“Mana educasqa común runakuna”

1, 2. ¿Ima milagrotan Pedrowan Juanpiwan ruwarqanku temploq punkun qayllapi?

INTIPAS chinkaykusharqanñan, judío runakunapas Jesuspa discipulonkunapas templopin kasharqanku “ñan Diosmanta mañakuna horaña kasharqan” (Hech. 2:46; 3:1).a Askha runaq chaupinta pasaspan Juanwan Pedrowaqa juj punkuman chayarqanku, Munaycha Punku nisqaman. Chaypis runakunaqa bullata ruwaspa purisharqanku, ichaqa askha runakuna ukhumantas limosnata mañakuq runaq kunkan uyarikamurqan, payqa manas nishu kuraqchu kasqa, nacesqanmantapachas such’u kasqa (Hech. 3:2; 4:22).

² Chayllamanmi apostolkunaqa limosnata mañakuq runaman qayllaykurqanku, jinas chay runaqa astawanraq limosna mañakuyta qallarisqa. Apóstol Pedron ichaqa payta nirqan: “Manan qolqeypas qoriypas kanchu, ichaqa imachus kapuqniytan qosayki. Nazaret llaqtayoq Jesucristoq sutinpin niyki: sayarispa puririy”, nispa. Chaypi kaqkunaqa admirasqan kasharqanku manan creeytapas atirqankuchu, mana jayk’aq puriq runan purisharqan (Hech. 3:6, 7). Limosna mañakuq runapas may admirasqachá kasharqan, mana jayk’aq kuyuq chakinkunan purisharqan, allintan sayasharqan, razonwanchá payqa sonqomanta Jehová Diosta jatuncharqan.

3. ¿Ima jatun regalotan apóstol Pedro munachirqan qhaliyachisqan runaman, chaypi kashaq runakunamanpas?

³ Pedrowan Juanwanqa Salomonpa columnan nisqapiñan kasharqanku, chayllamansi runakunaqa sinchi phiñasqa paykunaman ayparqanku. Chaypis Jesuspas juj kutin imaymanakunata yachachisqa, chaypin apóstol Pedropas milagro ruwasqanta llapa runakunaman explicarqan (Juan 10:23). Chaypis qhaliyachisqan runaman llapa runakunamanwan juj jatun regalota munachisqa, kay mundopi qorimantapas, qolqemantapas aswan jatun regalota. Chay regalota chaskinankupaqqa juchankumantan arrepentikunanku karqan, chhaynapi Jesuspa qatikuqnin kanankupaq. Payqa “kausayman apaq jatun umalliqmi” (Hech. 3:15).

4. a) ¿Imakunan pasanan karqan such’u runata qhaliyachisqankurayku? b) ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasun?

⁴ ¡Chay p’unchayqa allin p’unchaymi karqan! Juj such’u runatan apostolkuna qhaliyachirqanku, llapa runamantaqmi munachirqanku iñiyninkupi qhaliyachisqa kanankupaq, chhaynapi Diospa munayninman jina kausanankupaq (Col. 1:9, 10). Ichaqa chaykuna ruwasqankutan autoridadkuna jark’ananku karqan, chhaynapi Jesuspa kamachisqanta ama junt’anankupaq (Hech. 1:8). Kaypin yachasun Pedrowan Juanwan imaynatachus, imayna sonqowanchus Diosmanta willarqanku chayta. Paykunataqa “mana educasqa común runakunata” jinallan rikuqku (Hech. 4:13).b Yachallasuntaqmi imaynatas discipulokunaq ejemplon yanapawasunman qatikachasqa jark’asqa kaqtinchis chaytawan.

“Manan atiyniykuwanchu karqan” (Hechos 3:11-26)

5. ¿Imatan yachasunman apóstol Pedro runakunata imaynata rimapayasqanmanta?

