¡Saqraq trampanmanta cuidakuy!

‘Saqraq toqllanmanta ayqekuychis.’ (2 TIM. 2:26.)

¿IMANISPAN KUTICHIWAQ?

¿Imatan t’aqwikuna sichus hukkunamanta mana allinta rimanchis chayqa?

¿Imaynatan Pilatomanta Pedromantapas yachasqanchis yanapawanchis manchakuyman mat’ipayaymanpas ama urmanapaq?

¿Imatan ruwasunman huchachakuy ama ñit’iwananchispaq?

1, 2. ¿Saqraq ima trampankunamantan kay estudiopi t’aqwisun?

SAQRAQA makillan kashan Dios serviqkunata trampaman urmachinanpaq. Runaqa animalkunatan hap’in wañuchinanpaq, Saqran ichaqa kawsashaqllata hap’iyta munawanchis munasqanta ruwawananchispaq (leey 2 Timoteo 2:24-26).

² Animalkunata kawsashaqllata hap’iyta munaq runaqa, imaymana trampakunatan churan. Kaykunatan ruwanman: huk pampaman qatispan lazonman otaq ima trampatapas mana reparayllata churanman, chhaynapi huk animal saruyuqtin qonqaylla hap’inanpaq. Saqraqa chayman rikch’akuq trampakunatan churawanchis kawsashaqllata hap’iwananchispaq. Mana hap’iwananchispaqqa makillan kashananchis, ima trampatapas reparaspaqa ayqekunanchismi. Kay estudiopin t’aqwirisunchis imaynatas cuidakusunman Saqraq churawasqanchis kinsa trampakunamanta, chaykunan: 1) mana yuyaywan rimay, 2) manchakuy, mat’ipayasqa kay, 3) huchachakuy. Qatimuq estudiopin iskay trampakunamantawan yachasun.

QALLUQA NINA HINAN

3, 4. ¿Iman sucedenman rimasqanchista mana reparakuqtinchis?

³ Huk animal pakakuqtinqa t’oqonpa qayllanpin ninata hap’ichinku lloqsimuqtin hap’inankupaq. Saqraqa chay hinatan iñiq t’aqapi “ninata hap’ichiyta” munan, chhaynapi pakaykusqanchismanta lloqsiqtinchis hap’iwananchispaq. ¿Imaynatan mana reparakuspalla Saqraq trampanman urmasunman?

⁴ Santiagon nirqan: ‘Qalluqa nina hinan’, nispa (leey Santiago 3:6-8). Sichus mana reparakunchischu imayna rimasqanchista chayqa, iñiq t’aqapin “ninata hap’ichisunman”. ¿Imaynata? Kaypi yuyaykusun: huñunakuypin willakamun huk hermana precursora regular nombrasqa kasqanta. Huñunakuy tukuytan iskay hermanakuna chaymanta parlanku. Hukninkaq hermanaqa kusikunmi precursora kasqanmanta. Hukninkaqmi ichaqa imarayku precursora kasqanmanta iskayan, lliw qhawarinankuta munasqanraykulla ruwananpaqmi yuyaykun. ¿Mayqenninkuq amigonmi kayta munasunman? ¿Mayqenkaqmi iñiq t’aqapi “ninata hap’ichinanpaq” hina kashan? Chayqa sut’in kashan.

5. ¿Imatan t’aqwikunanchis qallunchiswan ama ninata hap’ichinapaq?

⁵ ¿Imatan ruwasunman rimasqanchiswan ama ninata hap’ichinapaq? Jesusmi nirqan: “Imachus sonqopi hunt’a kashan chaytan simiqa riman”, nispa (Mat. 12:34). Chayraykun ñawpaqta sonqonchista t’aqwikunanchis. Sichus imallamantapas sintikushanchisraq chayqa, hukkunamantan mana allinta rimasunman, chaymi chinkachinanchis chay sintipakuyta. Sichus huk iñiqmasi kallpachakushan Diosta astawan servinanpaq chayqa, ¿sonqomanta ruwasqanpichu yuyaykunchis, icha allinnillanta maskhaspa ruwananpaqchu? Hukkunamanta mana allinta yuyaykushanchis chayqa, yuyarinanchismi Jobpa ruwasqanta Saqra iskayachisqanta (Job 1:9-11). Chhayna mana allinta yuyaykuspaqa, reparakunanchismi imarayku iñiqmasinchista mana allinpaq qhawarisqanchista. ¿Cheqaqtachu ruwasqan rikuchin mana allinta yuyaykunapaq? Icha, ¿kay tukukuy tiempopi runakuna hinachu mana munakuyniyoq kapushanchis? (2 Tim. 3:1-4.)

