20 capítulo
Jehová Diospa p’unchayninta makilla suyakusun
1. ¿Imaynan sientekuranki kay pachapi millay kawsay tukupunanta yachaspa?
CHAYLLARAQ Bibliamanta yachashaspaykin yacharanki Jehová Diospa munayninman hina Hallp’antin paraisoman tukupunanta. Chay mosoq pachapiqa manañan kanqañachu maqanakuykuna, suwakuykuna, wakcha kay, onqoykuna, ñak’ariykuna nitaq wañuypas. Wañupuqkunapas kawsarinpunqan. ¡Ancha sumaqchá kanqa chay kawsayqa! 1914 watapi Cristo atiyta chaskispa kamachikuyta qallarisqan, chaymantapacha p’uchukay p’unchay qallarisqanpiwanmi rikuchin chay saminchaykuna kayllapiña kasqanta. Chay p’uchukay p’unchaykuna tukupuqtinmi kay pachapi millay kawsayta Jehová Dios ch’usaqyachinqa prometesqanman hinataq mosoq kawsayta qallarichinqa.
2. ¿Iman Jehová Diospa ‘p’unchaynin’?
2 Chay millay kawsaypa tukukapunan tiempotan Biblia sutichan: Jehová Diospa ‘p’unchaynin’, nispa (2 Pedro 3:10). ‘Diospa k’arak phiñakusqan p’unchayqa’ Satanaspa munaynin ruwaqkuna contran (Sofonías 2:3), chay p’unchaymi tukupunqa ‘Tukuy-atiyniyoq Diospa hatun taripay p’unchayninpi hatun maqanakuypi [...,] hebreo rimaypin “Armagedón”’, nispa sutichakun. Chay maqanakuypin ‘kay pachantinpi tiyaqkunaq reyninkuna’ wañuchisqa kanqaku (Apocalipsis 16:14, 16). Qanri, ¿rikuchishankichu kawsayniykipi Jehová Diospa ‘p’unchaynin’ qayllaykamusqanpi iñisqaykita? (Sofonías 1:14-18; Jeremías 25:33.)
3. a) ¿Hayk’aqmi Jehová Diospa p’unchaynin chayamunqa? b) ¿Imaraykun allin ‘chay p’unchaymanta chay horamantawan’ Jehová Diospa mana willasqan?
3 Bibliaqa manan willanchu ima p’unchaypin ch’usaqyachinqa Jehová Diospa akllasqan Jesucristo kay pachapi Satanaspa munaynin ruwaqkunata. Jesusmi niran: “Chay p’unchayta chay horatawanmi ichaqa mana pipas yachanchu, manan hanaq pachapi kaq angelkunapas, manallataq Churipas, aswanpas Yayallan”, nispa (Marcos 13:32). Jehová Diosta mana munakuq runakunaqa chay p’unchay manaraq chayamunanta yuyaykuspan munayninkutaraq ruwanqaku. Payta munakuqkunan ichaqa chay p’unchaypi mana yuyaykuspa tukuy sonqowan Diospa munayninta ruwanqaku (Salmo 37:4; 1 Juan 5:3).
4. ¿Ima nispan Jesús anyaran?
4 Jehová Dios munakuqkunatan Jesús khaynata anyan: “Manan yachankichischu hayk’aqchus chaykuna kanantaqa, chayrayku cuidakuychis, makilla kashaychis”, nispa (Marcos 13:33-37). Chaymantapas imayna p’unchaykunapi kasqanchista mana qonqananchispaqmi anyawallanchistaq ama mikhunamanta, ukyanamanta, ‘kay kawsaypa llakichikuyninmanta’ sinchita llakikunapaq (Lucas 21:34-36; Mateo 24:37-42).
