Génesis
31 Tiempohuanga Labanba churicuna cashna ninajujtami Jacobca yachaj chayarca: “Jacobca ñucanchi taitapa tucui charishcacunatami japishca. Ñucanchi taitapa tucui charishcacunahuanmi charij charij tucushca”. 2 Jacobca Labanba ñavita ricushpaca ñana pundashna paitaca aliman ricujushcatami cuenta japirca. 3 Jipamanga Jehová Diosca Jacobtaca nircami: “Canba punda taitacunapa y canba familiacuna causajuj llactaman tigrai. Ñucaca siempremi candaca ayudajusha”. 4 Chaimi Jacobca llamacunata pai michijushca pambaman richun Raquelta y Leataca cayachun cacharca. 5 Paicunataca nircami:
“Cangunapa taitaca ñana ñucataca pundashna aliman ricujuhuanllu. Pero ñuca taitapa Taita Diosca ñucahuanmi cashca. 6 Ñuca tucui fuerzahuan cangunapa taitapa trabajashcataca cangunaca alimi yachapanguichi. 7 Cangunapa taitaca ñucata umachingapaj munashpami ñucaman paganataca 10 viajeta cambiashca. Pero Taita Diosca ñucata pai imapash nalita rurachunga na saquishcachu. 8 Cangunapa taita, ‘pintas pintas animalcunahuanmi canmanga pagasha’ nijpica, tucuilla animalcunami pintas pintas criacunata charin carca. Pero si cangunapa taita, ‘rayado animalcunahuanmi canmanga pagasha’ nijpica, tucuilla animalcunami rayado criacunata charin carca. 9 Chaimandami Taita Diosca cangunapa taitapa animalcunata quichushpa ñucaman carahuashca. 10 Shuj punllaca animalcuna cunujyashca tiempopimi ñucaca shuj muscuita charircani. Chai muscuipica rayado, pintas pintas, jatun manchata charij chivocuna huarmi chivocunapi paltarinajujtami muscurcani. 11 Chai muscuipimi Taita Diospa* angelca cashna nihuarca: “Jacob”. Chaimi nircani: “Caipimi capani”. 12 Shina nijpimi paica nihuarca: ‘Por favor ñavita alzashpa ricupai. Shina ricushpaca, huarmi chivocunapi paltarinajuj tucui jari chivocunaca rayadocuna, pintas pintascuna y jatun manchata charijcuna cashcatami ricungui. Labán imasha canda nalicunata rurajujta tucuita ñuca ricujushcamandami chashna pasajun. 13 Ñucaca Betel llactapi canman ricurishca Taita Diosmi* cani. Chai pushtupimi canga shuj columnatashna shayachishca rumi jahuapica, aceiteta talishpa ñucamanga shuj promesata rurarcangui. Cunanga alistarishpa, cai llactamanda llujshishpa can nacirishca llactaman tigrailla’ nihuarcami”.
14 Shina nijpimi Raquel y Leaca cashna nirca: “Ñucanchi taitapa huasimandaca ñana imapash herenciata japitaca ushanchichu. 15 ¿Nachu paipaca shuj llactamanda shamushcacunashna cashcanchi? Canmanmi ñucanchitaca jatushca y ñucanchita jatushca culquihuanmi paica causajushca. 16 Ñucanchi taitata, Taita Dios quichushca tucui cosascunaca ñucanchipa y ñucanchi huahuacunapami can. Shinaca Taita Dios tucui imata nishcata rurailla”.
17 Chai jipami Jacobca paipa huahuacunata y paipa huarmicunatapash camellocunapi tiachirca. 18 Shinami Jacobca Padán-Aram pushtupi charishca tucuilla animalcunahuan y mirachishca tucuilla cosascunahuan Canaán llactaman rirca. Paipa taita Isaacca chai llactapimi carca.