6, 7. a) ¿Imaraykun hukkunamanta mana allinta rimasunman? b) ¿Imatan ruwana pipas ñoqanchismanta mana allinta rimaqtin?

⁶ ¿Imaraykun iñiqmasikunamanta mana allinta rimallasunmantaq? Yaqapaschá ima ruwasqanchismantapas aswan allinpaq qhawariwananchista munasunman otaq hukkunata pisichasparaq hatunchakuyta munasunman. Hinaspapas imapipas mana kallpachakusqanchisraykun pimanpas tumpasunman. Sichus hatunchakuspa, envidiakuspa otaq iñiqmasinchismanta iskayaspa chayta ruwashanchis chayqa, mana allinpin tukusun.

⁷ Mayninpiqa iñiqmasinchismantapaschá mana allinta rimasunman phiñachiwasqanchisrayku. Ichaqa kaytan yuyarinanchis: vengakuspaqa astawanmi sasachakuyta paqarichisun. Chaymantapas manan Diospa munaynintachu ruwashasunman aswanpas Saqraq munaynintan (2 Tim. 2:26). Aswan allinqa Jesuspa ruwasqanta qatikuymi. “Payqa k’amishaqtinkupas manan k’amipakullarqantaqchu, [...] aswanmi chaninninpi juzgaq Diosman hap’iykachikurqan.” (1 Ped. 2:21-23.) Yacharqanmi chay runakunata Diosña cuentata mañananta. Ñoqanchispas Jesús hinan Diospi confiananchis. Qallunchista allinta utilizaspaqa ‘hukkuna hukkunawan thak-kaypi kawsanapaqmi’ yanapakusun (leey Efesios 4:1-3).

CUIDAKUSUN MANCHAKUYMANTA MAT’IPAYASQA KAYMANTAPAS

8, 9. ¿Imaraykun Pilato Jesusta wañuyman huchacharqan?

⁸ Huk lazowan hap’isqa animalqa manan phawayta atinmanñachu. Chay hinallataqmi manchakuyman mat’ipayayman urmaq runapas mana atinmanchu munasqanman hina ruwayta (leey Proverbios 29:25). Qhawarisunchis iskay runakunamanta, paykunan manchapakuyman mat’ipayasqa kaymanwan urmarqanku. ¿Imatan chaykunamanta yachasunman?

⁹ Romapi kamachikuq Poncio Pilatoqa yacharqanmi Jesusta yanqamanta tumpasqankuta, chaymi mana munarqanchu ima mana allintapas ruwayta. Pay kikinmi nirqan: ‘Manan imallatapas wañunanpaq hinaqa ruwarqanchu’, nispa. Ichaqa runakunata manchakuspan wañunanpaq huchacharqan (Luc. 23:15, 21-25). Paykunan qaparirqanku: “Chay runata kacharinki chayqa, manan Roma rey Cesarpa amigonchu kanki”, nispa (Juan 19:12). Pilatoqa yaqapaschá manchakurqan Jesusta kacharipuqtinqa kamachikuq kasqanmanta qarqonankuta otaq wañuchinankuta. Chaymi mat’ipayasqa kaspa Saqraq munayninta ruwarqan.

10. ¿Imaraykun Pedro mana reqsiqpas tukurqanchu Jesusta?

¹⁰ Apóstol Pedroqa Jesuspa allin amigonmi karqan. Runakunaq ñawpanpin mana iskayaspa Jesusta nirqan Mesías kasqanta (Mat. 16:16). Jesuspa yachachisqanta mana entiendespa wakin qatikuqninkuna ripuqtinkupas Pedroqa paywanmi qhepakurqan (Juan 6:66-69). Enemigonkuna Jesusta hap’inankupaq hamuqtinkupas, espadanta horqospan hark’arqan (Juan 18:10, 11) Qhepamanmi ichaqa sinchita manchakuspa mana reqsiqpas tukurqanchu. Chay raton runakuna manchakuywan atipachikurqan, chaymi mana atirqanchu valorwan ruwayta (Mat. 26:74, 75).

11. ¿Imakunawanmi mat’ipayasqa kasunman?

¹¹ Cristianokunaqa imaymanawanmi mat’ipayasqa kanchis, Diospa cheqnisqan kaqkunata ruwanapaq. Yaqapaschá llank’anapi jefe otaq huk compañeropas munapayawasunman otaq mat’ipayawasunman mana honrado kanapaq. Chaymantapas yaqapaschá estudiaqmasinchis niwasunman examenpi copianapaq, pornografía qhawanapaq, cigarro pitanapaq, drogakunapaq, tragota ukyanapaq, otaq qhelli huchata ruwanapaq. ¿Imaynatan manchakuymanta mat’ipayasqa kaymanta ayqesunman?