5. Apóstol Pedro willasqan hina, ¿imakunan kanqa Jehová Diospa p’unchayninpi?
5 Apóstol Pedropas yuyaychawallanchistaqmi “Diospa p’unchaynin chayamunanta makillaña suyaspa [kawsananchispaq]. Chay p’unchaymi hanaq pachaqa ninawan kanaykusqa tukukapunqa, chaypi lliw kaqkunapas rawrarispan unuyapunqa”. Hallp’api llapa kamachikuqkunan —otaq ‘hanaq pacha’— chaypi tiyaq millay runakunapiwan —otaq ‘kay pacha’— wañuchisqa kanqaku, chinkapunqataqmi “chaypi lliw kaqkunapas” otaq runakunaq millay yuyaykuynin ruwayninpas, chaykunaqa Diosmanta karunchakuspa kawsayninkun, mana allin ruwayninku, qolqe sonqo kayninkupiwan. Chaykunaq rantinpin ‘mosoq hanaq pacha [Diospa Reinon] mosoq hallp’a pachapiwan [Diospa munayninman hina kawsaq runakuna]’ kapunqa, chaypiqa “tukuy imapas chaninkaman kanqa” (2 Pedro 3:10-13). Chay musphana ruwaykunaqa qonqayllamantan qallarinqa, mana yachasqanchis p’unchaypi mana yachasqanchis horapi (Mateo 24:44).
Makilla kashasun imaymana sucedesqanman
6. a) ¿Maykaman ñawpa tiempo judiokunapi hunt’akuran qatikuqninkunaq tapukuyninman Jesuspa kutichisqan? b) ¿Jesuspa kutichisqan mayqen profeciakunan hunt’akuran 1914 watamantapacha?
6 Yachananchismi p’uchukay tiempopi imakuna kananmanta, chaymi reparasun p’uchukay tiempopi otaq millay kawsaypa ‘p’uchukayninpi’ kasqanchista. Kaytan yuyarinanchis, Mateo 24:3 textopi qatikuqninkunaq tapukuyninman Jesuspa kutichisqanmi 4-22 versiculokunapi kashan, chaymi pisillapi hunt’akuran judiokunaq tiemponpi 33 watamanta 70 watakama. Ichaqa 1914 watapi Cristo ‘kutimuqtinmi [“presencia”, NM]’ kay millay kawsaypa ‘p’uchukapuyninpas’ qallariqtinmi aswantaqa chay profecía hunt’akuran. Mateo 24:23-28 textopin willan 70 watamanta Cristoq qayllaykamunankama imakuna sucedenanta. Mateo 24:29–25:46 textokunapitaq willan p’uchukay p’unchaykunapi imakuna sucedenanmanta.
7. a) ¿Imaraykun makilla kashananchis tukuy imaymana sucedesqanman? b) 1914 watamantapacha profeciakuna imayna hunt’akusqanta yachanapaq parrafoq qatimuqnin tapuykunaman kutichiy.
7 Llapanchismi makilla kashananchis kay pachapi tukuy imaymana sucedesqanman runakuna imayna kawsasqanmanwan. Sichus chaykunata Bibliapi profeciakunawan tupachisun chayqa makillan kasun Jehová Diospa p’unchayninman, chaymantapas aswan allin wakichisqan kasun chay p’unchay qayllaykamusqanmanta runakunaman sut’inchanapaq (Isaías 61:1, 2). Chaykunapi yuyaykuspa, Mateo 24:7; Lucas 21:10, 11 textokunapi kaq profeciakunaman hina qatimuq tapukuykunata kutichiy.
¿Imaynatan 1914 watamantapacha musphanapaq hinaraq hunt’akuran ‘llaqtakuna huk llaqtakuna contra maqanakunanmanta, suyukunapas suyukuna contra sayarinanmanta’ profecía? ¿Ima maqanakuykunan karan chaymantapacha?
¿Ima onqoymi 1918 watapi wañuchiran I Guerra Mundial nisqamanta aswan askha runakunata? Medicokuna imaymana yachaykunapiña ñawparishanku chaypas, ¿ima onqoykunan millonninpi runakunata wañuchishallan?
Ñawpaq siglopi ciencia nisqapi imaymana yachaykunaña rikhurimuran chaypas, ¿maykaman runakuna ñak’arishanku mikhuykunaq pisiyapusqanwan?
2 Timoteo 3:1-5, 13 textopiqa manan ñawpaqmantapacha chhayna kawsay kasqanmantachu willan, aswanmi kay p’uchukay tiempoq tukukuyninpi chhayna kawsay kananmanta, ¿imaynapin yachanchis chhayna kasqanta?
Runakunata t’aqakusqan
8. a) Mateo 13:24-30, 36-43 textopi willasqan hina, ¿millay kawsay tukukapunan tiempopi ima sucedenanmantan Jesús willallarantaq? b) ¿Ima ninanmi Jesuspa rikch’anachiy ruwasqan?
