta qowananchispaq, yachachikuyninkunata allin yuyaywan chaskikunapaqpas (Luc. 11:13). Barbaraqa askha watañan misionera, paymi nin: “Manaraq Bibliata leeshaspa estudiashaspan Diosmanta mañakuni. Chhaynapin Diospa yanapayninta reparani, ruwasqayta allinpaq qhawarisqantapas”, nispa. Mañakuyqa yuyayninchistan preparan Diospa yachachikuyninkuna sonqonchisman haykunanpaq.
“Ama makiykichis pisi kallpayachunchu”
11 Jehová Diosqa kallpachawallanchistaqmi juñunakuykunawan, asambleanchiskunawan, imaymana clase escuelanchiskunawanpas. Chaykunapi yachasqanchismi yanapawasun tukuy sonqowan Diosta servinanchispaq, allin kaq ruwaykunapi piensananchispaq, Diospa llaqtanpi ruwayninchiskunatapas allinta junt’ananchispaqwan (Sal. 119:32). ¿Allintachu Jehová Dioswan yanapachikushanchis?
12 Jehová Diosqa imaynan ñaupa tiempopipas llaqtanta yanaparan Amalec runakunata atipanankupaq, jinallataq Nehemiasta judío runakunatapas kallpacharan Jerusalén perqakunata jatarichinankupaq, chhaynatan kunan tiempopipas yanapawasunchis predicayninchispi mana pisipananchispaq, jinaña llakikuykuna jamuqtinpas, runakunaña contranchispi kaqtinpas, manaña pipas uyariwaqtinchispas (1 Ped. 5:10). Ichaqa, ¿imatan ruwananchis Jehová Dios yanapawananchispaq? Sapa p’unchaymi Bibliata leenanchis, preparakunanchismi juñunakuyninchiskunapaq, mana faltaytataq chayman rinanchis. Chaymantapas manan saqenanchischu Diosta adorananchis ch’isita, paymanta mañakuyninchistapas. Arí, tukuy atisqanchistan ruwananchis Dioswan yanapachikunanchispaq. Ima ruwananchistapas mana allintachu junt’ashanchis chayqa, manan jinallaqa kananchischu, aswanpas Diospa yanapaynintan mañakunanchis. Jinan payqa espiritunwan kallpachawasunchis, chhaynapitaq ‘paypa munaynin ruwayta munasunchis, chayta ruwananchispaqtaq atiyta chaskisunchis’ (Filip. 2:13). Ichaqa, ¿kallpachasunmanchu noqanchispas jujkunata?
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 470
Monte alqo
Bibliapiqa monte alqoqa askha kutipin tupanachiykunapi rijurin. Nishu llakipi tarikuspan Job nirqan: “Kunanqa monte alqoq wayqenmi kapuni”, nispa (Job 30:29). Israel llaqta juj maqanakuypi atipasqa kaqtinmi Salmos librota qelqaq nirqan: “Monte alqokunaq tiyasqanpin ñit’iwarqankiku”, nispa (Sal. 44:19). Yaqapaschá chaytaqa nisharqan monte alqokuna chaypi wañusqa runakunata mijusqankurayku, (tupanachiy Sal. 68:23). 607 watapi manaraq Jesús jamushaqtinmi Babilonia soldadokuna Jerusalén llaqtata muyuykurqanku. Jinan chay llaqtapi nishu yarqay karqan, warmikunapas millaytan wawankuta tratarqanku. Chaymi Jeremiasqa nirqan: “Monte alqokunapas uñankunamanqa qonmi ñuñunta”, nispa. Chay warmikunan ichaqa, monte alqokunamantapas aswan millaytaraq wawankuta tratarqanku (Lam. 4:3, 10).
3-9 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 45-47
Reypa casarakunanpaq taki
¡Kusikusun Corderoq casarakuyninwan!
8 (Leey Salmo 45:13, 14a.) Reypa casarakuynin hanaq pachapi kasqanraykun noviaqa ancha ‘munayllaña’ kashan. Payqa ‘sumaq k’acha p’achasqan’ kashan. Apocalipsis 21:2 texton noviata tupanachin mosoq ch’uya Jerusalén llaqtawan. Chay llaqtaqa ‘Diospa lliphlli-kayninwanmi k’anchashan, lliphipipiyninpas ancha chaniyoq umiña hinan [...], k’anchaq q’omer umiña qespi hinan sut’i illaqtaq’ kanpas (Apo. 21:10, 11). Apocalipsis qelqan willan chay ch’uya Jerusalén llaqta ancha sumaqpuni kasqanta (Apo. 21:18-21). ¡Chaychá salmistaqa nirqan novia ancha ‘munayllaña’ kasqanta!
