Jehová Diospa Siminqa kawsaqmi
Romanos qelqamanta akllasqa yachachikuykuna
PHISQA chunka soqtayoq watapin apóstol Pablo Corinto llaqtaman chayan kinsakaq kuti viajasqanpi. Chay llaqtapi kashaspan yacharan judío cristianokunawan, romano cristianokunawan mana allinpi kasqankuta, chaymi cartata apachiran allipunakapunankupaq chhaynapi huk nisqalla kawsanankupaq.
Roma llaqtapi tiyaq cristianokunaman carta qelqasqanpin apóstol Pablo willan imaynapi runakuna chaninchasqa kasqankuta imayna kawsanankumantawan. Romanos qelqan yanapawanchis Diosmanta, Simin qelqamantapas astawan yachananchispaq, Diospa khuyapayakuynintapas allinta rikuchin, imata Cristo ruwaran qespichisqa kananchispaq chaytapas (Heb. 4:12).
¿IMAYNAPIN RUNAKUNA CHANINCHASQA KANCHIS?
Apóstol Pablo niran: “Llapallanmi huchallikurqanku, chaymi Diospa k’anchashaq qayllanmanta karupi kashanku. Diosmi ichaqa runakunata khuyapayaspa mana imaraykulla chaninchan Jesucristo wañuspa kacharichisqanrayku”, nispa. Chaymantataq niran: ‘Runaqa iñiywanmi chaninchasqa [...] manan kamachikuy simiq nisqanta hunt’asqallanwanchu’, nispa (Rom. 3:23, 24, 28). Hawisqa cristianokunapas ‘wak ovejakunamanta’ ‘ancha askha runakunapas’ ‘chaninchasqa kanku’ ‘Jesucristoq chanin ruwasqanrayku’; hawisqa cristianokunaqa chaninchasqa kanku Cristowan kuska hanaq pachamanta kamachikamunankupaq, wak ovejakunataq Diospa amigon kanankupaq, paykunan “manchay ñak’ariymanta” kawsashaqlla lloqsinqaku (Rom. 5:18; Apo. 7:9, 14; Juan 10:16; Sant. 2:21-24; Mat. 25:46).
Apóstol Pablon nillarantaq: “Chay hinari, ¿imanasuntaq? Manataq kamachikuy simipiñachu kashanchis, aswanpas Diospa khuyapayakuyninpitaq chayqa, ¿huchallikushallasunchu? ¡Manapunin imaynamantapas! [...] Huchata kasuqqa wañunqa, Diosta kasuqtaq chaninchasqa kanqa”, nispa (Rom. 6:15, 16). Chaymanta nillantaq: “Mana allin yuyaykuyniykichiskunatachus [otaq ruwasqaykikunatachus] Santo Espirituq yanapayninwan chinkachinkichis chayqa, kawsankichismi”, nispa (Rom. 8:13).
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
1:24-32. Kay textopi nisqan hina, ¿pikunan qhelli ruwaykunata ruwaranku judío runakunachu icha mana judío runakunachu? Iskayninkumantapas rimashanman hinan, apóstol Pablon ichaqa rimasharan Diospa llaqtanmanta t’aqakuspa contranpi rimaq Israel runakunamanta. Kay runakunaqa allintan yacharanku ‘Diospa chanin kamachikuyninkunata’ ichaqa yuyaypin Diospa cheqaq yachachikuyninkunata qhepancharanku. Chayraykun ruwasqankuqa millaypuni karan.
3:24, 25. ¿Imaynapin ‘Jesuspa wañusqanwan’ ‘ñawpa tiempopi huchallikuykunata’ pampachakuran Cristo manaraq wañushaqtin? Génesis 3:15, textopi qelqasqa profeciaqa 33 watapin hunt’akuran Jesucristota kurkupi wañuchiqtinku (Gál. 3:13, 16). Jehová Diosmi ichaqa chay profeciata nisqanmantapacha yacharanña Jesucristoq wañunanta, ¿imarayku? Paypa munaynin hunt’akunantaqa manan imapas hark’anmanchu. Chaymi Jehová Diosqa chay promesapi iñiqkunaq huchallikusqanta pampacharan. Ñawpa tiempopi wañupuq runakunapas Jesuspa wañusqanraykun kawsarimunqaku (Hech. 24:15).
