¿Imatan ruwana munakuyninchis ama pisiyananpaq?

1, 2. a) ¿Imaraykun apóstol Pablo nirqan: “Kinsantinmanta kuraqmi ichaqa munakuy”, nispa? b) ¿Ima tapuykunamantan kaypi yachasunchis?

APÓSTOL Pablon iñiymanta, suyakuymanta, munakuymantawan rimashaspan nirqan: “Kinsantinmanta kuraqmi ichaqa munakuy”, nispa (1 Cor. 13:13). ¿Imaraykun chayta ninman karqan? Qhepa tiempomanqa, jamuq tiempomanqa, manañan Diospa promesankunapi iñinanchis kanqachu, llapa imapas Diospa munayninman jinañan kapunqa. Ichaqa munakushanallanchismi kanqa Jehová Diostapas runamasinchiskunatapas. Munakuq kayninchisqa wiñay-wiñaypaqmi astawanraq yapakunan kanqa.

² Arí, munakuyqa manan jayk’aqpas tukukunqachu. Chaypaq kaypi yachasun kay kinsa tapuykunamanta. Ñaupaq kaq: ¿Imaraykun jujkuna-jujkunawan munanakunanchis? Iskay kaq: ¿Imaynatan rikuchisunman jujkuna munakusqanchista? Kinsa kaq: ¿Imatan ruwananchis jujkuna munakusqanchis amapuni pisiyananpaq?

¿IMARAYKUN JUJKUNA-JUJKUNAWAN MUNANAKUNANCHIS?

3. ¿Imakunan razón kan munanakuspa kausananchispaq?

³ ¿Imaraykun munanakunanchispuni jujkuna-jujkunawan? Chaypaqqa imaymanan razón kan. Juj: Chayta ruwaspan rikuchisun Jesusta cheqaq qatikuqkuna kasqanchista. Jesús kikinmi apostolninkunata nirqan: “Qankunapura munanakusqaykichispin lliupas yachanqaku discipuloykuna kasqaykichista”, nispa (Juan 13:35). Iskay: Munanakusun chayqa jujllan kasunchis. Chaymanta rimashaspan apóstol Pablo nirqan: “Munakuymi lliuta allintapuni jujllaman tukuchin”, nispa (Col. 3:14). Kinsa: Kay kaqqa juj jatun razonmi munanakunanchispaq; apóstol Juanmi nirqan: “Diospa kamachikuyninman jinaqa, pipas payta munakuqqa munakunallantaqmi wayqentapas”, nispa (1 Juan 4:21). Chhaynaqa iñiqmasinchista munakuspaqa Jehová Dios munakusqanchistan rikuchishanchis.

4, 5. ¿Imaynapin iñiqmasinchiskunata munakuspa rikuchishasunman Jehová Dios munakusqanchista? Juj ejemplota willay.

⁴ ¿Imaynapitaq iñiqmasinchista munakuspari Jehová Dios munakusqanchista rikuchishasunman? Chaypaq kaypi piensasunchis: Sonqonchispa imayna kashasqanqa llapa cuerponchispin reparakun. Juj doctorqa yaqapaschá makinchista llamiykuspalla yachanqa sonqonchis allinchus kashan manachus chayta. ¿Imatan yachasunman chaymanta?

⁵ Imaynan juj doctorqa makita llamiykuspalla sonqo allinchus kashan manachus chayta yachanman, chhaynatan noqanchispas imaynatas jujkunata qhawarishanchis chaypi yachakusun imaynas Jehová Diosta munakusqanchis kashan chayta. Sichus iñiqmasinchiskunata munakusqanchis pisiyapushan chayqa, yaqapaschá Jehová Diosta munakusqanchispas pisiyapushan. Ichaqa sichus iñiqmasinchiskunataqa munakushanchis, tukuy ima ruwasqanchispitaq rikuchishanchis paykuna munakusqanchista chayqa, Jehová Diosta munakusqanchispas allinmi kashan.

6. Jujkunata munakuyninchischus chiriyapushan chayqa, ¿imaraykun llakikunapaq chay kanman? (1 Juan 4:​7-9, 11).

⁶ Sichus iñiqmasinchiskunata munakusqanchis chiriyapushanman chayqa, llakikunapaqmi chayqa kanman. ¿Imaraykun? Jehová Diosta munakusqanchispas chiriyapushanmanmi. ¿Imaraykun chayta nisunman? Apóstol Juanmi nirqan: “Rikushaspataq wayqenta mana munakushanmanchu chayqa, ¿imaynapitaq mana rikusqan Diostari munakunman?”, nispa (1 Juan 4:20). ¿Imatan chaymanta yachasunman? Jehová Dios allinpaq qhawariwananchista munanchis chayqa, munanakunanchismi iñiqmasinchiskunawan (leey 1 Juan 4:​7-9, 11).