9 ¿Pimanmi noviata pusanku? Rey Jesucristomanmi. Reyqa noviantan prepararqan “unupi mayllispa Diospa siminwan ch’uyanchananpaq”, chay hinapi ‘ch’uya, mana huchachana’ kananpaq (Efes. 5:26, 27). Noviapas casarakunanpaq hinan p’achasqa kashan. P’achanqa “qoriwan minisqan” kashan. “Pallaysapa sumaq p’achawan churaykusqatan reyman pusanku”. “Noviamanqa ch’uya k’ancharishaq sumaq lino p’achan qosqa karqan p’achakunanpaq [...]. Chay sumaq linoqa Diospaq ch’uya kawsaqkunaq chanin ruwasqankunan” (Apo. 19:8).
Apocalipsis libropi noqanchispaq sumaq willakuykuna
10¿Imatan Jehová Dios ruwanqa llaqtan contra phawaykuqtinku? Jehová Dios kikinmi nin: “Manchanatapuni phiñakuyniy raurarinqa”, nispa (Ezeq. 38:18, 21-23). Chaymantan Apocalipsis 19 capítulo willashan. Jehová Diosqa churin Jesustan kachamunqa llaqtanta pakaykunanpaq enemigonkunatapas chinkachipunanpaq. Jesusqa mana sapallanchu maqanakunqa. Chay maqanakuypin yanapakunqaku angelkunapas 144.000 ajllasqa cristianokunapas (Apo. 17:14; 19:11-15). Chay guerrapiqa Diosta mana kasukuq runakunapas Dios contra sayariq organizacionkunapas llapallanmi chinkachisqa kanqaku (leey Apocalipsis 19:19-21).
11 ¿Imaynan Diosta junt’aq sonqowan serviqkuna kanqaku Armagedón guerra tukupuqtin? ¡May kusisqan kanqaku! Janaq pachapipas ancha kusikuymi kanqa Jatun Babilonia chinkachisqa kapusqanrayku. Ichaqa mana chaykuna pasasqallanwanchu kusikuyqa kanqa (Apo. 19:1-3). Aswanpas Apocalipsis libropi nisqan jina “corderoq casarakunan p’unchaymi” ancha kusikunapaq kallanqataq (Apo. 19:6-9).
12 ¿Jayk’aqmi corderoq casarakunan p’unchay kanqa? Manaraq Armagedón guerra qallarishaqtin 144.000 ajllasqa cristianokuna janaq pachapiña kanqaku chaypas, manan chay p’unchaychu corderoqa casarakunqa (leey Apocalipsis 21:1, 2). Chay casarakuyqa aparikunqa Armagedón guerra pasaytañan, Jehová Diospa enemigonkuna chinkachisqa kapuqtinñan (Sal. 45:3, 4, 13-17).
it-1-S 1061
Guerra
Armagedón guerra tukuqtinqa kay pachapin waranqa wata thaj kausay kanqa, chaymanta rimaspan Salmos qelqapi Jehová Diosmanta nin: “Paymi kay pachapi guerrata tukuchiqqa. Arcokunatan p’akin, lanzakunatan ñut’un, guerraman rina carretakunatapas ninapin kanan”, nispa. Chay nisqanqa ñaupaqtaqa junt’akurqan Jehová Dios Israel llaqtaman thaj kayta apamusqanwanmi, chaytaqa ruwarqan enemigonkunaq maqanakuna armankuta ñut’upuspan, ichaqa Armagedón guerrapin Señorninchis Jesucristoqa llapa millay runakunata tukuchipunqa, chaywanmi thaj kausayqa pachantinpi kapunqa (Sal. 46:8-10). Chay tiempopin Dios sonqo runakunaqa wiñay kausayta chaskinqaku, paykunan “espadankumanta yapuna rejakunata ruwakapunqaku, lanzankumantan ichhunakunata ruwakapunqaku”, “manañan maqanakuytapas yachanqakuñachu”. “Ejercitokunata kamachiq Jehová Diosmi chayta nin” (Isa. 2:4; Miq. 4:3, 4).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
¿Imakunan chinkapunqa Diospa gobiernon chayamuqtin?