12. ¿Imanaqtinmi Pilatopas Pedropas manchakuyman mat’ipayasqa kayman urmarqanku?

¹² ¿Imakunatan yachasunman Pilatomanta Pedromantapas? Pilatoqa manan nishutachu Cristomanta yacharqan, runakunamanta hukniray kasqanta, mana huchanmanta tumpasqa kasqallantan yacharqan. Pilatoqa mana huch’uyaykukuqmi karqan manan Diostapas munakurqanchu, chaymi ratulla Saqraq trampanman urmarqan. Pedron ichaqa Diosta munakurqan allintataq paymanta yacharqan; mayninpin ichaqa mana huch’uyaykukuq kasqanrayku runata manchakuq kasqanpiwan mat’ipayasqa kayman urmarqan. ¿Imaraykun chayta ninchis? Manaraq Jesusta hap’ishaqtinkun kikinpi confiakuspa nirqan: “Llapaña saqerparisunki chaypas, ñoqaqa manan saqesqaykichu”, nispa (Mar. 14:29). Payqa allin preparasqan kashanman karqan sichus salmista hina Jehová Diospi confianman karqan chayqa, salmistan takirqan: “Señor Diosqa ñoqawanmi kashan, manan manchakunichu. ¿Imanawanmantaq runari?”, nispa (Sal. 118:6). Último tuta kay pachapi Jesús kashaspan Pedrowan huk apostolninkunapiwan Getsemaní huertaman rirqan. Ichaqa rikch’asqa kanankumantaqa kinsantinkun puñupurqanku. Chaymi Jesús nirqan: “Rikch’aychis, Diosmanta mañakuychis, ama wateqasqa kanaykichispaq”, nispa (Mar. 14:38). Chaywanpas Pedroqa hukmantan puñupurqan, qhepamantaq manchakuywan mat’ipayaywan atipachikurqan.

13. ¿Imatan necesitanchis mat’ipayayta atipanapaq?

¹³ Pilatomanta Pedromantapas yachallasunmantaqmi kayta: mat’ipayayta atipanapaqqa Bibliamantan allinta yachana, huch’uyaykukuqmi kana, Diostan munakuna, paytan manchakuna manataq runakunatachu. Sichus iñiyninchis Bibliapi cheqaq kayman hina kashan chayqa, mana iskayaspan kallpawan defendesun creesqanchista; chhaynapin atipasun mat’ipayayta manchakuytapas. Manan kikinchispichu confiana, aswanpas huch’uyaykukuspan reparananchis Diospa atiynin necesitasqanchista. Diosmantan espiritunta mañakunanchis, pay munakuytataq sonqonchispi wiñachinanchis, chaymi yanapawasun kamachikuyninkunata kasukunapaq sutintapas respetachinapaq. Chaymantapas ñawpaqmantan preparakunanchis mat’ipayayta atipanapaq. Tayta-mamakunaqa wawankuwanmi Diosmanta mañakunanku, ñawpaqmantañan qhawarinanku compañeronkuna ima mana allintapas ruwananpaq niqtinku ima ruwanankuta (2 Cor. 13:7).a

AMAPUNI HUCHACHAKUYWAN ÑIT’ICHIKUSUNCHU

14. ¿Ñawpaqpi pantasqanchismanta imata creenanchistan Saqra munan?

¹⁴ Animalta hap’iqkunaqa animalpa maynin purisqanpin huk hatun rumita otaq k’ulluta warkunku, chayninta pasaqtin qonqaylla urmaykamuspa ñit’inanpaq. Chay hinallataqmi huk cristianopas ‘mana kallpayoq’ ñit’isqa rikukunman sichus ñawpaqpi pantasqankunamanta huchachakunman chayqa (leey Salmo 38:3-5, 8). Saqraqa creechiytan munawanchis Jehová Diosqa mana hayk’aqpas huchanchista pampachawananchista, kamachikuyninkuna mana hunt’ay atinanchistapas.

15, 16. ¿Imatan ruwawaq sinchi huchachakuy trampaman ama urmanaykipaq?

¹⁵ ¿Imatan ruwasunman chay trampa ama ñit’iwananchispaq? Sichus hatun huchaman urmarqanki chayqa, kaq rato necesitakusqan kaqkunata ruway Dioswan allinpi kanaykipaq, umallikunaq yanapayninta maskhay (Sant. 5:14-16). Chaypaq tukuy atisqaykita ruway (2 Cor. 7:11). Ima wanachiytapas chaskispaqa ama pisikallpayaychu, wanachiyqa Jehová Dios munakusqasuykitan rikuchin (Heb. 12:6). Imakuna ruwasqaykichus huchaman aparqasunki chaykunata amaña ruwaychu. Pesapakuspa allin ñanman kutimpuspaqa ama iskayaychu Cristoq sacrificion huchayki pampachananpi (1 Juan 4:9, 14).