¿IMAYNATAN RIKUCHISUNMAN JUJKUNA MUNAKUSQANCHISTA?

7, 8. ¿Imakunata ruwaspan rikuchisunman munanakusqanchista?

⁷ Bibliapiqa askha partepin rijurishan “jujkuna-jukunawanmi munanakunkichis” nisqa kamachikuy (Juan 15:​12, 17; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Ped. 1:22; 1 Juan 4:11). Ichaqa munakuyqa manan rikukunchu, chayqa sonqollapin kashan. Chhaynataq chayqa, ¿imatan ruwasunman jujkunapas munakuq kasqanchista reparanankupaq? Chaytaqa rikuchisunman imayna rimasqanchispi imakuna ruwasqanchispi iman.

⁸ Chaymantapas imaymana formapin chaytaqa rikuchisunman. Bibliapipas rimashanmi wakinmantaqa, chaykunata qhawarisun. “Runamasiykichiswan rimaspaqa cheqaqllatan rimankichis” (Zac. 8:16). “Jujkuna-jujkunawan sumaqta kausaychis” (Mar. 9:50). “Jujkuna-jujkunawan sumaqta respetanakuychis” (Rom. 12:10). “Jujkuna-jujkunawan sumaqta chaskinakuychis” (Rom. 15:7). “Qankunapura […] perdonanakuychis” (Col. 3:13). “Jujkuna-jujkunawan yanapanakuychis q’epiykichista apaypi” (Gál. 6:2). “Qankunapura llakikuyniykichispi kallpachanakushaychis” (1 Tes. 4:18). “Qankunapura sonqochanakushaychis” (1 Tes. 5:11). “Jujkuna-jujkunapaqtaq Diosmantapas mañapuychis” (Sant. 5:16).

9. ¿Imaraykun nisunman “jujkunata sonqochayqa kallpachayqa paykunata munakuymi” nispa? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

⁹ Apóstol Pabloq “qankunapura sonqochanakushaychis” nisqanpi piensasun. ¿Imaraykun nisunman “jujkunata sonqochayqa paykunata munakuymi” nispa? Juj libropin griego rimaypi “sonqochay” nisqa simimanta nin: “Chay simiqa piqpa ima llakikuyninpipas ima nanayninpipas paywan kuska kay ninantan nin”, nispa. Chhaynataq chayqa, mayqen iñiqmasitapas sonqochaspaqa kallpachaspaqa wiñay kausayman apaq ñanllapi purinanpaqmi yanapashanchis. Chaymantapas mayqen hermanonchispas hermananchispas llakipi tarikushaqtin paywan kuska kasun chayqa, yanaparisun chayqa, pay munakusqanchistan rikuchishanchis (2 Cor. 7:​6, 7, 13).

10. ¿Imaraykun nisunman “sonqochakuq kanapaqqa yachanan khuyapayakuq kayta” nispa?

¹⁰ Pitapas sonqochanapaqqa kallpachanapaqqa khuyapayakuqmi kana. ¿Imaraykun chayta ninchis? Pipas khuyapayakuqqa llakipi tarikuq runata rikuspaqa sonqocharinmi kallpacharinmi. Chhaynaqa, pitapas yanapanapaqqa sonqochanapaqqa khuyapayakuqmi kana. Chaytan reparasunman imatachus apóstol Pablo Jehová Diosmanta nirqan chaypi. Paymi Jehová Diosmanta nirqan: “Paymi may khuyapayakuq Taytaqa, tukuy ima llakipi kallpachaq Diospas”, nispa (2 Cor. 1:3). Chhaynaqa, Diosninchisqa “may khuyapayakuq Taytataq” chayqa, “tukuy ima llakipi kallpachaqtaq” chayqa, ima pruebapiña ima llakipiña tarikusun chaypas yanapawasunmi (2 Cor. 1:4). Imaynan campopi pujyu unuqa ch’akisqa puriq runaq ch’akiyninta thasnuykun, chhaynatan Jehová Diospas llakisqa sonqoyoqkunaq llakikuyninta tiyaykachin. ¿Imatan ruwasunman noqanchispas Jehová Dios jina khuyapayakuq kananchispaq, sonqochakuq kananchispaqpas? Chaypaqqa yachanan chhayna runa kayta, ¿imaynata? Chayta kunan qhawarisunchis.