9 ¿Armagedón qhepata kanqaraqchu mana allin organizacionkuna? Manan. Biblian nin: ‘Mosoq cielo, mosoq pacha iman kanqa, chaypiqa chanin kausayllan kanqa; chaytan noqanchisqa suyakushananchis’, nispa (2 Pedro 3:13). Arí, pantasqa religionkunapas, millay empresakunapas wiñaypaqmi chinkapunqa. Chaypa rantinpin Bibliaq nisqan jina “mosoq cielo, mosoq pacha ima” kanqa. Chay mosoq cieloqa Diospa gobiernontan representan. Chaypin kamachimunqaku Jesucristo 144.000 ajllasqa cristianokunapiwan. Mosoq pachataq representan kay pachapi Dios sonqo runakunata. Jesusmi encargakunqa “mosoq pacha” allin organizasqa kananpaq. Chhayna kanantan Diospas munan (1 Cor. 14:33). Jinaspapas Diospa llaqtanpi umalliqkunaqa Jesuspa nisqanta 144.000 kamachikuqkunaq nisqanta iman kasukunqaku (Sal. 45:16). ¡May munaychá kausay kanqa chay millay organizacionkuna chinkapuqtinqa!
10-16 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 48-50
Tayta-mamakuna, wawaykichista yanapaychis Diospa llaqtanpi astawan confianankupaq
Jehová Diosta yupaychaspan kusisqa kasunchis
11 Bibliata estudiaspa, wawanchiskunaman yachachispa ima. Israel runakunaqa tiempotan t’aqaranku sapa sábado Jehová Diosmanta astawan yachanankupaq (Éx. 31:16, 17). Chaymantapas wawankumanmi Jehová Diosmanta yachachiqku. Noqanchispas tiempotan t’aqananchis Bibliata allinta estudiananchispaq. Chayta ruwaspan Jehová Diosta yupaychashallanchistaq (Sal. 73:28). Chaymantapas familiantin Bibliata estudiashaspaqa wawanchiskunatan yanapananchis Jehová Diosta astawan munakunankupaq (leey Salmos 48:13).
¿Imaraykun ancha kusisqa kanchis?
Salmistan nirqan: “Sión llaqta muyuriqta puriychis, torrenkunata yupaychis, muyuriq perqantapas allinta qhawaychis, palacionkunatapas allinta rikuychis, qhepa wiñayman willanaykichispaq”, nispa (Sal. 48:12, 13). Chaywanmi israelitakunata kallpachasharqan Jerusalén llaqtata rispa perqankunata allinta qhawanankupaq. Watapi fiestakunaman familiantin riq judiokunaqa yuyashallaqkuchá Diosta yupaychananku llaqtata, kutispapas rikurqankuchá yupaychana wasiq sumaq perqankunata. Hinaspapas ancha kusisqachá ‘qhepa wiñaykunaman’ chaykunata willarqanku.
Sabá llaqta reinamanta yachasun. Payqa manan cheqaqpaqchu hap’irqan Salomonpa sumaq kamachikuyninmanta yachayniyoq kasqanmanta willakuykunata. ¿Imaynapiñan chayta creerqan? Pay kikinpunin nirqan: “Runakunaq rimasqantaqa manan cheqaqpaqchu hap’irqani, kunanmi ichaqa ñawiykunawan rikuspa creeni”, nispa (2 Cró. 9:6). Chaypi qhawarisqanchis hina, ñawinchiswan imatapas rikuspan astawanqa creenchis.
¿Imaynatan wawaykikuna Diospa llaqtanpi ancha sumaq kaqkunata ñawinkuwan rikunkuman? Llaqtaykipi Betel wasi kan chayqa, ancha allinmi kanman chayta rispa reqsimuy. Yachasun Mandy, Bethany sipaskunamanta. Tiyasqankumanta 1.500 kilómetro karupiña Betel wasi kasharqan chaypas, tayta-mamankun sapa kutilla paykunata pusaq, astawanqa sipas kasqanku tiempopi. Paykunan willakunku: “Manaraq Betel wasita reqsishaspaqa khaynatan niq kayku: ‘Chaypiqa kurak runakunallachá kanku hinaspapas manachá ima kusirikuyllapas kanchu’, nispa. Ichaqa askha wayna-sipaskunatan kusisqa llank’ashaqta chaypi rikumurqayku. Hinaspapas Diospa llaqtanqa manan tiyasqayku nacionllapichu kasqa. Sapa kuti Betel wasita risqaykun yanapawarqanku Jehová Diosman astawan asuykunaykupaq”, nispa. Mandy Bethanywanqa kikinkupunin rikurqanku Diospa llaqtan imayna kasqanta, chaytaqmi kallpacharqan precursora kanankupaq. Hinaspapas huk tiempon Betel wasipi llank’anankupaq invitasqa karqanku.