¹⁶ Wakinqa huchanku pampachasqa kaqtinpas huchachakushallankun. Chhaynapi tarikunki chayqa, yuyariy kayta: Pedropas huk apostolkunapas Jesustan necesitasqan ratopi saqerparirqanku, chaywanpas Jehová Diosqa pampacharqanmi paykunata. Hinaspapas, qhelli huchapi puriq cristianon Corinto iñiq t’aqamanta qarqochikurqan, ichaqa qhepamanmi huchanmanta kutirikurqan, chaymi paytapas Diosqa pampacharqan (1 Cor. 5:1-5; 2 Cor. 2:6-8). Bibliaqa hatun huchaman urmaq askha runakunamantan riman, paykunan huchankumanta kutirikurqanku, hinaspan Dios chaskipurqan (2 Cró. 33:2, 10-13; 1 Cor. 6:9-11).

17. ¿Imaynatan Jesuspa sacrificion yanapawanchis?

¹⁷ Sichus sonqomantapuni pesapakusun, chaskikusuntaq Diospa khuyapayakuyninta chayqa, Jehová Diosqa pampachawasunmi, qonqapunqataqmi huchanchistapas. Ama hayk’aqpas yuyaykusunchu Jesuspa sacrificion huchanchista mana pampachay atisqanta. Chayta yuyaykuyqa Saqraq trampaman urmaykuymi kanman. Kutirikunchis chayqa Jesuspa sacrificionqa chinkachinmi huchanchista, manaña chaytachu Saqra nin chaypas (Pro. 24:16). Jesuspa wañusqanpi iñiyqa ñit’iwaqninchis huchachakuytan chinkachin, kallpachawanchistaqmi Diosta tukuy sonqowan, almawan, yuyaywan servinanchispaq (Mat. 22:37).

ALLINTAN YACHANCHIS SAQRAQ ‘YUYAYKUSQANKUNATA’

18. ¿Imakunatan ruwananchis Saqraq trampankunaman ama urmanapaq?

¹⁸ Saqrapaqqa kaqllan ima trampawanpas urmachiwananchisqa. Ichaqa manan hinallachu hap’ichikunanchis, ‘ñoqanchisqa allintan yachanchis [...] imakunachus yuyaykusqanta’ (2 Cor. 2:10, 11). Sasachakuykunata atipanapaq Diosmanta yachayta mañakuqtinchisqa, Saqraqa manan urmachiyta atiwasunchu. Santiagon nirqan: “Mayqenniykichispas pisi yachayniyoq kashan chayqa, mana phiñarispa lliwman askhatapuni qoq Diosmanta mañakuchun, hinan Diosqa payman yachayta qonqa”, nispa (Sant. 1:5). Jehová Dios uyariwananchispaqqa mañakusqanchisman hinan ruwananchis, chaypaqmi Bibliata estudiananchis, yachasqanchisman hinataq kawsananchis. Allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq apachimuwasqanchis qelqakunan willawanchis Saqraq trampankunamanta, chaykunaman ama urmanapaq ima ruwananchistapas.

19, 20. ¿Imaraykun mana allin kaqta cheqnikunanchis?

¹⁹ Diosmanta mañakuy Bibliata estudiaypas yanapawanchismi allin kaqta munakunapaq mana allin kaqtataq cheqnikunapaq (Sal. 97:10). Chaymantapas, mana allinkuna ruwaymanta sasachakuykuna kasqanpi yuyaymanaymi anchata yanapawanchis (Sant. 1:14, 15). Chhaynapin Saqraq tentacionkuna churawasqanchista mana munapayanchischu, aswanmi cheqnikunchis.

²⁰ ¡Anchatan agradecekunchis Saqraq trampankunamanta ayqenapaq Dios yanapawasqanchismanta! Santo espiritunwan, Bibliawan, llaqtanwan iman Diosqa “mana allinkaqmanta” qespichiwanchis (Mat. 6:13). Qatimuq estudiopin yachasunchis Saqraq iskay trampankunamanta, chaykunawanmi Dios serviqkunata hap’ishan.

[Uranpi willakuy]

[21 paginapi foto]

Comunta rimaspaqa iñiq t’aqapin ninata hina sasachakuykunata paqarichisunman

[24 paginapi foto]

Huchachakuywan ama ñit’ichikuychu

Saqraq trampankuna contra qaqata sayasun

‘Saqraq q’otukuq yuyayninkuna contra qaqata sayaychis.’ (EFE. 6:11.)