11. Colosenses 3:12; 1 Pedro 3:8 textokunaq nisqanman jina, ¿imakunan yanapawasunman jujkunata munakunanchispaq sonqochananchispaqpas?

¹¹ ¿Iman yanapawasunman sapa p’unchay munanakushanallanchispaq sonqochanakushanallanchispaqpas? Chaypaqqa yachanan khuyapayakuq kayta, wayqe-panantin jinan munanakuna, sumaq sonqotaqmi kana (leey Colosenses 3:12; 1 Pedro 3:8). Chhayna khuyapayakuqchus kasun, munakuqchus kasun chayqa, sonqonchismi tanqawasun llakipi tarikuqkunata sonqochananchispaq. Chaymanta rimashaspan Jesús nirqan: “Simiqa riman imachus sonqopi junt’a kashan chaytan. Allin runaqa sonqonpi allin kaqkuna kasqanraykun allin kaqkunata riman”, nispa (Mat. 12:​34, 35). Chhaynaqa, kaykama yachamusqanchis jina, iñiqmasinchiskunata sonqochasun kallpachasun chayqa, paykuna munakusqanchistan rikuchisun.

¿IMATAN RUWANANCHIS JUJKUNA MUNAKUSQANCHIS AMAPUNI PISIYANANPAQ?

12. a) ¿Imamantan cuidakunanchis? b) ¿Ima tapuymantan qatiqpi yachasunchis?

¹² Maytachá munashanchis “jujkuna-jujkunawan munanakushallasun” nisqa kamachikuyta kasukuytaqa (1 Juan 4:7). Ichaqa allintan piensananchis Jesuspa imachus nisqanpipas, paymi nirqan: “Yaqa llapa runakunaq munakuyninmi chiriyapunqa”, nispa (Mat. 24:12). Chaywanqa Jesusqa manan qatikuqninkunaq munakuynin chiriyapunanmantachu rimasharqan, aswanmi kay pacha runakunaq munakuynin chiriyapunanmanta. Chhayna mana munakuqmantaq kay pacha runakuna tukupushanku chayqa, cuidakunanchismi ama paykuna jina kananchispaq. Ichaqa, ¿imaynatan yachasunman tukuy sonqochus iñiqmasinchiskunata munakushanchis icha manachus chayta? Chaymantan rimasun qatiqpi.

13. ¿Imakuna kaqtinmi rikuchinanchis kanqa munakuq kasqanchista?

¹³ Iñiqmasinchiskunata cheqaqtapunichus munakunchis icha manachus chayta yachananchispaqqa, allintan piensananchis imatas ruwanchis ima problemapas kaqtin chaypi (2 Cor. 8:8). Apóstol Pedron nirqan: “Astawanqa tukuy sonqowan munanakuychis. Munakuyqa askha juchakunatan pampachan”, nispa (1 Ped. 4:8). Yaqapaschá mayqen hermanopas hermanapas noqanchis contra imatapas ruwanman, ofiendewasunman; chaypin rikukunqa payta cheqaqtapunichus munakunchis icha manachus chayta.

14. 1 Pedro 4:8 nisqan jina, ¿imaynan munakuyninchis kanan? Juj ejemplota willay.

¹⁴ Chaypi apóstol Pedroq imachus nisqanta allinta t’aqwirisun. Qallariypin nishan: “Tukuy sonqowan munanakuychis”, nispa. Griego rimaypiqa “tukuy sonqowan” nispaqa “mast’arispa” otaq “chutarispa” ninantan nishan. Qatiqninpin rimashan imaynas munakuyqa juchakunata pampachan chaymanta. Chhaynaqa, munakuytaqa tupanachikushan juj mast’arikuq otaq chutarikuq telawan jinan, chaytaq askha juchakunata pakan. Chaypiqa “pampachay” otaq “pakay” nispaqa nishan ima juchatapas perdonaymantan. Imaynan juj telaqa ima qhellitapas pakanman, chhaynatan munakuyqa runamasinchispa ima mana allin ruwasqantapas pakan.

