Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
2-8 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 7, 8
“Causaita causaicamanmi Melquisedec” sacerdoteshna cangui
it-2-S 359
Melquisedec
Melquisedec runaguca Salem pueblomanda reypash, “jahua pachapi causajuj Taita [Jehová] Diospaj” sacerdotepashmi carca (Gé 14:18, 22). Bibliapica Melquisedec runagu punda sacerdote cashcatami ricuchin. Paica, Jesús cai alpaman nara shamushca 1933 huatapimi sacerdote shina sirvirca. Melquisedec runaguca Salem shuti pueblopa reymi carca. Salem shutica ‘Casilla ali causai’ nisha ninmi. Chaimi Apóstol Pabloca, Melquisedec runaguca “Casilla ali causaiguta charij Jatun Mandajmi” can nirca. Shinallata Melquisedec shutica ‘[alita] ruraj Jatun Mandaj’ nisha ninmi (Heb 7:1, 2). Salem pueblomandami Jerusalén llactaca llujshishcanga. Huaquinbica Jerusalén llactataca “Salem” nishpami rijsin carca (Sl 76:2).
(Abrahán) Abrán runaguca Quedorlaomer shuti runatapash, paihuan tandanajushca jatun mandajcunatapash mishashca jipami ‘Save shuti pugru pambaman’ rirca. Chai pambataca ‘Jatun Mandajpaj pugru Pamba’ nishpapashmi rijsin carca. Chaipimi Melquisedec runaguca “tandatapash, vinotapash apashpa shamurca”. Shinallata Abrahán runagutapash cashnami nirca: “Jahua pachata, cai pachata ruraj, jahua pachapi causajuj Taita DiosIlata, can Abramdaca bendiciapachun. Canda fiñajcunata, cambaj maquipi cuj, jahua pachapi causajuj Taita Diosca, alicachi tucushca cachun” nishpa. Chaimi Abrahanga tandanajushca jatun mandajcunahuan macanajushpa pai quichumushcamandaca, chungamanda shujguta Melquisedec runaguman cararca (Gé 14:17-20; Heb 7:4).
it-2-S 360 párr. 4
Melquisedec
Bibliapica Melquisedec runagumandaca “Pai huacharishcatapash, pai huañushcatapash, pipash na villanllu” ninmi. ¿Imamandata shina nin?
Melquisedec runagumanda parlashpami apóstol Pabloca cashnami nirca: “Melquisedec runagupaj taita mamatapash, paipaj ñaupa taitacuna maijanlla cashcatapash, pipash na yachanllu. Pai huacharishcatapash, pai huañushcatapash, pipash na villanllu. Shina cashpami. Taita Diospaj Churishnalla causaita causajujlla cura tucushca” (Heb 7:3). Melquisedec runaguca tucui gentecunashnami nacirircapash, huañurcapash. Shinapash Bibliapica Melquisedec runagupa taitamamacunamanda, paipa miraicunamandapash na parlanllu. Shinallata pai ima punlla nacirishcatapash, ima punlla huañushcatapash na villanllu. Chaimandami Melquisedec runaguca Jesús sacerdote shina para siempre sirvinataca ali ricuchirca. ¿Imamandata shina nipanchi? Por ejemplo Melquisedec runaguca shuj miraimandaca na sacerdote tucurcachu. Shinallata paimanda sacerdote shina sirvinatapash na pimanbash yalichircachu. Shinallatami Jesuspash shuj miraimanda sacerdoteca na tucurcachu. Shinallata Jesusmandaca pipash sacerdoteca na tucurcachu. Bibliapipash Jesusllami para siempre sacerdote cashpa catinatami ricuchin. Jesusca Judá llactamanda, rey Davidpa familiamandami nacirirca. Shinapash chaica sacerdote cachun, rey cachunga na jarcarcachu. Jehová Diosmi Jesustaca sacerdote cachun, rey cachun ña agllashca carca.