Diospa gobiernonpaq hina kawsasun
5 Chay nacionmantan yachana. Huk nacionniyoq kay munaqkunaqa yaqapaschá chay nacionpi imakuna ñawpaqpi sucedesqanta yachananku kanqa. Chay hinallataqmi Diospa Gobiernonpaq hina kawsaq runakunapas tukuy atisqanchista chay Gobiernomanta yachananchis. Corepa miraynin ruwasqanmi chayta yachachiwanchis. Paykunaqa Jerusalén llaqtatan munakuqku chaypi templotapas, chaymi runakunaman chay llaqta ñawpaqpi imayna kasqanmanta willaqku. Aswan allinpaqqa qhawariqku Jerusalén llaqta templopas imamanchus rikch’akusqantan, manan imayna perqasqa kasqantachu. Jerusalenqa ‘Hatun Rey’ Jehová Diospa llaqtanmi karqan, chaypin Diosta yupaychakurqan kamachikuyninkunatapas yachachikurqan. Chay llaqtaq reynin hinan Jehová Diosqa munakuyninta rikuchirqan (leey Salmo 48:1, 2, 9, 12, 13). ¿Paykuna hinachu qanpas kallpachakushanki kay tiempopi Diospa llaqtanmanta yachanaykipaq chayta hukkunaman willanaykipaqpas? Llaqtanta imaynata Jehová Dios yanapasqanta yachaspaqa aswan cheqaqpaqmi Diospa Gobiernonta qhawarinki, astawanmi munanki chay Gobiernomanta runakunaman willaytapas (Jer. 9:24; Luc. 4:43).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 857
Qhapaq kaykuna
Israel nacionqa qhapaq naciontaq karqan chayqa, allintan mijuqku ujaqku ima (1 Rey. 4:20; Ecl. 5:18,19), chaymantapas qhapaq kayninkun pakaykurqan wajchayaymanta (Prov. 10:15; Ecl. 7:12). Jehová Diosqa llank’asqankuwan kusikunankutan munarqan (tupanachiy Prov. 6:6-11; 20:13; 24:33, 34), ichaqa manan qonqanankuchu karqan tukuy imaymanankuqa Jehová Diospa kasqanta, chaymi mana qhapaq kaykunapiqa confianankuchu karqan (Deut. 8:7-17; Sal. 49:6-9; Prov. 11:4; 18:10, 11; Jer. 9:23, 24). Paykunaqa allintan yuyarinanku karqan qhapaq kaykunaqa tukukuqlla kasqanta (Prov. 23:4, 5); chaymantapas manan Diosmanqa wañuymanta pitapas librananpaqqa qolqewanqa pagayta atikunmanchu (Sal. 49:6, 7). Nitaq wañusqakunaqa imatapas apayta atinkumanchu (Sal. 49:16, 17; Ecl. 5:15). Qolqe sonqomanchus tukupunkuman chayqa qolqeraykun imaymana mana allinkunata ruwayta qallarinkuman, chhaynapitaq Jehová Diosta phiñachinkuman (Prov. 28:20; tupanachiy Jer. 5:26-28; 17:9-11). Aswanpas valorniyoq kaqninkuwanmi Jehová Diosta jatunchananku karqan (Prov. 3:9).
17-23 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 51-53
¿Imatan ruwasunman jatun juchaman ama urmananchispaq?
¿Imaynatan sonqonchista cuidasunman?
4 Proverbios 4:23 textopi sonqomanta rimaspaqa ukhunchispi imayna kasqanchismantan rimashan, chaytaqa manan juj runakunaqa rikuyta atinkumanchu (leey Proverbios 20:27). Chay jinaqa sonqonchismanta rimaspaqa rimashanchis imachus piensasqanchismanta, imachus sientesqanchismanta, imata munasqanchismantapas.
