Diospaq kausasunchis juñunakuypi yachanapaq referencia
7-13 OCTUBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | SANTIAGO 3-5
“Diospa yachayninta rikuchisun”
(Santiago 3:17) Janaq pachamanta jamuq yachaymi ichaqa runata tukuchin ch’uya sonqoman, thaj kausayta maskhaqman, llamp’u sonqoman, usqhaylla kasukuqman, ancha khuyapayakuqman, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaqman, mana pimanpas sayapakuqman, mana iskay uyawanchu imatapas ruwaqman ima.
cl-S 221, 222 párrs. 9, 10
¿Yanapawashanchischu kausayninchispi ‘janaq pachamanta jamuq yachay’?
9 ‘Runatan tukuchin ch’uya sonqoman’. Griego simipi “ch’uya” nispaqa nishan, tukuypi limpio kaymantan. Biblian yachayta sonqowan tupachin, sonqonchis mana allin piensaykunawan otaq mana allin munapayaykunawanpas qhellichasqa kashanman chayqa, manan Jehova Diospa yachayninta chaskiyta atisunmanchu (Proverbios 2:10; Mateo 15:19, 20). Sonqonchispi ch’uya kasun tukuy atisqanchisman jina chayqa, ‘mana allinkaqmantan t’aqakusun’ (Salmo 37:27; Proverbios 3:7). Janaq pachamanta jamuq allin ruwaykunamantaqa, ch’uya kaymi ñaupaqta kashan. Sichus tukuypi mana ch’uyatachu kausasunman chayqa, manan juj allin ruwaykunatapas rikuchiyta atillasunmantaqchu.
10 ‘Thaj kausayta maskhaqman’. Janaq pachamanta yachayqa thaj kayta maskhananchispaqmi yanapawanchis, Diospa santo espirituq rurun kasqanrayku (Gálatas 5:22). Chaymi kallpachakunanchis Diospa llaqtanpi juj nisqalla kausanapaq (Efesios 4:3). Chaytan ruwanchis juj hermanowan ima phiñachinakuypipas tarikuspa, tukuy atisqanchista allichananchispaq kallpachakuqtinchis. Chay ruwayqa may allinpunin, Biblian nishan: “Kallpachakushallaychistaq [...] qankunapura sumaqta kausanaykichispaqpas. Chayta ruwankichis chayqa, thaj kayta qoq, ancha munakuq Diosmi qankunawan kanqa”, nispa (2 Corintios 13:11). Sichus thajpi kausasun chayqa, thaj qoq Diosmi noqanchiswan kashallanqa. Hermanonchiskunawan allinpi kasun chayqa Dioswanpas allinpin kasun. ¿Imaynatan thajpi kausayta munasqanchista rikuchisunman? Chaypaq rikusun juj ejemplota.
(Santiago 3:17) Janaq pachamanta jamuq yachaymi ichaqa runata tukuchin ch’uya sonqoman, thaj kausayta maskhaqman, llamp’u sonqoman, usqhaylla kasukuqman, ancha khuyapayakuqman, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaqman, mana pimanpas sayapakuqman, mana iskay uyawanchu imatapas ruwaqman ima.
cl-S 223 párr. 12
¿Yanapawashanchischu kausayninchispi ‘janaq pachamanta jamuq yachay’?
12 ‘Llamp’u sonqoman’. ¿Imaninantan nin llamp’u sonqo? Estudioso runakunaq nisqanman jinaqa, Santiago 3:17 textopi chay simita griego simimanta t’ijrayqa sasan. Juj Bibliakunan t’ijranku khaynata, “sumaq sonqo”, “pacienciakuq”, “khuyapayakuq”, nispa. Diospa Palabran Bibliapiqa juj willakuypi sut’inchan “mana terco kaqman”, nispa. ¿Imaynatan rikuchiyman janaq pachamanta jamuq yachay nisqanman jina llamp’u sonqo kasqayta?
cl-S 224, 225 párrs. 14, 15
¿Yanapawashanchischu kausayninchispi ‘janaq pachamanta jamuq yachay’?
14 ‘Usqhaylla kasukuqmi’. Griego simi qelqakunapiqa juj kutillatan chay simi rijurin. Chaymanta yachaq runan niran: “Chay simitaqa soldadokunaq kamachikuyninku simi ukhullapin astawanqa nikun”, nispa. Chhaynaqa kasukuq runaqa “entiendey munaqmi” otaq “mana ima nispalla kasukuq”. Chaymi pipas janaq pachamanta yachaywan pusachikuqqa, tukuy sonqon kasukun Bibliapi kamachikuykunata. Jinaspapas usqhayllan cambian piensasqan Bibliaq nisqanman jina mana allin kasqanta reparaspa. ¿Noqanchispas usqhaylla cambiaqchu kanchis?
‘Ancha khuyapayakuq, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaq’
15 ‘Ancha khuyapayakuq, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaqmi’. Janaq pachamanta jamuq yachayqa ‘ancha khuyapayakuqmi’, chaymi janaq pachamanta yachay ukhupi kashan chay allin ruwayqa. Chaymantapas ‘allin kaqkunata ruwaqwan’ kuskan kashan, chaychá Bibliaqa khuyapayakuymanta rimaspaqa jujkunata yanapaymanta riman. Khuyapayakuq kayqa sonqomantan allin ruwaykunata noqanchispi wiñachin. Juj libron khuyapakuymanta niran: “Sufriqkunata rikuspa khuyapayaspa yanapaymi”, nispa. Chay jinaqa janaq pachamanta jamuq yachaywan kaqqa manan millaytachu pitapas tratan, manan tercochu nitaq yachaylla-yachaqmanchu tukun, aswanpas munakuq, sumaq sonqon. ¿Imaynatan rikuchisunman khuyapayakuq kasqanchista?