6:3-5. ¿Ima ninanmi Jesucristowan hukllachasqa kanapaq bautizakuy wañuyninpi bautizakuypas? Hawisqa cristianokunaqa Jehová Diospa santo espiritunta chaskispa manan Cristollawanchu hukllachasqa kanku, paykunaqa hukllachakullankutaqmi Cristoq cuerponwanpas chay cuerpoqa congregacionmi, Cristotaq chay congregacionta Umallin (1 Cor. 12:12, 13, 27; Col. 1:18). Chaymantapas hawisqa cristianokunaqa Cristoq “wañuyninpi bautizasqa” kanku, ¿imaynapi? Chay cristianokunaqa manañan paykunapaqchu kawsanku nitaq kay Hallp’api wiñay kawsaytapas suyakunkuñachu. Chayrayku wañuyninkuqa Jesuspa wañuyninwan tupan, chay cristianokunaq wañusqanmi ichaqa mana imamantapas runakunata kacharichinmanchu. Cristoq wañuyninpi bautizakusqankuqa llapanpi hunt’akun wañupuqtinku hanaq pachapi kawsarichisqa kasqankuwan.
7:8-11. ¿Imaynapin hucha ‘kamachikuy simita yuyarichiq tumpalla tukuy mana allin munapayayta sonqopi rikch’arichiran’? Israel runakunataqa Kamachikuy Simin yanaparan imachus hucha kasqanta yachanankupaq huchasapa runa kasqankuta reparakunankupaqpas. Chhaynapin repararanku ñawpaqpi ruwasqanku hucha kasqanta, paykunan ichaqa mana huchapaqchu qhawariranku, askha runakunataq huchasapa kasqankuta reqsikuranku. Chayrayku Kamachikuy Simiqa allintapuni runakunata reparachiran huchasapa kasqankuta.
Yachananchispaq:
1:14, 15. Tukuy sonqowanmi allin willakuykunataqa willananchis, ¿imarayku? Jesusqa llapa runakunaraykun wañuran chaymi chay runakunata yanapananchis Jehová Diosmanta yachanankupaq.
1:18-20. Diosta mana manchakuspa millaykunata ruwaq runakunaqa manan ninkumanchu Diosta mana reqsispan chaykunataqa ruwarayku nispa, Diospa imayna kasqanqa sut’itapuni reparakun kamasqankunapi.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Apóstol Pablon judío runakunata rimapayaran sonqonkuta k’irinanpaq hina, ichaqa chay qhepallamanmi llamp’u simiwan rimapayaran sonqonkuta tiyaykachinanpaq. Ñoqanchispas pay hinan kananchis mana allin rimaykuna kaqtinqa sumaqllata kutichinanchis.
3:4. Sichus wakin runakuna Diospa Simin Qelqamanta ninqaku manan chhaynachu nispa chayqa, cheqaq kasqanta rikuchisunchis Bibliaq willakuyninpi tukuy sonqowan iñispa Diospa munayninman hina kawsaspapas. Chaymantapas, sichus tukuy sonqowan Reinomanta predicasun runamasinchistapas yanapasun Jesuspa discipulon kanankupaq chayqa sut’ita runakuna reparanqaku Diospa Simin cheqaq kasqanta.
4:9-12. Abrahamqa 99 watanpi kashaspan qhari kaynin qarachata kuchukuran, ichaqa ñawpaqtaraqmi chaninchasqa karan, Diosqa iñiyninta qhawarispan chanincharan (Gén. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10). Ñoqanchispas Abraham hina iñiyninchisrayku chaninchasqa kasunman.
4:18. Suyakuyqa may allinpuni iñiyninchispaq. Iñiyninchisqa suyakuypi teqsichasqa kashan (Heb. 11:1).
5:18, 19. Apóstol Pabloqa entiendenankupaq hina pisi rimayllapi allinta rikuchiran Jesuspa kawsaynin Adanpa kawsayninwan tupasqanta, chhaynapin sut’incharan imayna huk runalla ‘askha runakuna kacharichisqa kananpaq wañusqanta’ (Mat. 20:28). Ñoqanchispas entiendenankupaq hina pisi rimayllapi yachachinanchis (1 Cor. 4:17, NM).
7:23. Qallunchista, makinchista, chakinchista imanchistapas allinta kamachinanchis huchaman ama aysaykuwananchispaq, mana chayqa ‘cuerponchispi kaq kamachikuymanmi hap’iykachiwasunman’.
8:26, 27. Sasachakuykunapi, llakikuykunapi tarikuspanchis mana atinchischu imayna mañakuyta chayqa, santo espiritun “ñoqanchispaq Diosmanta mañapuwanchis” ‘mañakusqata uyariq’ Jehová Diostaq uyarin chay mañakuyta ñoqanchispas mañakushasunman hinata (Sal. 65:2).