5 ¿Imaynapin sonqonchista cuiday comparakunman saludninchista cuidaywan? 1) Allin saludniyoq kanapaqqa allintan alimentakunanchis ejerciciotataq ruwananchis. Chay jinallataqmi sonqonchispas allin kananpaqqa, sapa kutinmi Bibliata qelqanchiskunatapas leenanchis. Chayman jinataq kausananchis, jujkunamanpas willananchis, chhaynapin ejerciciota ruwashasunman jina kanqa (Rom. 10:8-10; Sant. 2:26). 2) Runakunaq qhawarisqanman jinaqa allin saludniyoqpaschá qhawarikusunman, ukhunchispin ichaqa ima onqoywanpas kashasunman. Chay jinallataqmi iñiyninchispi allinpaq qhawarikusunman Diospa llaqtanpi imaymana ruwanayoq kasqanchisrayku. Sonqonchispin ichaqa mana allin munapayaykuna saphichakushanman (1 Cor. 10:12; Sant. 1:14, 15). Satanasqa pay jina piensananchistan munan. ¿Imaynatan chayta ruwan? ¿Imaynatan chaymanta cuidakusunman?
Mana allin piensaykunata atipasun
5 Jehová Diosmi yanapawasun mana allin piensaykunata atipanapaq. Chaymi santo espiritunta mañakunanchis ch’uyalla kananchispaq. Sapa orakuspan nisunman paypa munasqanman hina piensananchispaq yanapawananchista (Sal. 19:14). Ima mana allinpas ñoqanchispi kaqtinqa reparachiwananchista (Sal. 139:23, 24). Hinaspapas yanapaynintan mañakunanchis qhelli huchapi ama urmananchispaq, astawanqa chayta ruwanapaq tentasqa kaqtinchis (Mat. 6:13).
6 Yaqapaschá manaraq Testigo kashaspa mana allin ruwaykunapi kusikurqanchis, hinaspa kunanpas chaykuna ruwayta munasunman. Ichaqa Jehová Diosmi yanapawasun imaynan rey Davidtapas yanaparqan hinata. Davidqa casarasqa warmiwanmi puñurqan. Ichaqa sonqomanta pesapakuspan Jehová Diosmanta mañakurqan ‘ch’uya sonqo’, kasukuqpuni kananpaq (Sal. 51:10, 12). Mana allin piensaykunaña tukuy tiempo umaykipi kashan chaypas, Jehová Diosmi kallpata qosunki paytaraq ñawpaqta kasukunaykipaq. Paymi yanapasunki piensasqaykita ruwasqaykitapas controlanaykipaq (Sal. 119:133).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 716
Doeg
Doeg runaqa Edom llaqtamantan karqan, payqa rey Saulpa oveja michiqninkunaq umallinmi karqan (1 Sam. 21:7; 22:9). Yaqapaschá payqa waj nacionmanta karqan, ichaqa Israel runakunaq Diosninpin iñipurqan. Juj kutinmi Doegtaqa Nob llaqtapi qhepachirqanku, chaypi kashaspan payqa rikurqan uma sacerdote Ahimélec ofrenda t’antata Goliatpa espadantapas Davidman qosqanta. Qhepamanmi Saulqa kamachinkunata tumparqan pay contra jatarisqankumanta jinan Doegqa Nob llaqtapi llapa rikusqanta rey Saulman willarqan, chayta uyarispan rey Saulqa uma sacerdote Ahimelecta juj sacerdotekunatawan wajachimurqan jinaspa tapurqan. Chay qhepamantaq kamachinkunata kamachirqan chay sacerdotekunata wañuchinankupaq. Paykunan ichaqa mana munarqankuchu, chaymi Doegqa Saulpa kamachisqanman jina 85 sacerdotekunata wañuchirqan. Chayta ruwaspataq Doegqa Nob llaqtata llapanta thunichipurqan, runakunata, wayna-sipaskunata, kuraqkunata, uywakunata ima wañuchipurqan (1 Sam. 22:6-20).
Salmos capítulo 52 umanpi kaq willakuy nisqanman jinan, Davidqa khaynata qelqarqan Doegmanta, nirqanmi: “Qalluykiqa nabaja jinaraqmi filollaña kashan, mana allin ruwayllapin engañayllapin piensan. Qanqa mana allin kaqllatan munakunki allin kaqmantaqa, sut’ita rimaymantaqa llullakuytan astawan munakunki. Qanqa jujkunata k’iriq simikunatan munakunki, qalluykipas sinchi q’otuqllañan”, nispa (Sal. 52:2-4).