(Santiago 3:17) Janaq pachamanta jamuq yachaymi ichaqa runata tukuchin ch’uya sonqoman, thaj kausayta maskhaqman, llamp’u sonqoman, usqhaylla kasukuqman, ancha khuyapayakuqman, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaqman, mana pimanpas sayapakuqman, mana iskay uyawanchu imatapas ruwaqman ima.
cl-S 226 párrs. 18, 19
¿Yanapawashanchischu kausayninchispi ‘janaq pachamanta jamuq yachay’?
18 ‘Manan pimanpas sayapakunchu’. Janaq pachamanta jamuq yachayqa manan pimanpas otaq juj nacionmanpas sayapakunchu, chaymi noqanchispas sonqonchismanta orqonanchis pimanpas sayapakuq kayta (Santiago 2:9). Manan profesional kasqanraykuchu otaq qolqeyoq kasqanraykuchu pimanpas sayapakunchis, nitaq iñiq t’aqapi ima ruwanayoq kasqanraykuchu pitapas aswan allinpaq qhawarinchis, manataqmi wakin hermanonchiskunata pisichanchischu. Jehova Diosqa llapankutan munakun, noqanchispas chhaynatan munakunanchis.
19 ‘Manan iskay uyachu’. Griego simipi ‘iskay uya’ nispaqa nikullanmantaqmi “juj teatropi actorta”. Ñaupa tiempopin griegokuna Romamanta actorkunapas jatun mascarakunata churakuspa actuaqku. Griego simipi ‘iskay uya’ nispaqa nishan pipas imayna kasqanta pakaspa imatapas ruwaqtan. Chaymi janaq pachamanta jamuq yachayqa yanapawananchis jujkunapaq ima ruwasqanchispas sonqomantapuni kananpaq manataq iskay uyawanchu.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Santiago 4:5) ¿Icha, Diospa simin qelqapi: “Envidiakuyman aysawaqninchis sonqonchisqa sinchitapunin imaymanata munapayachiwanchis”, nispa nisqan yanqa kananpaqchu piensankichis?
w08-S 15/11 20 párr. 6
Santiagoq Pedroq qelqasqankumanta akllasqa yachachikuykuna
4:5. ¿Bibliapi ima textomantan Santiago rimashan? Santiagoqa manan juj textollamantachu kaypiqa rimashanman karan. Aswanpas yaqapaschá Génesis 6:5; 8:21; Proverbios 21:10; Gálatas 5:17 textokunamanta orqospa chay textotaqa qelqanman karan.
(Santiago 4:11, 12) Wayqe-panaykuna, amaña pimantapas rimakuychischu. Pipas iñiqmasin contra rimashanman juzgashanmanpas chayqa, kamachikuypa contranpin rimashanman, chay kamachikuytataqmi juzgashanmanpas. Kamachikuyta juzgaspaqa manan kamachikuypa nisqantachu junt’ashanman, aswanpas juezmi kashanman. 12 Ichaqa jujllan kamachikuyta churaqqa, jujllataqmi juezpas, payllan salvananpaqpas wañuchinanpaqpas atiyniyoqqa. Chhaynaqa, ¿pitaq qanri kanki runamasiykita juzgashanaykipaq?
w97-S 15/11 20 párr. 8
Iñiyqa yanapawanchismi Diosmanta mañakushanallanchispaq pacienciakunanchispaqpas
8 Juj iñiqmasi contra rimayqa juchan (Santiago 4:11, 12). Ichaqa wakin cristianokunaqa mana allinta rimanku iñiqmasinkumanta, yaqapaschá chayta ruwanku aswan allinpaq qhawarikuspa otaq jujkunata sarunchayta munaspa (Salmos 50:20; Proverbios 3:29). Griego simipi ‘contra rimayqa’ jujkunamanta llullakuspa imatapas yapayuspa rimaymi. Chayta ruwaspaqa hermanonchiskunatan mana chaninta juzgashasunman. Jinaspapas chayta ruwaspaqa ‘kamachikuypa contranpin rimashasunman, chay kamachikuytapas juzgashasunmanmi’. ¿Imarayku? Fariseokuna, kamachikuy simita yachachiqkuna jinan noqanchispas kasunman, paykunaqa ‘mana reparachikuq jinallan Diospa kamachikuyninkunata saqerpariqku’ jinaspataq paykunaq piensasqankuman jina juzgaqku (Marcos 7:1-13). Chhaynaqa juj hermanota juchachashanchis Jehova Dios mana juchachashaqtin chayqa, “kamachikuypa contranpin rimashasunman” mana valeqpaq jinatataqmi qhawarichisunman, jinaspapas manan munakuymanta kamachikuyta junt’ashasunmanchu (Romanos 13:8-10).