it-2-S 359
Melquisedec
Melquisedec runaguca Jesús sacerdote shina sirvinataca alimi ricuchirca. Mesiasmanda parlaj shuj profeciapica Jehová Diosca cashnami nirca: “Canga, causaita causaicamanmi Melquisedec curashna curapacha cangui” nishpa (Sl 110:1, 4). Jehová Dios yarichishca cai salmoca hebreo gentecuna Mesías sacerdote shina, rey shina sirvinata crichunmi ayudarca. Hebreo huauquipanicunaman escribishca cartapica apóstol Pabloca Jesús Mesías cashcatami ricuchirca. Paica nircami: Jesusca “Melquisedec curashnami causaita causaicaman, curacunata mandaj tucurca” nishpa (Heb 6:20; 5:10; PACTO nishcatapash ricupangui).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w00-S 15/8 14 párr. 11
Jehová Dios chasquishca sacrificiocuna
11 Apóstol Pabloca nircami “Curacunata mandaj tucui curacunaca, imagutapash Diosman carangapaj [o] animalcunata Diosman cushpa huañuchingapajllami churai tucushca” nishpa (Hebreos 8:3). Apóstol Pablo ‘imagutapash Diosman caranamanda’, ‘juchacunamanda animalcunata Diosman cushpa huañuchinamandami parlarca. Chaicunatami Israel llactamanda sumo sacerdoteca Jehová Diosman cuna carca (Hebreos 5:1). Gentecunaca pitapash juyashcata ricuchingapaj, paipa amigo tucungapaj o shujcuna alicachichun munaimandami imagutapash caran (Génesis 32:20; Proverbios 18:16). Moisesman cushca Leypica Jehová Diospa ñaupapi ali ricuringapaj, Jehová Dios alicachishpa ricuchun imacunatalla caranatami villan carca. Shinallata Moisesman cushca Leyta na cazushcamanda ‘juchacunamanda animalcunata Diosman cushpa huañuchinamandapashmi’ villan carca. Bibliapa callari 5 librocunamanda Éxodo, Levítico y Números librocunapica Jehová Diosman imacunatalla israelitacuna caran cashcatami ricuchin. Jehová Diosman cungapaj shuj shuj sacrificiocuna tiaimanda, na yuyari ushana cajpipash chaicunamanda yachajungapaj tiempoguta llujchinami capanchi.
it-2-S 574 párr. 4
Pacto
Moisesman cushca Leyca ¿imamandata “maucayashca” cuenda quedarca?
Profeta Jeremiasman shuj mushuj pactota ruragrini nishpa Jehová Dios villajpimi, Moisesman cushca Leyca “maucayashca” cuenda quedarca (Jer 31:31-34; Heb 8:13). Jesús shuj racu caspipi ñucanchimanda huañuchi tucushcamandami, huata 33pica Moisesman cushca Leyca tucurirca (Col 2:14, NM ). Shinami shuj mushuj pactota churarca (Heb 7:12; 9:15; Hch 2:1-4).
9-15 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 9, 10
‘Jipa punllacunapi Dios aliguta caramunata llandushnalla’ cajtami ricuchin
it-2-S 635 párr. 4
Perdonda chasquina
Israelitacunaman cushca leycunapica ninmi carca, pipash Taita Diospa ñaupapi shuj juchata rurashpa o shujcunata llaquichishpaca Moisesman cushca Leypi nishcatami pactachina can nishpa. Chai leypica nalita cutinga na rurashpa arripintirina cashcatami nijurca. Shinallata chaipaca casi siempremi Jehová Diosman shuj animalta huañuchishpa caranata mandajurca (Le 5:5–6:7). Chaimi apóstol Pabloca cashna nirca: “Mandashca shimipi nishcashna yahuarta tsirapachijpimi, ashamandalla na tucuilla mapa illaj tucun. Yahuarta na jichashca cashpaca Diosca, juchacunataca na anchuchinmanllu” nishpa (Heb 9:22). Gentecunapa juchacunamanda Jehová Diosman animalcunata huañuchishpa carashpapash, gentecunapa juchacunata anchuchitapacha anchuchitaca na ushanllu carca. Shinallata jucha illaj limpio concienciata charichunbash na ayudanllu carca (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14). Cutin Jesús gentecunata juchacunamanda salvangapaj huañushcami, gentecunapa juchacunata Jehová Dios perdonashcata ricuchijurca. Chaimi mushuj pacto nishca carca (Jer 31:33, 34; Mt 26:28; 1Co 11:25; Ef 1:7). Ashtahuanbachaca Jesús cai alpapi cashpaca na cuyuri ushajuj runaguta jambishpami Jesusca gentecunapa juchacunata perdonai ushashcata ricuchirca (Mt 9:2-7).