8:38, 39. Manan sasachakuykunapas supaykunapas nitaq kamachikuqkunapas Jehová Diospa munakuyninmanta t’aqawasunchu, ñoqanchistapas manan chaykunaqa hark’awananchischu Jehová Diosta munakunanchispaq.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Askha profeciakunan willaran Israel llaqta wakmanta sayarichisqa kananmanta chay profeciakunamantan wakinkuna hunt’akun hawisqa cristianokunapi, paykunatan ‘Diosqa waqyarqan, wakinta judío runakunamanta wakintataq mana judío runakunamanta’.
10:10, 13, 14. Sichus Jehová Diosta, runamasinchista munakusun, hinaspapas Jehová Diospi promesankunapipas allinta iñisun chayqa, tukuy sonqowanmi predicasunchis.
11:16-24, 33. Diosqa chanin kaywanmi rikuchin ‘sumaq sonqo kasqanta’ chaninwantaq ‘huchachanpas’. “¡Hatun Qaqa hinan Señor Diosqa! hunt’asqan ruwasqankunaqa, chaninmi ruwasqankunaqa.” (Deu. 32:4.)
CHANINCHASQA KASQANCHISTAQA KAWSASQANCHISPI RIKUCHINANCHIS
Apóstol Pablon niran: “Chay hinaqa, wawqe-panaykuna, Diospa khuyapayawasqanchisraykun valekuykichis: Cuerpoykichista Diosman haywaychis kawsashaq ofrendata, ch’uyata, Diospa sonqonman chayaq kananpaq”, nispa (Rom. 12:1). “Chay hinaqa” ñawpaqpi Pabloq nisqan hina, cristianokunaqa chaninchasqa kanku iniyninkurayku, Pabloq nisqanmi cristianokunata yanapanan karan kikinkuta, hukkunata, kamachikuqkunatapas imayna qhawarinankupaq.
Apóstol Pablon khaynata yuyaycharan: “Ama pipas aswan allinpuni kasqanta yuyakuchunchu, aswanpas pay kikin imaynachus kasqallanta yuyakuchun”, ‘tukuy sonqowantaq munanakuychis’, nispa (Rom. 12:3, 9). Nillarantaq: “Kamachikuqkunataqa llapa runan kasukunan”, nispa (Rom. 13:1). Concienciankuman hina ima ruwasqankumantapas Pablo cristianokunata yuyaycharan ‘amaña hukkuna hukkunawan huchachanakunankupaq’ (Rom. 14:13).
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
12:20, NM. ¿Imaynapin awqanchispa umanpi “sansata churanchis”? Ñawpa tiempokunapiqa fierrota unuyachiqku sansa ukhuman churaspa. Chay sansataq fierrota unuyachispa qhellinkunata horqoq. Ñoqanchispas awqanchispa umanpi ‘sansata churanchis’ sumaq sonqo kaywan trataspa chhaynapi sonqonta llamp’uyachisun sumaq runataq kapunqakupas.
12:21. ¿Imaynatan ‘mana allinkaqta allinkaqwan atipasunman’? Reinomanta allin willakuykunata predicananchis Jehová Diospa munayninta hunt’ananchiskama (Mar. 13:10).
13:1. ¿Imaynapin ‘kamachikuqkuna Diospa churasqan’ kashanku? Kamachikuqkunataqa Diosmi hinallata qhawan kamachinankupaq. Diosmi Bibliapi qelqachiran wakin kamachikuqkunaq rikhurimunanmanta, chayraykun nisunman, “kamachikuqkunaqa Diospa churasqanmi”, nispa.
Yachananchispaq:
12:17, 19. Mana allin kaqmanta vengakuqqa Jehová Diospa rantinta ruwashan. ‘Mana allinmanta mana allinllawantaq kutichispaqa’ ¡hatunchakuq runamanmi tukushasunman!
14:14, 15. Wayqe pananchiskunataqa manan llakichinanchischu nitaq urmachinanchispaschu mikhunata otaq ukyanata qosqanchiswanqa.
14:17. Manan mikhusqanchiswanchu ukyasqanchiswanchu nitaq wakin mikhuykunamanta ukyaykunamanta hark’akusqanchiswanpaschu Dioswanqa allinpi kasun, aswanmi chanin kayta, thak kayta, kusisqa kawsaytawan rikuchinanchis.
15:7. Tukuy sonqowan cheqaq kayta maskhaq runakunataqa sumaqtan chaskinanchis, manan imayna kasqankutachu qhawananchis Reinomanta predicaspapas llapa runakunamanmi predicananchis.
[23 paginapi dibujokuna]
¿Pampachakunmanchu karan ñawpa tiempopi huchallikuykunata manaraq Cristo wañushaqtin?