Bibliata leenapaq
(Santiago 3:1-18) Wayqeykuna, manan llapaykichischu yachachiqkunaqa kanaykichis. Yachasqaykichis jina, Diosqa allin-allintapunin t’aqwinqa imaynatachus chay ruwananchista junt’ashanchis chayta, chayman jinataqmi juzgasqapas kasunchis. 2 Llapanchispas pantanchispunin imallapipas ¿riki? Pipas rimasqanpi mana pantaqqa mana ima juchayoqchá chay runaqa, cuerpontapas allintachá dominan. 3 Caballokunawan kasuchikunapaqqa frenotan siminman churakun ¿riki? Chay frenowanmi llapa cuerpontapas dominakun. 4 Barcokunapas ancha jatunña, sinchi wayraq apasqanña chaypas, juj juch’uy timonllawanmi chaykunataqa apakachakun, arí, chay timonllawanmi barcota purichiqqa may munasqanmanpas kutirichin. 5 Chhaynallataqmi qallupas, juch’uychallan cuerpopiqa, ichaqa sinchitan alabakun. Ninaqa juch’uy rauraychallamantan may jatun sach’a-sach’ata ruphaykapunman ¿riki? 6 Chay nina jinallataqmi qalluqa kallantaq. Cuerponchispa llapa partenkunamantaqa chay qallunchismi tukuy mana chanin kaqkunawan junt’a kashan, llapa cuerpotataqmi qhellichanpas. Qalluqa lliutan runaq vidanta ruphaykapunman, arí, Gehena jinan lliuta ch’usaqman tukuchipunman. 7 Salqa animalkunata, alton phawaq animalkunata, suchuq animalkunata, lamar-qochapi kaq animalkunatapas mansoyachikullanmanmi, ñataqmi runakunaqa mansoyachinkuña kanpas. 8 Qallutan ichaqa mana pipas mansoyachiyta atinmanchu. Qalluqa mana kamachiy atiymi, sinchi mana allinmi, venenowantaqmi junt’a kashanpas. 9 Chay qalluwanmi Yayanchis Jehová Diostaqa jatunchanchis, chay qallullawantaqmi “Diospa rijch’ayninman jina” kamasqa runakunatapas ñakanchis. 10 Arí, kaq simillamantan bendicionpas ñakaypas lloqsimun. Wayqeykuna, manapunin chaykunaqa kananchu. 11 Manan kaq pujullamantaqa lloqsinmanchu misk’i unupas kachi unupas ¿riki? 12 Wayqellaykuna, manan higos sach’apas aceitunataqa rurunmanchu, nitaq uvas sach’apas higostaqa rurunmanchu ¿riki? Manallataqmi kachi unumantaqa misk’i unuta orqokunmanchu. 13 ¿Pillapas kanchu qankuna ukhupi allin yachayniyoq allin yuyayniyoq runa? Kan chayqa, chhayna kasqanta rikuchichun allinta kausaspa, yachaymanta jamuq llamp’u sonqo kaywan tukuy imatapas ruwaspa. 14 Ichaqa sonqoykichispichus kashanman sinchi envidianakuy, churanakuy chayqa, yanqan alabakushawaqchis, cheqaq kaq contrataqmi llullakushawaqchispas. 15 Chay yachayqa manan janaq pachamantachu jamun, aswanmi chayqa jamun kay pachamanta, aychaq munayninman jina puriqkunamanta, supaykunamanta ima. 16 Maypichus envidianakuy churanakuypas kan chaypin kallantaq ch’aqwaypas tukuy mana allin kaqkunapas. 17 Janaq pachamanta jamuq yachaymi ichaqa runata tukuchin ch’uya sonqoman, thaj kausayta maskhaqman, llamp’u sonqoman, usqhaylla kasukuqman, ancha khuyapayakuqman, tukuy imapi allin kaqkunata ruwaqman, mana pimanpas sayapakuqman, mana iskay uyawanchu imatapas ruwaqman ima. 18 Chaymantapas chanin kay ruru mujutaqa maypichus thaj kausay kan chaypin t’akakun, thaj kausayta maskhaqkunaq allinninpaqtaqmi chayqa kanpas.
14-20 OCTUBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 PEDRO 1, 2
“Ch’uya kaychis”
(1 Pedro 1:14, 15) Kasukuq wawakunataq kankichis chayqa, amaña imaynan Diosta manaraq reqsishaspa munasqaykichisman jina kausarankichis chhaynatañachu kausaychis, 15 aswanpas wajasuqniykichis ch’uya Dios jina tukuy imapipas ch’uyatapuni kausaychis.
Jesuspa sacrificakusqanqa ancha sumaq regalon
5 Noqanchisri, ¿imaynatan rikuchisunman Jehová Diospa sutinta respetasqanchista? Imayna kausasqanchiswanmi. Jehová Diosqa munanmi ch’uya kananchista (leey 1 Pedro 1:15, 16). Chaymi payllata jatunchananchis tukuy sonqowantaq kasukunanchis. Qatikachasqaña kasunman chaypas, Diospa kamachikusqanman jinan kausananchis. Payta kasukuspan sutinta jatunchasun (Mat. 5:14-16). Diospa kamachikuyninkunaman jina kausaspan rikuchinchis Satanás llulla kasqanta. Juchasapa runakuna kasqanchisraykun mayninpi pantanchis, chaywanpas sonqomanta pesapakuspan kallpachakunchis millay ruwaykunata saqenanchispaq. Chhaynapin Diospa sutinta ch’uyanchanchis (Sal. 79:9).
(1 Pedro 1:16) Simin qelqapipunin nin: “Ch’uya kaychis, noqapas ch’uya kasqayrayku”, nispa.
¿Imaynatan kusirikuykunata ajllakusunman?
6 Diosmi kamachiwanchis: “Ch’uya kaychis, noqapas ch’uya kasqayrayku”, nispa (1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Diosqa munanmi adorayninchis ch’uya otaq limpio kananta (Deuteronomio 15:21). Sichus qhelli ruwaykunapi purisunman, maqakuq kasunman, supaypa atiyninwan ruwaykunapi participasunman chayqa, manan limpiochu kanman Diosta adorasqanchisqa (Romanos 6:12-14; 8:13). Jinaspapas chay jina kusirikuykunata ajllakusunman chayqa, manan Diosqa kusikunmanchu manataqmi chaskinmanchu adorasqanchista nitaq amigonchisñachu kanman.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(1 Pedro 1:10-12) Qankunapaq kaq Diospa ancha sumaq sonqo kayninmanta willaq profetakunapas maytapunin yachayta munaranku chay salvacionmantaqa, chaymi tapukuranku maskharanku ima. 11 Paykunaqa allintan estudiaranku paykunapi kaq santo espirituq willasqan jayk’aqchus ima tiempopichus Cristopi junt’akunan karan chayta, chay espiritun ñaupaqmantaña willaran imaynatachus Cristo ñak’arinan karan chayta, chay qhepaman imayna jatunchasqachus kanan karan chaytawan. 12 Ichaqa Diosmi paykunamanqa reparachiran kamachi jina imachus willasqankuqa mana paykunapaqchu kasqanta, aswanpas qankunapaq kasqanta; chay willasqankutan allin willakuykunata willaqkunaqa qankunaman willarasunkichis janaq pachamanta jamuq santo espirituq atiyninwan. Angelkunapas chaykunataqa yachaytapunin munashanku.