¿IMA NISPAN KUTICHIWAQ?

¿Imatan ruwasunman qolqe maskhay trampaman ama urmanapaq?

¿Iman cristianokunata yanapanqa wasanchay huchaman ama urmanankupaq?

¿Imaynapin allinninchispaq qolqe maskhayman qhelli huchamanpas mana urmasqanchis?

1, 2. a) ¿Imaraykun Saqra mana khuyapayanchu akllasqakunata ‘wak ovejakunatapas’? b) ¿Saqraq ima trampankunamantan kay estudiopi t’aqwirisun?

SAQRAQA manan runakunata khuyapayanchu astawanqa Dios serviqkunata. Payqa kay pachapiraq kashaq akllasqa cristianokuna contran kashan (Apo. 12:17). Chay hunt’aq sonqo cristianokunaqa predicaciontan kay tiempopi umallishanku, paykunan willarqanku kay pachata Saqra kamachisqanta. Satanasqa cheqnikullantaqmi ‘wak ovejakunatapas’, paykunaqa wiñay kawsaytan suyakushanku, chaytan Saqraqa manaña suyakunchu (Juan 10:16). ¡Chayraykuchá Saqraqa sinchi phiñasqa kashan! Hanaq pachapaq otaq kay pachapaqña suyakuyninchis chaypas, Saqraqa lliw cristianokunatan trampanpi urmachiyta munawanchis (1 Ped. 5:8).

² Chaypaqmi imaymana trampakunata churan. Runakunaq yuyaynintan tutayachin allin willakuykunata ama uyarinankupaq, trampankunata ama reparanankupaqpas. Cristianokunatapas imaymana trampakunawanmi hap’ishan (2 Cor. 4:3, 4). Ñawpaq estudiopin yacharqanchis kinsa trampakunamanta, chaykunan karqan: mana yuyaywan rimay, manchakuy mat’ipayasqa kay, huchachakuypas. Kunanqa iskay trampakunamantan t’aqwirisun: qolqe sonqo kaymanta, wasanchay huchamantawan.

QOLQE SONQO KAYMANTA CUIDAKUSUN

3, 4. ¿Imaynatan kay pachapi llakikuykuna qolqe sonqo kayman apawasunman?

³ Huk rikch’anachiypin Jesús rimarqan khiska-khiska ukhupi muhu tarpusqamanta. Chaywanmi rikch’anachirqan ‘Diospa siminta uyariqkunawan, ichaqa kay kawsaypi afanakuywan, qhapaq kaykunawan q’otuchikuspa, imaymana munapayaypiwantaq sonqoman haykuspa simita p’ampapun, chaymi mana rurupunchu’ (Mar. 4:18,19). Rikusqanchis hina, Saqraqa qolqe sonqo kaytan huk toqllata hina churan.

⁴ Iskay ruwaykunan ‘simita p’ampapun’. Ñawpaqkaqqa ‘kay kawsaypi afanakuymi’. Kay ‘tukukuy qaylla p’unchaykunapiqa sasa tiempokunapin’ kawsashanchis, chaymi imaymana llakikuykunawan mana puñuypas chayawanchischu (2 Tim. 3:1). Imapas sinchi valesqanwan, mana llank’ana kasqanwan iman sasata killa tukuykama qolqeta aypachikunchis. Hamuq tiempopi yuyaykuspaqa yaqapaschá tapukusunman: “Kay llank’anamanta lloqsipuqtiy, ¿aypawanqachu kawsanaypaq?” nispa. Chay llakikuykuna kasqanraykun wakinqa tukuy atisqankuta qolqeta huñunku, chhaynapi mana pisichikuypi tarikunankupaq.

5. ¿Imaraykun qhapaq kaykunawan q’otuchikuy yanqa kanman?

⁵ Jesusqa rimallarqantaqmi ‘qhapaq kaykunawan q’otuchikuymanta’, chaymi kay kawsaypi afanakuypiwan simi uyarisqankuta p’ampaspa mana ruruchinchu. Biblian nin ‘qolqeyoq kay runata waqaychasqanta’ (Ecl. 7:12). Ichaqa, qolqe maskhayllaman qokuyqa mana yuyayniyoq kaymi. Askha runakunan cuentata qokurqanku qhapaq kanankupaq astawan kallpachakuspaqa astawan qolqe sonqo kay trampaman urmasqankuta. Chhaynapin wakinqa qolqeq kamachinman tukupunku (Mat. 6:24).