8 Millay kawsay tukukapunan tiempopi huk ruwaykuna sucedenanmantan Jesús willallarantaq. Hukninqa ‘hanaq pacha qhapaqsuyu wawakunata’ ‘Saqraq wawankunamanta’ t’aqakusqanmi. Chaytan Jesús willaran huk awqa trigo chakraman mana valeq qorata t’akasqan rikch’anachiypi. Hanaq pachapaq akllasqa cheqaq cristianokunan ‘trigoman’ rikch’akun. ‘Saqraq wawankunataq’ ‘chirisuelaman [otaq mana valeq qoraman]’, paykunaqa cristiano kayku ninkun, ichaqa Saqraq kamachikusqan pachamanmi k’askakunku. Paykunatan t’aqakushan ‘hanaq pacha qhapaqsuyu wawakunamanta’ chaymantataq wañuchisqa kanqaku (Mateo 13:24-30, 36-43). ¿Ñachu t’aqakunña chay runakunata?
9. a) ¿Pikunatan t’aqakuran I Guerra Mundial tukusqan qhepaman? b) ¿Ima ruwasqankupin hanaq pachapaq akllasqa cristianokuna rikuchiranku Diospa Reinonpa cheqaq kamachinkuna kasqankuta?
9 I Guerra Mundial qhepatan cristiano kayku niqkunata iskaypi t’aqakuran: (1) cristianon kayku niq religionpi umalliqkunata qatikuqninkunatawan, paykunan tukuy sonqonkuwan Sociedad de Naciones (kunanqa Organización de las Naciones Unidas nisqan) nisqaman q’emiykuranku sapankankuña suyunkuta munakuranku chaypas, (2) chay maqanakuy kasqan qhepaman cheqaq cristianokunata, paykunaqa manan kay pachapi suyukunatachu yanapakuranku aswanmi Diospa Reinonta tukuy sonqowan q’emiykuranku (Juan 17:16). Chay qhepakaq t’aqan Hallp’antinpi ‘qhapaqsuyumanta [otaq reinomanta] allin willakuykuna’ predicayta qallarisqankuwan rikuchiranku Diospa Reinonpa cheqaq kamachinkuna kasqankuta (Mateo 24:14). ¿Imakunan karan chay ruwasqankumanta?
10. ¿Pikunatan ñawpaqta huñukuran Reinomanta predicaywan?
10 Ñawpaqtaqa santo espirituwan akllasqa cristianokunatan huñukuran Cristowan kuska Reinopi kamachikamunankupaq. Hallp’antinpiña ch’eqerisqa kasharanku chaypas huk llaqtallamanmi huñusqa karanku. Chay cristianokuna hukpaqkama sellasqa kananku p’unchayqa ñan qayllaykamushanña (Apocalipsis 7:3, 4).
11. a) ¿Pikuna huñuypin kunankama llank’akushan, mayqen profeciaman hinan chayta ruwakushan? b) ¿Imatan rikuchin chay profeciaq hunt’akusqan?
11 Chay qhepamanmi Umalliq Cristoq yanapayninwan “ancha askha runakunata [...] llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, llaqtakunamanta, tukuy rimaykunamantawan” huñukuran. Paykunan kanku ‘wak ovejakuna’, paykunan “manchay ñak’ariymanta” qespichisqa kaspa Diospa mosoq pachanman haykunqaku (Apocalipsis 7:9, 14; Juan 10:16). Diospa Reinonmanta predicayqa manan sayanqachu p’uchukay p’unchay chayamunankama. Millonninpi kaq wak ovejakunamanta ancha askha runakunan akllasqa cristianokunata tukuy sonqowan yanapashanku Reinomanta predicaypi. Chay willakuykunaqa llapa suyukunapin uyarikushan.
¿Imakunaraqmi ñawpaqta sucedenqa?
12. ¿Maykamaraqmi predicakunqa manaraq Jehová Diospa p’unchaynin chayamushaqtin?
12 Ñawpaqpi yachasqanchismi rikuchiwanchis p’uchukay p’unchaypa tukukuynin qayllaykamusqanta Jehová Diospa p’unchayninpas kayllapiña kasqanta. Ichaqa chay manchakuna p’unchay manaraq chayamushantin, ¿kanraqchu huk profeciakuna hunt’akunanpaq? Arí, kanraqmi. Ñawpaqtaqa, predicaymi hunt’akunanraq, chay predicakusqanwanmi yachakunqa pikunan Reinota q’emiykunqaku pikunataq mana, chayta. Wakin llaqtakunapi ñawpaqta sinchitaña watan-watan hark’akuranku chaypas kunanqa askha Testigokunañan yapakushan. Askha runakuna allin willakuykunata manaña uyarikuyta munankuchu chaypas predicasqanchiswanmi rikuchishanchis Jehová Diospa khuyapayakuyninta. Chhaynaqa, ¡ñawpaqllaman purisun! Jesusqa sut’intan niran predicay tukupuqtin p’uchukay chayamunanta.