Santiagoq Pedroq qelqasqankumanta akllasqa yachachikuykuna
1:10-12. Ñawpa tiempopi profetakunan willarankuña hanaq pachapaq akllasqa cristianokunamanta, chay ancha allin yachachikuykunatan angelkunapas yachayta munaranku. Chay allin yachachikuykunan ichaqa hanaq pachapaq akllasqa cristianokuna rikhurimuqtinña allinta entiendekuran (Efes. 3:10). Chhaynaqa angelkuna hinayá “Diospa ukhu sonqontapas [otaq yachaynintapas]” allinta t’aqwisun (1 Cor. 2:10).
(1 Ped. 1:18, 19) Yachasqaykichis jina, qankunaqa manan ismupuq qolqewanchu ni qoriwanchu ñaupa taytaykichismanta chaskisqaykichis mana valeq kausaymantaqa librasqa karankichis, 19 aswanmi qankunaqa mana imanasqa ch’uya cordero jina Cristoq ancha valeq yawarninwan librasqa karankichis.
‘Cheqaq kayniykipin purisaq’
Qhelli piensaykuna ruwaykuna. Cheqaq kaqpi purishanallapaqqa limpion kausayninchis kanan (Is. 35:8; leey 1 Pedro 1:14-16). Bibliamanta yachaspaqa vidanchistan cambiaranchis Diospa kamachisqanman jina kausananchispaq. Wakinqa qhelli juchapi kausasqankutan saqepuranku. Ichaqa sichus mana cuidakusunchu chayqa, limpio kausasqanchistan qhellichasunman. ¿Iman chaypaq yanapawasun? Jehová Dios qowasqanchis regalopin piensananchis. ¡Payqa ancha munasqa wawanpa vidantan noqanchisrayku qoran! (1 Ped. 1:18, 19.) Sichus Jesuspa sacrificakusqanta yuyarishallasun chayqa, kallpachakusunmi kausayninchispi limpio kananchispaq.
Bibliata leenapaq
(1 Pedro 1:1-16) Jesucristoq apostolnin noqa Pedron qelqamushaykichis qankuna Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, Bitinia ladokunapi ch’eqerisqa kaqkunaman, arí, qankuna forastero jina kausaq ajllasqa kaqkunaman. 2 Yayanchis Diosmi qankunataqa ñaupaqmantaña imachus yachasqanman jina ajllarasunkichis, santo espirituwantaq ch’uyancharasunkichispas, chhaynapi kasukuq kanaykichispaq, Jesucristoq yawarninwan ch’aqchusqa kanaykichispaqwan. Qankunaman yapasqa kachun Diospa ancha sumaq sonqo kaynin, thaj kayninpas. 3 Jatunchasqa kachun Señorninchis Jesucristoq Diosnin Yayaqa, paymi ancha khuyapayakuq kayninpi wajmanta nacechimuwaranchis, chhaynapi Jesucristoq kausarimpusqanwan mana kuyuriq suyakuyniyoq kananchispaq, 4 mana ismuq, mana ima qhelliyoq, mana jayk’aq tukukuq herenciata chaskinanchispaqwan. Chayqa janaq pachapin qankunapaq waqaychasqa kashan, 5 arí, qankuna iñisqaykichisrayku Diospa atiyninwan cuidasqa kaqkunapaq; payqa cuidashasunkichis salvasqa kanaykichispaqmi, chay salvacionqa tukukuy tiempopin rikukunqa. 6 Chaychá qankunaqa anchata kusikushankichis, jinaña juj rato imaymana pruebakunaq ñit’isqan kashankichis chaypas; ichaqa kananpunin karan chaykunaqa, 7 chhaynapi iñiyniykichis allin probasqa kaqtin Jesucristoq rijurimunan tiempopi alabasqa, jatunchasqa, respetasqa kanaykichispaq; chaymantapas allin probasqa iñiyqa ninawan ch’uyayachisqa chinkapuq qorimantapas astawanraqmi valen. 8 Qankunaqa manaña jayk’aqpas Cristota rikurankichischu chaypas, munakunkichismi paytaqa ¿riki? Manaña kunanpas rikunkichischu chaypas, iñishankichismi paypiqa, anchatataqmi kusikushankichispas mana rimay atina ancha jatun kusikuywanraq ¿riki? 9 Iñiyniykichisrayku salvasqa kanaykichista allinta yachaspachá chhaynaqa kashankichis. 10 Qankunapaq kaq Diospa ancha sumaq sonqo kayninmanta willaq profetakunapas maytapunin yachayta munaranku chay salvacionmantaqa, chaymi tapukuranku maskharanku ima. 11 Paykunaqa allintan estudiaranku paykunapi kaq santo espirituq willasqan jayk’aqchus ima tiempopichus Cristopi junt’akunan karan chayta, chay espiritun ñaupaqmantaña willaran imaynatachus Cristo ñak’arinan karan chayta, chay qhepaman imayna jatunchasqachus kanan karan chaytawan. 12 Ichaqa Diosmi paykunamanqa reparachiran kamachi jina imachus willasqankuqa mana paykunapaqchu kasqanta, aswanpas qankunapaq kasqanta; chay willasqankutan allin willakuykunata willaqkunaqa qankunaman willarasunkichis janaq pachamanta jamuq santo espirituq atiyninwan. Angelkunapas chaykunataqa yachaytapunin munashanku. 13 Chayrayku yuyayniykichista allinta preparaychis allinta llank’anaykichispaq, allin yuyaywantaq tukuy imatapas ruwaychis, tukuy sonqowan suyakuychis Diospa ancha sumaq sonqo kaynintapas, chaytan qankunaqa chaskinkichis Jesucristo rijurimuqtin. 14 Kasukuq wawakunataq kankichis chayqa, amaña imaynan Diosta manaraq reqsishaspa munasqaykichisman jina kausarankichis chhaynatañachu kausaychis, 15 aswanpas wajasuqniykichis ch’uya Dios jina tukuy imapipas ch’uyatapuni kausaychis. 16 Simin qelqapipunin nin: “Ch’uya kaychis, noqapas ch’uya kasqayrayku”, nispa.