⁵ Pedrowan Juanwanqa mana manchakuspan runakunata rimapayarqanku, chay runakuna ukhupiqa yaqapaschá Jesusta k’aspipi wañuchinankupaq mañakuq wakin runakunapas kasharqanku (Mar. 15:8-15; Hech. 3:13-15). Pedroqa mana manchakuspan willarqan such’u runata Jesuspa sutinpi qhaliyachisqanta. Chaymantapas sut’itan willallarqantaq paykunapas Jesucristoq wañunanpaq juchayoq kasqankuta. Chaytaqa sumaqllatan nirqan: “Noqaqa yachanin, mana yachaspa chaykuna ruwanaykichista”, nispa (Hech. 3:17). Chaymantapas paykunataqa wayqeykuna nirqanmi, jinaspa Diospa gobiernonmanta allin willakuykunata willarqan. Arrepentikuspa Jesucristota chaskiqtinkuqa “samakuy tiempotan” paykunaman Jehová Dios qonan karqan (Hech. 3:19). Noqanchispas mana manchakuspan Diospa juicionmantaqa willananchis. Ichaqa manan k’araq simikunawanchu nitaq juezpas kasunman jinachu willananchis. Aswanmi apóstol Pedro jina runakunata hermanonchiskunata jina qhawarispa sumaqllata Diospa gobiernonmanta willananchis.

6. ¿Imaynatan apóstol Pedropas Juanpas rikuchirqanku humilde sonqo kasqankuta?

⁶ Apostolkunaqa manan jatunchasqa kaytachu munarqanku, chaymi apóstol Pedroqa nirqan: “¿Imanaqtinmi ancha admirasqa kashankichis? ¿Imanaqtinmi qhawaykuwashankiku atiyniykuwanpas Dios sonqo kayniykuwanpas kay runata puririchiykuman karqan jinataraq?”, nispa (Hech. 3:12). Llapa apostolkunaqa allintan yacharqanku ima ruwasqankupas Diospa atiyninwan kasqanta. Arí, paykunaqa Jehová Dioswan Jesuswan jatunchasqa kanankutan munarqanku.

7, 8. a) ¿Imaynatan runakunata yanapashanchis? b) ¿Imaynatan “tukuy imapas mosoqyachisqan kanqa” nisqa promesa junt’akushan?

⁷ Kay tiempopipas mana jatunchakuspan Diosmantaqa willananchis. Arí, kay tiempopiqa manañan Diosqa pimanpas atiyta qonñachu ima milagrotapas ruwananpaqqa. Ichaqa, ¿imaynatan runakunata yanapasunman? Jehová Diospipas Jesuspipas iñinankupaqmi yanapananchis. Chhaynapin noqanchispas Pedro jina yanapasun juchankumanta perdonasqa kanankupaq, Jehová Dioswanpas allinpi kanankupaq. Chayraykun askha runakuna sapa wata Diosta servinankupaq bautizakushanku.

⁸ Kunanqa Pedroq willasqan “tukuy imapas mosoqyachisqa kanan tiempopin kashanchis”. Ñaupa tiempopi Dios ch’uya profetankunawan willachisqan jinaqa Diospa gobiernonqa 1914 watamantapachan cielopi kamachiyta qallarirqan (Hech. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17). Chay qhepallamanmi Jesusqa kay pachapi tukuy imata mosoqyachiyta qallarirqan. Chaymantapachan Diospa llaqtanman waranqanpi runakuna jaykumushanku, paykunaqa Diospa gobiernontan apoyanku. Chay llaqtaman jaykunankupaqqa mana allin ruwayninkutan saqepurqanku, jinaspa “Diospa munayninman jina” mosoq runa kaywan p’achakurqanku (Efes. 4:22-24). Imaynan such’u runapas Diospa atiyninwan qhaliyarqan, chhaynatan Diospa atiyninqa runakunata yanapashan vidankuta cambianankupaq. Chaymi noqanchispas apóstol Pedro jina Bibliawan allinta runakunata yanapananchis. Chaykunataqa ruwanchis Diospa yanapaynillanwanmi.