24-30 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA SALMOS 54-56
Diosqa sapankanchiswanmi kashan
w06-S 1/8 22 párrs. 10, 11
Yachayniyoq kasun: Jehová Diosta manchakusun
10 Juj kutinmi Davidqa rey Akispa kamachisqan llaqtakunapi pakakurqan, rey Akisqa Gat llaqtatan kamachisharqan, chay llaqtapin Goliat runapas nacerqan (1 Samuel 21:10-15). Jinan reypa kamachinkunaqa Davidta tumparqanku chay nación contra jatariqmanta. ¿Imatan David ruwarqan chhaynapi tarikuspa? Tukuy sonqon Jehová Diosmanta mañakurqan (Salmos 56:1-4, 11-13). Chay sasachakuymanta ayqekunanpaqqa locomanmi tukurqan, Davidqa allintan yacharqan Jehová Dios librasqanta, llapa ima ruwasqantapas bendecisqanta. Davidqa Jehová Diospin confiarqan, chayta ruwaspan rikuchirqan payta manchakusqanta (Salmos 34:4-6, 9-11).
11 Noqanchispas David jinan Dios manchakusqanchista rikuchinanchis. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Sasachakuykunapi tarikuspan paypi tukuy sonqo confiananchis. Davidmi qelqarqan: “Jehová Dioswan pusachikuy, paypi confiay, qanraykun payqa imatapas ruwanqa”, nispa (Salmos 37:5). Chaywanqa manan nishanchischu llapa sasachakuyninchiskunatan Jehová Dios allichanqa nispaqa. Aswanmi noqanchis ñaupaqtaqa kallpachakunanchis chay sasachakuyta allichananchispaq. Davidpas ñaupaqtaqa Jehová Diosmantan mañakurqan, chay qhepamanmi ichaqa tukuy atisqanta ruwarqan chay sasachakuyta aguantananpaq. Ichaqa allintan yacharqan payllamantaqa mana ima sasachakuytapas atipay atisqanta. Chhaynatan noqanchispas mana sapallanchismantaqa imatapas atipayta atisunmanchu. Sichus tukuy atisqanchistaña ruwarqanchis chayqa, Jehová Diosmanmi chay sasachakuytaqa saqenanchis. Arí, paypin confiananchis. Sasachakuykuna kaqtin chayta ruwasun chayqa astawanmi payman jujllachakusun, payta manchakusqanchispas astawanmi wiñanqa. Chhaynaqa Davidpa qelqasqanqa maytan kallpachawanchis, paymi nirqan: “Jehová Diosta manchakuqkunallan paywanqa allin amigontin kanqaku”, nispa (Salmos 25:14).
cl-S 243 párr. 9
Manan imapas Diospa munakuyninmantaqa t’aqawasunchu
9 Jehová Diosqa imatapas aguantasqanchistan ancha allinpaq qhawarin (Mateo 24:13). Satanasqa mana munanchu Jehová Diosta servinanchista. Ichaqa sichus sapa p’unchay kallpachakusun Jehová Diosta servinanchispaq chayqa, Satanás llulla kasqantan rikuchisun (Proverbios 27:11). Mayninpin ichaqa sasa ima sasachakuytapas aguantay. Sichus onqoshanchis, mana qolqeyoq kashanchis otaq sinchi llakisqa kashanchis chayqa manan facilchu kanman sapa p’unchay chaykunata aguantay. Chaymantapas ima suyakusqanchispas mana usqhaylla junt’akuqtinqa pisipasunmanmi (Proverbios 13:12). Chhaynaña kaqtinpas sichus tukuy atisqanchista kallpachakusun Jehová Diosta servinanchispaq chayqa Jehová Diospa sonqontan kusichisun. Rey Davidmi Jehová Diosmanta mañakurqan weqenta qara p’uyñunpi juñunanpaq, paymi nirqan: “¿Manachu chaykunaqa qelqaykipi qelqasqa kashan?”, nispa (Salmos 56:8). Jehová Diosqa rikushanmi payta servispa imaymanapi tarikusqanchista. Arí, payqa may allinpaqmi qhawarin tukuy kallpachakusqanchista.