21-27 OCTUBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 PEDRO 3-5
‘Tukuy imaymanaq tukukuyninqa cercapiñan kashan’
(1 Pedro 4:7) Ñataq tukuy imaymanaq tukukuynin cercapiña kashan chayqa, allin yuyaywan kausaychis, listollapuni kashaychis Diosmanta mañakunaykichispaqpas.
“Makilla kaychis Diosmanta mañakunaykichispaq”
TUTANTIN llank’aq runan nirqan: “Illarimunanña kashaqtinmi aswan sasa rikch’ashaqlla kay”, nispa. Chay hinatan nillankutaq tutapi rikch’ashaqlla kaq runakunapas. Cristianokunapas chayman rikch’akuq tiempopin tarikushanchis. Saqraq kamachisqan laqhayaq millay pachan tukukunanpiña kashan, chayraykun ñoqanchisqa rikch’ashaqlla kashananchis (Rom. 13:12). ¡May llakikunapaqchá kanman illarimunanña kashaqtin puñurapusunman chayqa! Chaymi “allin yuyayniyoq” kananchis, hinaspapas ‘makilla kashananchis Diosmanta mañakuspa’ (1 Ped. 4:7).
(1 Pedro 4:8) Astawanqa tukuy sonqowan munanakuychis. Munakuyqa askha juchakunatan pampachan.
w99-S 15/4 22 párr. 3
¿Imaynatan Diosta serviyniykipi allin kanaykipaq kallpachakushallawaq?
Chaymantapas apóstol Pedro munakuywan yuyaychawasqanchistan kasukunanchis, niranmi: “Ñataq tukuy imaymanaq tukukuynin cercapiña kashan chayqa, allin yuyaywan kausaychis, listollapuni kashaychis Diosmanta mañakunaykichispaqpas. Astawanqa tukuy sonqowan munanakuychis. Munakuyqa askha juchakunatan pampachan”, nispa (1 Pedro 4:7, 8). Llapanchismi juchasapa kanchis, chaymi sonqonchispi yuyayninchispi saphichakunman ima mana allinpas, jinaspataq urmachiwasunman. Satanasqa yachanmi juchasapa kasqanchista, chaywanmi payqa t’aqanachiyta munawanchis chhaynapi atipawananchispaq. Chaymi pipas noqanchis contra juchallikunman chayqa, manan phiñakunanchischu aswanpas munakuywan pampachanakunanchis noqanchis pura ajinapin mana ‘Saqramanpas campotaqa qonsunchu’ t’aqanachiwananchispaq (Efesios 4:25-27).
(1 Pedro 4:9) Chaymantapas ama rimapakuspalla jujkuna-jujkunawan sumaqta chaskiykunakuychis.
Jujkuna-jujkunawan sumaqta chaskinakusun
2 Apóstol Pedroqa ‘jujkuna-jujkunawanmi sumaqta chaskiykunakuychis’, nispan niran (1 Ped. 4:9). Arí, chay hermanokunaqa tukuy sonqowanmi sumaqta chaskinakunanku karan. Chaymantapas, paykunaqa reqsinakurankutaq chayqa astawanraqmi chhaynata chaskinakunanku karan. ¿Imaynatan paykunata yanaparan chhayna sumaq sonqo kasqanku?
3 Astawanmi jujllachanakuranku. Yaqapaschá jayk’aqllapas chay pasarasunki. Pipas wasinman invitawaqtinchisqa sumaqtan chaypi pasarinchis ¿riki? Noqanchis juj hermanokunata invitaqtinchispas astawanmi paykunawan reqsinakunchis ¿riki? Rikusqanchis jina, jujkunawan sumaqta invitarinakuyqa jujllamanmi tukuchiwanchis. Apóstol Pedroq tiemponpipas astawanraqmi chayta ruwananku karan. Noqanchispas ‘tukukuy p’unchaykunapitaq’ kashanchis chayqa, astawanraqmi jujllachanakunanchis (2 Tim. 3:1).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(1 Pedro 3:19, 20) Chaymantataq preso kashaq espiritukunata predicaq riran, 20 paykunaqa manan kasukurankuchu Noepa tiemponpi Dios pacienciawan suyakushaqtin, chay tiempopin arcapas ruwakusharan, chay arcapin pisi runakunalla unumanta librasqa karanku, arí, pusaq almakunallan librasqa karanku.
