Asiria nacionqa llapa nacionkunamantapas chay tiempopaqqa aswan jatunmi karan
¿Yacharankichu?
¿Iman Nínive llaqtawan pasaran?
YAQA 670 watapi jinan manaraq Jesús jamushaqtin Asiria nacionqa jatun atiyniyoq nacionman tukupuran. Gran Bretaña museopin juj libro nin: “Asiria nacionqa Chipre islamanta Irán nacionkaman karan, chaymantapas Egipto nacionkamaraqsi kanman karan”, nispa. Capitalninqa Nínive llaqtan karan. Chay llaqtaqa jatun llaqtan karan, monumentokunayoq, sumaq t’ikakunayoq, jatuchachaq wasikunayoq, palaciokunayoq ima. Nínive llaqtaq perqankunapin nisqa: “Pachantinpi rey”, nispa. Chhaynatan Asurbanipal reypas juj reykunapas Asiria nacionpi sutichakusqaku.
Nínive llaqtaqa jatunkaray llaqtan karan, palaciokunayoq monumentokunayoq ima
Profeta Sofoniaswanmi Jehová Diosqa Asiria nacionmanta khaynata willachiran: “Señor Diosqa [...] Asiria suyuta thuninqa, Nínive llaqtatan purunyachinqa, ch’inneqta jinan ch’akiman tukuchinqa”, nispa. Chaymantapas profeta Nahumwanmi khaynata willachillarantaq: “¡Qolqeta orqoychis! ¡Qorita qechuychis! [...] ¡Thunisqan, llat’anasqan, ch’usaqyachisqan Niniveqa kapushan! Llapa rikuqniykikunan qanmanta ayqekuspa ninqaku: ¡Nínive llaqtan thunisqa kapusqa!”, nispa (Sof. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7). Yaqapaschá runakunaqa chayta uyarispa ninkuman karan: “¿Imaynataq kay jatun llaqtari thunisqa kanman?”, nispa.
Nínive llaqtaqa ch’usaq pampan kunanqa kapun
Asiria naciontaqa Babilonia nacionmi Medo nacionpiwan 600 watapi atipapuranku. Tiempowanqa manañan pipas chay nacionpiqa tiyapuranñachu, qonqasqan kapuran. Nueva York llaqtapi Arte Metropolitano museopin juj qelqa khaynata nin: “Unay watakuna qhepamanqa manañan pipas Nínive llaqtapiqa tiyaranñachu, manan maypi kasqanpas yachakuranñachu. Bibliallan chay llaqtamantaqa rimaq”, nispa. La Sociedad de Arqueología Bíblica nisqa librokunapipas ninmi: “Manan pipas yacharanchu Nínive llaqtaq kasqanmantaqa”, nispa. Ichaqa 1845 watapin arqueólogo Austen Henry Layard Nínive llaqtata p’ampasqata tarisqa, chayraqmi yachakuran chay llaqtaq kasqantaqa. Chay llaqtaqa jatun llaqtapunin kasqa.
Nínive llaqtamanta Bibliaq willasqanqa llapallanmi junt’akuran. Chaywanmi yachanchis jamuq tiempopi profeciakunapas junt’akunanta. Biblian willan pisi tiempollamanta kay pachapi nacionkuna ñut’usqa kananmanta, chay profeciapas junt’akunqapunin (Dan. 2:44; Apo. 19:15, 19-21).