Jehová Diospa munakuwasqanchispi piensaymi yanapawasunchis ama manchapakunanchispaq
16 Runakunaqa munanchismi wiñaypaq kausayta, chayraykun imaymanata ruwanchis astawan kausananchispaq. Satanasmi ichaqa munan vidanchista salvananchisrayku Jehová Diosta saqerparinanchista, kamachikuyninkunatapas mana kasukunanchista (Job 2:4, 5). Satanasqa atiyniyoqmi runakunata wañuchinanpaq. Chaymi payqa munan wañuyta manchakunanchista (Heb. 2:14, 15). Chaymantapas Satanasqa runakunatan tanqan k’amiwananchispaq otaq mana allintapas ruwawananchispaq, chhaynapi Jehová Diosta amaña servinanchispaq. Chaymantapas Satanasqa munanmi sinchita onqospa Jehová Diospa kamachikuyninkunata mana kasukunanchista. Onqosqa kaqtinchisqa yaqapaschá familianchiskunapas doctorkunapas mat’ipayawasunman yawarwan jampichikunanchispaq, chhaynapi Jehová Diospa kamachikuyninkunata ama kasukunanchispaq.
17 Manan pipas wañuytaqa munanchischu, ichaqa wañusunmanña chaypas Jehová Diosqa munakuwashallasunpunin (leey Romanos 8:37-39). Jehová Diosqa yuyashallanmi wañupusqan amigonkunataqa, wañupurqankuña chaypas Jehová Diospaqqa kausashankumanpas jinan yuyayninpi kashanku (Luc. 20:37, 38). Jehová Diosqa anchatapunin munashan wañupuq amigonkunata jujmanta kausarichimpuyta (Job 14:15). Chayraykun Jehová Diosqa wawan Jesustapas kachamurqan noqanchisrayku wañunanpaq, chhaynapi wiñay kausayniyoq kananchispaq (Juan 3:16). Jehová Diosqa anchatan munakuwanchis, cuidawasuntaqmi kanpas. Runakunaña cheqnikuwasunman, wañuchiytaña munawasunman chaypas manan Jehová Diosmantaqa t’aqakunanchischu. Aswanpas allin yachayta kallpanta iman mañakunanchis payta kasukushanallanchispaq. Chaytan Valeria hermananchispas qosanpiwan ruwarqanku (Sal. 41:3).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-2-S 707, 708
Presciencia, predeterminación
Bibliaqa ñan willarqanña Jesús traicionasqa kanantaqa, chaymi rikuchirqan Jehová Diospas wawan Jesuspas imachus jamuq tiempopi pasananta yachasqankuta (Sal. 41:9; 55:12, 13; 109:8; Hech. 1:16-20). Chaywanqa manan nisunmanchu Jehová Diosqa ñaupaqmantañan yacharqan Judas Iscariote Jesusta traicionananta nispaqa. Profeciakunaqa ñan willarqanña Jesusta jujnin apostolnin traicionananta ichaqa manan willarqanchu mayqen chay ruwananta. Chaymantapas Diosqa manan yacharqanchu Judas imayna comportakunantaqa, manan Bibliapiqa chaytaqa ninchu. Apóstol Pablon nirqan: “Ama piqpa umanmanpas apurayqa makiykita churankichu, amallataq piqpa juchallikuqmasinpas kankichu; ch’uyatapunin kausanki”, nispa (1 Tim. 5:22; tupanachiy 3:6). Jesusqa allintan 12 apostolninkunataqa ajllarqan, manaraq ajllashaspan tutantin papanmanta mañakurqan yanapananpaq (Luc. 6:12-16). Sichus Dios yachanmanña karqan Judas Jesusta traicionananta chayqa, manachá munayninman jinachu Jesusta yanapashanman karqan, paypa kamachikusqanman jinaqa, chayta ruwaspaqa Judaspa juchallikuqmasinmanmi tukupunman karqan.
Chhaynaqa, Judas apóstol kananpaq ajllakushaqtinqa manan sonqonpiqa ima mana allinpas karqanchu. Qhepamanmi ichaqa sonqonpi “venenoyoq saphita” jinallata wiñachirqan. Chaywanmi payqa Saqraq munayninta ruwayta qallarirqan, jinaspa suwakuyta qallarirqan Jesustapas traicionarqan (Heb. 12:14, 15; Juan 13:2; Hech. 1:24, 25; Sant. 1:14, 15; qhaway JUDAS núm. 4). Judas mana allinkunata ruwayta qallariqtinmi Jesusqa rikurqan Judaspa sonqon waqllipusqanta, jinan yacharqan Judas traicionananta (Juan 13:10, 11).