Leeqkunaq tapukusqan
¿Ima ninantan Biblia nin: “[Jesusqa] preso kashaq espiritukunamanpas rispa willamurqan”, nispa? (1 Ped. 3:19)
▪ Pedroqa rimasharqan ‘arcata Noé wakichishaqtin Dios pacienciawan suyashasqan’ tiempopi ‘mana kasukuq’ espiritukunamantan (1 Ped. 3:20). Chay espiritukunaqa Satanasta qatikuspa Diospa contranpi hatariq angelkunan karqanku. Paykunamantan Judas qelqallarqantaq: “Hinallataq qallariypi munayniyoq kasqankuwan mana contentakuq angelkunatapas wiñaypaq watasqata laqhayaq ukhupi hatun taripay p’unchaypaq Diosqa waqaychashan, hanaq pacha tiyanankuta saqepusqankurayku”, nispa (Jud. 6).
¿Ima huchapin urmarqanku chay angelkuna Noepa tiemponpi? Runaman tukuspan kay Hallp’aman uraykamurqanku hinan munasqanku warmikunata akllakuspa paykunawan qhelli huchapi kawsarqanku. Diosqa manan chay ruwanankutaqa munarqanchu (Gén. 5:2; 6:2, 4). Chay millay mana kasukuq angelkunatan Diosqa paypa churakusqan p’unchaypi wañuchinqa. Chaykaman kunan, Judaspa nisqan hina “laqhayaq ukhupi” hina kashanku.
¿Hayk’aqmi Jesús ‘preso kashaq espiritukunaman’ predicarqan? Pedroq nisqan hina, chayqa karqan Jesús ‘espiritupi kawsarichimpusqa’ kasqan qhepamanmi (1 Ped. 3:18, 19). Chay tiempopaqqa manaraqmi apóstol Pedro ñawpaq kaq cartanta qelqasqaraqchu. ¿Imaynapin paykunaman predicarqan? Jesusqa kawsarimpusqan qhepamanmi millay espiritukunaman predicarqan otaq willarqan castigasqa kanankuta. Espiritukunaman predicaspaqa manan allin willakuytachu willarqan, aswanmi willarqan huchachasqa kanankumanta (Jon. 1:1, 2). Jesusqa allin iñiyniyoq kasqanwan, wañupunankama hunt’aq kasqanwan, kawsarimpusqanwan iman rikuchirqan Saqrata atipasqanta, chaymi pay chay espiritukunaman chay willakuyta aparqan (Juan 14:30; 16:8-11).
Jesusqa hamuq tiempopin Satanasta mana kasukuq angelkunatawan cadenawan wataspa chinkay-chinkay ukhuman wikch’uykunqa (Luc. 8:30, 31; Apo. 20:1-3). Chay p’unchay chayamunankaman chay espiritukunaqa laqhayaq ukhupi hina kanqaku. Chay qhepamantaqmi llapallanku wañuchisqa kanqaku (Apo. 20:7-10).
(1 Pedro 4:6) Chaymantapas allin willakuykunaqa wañusqakunamanwanmi willasqa karan, chhaynapi runakunaq imaynachus qhawarisqanman jinaña juzgasqa kanku chaypas, Diospa qhawarisqanman jina paypa espiritunwan pusachikuspa kausanankupaq.
Santiagoq Pedroq qelqasqankumanta akllasqa yachachikuykuna
4:6. ¿Pikunan karanku allin willakuykunata uyariq ‘wañusqakuna’? Manaraq allin willakuykunata uyarishaspa ‘mana chanin kayninkupi huchankupi wañusqa’ kaqkunan karan, paykunaqa manan allinpichu kasharanku Dioswan, paypa qhawarinanpaqqa wañusqa hinan karanku (Efe. 2:1). Diosmanta allin willakuykunata uyarispa chayman hina kawsaspañan Diospaqqa kawsariyta qallariranku.
Bibliata leenapaq
(1 Pedro 3:8-22) Wayqe-panaykuna, llapaykichis juj yuyaylla kaychis, qankunapura llakipayanakuychis, wayqe-panantin jina munanakuychis, tukuy sonqowan khuyapayanakuychis, k’umuykukuqtaq kaychispas. 9 Amapuni mana allinmantaqa mana allinllawantaq pagaychischu, amallataq k’amisuqniykichistapas k’amiychischu. Aswanpas bendicionta paykunamanqa qoychis, chayta ruwanaykichispaqpunin qankunaqa wajasqa karankichis, chhaynapi qankunapas bendicionta chaskinaykichispaq. 10 “Pipas kausayta munakuqqa kusisqa kausaytapas munaqqa, mana allin rimaymanta qallunta allinta cuidakuchun, simintapas cuidakuchun ama ima engañotapas rimananpaq. 11 T’aqakuchun mana allin kaqmantapas, imachus allin kaqtataq ruwachun; thaj kayta maskhachun, kallpachakuchuntaq chay thaj kayta ama chinkachinanpaq. 12 Jehová Diospa ñawinqa allin kausaq runakunatan qhawashan, paykunaq rogakusqankutan ninrinpas uyarishan. Ichaqa mana allin ruwaqkunaq contranpin Jehová Diosqa kashan.” 13 Tukuy sonqowanchus allin kaqkunata ruwankichis chayqa, ¿pitaq ima mana allintapas ruwasunkichisman? 14 Ñak’ariwaqchisña allin kaqta ruwasqaykichisrayku chaypas, kusisqa kaychis. Ichaqa aman manchakunkichischu imatachus runakuna manchakunku chaytaqa, amataq llakipakunkichispaschu. 15 Aswanpas sonqoykichispi niychis: “Criston Señorqa, ch’uyan payqa”, nispa. Chaymantapas listollapuni kashaychis pipas suyakuyniykichismanta tapukuqtinqa chayman kutichinaykichispaq, ichaqa llamp’u sonqowan ancha respetowan iman chaytaqa ruwankichis. 16 Allin concienciawanpuni kausaychis, chhaynapi imataña runakuna qankuna contra rimanqaku chaypas, Cristota qatikuspa allinta kausasqaykichisrayku contraykichispi rimaqkunaqa p’enqaypi qhepanankupaq. 17 Diospa munayninchus kanman chayqa, allinmi qankunapaqqa kanman allin kaqkunata ruwaspa ñak’ariy, mana allin kaqkunata ruwaspa ñak’ariymantaqa. 18 Cristopas juj kutillatan wañuran juchata chinkachinanpaq, arí, chanin runan mana allin runakunarayku wañuran, chhaynapi Diosman pusanasuykichispaq. Payqa aycha cuerpopin wañuran, espíritu cuerpopitaq kausarichisqa karan. 19 Chaymantataq preso kashaq espiritukunata predicaq riran, 20 paykunaqa manan kasukurankuchu Noepa tiemponpi Dios pacienciawan suyakushaqtin, chay tiempopin arcapas ruwakusharan, chay arcapin pisi runakunalla unumanta librasqa karanku, arí, pusaq almakunallan librasqa karanku. 21 Chay pasasqanqa bautismowanmi tupan. Bautismon kunanqa qankunatapas Jesucristoq kausarimpusqanwan salvashasunkichis. Bautismoqa manan aychapi qhellita chinkachiychu, aswanpas Diosmanta allin concienciata mañakuymi. 22 Payqa janaq pachatan ripuran, kunantaq Diospa paña ladonpi kashan; paymanmi k’umuchisqa karan angelkunapas, autoridadkunapas, atiyniyoq kaqkunapas.