19 Labanga paipa llamacunapa milmata rutungapami rishcarca. Chaicamanmi Raquelca paipa taitapa santocunata* shuarca. 20 Pero Jacobca, arameo runa Labandapash yali ashtahuan vivomi carca. Chaimandami pai rigrijushcataca na villashpa rirca. 21 Chaimi paipa familiata y paipa tucui charishcacunatapash apashpa pacalla rirca. Río Eufratesta chimbashpami Galaadpi tiashca urcuman rirca. 22 Jacob pacajushpa rishcataca ña quimsa punllahuanmi Labanga yachaj chayarca. 23 Chaimi Labanga paipa familiacunata tandachishpa Jacobtaca 7 punllacunata catiria rirca. Y por finmi Galaadpi tiashca urcucunapi Jacobtaca japigrirca. 24 Pero ña tutaca shuj muscuipimi Taita Diosca arameo runa Labandaca cashna nirca: “Pactara Jacobtaca imapash alita o imapash nalicunatara nipanguiman”.
25 Chai punllacunapica, Jacobca Galaadpi tiashca urcucunapimi paipa carpa huasigutaca shayachishcarca. Y Labanga paipa familiacunandimi chai pushtupillata paipa carpa huasitaca shayachishcarca. Shinami Labanga Jacobpaman quimirishpa cashna nirca: 26 “¿Imatata rurashcanguiyari? ¿Imashpata ñucata umachishpa ñuca ushicunatapash* guerrapi prisioneracunatashna apashpa rircangui? 27 ¿Imashpata ñucata umachishpa, imatapash na nishpa pacalla rircangui? Rigrinimi nijpica, shuj fiestata rurashpami candashpa, panderetacunata y arpacunata tocashpa candaca cachaiman carcani. 28 Nisiquiera ñuca nietocunata y ñuca ushicunata ñavipi muchashpa dispidirichunllapash na saquihuashcanguichu. Tontoshnami portarishcangui. 29 Ñucaca cangunataca imapash nalita ruraimanllami carcani. Pero cangunapa taitapa Taita Diosmi caina tutaca cashna nihuarca: ‘Pactara Jacobtaca imapash alita o imapash nalicunatara ninguiman’. 30 Canba taitapa familiata extrañashpa tigrangapaj munajushcatapash intindinimi. Pero ¿imashpata ñuca santocunataca* shuarcangui?”.
31 Shina nijpimi Jacobca Labandaca nirca: “Canba ushicunata a la fuerza quichunata manllashpami ñucaca pacalla rircani. 32 Pero canba santocunataca* mascailla. Y maijan persona cashpapash chai santocunata charijushpaca huañuchi tucunami can. Ñuca charijushcata yachangapaca, ñucanchi familiacuna ricujta ñucapa tucuilla cosascunapi mascailla. Tarishpaca apashpa ringuillami”. Pero Jacobca Raquel chai santocunata shuashcataca na yacharcachu. 33 Chaimi Labanga Jacobpa carpa huasipi, Leapa carpa huasipi shinallata ishcai esclavacunapa carpa huasicunapipash mascarca. Pero santocunataca na tarircachu. Leapa carpa huasimanda llujshishpaca, Raquelpa carpa huasipimi mascangapaj rirca. 34 Pero Raquelca ñami chai santocunataca* pacangapaj japishcarca. Chai santocunataca huarmicuna camellopi tiarina sillapa canastapimi pacashcarca. Shina pacashpami Raquelca chai jahuapi tiarishcarca. Chaimi Labanga carpa huasi enterota mascashpapash na tarirca. 35 Chai jipami Raquelca paipa taitataca nirca: “Ñuca taitalla, ama culirapanguichu. Pero cai ratoca na jatari ushapanichu. Porque quilla nanaihuanmi capani”.* Chaimi Labanga mascashpa catirca. Pero tucui ladocunata mascashpapash chai santocunataca* na tarircachu.