6, 7. a) ¿Imaynatan llank’asqanchispi urmasunman qolqe sonqo kay trampaman? b) ¿Imakunatan qhawarinanchis astawan llank’anapaq niwaqtinchis?

⁶ Mana reparakushallaqtinchismi qolqeta astawan ganayqa sonqonchispi wiñanman. Kaypi yuyaykuy; yaqapaschá patronniyki nisunkiman: “¡Willasqaywanqa kusikunkin! Kay empresan huk allin contratota ruwarqamun. Hamuq killakunapin astawan llank’anayki kanqa, ichaqa aswan allin pagotan chaskinki”, nispa. ¿Ima nispan kutichiwaq? Familiata uywanapaq qolqe ganayqa allinmi, ichaqa manan chayllatachu ruwanayki (1 Tim. 5:8). Kaykunatawanmi tapukunayki: “¿Hayk’a horatan astawan llank’anay kanqa? ¿Aypawanqachu tiempoy huñunakuykunaman rinaypaq, familiantin Diosta yupaychanaypaqpas?”, nispa.

⁷ Iman aswan importate kanman, ¿astawan llank’aspa aswan qolqeyoq kaychu, icha Jehová Dioswan allinpi kaychu? ¿Astawan qolqe gananaykiraykuchu Diospa Gobiernonta qhepaman churawaq? ¿Entiendenkichu iman sucedenman iñiyniykita qhepaman churaqtiyki, hinallataq familiaykita iñiyninpi mana yanapaqtiyki? Sichus chhaynapi tarikushanki chayqa, ¿imatan ruwawaq qolqe sonqo kay trampaman ama urmanaykipaq? (Leey 1 Timoteo 6:9, 10.)

8. ¿Bibliapi ima ejemplokunan yanapawanchis imayna kawsasqanchista qhawarikunanchispaq?

⁸ Qolqe sonqo kayman ama urmanaykipaqqa qhawarikuy imayna kawsashasqaykita. Amapuni Esaú hina kaychu, paymi ruwasqanwan rikuchirqan espiritual kaqkunata wikch’uykusqanta (Gén. 25:34; Heb. 12:16). Amataq qhapaq wayna hinapas kaychu, payqa Cristoq discipulon kananpaqmi kaqninkunata vendespa wakchakunata yanapanan karqan, ichaqa ‘llakisqan ripurqan, sinchi qhapaq kasqanrayku’ (Mat. 19:21, 22). Payqa atinmanmi karqan kay pachapi aswan importante runaq discipulon kayta, ichaqa qhapaq kayta astawan munakusqanraykun mana atirqanchu. Chhaynapi mana tarikunapaqqa cuidakunanchismi qolqe sonqo kayman ama urmanapaq.

9, 10. ¿Imaninmi Biblia qolqe maskhaymanta?

⁹ Qolqemanta ama sinchita llakikunaykipaq Jesuspa yuyaychasqanta kasukuy, nirqanmi: “Ama llakikuychischu: ¿Imatan mikhusunchis, imatan ukyasunchis, imawantaq p’achakusunchispas? nispaqa. Tukuy chaykunamantaqa mana iñiqkunallan llakipakunku, hanaq pacha Yayaykichisqa yachanmi tukuy chaykuna necesitasqaykichista”, nispa (Mat. 6:31, 32; Luc. 21:34, 35).

¹⁰ Bibliata qelqaq Agurqa yacharqanmi qolqe chaniyoq kasqanta, ichaqa manan qhapaq kaykunawan engañachikurqanchu. Chayraykun Diosmanta mañakurqan: “Ama wakchayachiwaypaschu qhapaqyachiwaypaschu, sapa p’unchay mikhunallayta qoykuway”, nispa (Pro. 30:8). Kallpachakusun pay hina yuyaykunapaq. Kay pachapi afanakuykuna qhapaq kaykuna munapayaypas iñiyninchispin pisipachiwanchis. Sichus qolqemanta nishuta llakikusun chayqa, manan tiemponchis kallpanchispas kanqachu Dios serviyninchista hunt’anapaq. Chhaynaqa allintapuni decidikuy Saqraq churasqan qolqe sonqo kay trampaman ama urmanaykipaq (leey Hebreos 13:5).

CUIDAKUSUN WASANCHAY HUCHAMANTA

11, 12. ¿Imaynapin huk cristiano llank’ananpi wasanchay huchaman urmanman?

¹¹ Wakin runakunaqa kallpasapa animalkunata hap’inankupaqmi pampata t’oqonku, hinaspa mana reparayllata chay t’oqota pakanku k’allmakunawan, raphikunawan hallp’awan ima, chhaynapi hap’inankupaq. Chaymi rikch’akun Saqraq churasqan huk trampanman: chayqa qhelli huchaman urmachisqanmi (Pro. 22:14; 23:27). Wakin cristianokunaqa huchaman apaq kaqkunamanta mana cuidakusqankuraykun t’oqoman hinan urmarqanku. Wakinqa mana casarakusqanku runawanmi amigontin kanku, chhaynapin wasanchay huchaman urmarqanku.