28 OCTUBRE-3 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 PEDRO 1-3
“Makilla suyakushasun Jehová Diospa p’unchaynin chayamunanta”
(2 Pedro 3:9, 10) Wakinña piensanku Jehová Dios unaymanta promesanta junt’ananpaq chaypas, manan payqa unaymantachu junt’anqa, aswanmi payqa qankunawan pacienciakushan; chaymantapas payqa manan munanchu pipas wañunantaqa, aswanmi munan lliupas juchankumanta pesapakunanta. 10 Jehová Diospa p’unchayninqa suwa jinan jamunqa, chaypin cieloqa manchay kunununuywan tukupunqa, qallariy kaqkunapas sinchita rupharispan unuyapunqa, kay pachapas chaypi imaymana ruwasqakunapas sut’iman orqosqan kanqa.
w06-S 15/12 27 párr. 11
Jehová Diosmi ‘justiciata ruwanqa’
11 Jesusmi niran: “[Jehová Diosqa] mana suyachikuspan justiciata ruwapusunkichis”, nispa. ¿Imaninantan nisharan? Jehova Diosqa pacienciakuqmi, ichaqa chaywanpas tiempollanpi usqhaylla mana allin runakunata chinkachinqa (Lucas 18:7, 8; 2 Pedro 3:9, 10). Noepa tiemponpi mana chanin runakunaqa jatun parapin usqhaylla ch’usaqyachisqa karanku. Lotpa tiemponpipas janaq pachamanta nina paran millay runakunata chinkachiran. Jesusmi niran: “Chhaynallataqmi kanqa runaq Churinpa rikuchikunan p’unchaypipas”, nispa (Lucas 17:27-30). Arí, millay runakunaqa ‘qonqayllan ch’usaqyachisqa kanqaku’ (1 Tesalonicenses 5:2, 3). Chhaynaqa kay tiempopipas Jehová Diosqa tiempollanpin usqhaylla Satanasta millay runakunatapas ch’usaqyachipunqa.
(2 Pedro 3:11, 12) Tukuy chaykunaqa chhayna unuyachisqataq kanqa chayqa, allinta piensaychis imayna runachus kanaykichis chaypi; qankunaqa ch’uyata kausaq runakunan kanaykichis, Dios sonqo runakuna jinataqmi imatapas ruwanaykichis. 12 Chaymantapas ama qonqaspa makilla suyashaychis Jehová Diospa p’unchaynin chayamunanta, chaypin cieloqa nina rauraywan kanaykusqa kanqa, qallariy kaqkunapas sinchita rupharispan unuyapunqa.
w06-S 15/12 19 párr. 18
Jehová “Diospa jatun p’unchayninqa qayllaykamushanñan”
18 Apóstol Pedro niran: “Ama qonqaspa makilla suyashaychis Jehová Diospa p’unchaynin chayamunanta”, nispa. ¿Imaynatan makilla suyakusunman? Chaypaqqa ‘ch’uyata kausaq runakunan kananchis, Dios sonqo runakuna jinataqmi imatapas ruwananchis’ (2 Pedro 3:11, 12). Tukuy chaykunata ruwanapaq kallpachakuymi yanapawasun Jehova ‘Diospa jatun p’unchayninta’ kusisqa suyananchispaq. Griego simipi “ama qonqaspa makilla suyashaychis” nisqanqa nikullanmantaqmi “phawachiy”, nispa. Manan noqanchisqa Jehová Diospa p’unchaynin usqhaylla chayamunanpaq phawachiyta atisunmanchu. Ichaqa Jehová Diospaq tukuy yuyay llank’ashallasun chayqa manan reparasunpaschu tiempoq pasasqanta (1 Corintios 15:58).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(2 Pedro 1:19) Chayraykun profetizasqa simipiqa astawanraq iñinanchis. Chaymi qankunaqa laqhayaq ukhupi, sonqoykichis ukhupi k’anchaq mecherota jina chaytaqa qhawanaykichis, p’unchay illarimunankama, pacha paqariy ch’askapas lloqsimunankama.