36 Chaimi Jacobca Labanhuan culirashpa cashna nishpa paitaca reclamarca: “¿Ima nalita rurajpita ñucataca catiria shamushcangui? ¿Ima pecadotata ñucaca rurashcani? 37 Canba santocunataca ñami ñuca tucuilla cosascunapi mascashcangui. Pero shina mascashpapash ¿canba cashcataca imagutallapash tarishcanguichu? Tarishca cashpaca ñucapa familiapa y canba familiapa ñaupapi llujchilla. Paicunami ishcandimandaca pi razonda charishcata ninga. 38 Ñucaca 20 añostami quiquinbaca trabajashcani. Chai tucui huatacunapica ni shuj huarmi llamallapash ni shuj huarmi chivollapash na abortarcachu. Y canba animalcunamandaca ni shuj jari llamatallapash na micushcanichu. 39 Sacha animalcuna japishpa shuj animalguta huañuchijpica, na ñuca culpachu can ningapapash nunca na canmanga chai animalgutaca apamurcanichu. Chai animalmandaca ñucami cargo tucun carcani. Tuta cajpi o punlla cajpi shuj animalguta shuajpica, pagahuai nishpami reclamahuan carcangui. 40 Punllacunaca calormandami na ushajun carcani. Cutin tutacunaca chirimandami huañuita huañujun carcani. Hasta puñuitapash na ushanllu carcani. 41 Quiquinba huasipica 20 añostami trabajashcani. 14 añostaca canba ishcai ushicunamanda y 6 añostaca canba animalcunamandami trabajashcani. Ñucaman paganataca 10 viajecamanmi cambiahuashcangui. 42 Ñuca taita Isaacca Abrahanba Taita Diostaca tucui shunguhuanmi respetarca. Chai Taita Dios ñucata na ayudashca cajpica, cunan horasca chushaj maquimi ñucataca tigrachihuanguiman carca. Pero Taita Diosca ñuca imasha sufrijujta y ñuca shinllita trabajajujtaca ricujushcami. Chaimi caina tutaca candaca advirtirca”.
43 Shina nijpimi Labanga Jacobtaca nirca: “Cai huarmicunaca ñucapa ushicunami can. Cai huahuacunapash ñucapa nietocunami can. Y cai animalcunapash ñucapa animalcunami can. Can ricujushcacunaca tucuillami ñucapa y ñucapa ushicunapa can. ¿Imashpata ñuca ushicunata o paicuna nacishca huahuacunataca llaquichishayari? 44 Canhuan y ñucahuan shuj tratota* rurashun. Cai tratomi ñucanchitaca shuj testigo cuenda yarichinga”. 45 Shina nijpimi Jacobca shuj rumita japishpa shuj columnatashna shayachirca. 46 Chai jipami Jacobca paipa familiataca nirca: “Rumicunata tandachipaichi”. Shina nijpimi paicunaca rumicunata tandachishpa mundunarca. Chai jipaca chai rumi mundun jahuapimi micunajurca. 47 Chai pushtutaca Jegar-Sahadutá* shutitami Labanga churarca. Pero Jacobca Galeed* shutitami churarca.
48 Labanga nircami: “Cunanga cai rumi mundunmi canhuan y ñucahuan shuj tratota rurashcata ricuchingapaj shuj testigo cuenda can”. Chaimandami chai rumi mundundaca Galeed shutita churarca. 49 Shinallata “Torre”* shutitami churarca. Porque Labanga nishcarcami: “Ñucanchicuna separarijpica Jehová Diosmi ñucatapash y candapash ricuriajunga. 50 Si ñuca ushicunata maltratangui o paicunahuan cazarashca jahuapash shuj huarmicunahuan cazaranguica, aunque nipi na ricujujpipash, Taita Dios ñucanchi testigo caimanda ricujujtaca yarinami* capangui”. 51 Chai jipaca Labanga caitapashmi Jacobtaca nirca: “Rumi mundunbash y ñuca shayachishca columnapash caipimi can. Caicunami canhuan y ñucahuan rurashca tratopaca, shuj testigo cuenda can. 52 Canda llaquichingapaca cai rumi mundunda y cai columnataca na yalinachu cani. Quiquinbash ñucata llaquichingapaca na yalinachu cangui. Ama shina yalichunga cai rumi mundun y cai columnami testigo cuenda quidajun. 53 Y si caita na cumplinchica, Abrahanba Taita Dios, Nacorpa Taita Dios, Taré runagupa Taita Dios* ñucanchitaca juzgachun”. Labán shina nishca jipami Jacobca paipa taitapa Taita Diosmanda jurarca. Jacobpa taitaca tucui shunguhuanmi Taita Diostaca respetarca.
54 Jipamanga Jacobca Taita Diosmanmi shuj sacrificiota urcupi rurarca. Chai jipami, tucuillacunata* micungapaj invitarca. Shinami paicunaca micurca y chai tutaca urcupi pacarirca. 55 Cayandi punllaca tutamandatami Labanga jatarirca. Paica paipa nietocunata* y ushicunatapash ñavipi muchashpami bendiciarca. Chai jipami paipa huasiman tigrarca.