¹² Llank’anapin astawanqa chay sucedenman. Runakunata tapuspan yachakurqan 100 warmikunamanta kuskan más qosankuta llank’anankupi engañasqankuta, qharikunamantataq yaqa llapanku. Yaqapaschá llank’ananchispi unay kasunchis huk warmiwan otaq huk qhariwan. ¿Imaynatan paykunawan tratanakunchis? ¿Kallpachakunchischu paykunawan llank’anamanta kaqkunallata allinta hunt’anapaq, chhaynapi sonqonchispi ama imapas paqarinanpaq? Yaqapaschá huk cristiana sapa kutilla llank’anapi huk compañeronwan rimanman. Tukuy imaymanamanta willakunman, casado kawsayninpi kaq sasachakuykunamantapas. Otaq huk cristiano allinta reqsinakunman huk compañeranwan, khaynatataq yuyaykunman: “Kay warmiqa uyariwanmi rimasqayta imakunachus yuyaykusqaytapas allinpaqmi qhawarin. Payqa allintan respetawan. ¡May allinchá kanman wasiypi chhaynata tratawaqtinkuqa!”, nispa. Chhaynapi tarikuspaqa ratullan wasanchay huchaman urmawaq.

13. ¿Imaynapin huk cristiano iñiq t’aqapi huchaman urmanman?

¹³ Chhayna huchaman urmayqa iñiq t’aqapin paqarillanmantaq. Chaymi sucederqan Danielta esposan Saratawan,a paykunaqa precursor regularmi karqanku. Danielqa umallin karqan, manas hayk’aqpas “manan” ninmanchu iñiq t’aqapi ima llank’aytapas qoqtinkuqa. Phisqa waynakunamanmi Bibliamanta estudiota qorqan. Paykunamantan kinsa bautizakurqanku, ichaqa necesitarqankun yanapanata. Danielqa iñiq t’aqapi imaymana ruwanayoq kasqanraykun esposan sapa kutilla paykunata yanapaq. Danielpa ñawpaq estudiantenkuna yanapayta necesitaqtinkuqa Saran chayta ruwaq. Paypas necesitarqantaq kallpachayta chayqa, chay estudiantekunamantan chaskiq. Chhaynapin Saraqa urmanan patapiña kasharqan. ¿Imapin tukurqan? Danielmi nin: “Esposayqa askha killakunan paykunata yanaparqan chhaynapin espiritualpi pisiparqan, manataq kallpachaytapas chaskirqanchu. Ñoqan mana allintachu yanaparqani chaymi wasanchay huchaman urmarqan. Pisipashaqtinmi mana repararqanichu imaymana ruwanayoq kasqayrayku”, nispa. ¿Imatan ruwasunman chhayna llakipi ama tarikunapaq?

14, 15. ¿Iman casado cristianokunata yanapanqa wasanchay huchamanta cuidakunankupaq?

¹⁴ Wasanchay t’oqoman ama urmanaykipaqqa casarakuspa compromiso ruwasqaykichispi yuyaymanaymi yanapasunki. Jesusmi nirqan: “Runaqa Diospa hukllachasqantaqa ama t’aqachunchu”, nispa (Mat. 19:6). Amapuni hayk’aqpas yuyaykuychu iñiq t’aqapi ruwanaykikuna esposaykimanta aswan importante kasqanta. Sichus sapa kutilla mana importante kaq ruwaykunapi purinki chayqa reparakuy, yaqapaschá casado kawsayniykipi imapas mana allinchu kashan. Yaqapaschá tentacionpi tarikuspa hatun huchaman urmawaq.

¹⁵ Sichus umalli kanki chayqa, allintan ruwashanki iñiqmasikunapi interesakuspa. Apóstol Pedron qelqarqan: ‘Qankunaman hap’ichisqa kashaq Diospa ovejankunata allintapuni michiychis, makilla qhawaspa, ama kamachisqa hinachu, aswanpas sumaq munakuywan, ama qolqepaqchu, aswanpas tukuy sonqo llank’aychis’, nispa (1 Ped. 5:2). Chaypi nisqanman hina, manan saqenaykichu iñiq t’aqapi iñiqmasikunata. Ichaqa manan allin michiq kanaykiraykuchu allin qosa kasqaykita saqenayki. Mana yuyayniyoq kaymi kanman sichus iñiq t’aqata yanapanaykirayku esposaykita qonqawaq chayqa. Danielmi nin: “Manan imaymana ruwaypi purispachu familianchistaqa saqerparina”, nispa.