w08-S 15/11 22 párr. 2
Santiagoq Pedroq qelqasqankumanta akllasqa yachachikuykuna
1:19. ¿Pin ‘pacha paqariy ch’aska’? ¿Jayk’aqmi lloqsimuran, imaynapin yachanchis chay simikuna junt’akusqanta? Jesucriston rey kananpaq churasqa qhepaman ‘pacha illarimuy’ ch’aska kapuran (Apo. 22:16). 1914 watapin Jesúsqa “lloqsimuran” ajllasqa Rey jina, tukuyta kamachinanpaq, ajinapin allin tiempota qallarichiran. Pedron rikuran Jesusta jujnirayman tukusqanta, chaymi rikuchiwanchis Jesús Rey jina atiyniyoq kasqanqa cheqaqpuni kasqanta, Diospa promesankuna junt’akunanpuni kasqantapas (Mar. 9:1-3). Sichus chaykunapi yuyaykusun chayqa, llanllarinqan sonqonchis reparasuntaqmi pacha illarimuy ch’aska lloqsimusqanta.
(2 Pedro 2:4) Diosqa castigaranmi juchallikuq angelkunatapas, chaymi payqa paykunata “Tártaro” nisqaman wijch’uykuspa chay sinchi laqhayaq ukhupi cadenakunawan jap’iykachiran, chaypin wisq’arayanqaku juzgasqa kanankukama.
Santiagoq Pedroq qelqasqankumanta akllasqa yachachikuykuna
2:4. ¿Imataq “laqhayaq ukhupacha[ri]”? ¿Hayk’aqmi millay angelkunata chayman wikch’uyuranku? Bibliaq qelqakusqan rimaypi “laqhayaq ukhupacha” nisqa simiqa “Tártaro” ninmi. Chayqa manan maypipaschu kashan, nitaqmi runakunachu chaypi kashan, aswanmi chayta nikun mana kasukuq angelkunaq yuyaynin tutayaqpi hina kasqanta. Paykunaqa manan entiendenkuchu Diospa ima yuyaykusqantapas. Chay angelkunapaqqa manan ima suyakuypas kanchu. Noepa tiemponpiraqmi Diosqa chay mana kasukuq angelkunaq yuyayninta tutayachiran, chhaynallan kanqaku chinkachisqa kananku p’unchay chayamunankama.
Bibliata leenapaq
(2 Pedro 1:1-15) Jesucristoq kamachin apostolnin noqa Simón Pedron qelqamushaykichis qankuna noqayku jina ancha allin iñiyta chaskiqkunaman. Chaytaqa chaskiranchis Diosninchispas salvawaqninchis Jesucristopas chanin kasqankuraykun. 2 Diosmanta Señorninchis Jesusmantawan allinta yachasqaykichisrayku qankunaman yapasqa kachun Diospa ancha sumaq sonqo kaynin thaj kayninpas. 3 Diosmi atiyninwan tukuy ima necesitasqanchista qowanchis pay sonqo kausananchispaq, chaytaqa qowanchis paymanta allinta yachasqanchisraykun. Paymi noqanchistaqa wajamuwaranchis lliflli kayninwan may sumaq sonqo kasqanwan ima. 4 Chaykunaraykun payqa ancha valorniyoq jatun promesakunatapas ruwawaranchis, chhaynapi Dios jina espiritukuna kananchispaq; chaymantapas, chaykunataqa qowaranchis kay ismusqa pachamanta lloqsimusqanchisraykun; kay pachaqa mana allin munapayaykunawanmi ismusqa kashan. 5 Chayrayku qankunaqa tukuy atisqaykichista kallpachakuspa iñiyniykichisman yapaychis sumaq sonqo kayta, sumaq sonqo kaymantaq yachayta, 6 yachaymantaq cuerpo kamachiq kayta, cuerpo kamachiq kaymantaq aguantaq kayta, aguantaq kaymantaq Dios sonqo kayta, 7 Dios sonqo kaymantaq wayqe-panantin jina munanakuyta, wayqe-panantin jina munanakuymantaq munakuq kayta. 8 Chaykunachus qankunapi kanqa, chaykunawan junt’aykusqataqchus kankichispas chayqa, manan chiriyapunkichischu, manataqmi mana ruruq sach’a jinachu kankichispas, aswanpas Señorninchis Jesucristomanta allinta yachasqaykichisman jinan imatapas ruwankichis. 9 Pipas chaykunata mana rikuchishanmanchu chayqa, ñausan kashanman, manachá k’anchaytapas rikuyta munashanmanchu, qonqapushanmanchá juchankunata Diospa limpiasqantapas. 10 Chayrayku, wayqe-panaykuna, tukuy atisqaykichista ruwaychis Diospa wajasqankuna ajllasqankuna ukhullapi kashanaykichispaq, chaykunatachus ruwashallankichis chayqa, manan jayk’aqpas urmankichischu. 11 Chaymantapas, chaykunata ruwankichis chayqa, qankunapaqqa kicharayasqan kanqa salvawaqninchis Señor Jesucristoq wiñay-wiñaypaq gobiernonman jaykunaqa. 12 Chayraykun noqaqa listollapuni kashasaq chaykunata qankunaman yuyarichinaypaq, chaykunamanta allintaña yachankichis chaypas, yachasqaykichis cheqaq yachachikuypipas allin tajasqaña kashankichis chaypas. 13 Qhawarisqayman jinaqa, noqaqa allintan ruwashani kay karpapi kashanaykama qankunaman chaykunata yuyarichispayqa. 14 Noqaqa yachanin kay karpataqa qechuwanankuña kananta, chaytaqa Señorninchis Jesucristopas sut’itan willawaran. 15 Noqaqa tukuy atisqaytan ruwasaq chaykunata yuyarichinaypaq, chhaynapi ripuqtiyqa qankunallamanta llapa chaykunata yuyarinaykichispaq.