“Manapunin upallaykumanchu” (Hechos 4:1-22)

9-11. a) ¿Imanirqankun judío umalliqkuna Pedrowan Juanpiwan Jesusmanta willasqankuta yachaspa? b) ¿Imanirqankun apostolkuna?

⁹ Apóstol Pedroq yachachisqanta uyarispa, limosna mañakuq runa kusikuymanta qaparisqanta uyarispa iman runakunaqa ch’aqwata jatarichirqanku. Chayta reparaspan templopi capitanpas sacerdotekunapas phawamurqanku imachus pasasqanta qhawaq. Chay ch’aqwata jatarichiq runakunaqa yaqachus jina saduceo t’aqamanta karqanku, paykunaqa qhapaqmi karqanku Roma reyta iman apoyaqku. Fariseo t’aqamanta kaqkunan ichaqa Moisespa chaskisqan kamachikuyta llapanta kasukuqku. Chaymantapas saduceo t’aqamanta kaqkunaqa manan creeqkuchu kausarimpuypiqa.c Chhaynataq karqan chayqa maytachá paykunaqa phiñakurqanku Pedropas Juanpas Jesuspa kausarimpusqanmanta willaqta uyarispaqa.

¹⁰ Sinchi colerasqan chay runakunaqa Pedrotawan Juantawan carcelman wisq’achirqanku, qhepantin p’unchaytaq Jatun Juntaq ñaupanman pusachimurqanku. Chay runakunapaqqa apostolkunaqa “mana educasqa común runakunallan” karqanku, chaymantapas manataq ima jatun estudiotapas chaskirqankuchu chayqa manas templopiqa yachachinankuchu karqan. Chhaynaña karqanku chaypas allin yachachisqa jinan rimarqanku, chayta rikuspan Jatun Juntapi kaqkunaqa admirasqa kasharqanku. Ichaqa, ¿imaraykun chhayna allin yachachiq karqanku? Paykunaqa Jesuswan puriqmi karqanku (Hech. 4:13). Jesusmi paykunataqa allinta yachachirqan, manan kamachikuy simita yachachiqkuna jinachu (Mat. 7:28, 29).

¹¹ Chay Jatun Juntapi kaqkunan apostolkunata kamachirqanku amaña Jesusmanta willanankupaq. Chay tiempopiqa kasukunankupunin karqan paykunataqa. Chay umallikunallataqmi chay semanakuna ñaupaqllata Jesusmanta nirqanku: “Wañuchisqan kanan”, nispa (Mat. 26:59-66). Chaywanpas Pedrowan Juanpiwanqa manan mancharikurqankuchu. Llapa chay qhapaq respetasqa runakunaq ñaupanpin nirqanku: “Diosta uyarinaykumantaqa qankunata uyariykuman chayqa, ¿allinpaqchu Dios chayta qhawarinman? Chhaynatachus piensankichis chayqa, qankunamantañachá chayqa kanqa. Noqaykun ichaqa manapuni imachus rikusqaykumanta imachus uyarisqaykumantawan willaytaqa upallakusaqkuchu”, nispa (Hech. 4:19, 20).

12. ¿Iman yanapawasun mana manchakuspa Diosmanta willananchispaq?

¹² Noqanchisri, ¿apostolkuna jinachu mana manchakuspa Diosmanta rimanchis? ¿Imaynan kanchis qhapaq, educasqa, yachayniyoq, autoridadniyoq runakunawan tupaspa? ¿Imatan ruwanchis escuelapi, llank’anapi compañeronchiskuna familianchiskunapas Diospi iñisqanchismanta burlakuqtinku? ¿Mancharikunchischu, khatatatanchischu? Chayña pasawasunman chaypas atisunmanmi mana manchakuspa paykunawan rimaytaqa. Jesús kay pachapi kashaspaqa allintan apostolkunata yanaparqan, mana manchakuspa respetowan iñiyninkumanta rimanankupaq (Mat. 10:11-18). Kausarimpusqan qhepamanmi Jesusqa paykunata nirqan: “Noqaqa sapa p’unchaymi qankunawan kashasaq kay tiempoq tukukapunankama”, nispa (Mat. 28:20). Kunanpas Jesusqa “allin yuyayniyoq junt’aq” kamachiwanmi yanapachiwashanchis mana manchakuspa jujkunawan rimananchispaq (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15). Chay yanapaykunataqa Diospaq Kausasunchis nisqa juñunakuykunapin yachanchis, chaymantapas jw.org paginapi “Bibliamanta tapuykuna” nisqapi iman. Sichus chaykunata estudiasun chayqa apostolkuna jinan mana manchakuspa Diosmanta willashallasun.