15. Jujkunata tukuy sonqo munakusun chayqa, ¿imatan ruwasun? (Colosenses 3:13).

¹⁵ Iñiqmasinchiskunapaq munakuyninchisqa jatunmi kanan. Jatunchus kanqa chayqa, perdonasunmi imapi pantasqankutapas. Sasaña kanqa chaypas perdonasunmi (leey Colosenses 3:13). Jujkunaq pantasqankutachus perdonasun pampachapusun chayqa, paykunata tukuy sonqo munakusqanchistan rikuchisun, Jehová Diostapas kusichisunmi. ¿Imatawanmi ruwasunman jujkunaq pantasqankuta perdonapunanchispaq, ima mana allin ruwasqankutapas qonqapunanchispaq?

16, 17. ¿Iman yanapawallasunmantaq jujkunaq imapipas pantasqanta qonqapunanchispaq? Juj ejemplota willay (qhaway kay parrafokunapaq fotokunata).

¹⁶ Imatachá allinta ruwanku chaypin yuyayninchis kanan, manan imapipas pantasqankutachu qhawashananchis. Chaypaq kaypi piensasun: Yaqapaschá wakin hermanokunawan sumaqta pasarishankichis, tukuytataq fotota orqokunkichis. Ichaqa manapaschá jujllatachu fototaqa orqonki, kinsata imapaschá orqonki. Jujnin kaq orqosqayki fotopichus juj hermano mana allintachu lloqsirunman chayqa, ¿imatan ruwawaq? Chay fotota borraspachá iskaynin fotota waqaychawaq, chaypi hermanokunaqa munayta lloqsisqankurayku.

¹⁷ Fotokunaqa imakunapichus tarikurqanchis chayta yuyarinapaqmi, astawanqa iñiqmasinchiskunawan munayta sumaqta pasarisqanchistan yuyarichiwanchis. Ichaqa chay p’unchaykunapi mayqen hermanopas ima mana allintapas rimarqan otaq ruwarqan chayri, ¿imatan chaywan ruwasunman? ¿Yuyashallasunmanchu? Yuyashanallamantaqa mana allin lloqsiq fotota jina, ¿borrapusunman chayri? (Prov. 19:11; Efes. 4:32). Chay hermanowanqa tukuy tiempopas sumaqtataq pasariq kanchis chayqa, borrapusun imapipas pantarusqanta, allin kaqkunata ruwasqantataq sonqonchispi waqaychasun. Chhaynapin allin kaq fotokunatapas waqaychashasunman jinata ruwasunchis.

¿IMARAYKUN KAY TIEMPOPI ASTAWANRAQ MUNANAKUNANCHIS?

18. ¿Imakunamantan kaypi yacharqanchis?

¹⁸ ¿Imaraykun astawanraq munanakunanchis? Kaypi yachasqanchis jina, iñiqmasinchiskunata munakuspan rikuchisunchis Jehová Diostapas munakusqanchista. ¿Imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskuna munakusqanchista? Chaypaqqa paykunatan sonqochananchis kallpachananchis ima. Chaymantapas chayta ruwanapaqqa khuyapayakuqmi kananchis. ¿Imatan ruwananchis jujkuna munakusqanchis ama pisiyananpaq? Imapiña jujkuna pantanku chaypas, perdonapunanchismi chayta.

19. ¿Imaraykun kay tiempopi astawanraq munanakunanchis?

¹⁹ ¿Imaraykun kay tiempopi astawanraq munanakunanchis? Chaypaq piensasun apóstol Pedroq imachus nisqanpi, paymi nirqan: “Ñataq tukuy imaymanaq tukukuynin cercapiña kashan chayqa, […] tukuy sonqowan munanakuychis”, nispa (1 Ped. 4:​7, 8). ¿Iman pasanqa tukukuy p’unchaypa chayamusqanman jina? Chay tiempomanta rimashaspan Jesusqa discipulonkunata nirqan: “Sutiyraykun lliu nacionkuna cheqnikusunkichis”, nispa (Mat. 24:9). Chhayna cheqnisqataq kasun chayqa, Jehová Diosta tukuy sonqo servishanallanchispaqqa llapanchismi juj sonqolla kananchis. Maytachá Satanasqa munawasun t’aqanachiyta, ichaqa tukuy sonqochus munanakusun chayqa manan atinqachu. Yachasqanchis jinapas, “munakuyqa lliutan allintapuni jujllaman tukuchin” (Col. 3:14; Filip. 2:​1, 2).