16, 17. a) ¿Imatan casarasqa cristianokuna llank’anankupi ruwankuman? b) Wasanchay huchaman ama urmanapaq yanapaykuna lloqsimusqanta willay.

¹⁶ Qhawaq, ¡Despertad! revistakunapin lloqsimurqan allin yuyaychaykuna, chaykunan yanaparqan casarasqa cristianokunata wasanchay hucha trampaman ama urmanankupaq. Yachanapaq, 15 de setiembre 2006 watapin La Atalaya revistapi lloqsimurqan kay yuyaychay: “Llank’asqaykipipas, may tarikusqaykipipas cuidakuy ima ruwaykunachus hukwan munanachisunkiman chaykunamanta. Huk qhari huk warmiwan llank’anapi qhepakunkuman astawan llank’anankupaq chayqa yaqapaschá huchaman urmankuman. Casado hinan rimasqaykiwan ruwasqaykiwanpas sut’ita rikuchinayki qosallaykita otaq esposallaykita munakusqaykita. Dios sonqotaq kanki chayqa manan qhawapayanasuykikupaq hinaqa p’achakunaykichu nitaq asiykachakunaykichu [...]. Wawaykikunaq, qosaykiq otaq esposaykiq fotonta alayripi hap’isqaykin yuyarichisunki qantapas hukkunatapas imachus aswan importante qanpaq kasqanta. Amapuni huktaqa munapayaychu amataq dejaychu munapayanasuykikuta”, nispa.

¹⁷ Abril killa 2009 watapin ¡Despertad! revistapi lloqsimurqan “¿Qué implica realmente la fidelidad conyugal?” nisqa yachachikuy, chaypin willarqan casado kashaspa hukwan warmi-qhari puñuypi nishuta yuyaykuqkuna astawan wasanchay huchaman urmanankuta (Sant. 1:14, 15). Casarasqa cristianokunapaqqa may allinmi kanman chay willakuyta wakmanta t’aqwiriy. Casarakuytaqa Diosmi paqarichirqan, chaymi ancha chaninpaq qhawarinanku. Sapa kutilla rimanankupaqmi tiempota horqonanku, chaywanmi rikuchinqaku Diosmanta hamuq kaqkunata ancha chaninpaq hap’isqankuta (Gén. 2:21-24).

18, 19. a) ¿Imakunapin tarikunku wasanchay huchaman urmaqkuna? b) ¿Imakunapin allinninchispaq kanqa casado kawsaypi hunt’aq sonqo kay?

¹⁸ Sichus hayk’aqllapas hukta munapayaypi yuyaykunki chayqa, yuyaymanay qhelli hucha ruway wasanchay huchapas mana allinpi tukusqanta (Pro. 7:22, 23; Gál. 6:7). Qhelli huchaman urmaqkunaqa Jehová Diostan phiñachinku, qosankuq otaq esposankuq sonqontan k’irinku hinallataq paykunaqtapas (leey Malaquías 2:13, 14). Chaymantapas yuyaykuy ch’uya kawsay allinpuni kasqanta. Chhaynata kawsaspaqa manan wiñay kawsayllatachu tarinki, kunanpas thakmi kusisqa kawsanki (leey Proverbios 3:1, 2).

¹⁹ Huk salmistan Diosman takirqan: “Yachachikuy simiykita munakuqkunaqa sumaqllatañan kawsanku, manan paykunataqa imapas misk’achinchu”, nispa (Sal. 119:165). Kay millay tiempopi kawsaq cristianokunaqa munakunankun cheqaq kaqta, ‘allintapunin reparananku imaynatachus kawsashasqankuta, [manan] mana yuyayniyoq hinaqa kawsanankuchu, aswanpas yachayniyoq hinapunin kawsananku’ (Efe. 5:15, 16). Saqraq trampankunaqa tukuypin kashan Dios serviqkunata urmachinanpaq. Ichaqa, ‘qaqata sayananchispaqmi’ Diosqa tukuy necesitasqanchista qowanchis, chhaynapi ‘Saqraq llapa rawrashaq wach’isqankunata thasnunanchispaq’ (Efe. 6:11, 16).

[Uranpi willakuy]

[26 paginapi foto]

Qolqe maskhayman qokuyqa Dios sonqo kasqanchistan chinkachinman. Ama chaymanqa urmaychu

[29 paginapi foto]

Sichus hukta munapayasunman otaq dejallasunman munapayawananchista chayqa, wasanchay huchamanmi urmasunman