“Juj sonqollan Diosmanta mañakurqanku” (Hechos 4:23-31)

13, 14. ¿Imatan ruwananchis piña jark’awaqtinchispas? ¿Imaraykun chayta ruwananchis?

¹³ Pedrowan Juanwanqa carcelmanta lloqsispa jinan wakin iñiqkunawan juñukurqanku, jinaspa mana manchakuspa willashanallankupaq “juj sonqolla Diosmanta mañakurqanku” (Hech. 4:24). Pedroqa allintan yacharqan Diospa munaynin ruwanapaqqa manapuni allinchu noqallanchispi confiakuyqa kasqanta, chay semanakuna ñaupaqllatan paypi confiakuspa Jesusta nirqan: “Llapankuña saqerparisunkiku chaypas, noqaqa manapunin saqerparisaykichu”, nispa. Ichaqa manchakuywan atipachikuspan Jesuspa profetizasqanman jina yachachiqninta negarqan, chhaynapin yacharqan payllapi confiakuyqa mana allin kasqanta (Mat. 26:33, 34, 69-75).

¹⁴ Chhaynaqa, manan noqaqa jayk’aqpas Diostaqa saqesaqchu niyllachu. Aswanpas pipas iñiyninchista iskayachiyta munanman, Diosmanta willasqanchistapas jark’ayta munankuman chayqa Jesuspa apostolninkunatan qatikunanchis. Paykuna jinan Jehová Diospa kallpanta mañakunanchis, chaymantapas chay sasachakuytaqa umalliqkunaman allin iñiyniyoq hermanokunaman iman willakunanchis, chhaynapin paykunaqa Diosmanta mañapuwasun (Efes. 6:18; Sant. 5:16).

15. ¿Imatan ruwananchis juj tiempo Diosmanta willayta saqerapuqtinchis?

¹⁵ Mayninpiqa yaqapaschá imapas kaqtin Diosmanta willayta saqerapusunman. Ichaqa manan chaywanqa pisipananchischu. Apostolkunapas Jesuspa wañupusqanraykun juj tiempo Diosmanta mana willarqankuchu, ichaqa mana pisipaspan jujmanta willayta qallarirqanku (Mat. 26:56; 28:10, 16-20). Amapuni dejasunchu ñaupaqpi mana allin ruwasqanchiskuna Diosmanta willananchista jark’awananchistaqa. Chhaynapin jujkunatapas yanapayta atisunchis.

16, 17. ¿Imatan yachasunman Jerusalenpi Jesuspa qatikuqninkuna Diosmanta mañakusqankumanta?

¹⁶ ¿Imatan Diosmanta mañakusunman autoridadkuna qatiykachawaqtinchis? Apostolkunaqa manan Dios chaykunata chinkachinanpaqchu mañakurqanku, paykunaqa allintan yacharqanku Jesuspa kay nisqanta: “Noqatataq qatikachawarqanku chayqa, qankunatapas qatikachallasunkichistaqmi”, nispa (Juan 15:20). Aswanpas khaynatan mañakurqanku: “Uyariyyá khayna amenazawasqankuta”, nispa (Hech. 4:29). Paykunaqa manan paykunallapichu piensarqanku aswanpas yacharqankun Bibliapi nisqan junt’akunan kasqanta. Chaymantapas yacharqankun Diospa munaynin kay pachapi ruwakunan kasqanta, político runakunaña imaniqtinkupas Jesuspa nisqanqa junt’akunanpunin karqan (Mat. 6:9, 10).