13. 1 Tesalonicenses 5:2, 3 textopi nisqan hina, ¿iman hunt’akunanraq kashan, ichaqa imatan ñoqanchis yachanchis?
13 Hinaspapas kay importante profecian hunt’akunanraq kashan: “Runakunan nishanqaku: Thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis, nispa. Chayllamanmi qonqaylla manchay wañuray paykunata hap’inqa, imaynan onqoq warmita wachakuy nanay qonqaylla hap’in hinata, manataqmi ayqeytaqa atinqakuñachu” (1 Tesalonicenses 5:2, 3). Ichaqa manaraqmi yachanchischu chay profecía imayna hunt’akunanta. Chaywanqa manan nisunchu, kamachikuqkunan sasachakuykunata allicharunku nispaqa. Jehová Diospa p’unchayninta suyakuqkunaqa yachanqakun chay rimasqanku qhepallaman wañuy qonqaylla chayamunanta, chayraykun mana chay rimaykunawan q’otuchikunqakuchu.
14. ¿Imakunan sucedenqa manchay ñak’ariy tiempopi? willay qayllallamanta.
14 Manchay ñak’ariy qallariqtinqa kamachikuqkunan Hatun Babilonia —teqsimuyuntinpi pantasqa religionkuna— contra hatarinqaku hinaspan ch’usaqman tukuchipunqaku (Mateo 24:21; Apocalipsis 17:15, 16). Chay qhepamanmi kay pachapi kamachikuqkuna Jehová Diospa kamachikuyninta q’emiykuqkuna contra sayarinqaku, chayllamanmi Jehová Diospa phiñakuynin rawrarinqa chay kamachikuqkuna contra hinallataq paykunata q’emiykuqkuna contra, hinaspan llapallankuta wañuchinqa. Chay manchay ñak’ariy p’unchayqa Armagedón nisqapin tukupunqa. Chay qhepamanmi Satanasta supayninkunatawan chinkay-chinkay ukhuman wikch’uykunqa, manañan runakunata pantachiyta atinqakuchu. Chhaynapin Jehová Diospa p’unchaynin tukupunqa, chay p’unchaypin sutin hatunchasqa kanqa (Ezequiel 38:18, 22, 23; Apocalipsis 19:11–20:3).
15. Jehová Diospa p’unchayninqa karupiraqmi kashan, nispa yuyaykuspaqa mana yuyayniyoqmi kasunman, ¿imarayku chayta ninchis?
15 Kay millay pachaq tukukuyninqa Jehová Diospa yuyaykusqan p’unchaypipunin chayamunqa. Manan qhepatachu chayamunqa (Habacuc 2:3). Kayta yuyarisun, 70 watapi J.h.q. Jerusalén llaqta thunichisqa kanan p’unchayqa qonqayllan chayamuran mana ima peligropas kananta yuyaykushaqtinku. ¿Ñawpa tiempopi Babilonia llaqtari? Chay llaqta allichachaq perqakunayoq kasqanta, atiyniyoq llaqta kasqantawan qhawarispan runakunaqa mana manchakuspa tiyaranku, ichaqa huk tutallapin urmayapuran. Chhaynallataqmi kay millay pachapas qonqaylla ch’usaqyachisqa kanqa. Chay p’unchay chayamuqtinqa huk hinallan Jehová Diosta yupaychashananchis paypa p’unchayninta makilla suyakuspa.
Yuyarinapaq
• ¿Imaraykun makillapuni suyakunanchis Jehová Diospa p’unchayninta? ¿Imatan chaypaq ruwananchis?
• ¿Imaynatan yanapakusunman runakuna huñuypi?
• ¿Imakunaraqmi sucedenqa Jehová Diospa p’unchaynin manaraq chayamushaqtin? Chay p’unchay chayamunankama, ¿imatan ruwashananchis?
[180, 181 paginakunapi fotokuna]
Satanaspa kamachikusqan millay pacha thunichisqa kaqtinmi p’uchukay p’unchaykuna tukupunqa