¹⁷ Jesuspa qatikuqninkunaqa Diospa munayninman jinan imatapas ruwaqku, chaymi mañakurqanku: “Yanapawayku mana manchakuspa simiykimanta rimashanallaykupaq”, nispa. Diosqa kaq ratun mañakusqankuta uyarimurqan “jinan maypichus juñunasqa kashasqankuqa chhafchirisqa karqan, jinan llapallankuman espíritu santo junt’aykurqan, chaymi mana manchakuspa Diospa siminmanta willarqanku” (Hech. 4:29-31). Chhaynaqa manan imapas Diospa munaynin junt’akunantaqa jark’anmanchu (Isa. 55:11). Mana atipay jinaña kanman jark’awaqninchis chaypas Diospa yanapayninwanqa atipallasunmi.

“Manan runakunatachu llullakushanki aswanpas Diostan” (Hechos 4:32-5:11)

18. ¿Imaynatan Jerusalenpi iñiqmasikuna yanapanakurqanku?

¹⁸ Pisi p’unchaykunallapin Jerusalenpiqa pisqa waranqa más iñiqkunaña kasharqanku.d Paykunaqa jinantin llaqtakunamantan karqanku, chaywanpas “juj sonqollan juj yuyayllan kasharqanku” (Hech. 4:32; 1 Cor. 1:10). Paykunaqa manan Diospa yanapaynillantachu mañakuqku, aswanmi paykuna pura yanapanakuqku iñiyninkupi jinallataq imachus necesitasqankupipas (1 Juan 3:16-18). Chaytan ruwarqan José sutiyoq discipulopas, paytan apostolkunaqa Bernabé sutiwan reqsirqanku. Paymi juj kutinpi jallp’anta vendesqan qolqeta llapanta apostolkunaman qorqan, Jerusalenpi qhepakuq karu llaqtakunamanta jamuq askha iñiqmasikunata yanapanankupaq. Chhaynapi unayta qhepakuspa iñiyninkupi astawan kallpachasqa kanankupaq.

19. ¿Imaraykun Jehová Dios Ananiastapas Safiratapas wañuchipurqan?

¹⁹ Ananiaspas Safirapas jallp’ankuta vendespan apostolkunaman qolqeta apallarqankutaq. Paykunaqa llapan qolqetan apamushayku nispan nirqanku, ichaqa wakintaqa pakaykurqankun (Hech. 5:2). Chayraykun Jehová Diosqa paykunata wañuchipurqan. Paykunaqa wañurqanku manan pisi qolqeta apamusqankuraykuchu, aswanpas mana allinta yuyaykuspa llullakusqankuraykun. Paykunaqa “manan runakunatachu llullakusharqanku, aswanpas Diostan llullakusharqanku” (Hech. 5:4). Ananiaswan Safirawanqa Jesuspa anyasqan iskay uya runakuna jinan kasharqanku, Diospa allin qhawarisqan kanankumantaqa jatunchasqa kaytan munasharqanku (Mat. 6:1-3).

20. ¿Imaynatan Jehová Diosman imatapas qonanchis?

²⁰ Apostolkunaq tiemponpi jinan kunan tiempopas Diospa munaynin ruwaypi tukuy imanchiswan yanapakushanchis, chaytaqa tukuy sonqomantan ruwanchis manan “mala ganachu nitaq kamachisqa jinapaschu” (2 Cor. 9:7). Jehová Diosqa kusisqa qonanchistan munan, manan jayk’a qosqanchistachu qhawamushan (Mar. 12:41-44). Manapunin munasunmanchu Ananiaswan Safirawan jina kaytaqa, manan alabasqa kananchisraykuchu Diospa llaqtanpiqa imatapas ruwananchis. Aswanpas Pedro, Juan, Bernabé jinan kananchis. Diosta runamasinchista ima munakusqanchisraykun imatapas ruwananchis (Mat. 22:37-40).