cf-S 183 párr. 4
“Ñucata catihuailla”
4 Bibliapica Jesús jahua cieloman imashina chayashcata, shinallata Jehová Dios Jesusta imashina cushijushpa chasquishcatapash imatapash na villanllu. Shinapash Jesús cielopi imata tucunataca ñami villashca carca. Por ejemplo judiocunaca mil 500 yali huatacunatami sumo sacerdote tabernáculo nishca huasiman yaicujta ricun carca. Chaitaca shuj viajellami huatapi sumo sacerdoteca ruran carca. Santísimo nishcaman yaicushpami sumo sacerdoteca gentecuna juchacunamanda Jehová Diosman animalcunata carashca yahuartaca, Juchata Anchuchina Punllapimi arca del pacto nishcapi animalpa yahuartaca tsirapachin carca. Chaita rurashpami sumo sacerdoteca Jesús imata ruragrijujta ricuchijurca. Chaitaca jahua cieloman rishpami Jesús pactachirca. Chaipimi Jesusca paipa taita Jehová Diospa ñaupapi, paipa yahuarta gentecunata juchacunamanda salvangapaj cushcata ricuchirca (Hebreos 9:11, 12, 24). ¿Chaitaca Jehová Diosca chasquircachu?
it-2-S 638 párr. 7
Jucha illaj
Moisesman cushca Leyca jucha illajmi carca. Israelitacunaman Moisesman cushca Leypica sacerdotecuna tiana cashcatami mandajurca. Shinallata juchacunamanda Jehová Diosman animalta carana cashcatapashmi mandajurca. Shinallata Bibliapica apóstol Pabloca nirca: Moisesman cushca Leycunaca Jehová Dios cushca leycuna cashcamandami jucha illaj carca. Shinapash chai leycunata pactachingapaj esforzarijcunataca, leycunapash, sacerdotecunapash, juchacunamanda Jehová Diosman cushca animalcunapash paicunataca jucha illaj tucuchunga na ayudarcachu (Heb 7:11, 19; 10:1). Chaipa randica gentecuna juchayu cashcatami ashtahuanbachaca ricuchirca (Ro 3:20; 7:7-13). Shinapash Jehová Dios Moisesman cushca Leycunami Mesías pi cajta gentecuna yachachun ayudarca. Chaimi ‘jipa punllacunapi Dios aliguta caramunata llandushnalla ricuchijmi’ carca (Gál 3:19-25; Heb 10:1). Apóstol Pabloca cashnami nirca: “Juchayu causanajujpimi, mandashca shimicunaca juchataca napacha anchuchi usharca” nishpa (Ro 8:3). Shina nishpaca Hebreos 7:11pi, shinallata Hebreos 7:18manda 28caman imata nijushcatami aliguta intindichin. Chaipica sacerdotecuna juchayu caimandaca, Jehová Diosta sirvijcunataca na salvai ushashcatami villajun. (Moisesman cushca leypica, juchacunamanda gentecuna Jehová Diosman animalcunata cushcataca sacerdotecunami chasquin carca. Shinallata chai chasquishcataca Juchata Anchuchina Punllapimi Santísimo nishca ucuman yaicushpa sacerdotecuna Jehová Diosman cuna carca). Sacerdotecuna Jehová Diosman animalcunata carashpa gentecuna cutin Jehovapa ñaupapi ali ricurichun ayudajpipash, gentecuna paicunapa juchacunamanda concienciapi ali sintirichun (jucha illaj) sintirichunga na ayudarcachu. Chaimi apóstol Pabloca Jehová Diosman animalcunata gentecuna carajpipash, ‘Diospaman quimirijpipash’ paicunapa concienciapi juchayucuna cashpa catishcata, paicuna nara ali cashcatapash intindichirca (Heb 10:1-4taca, Heb 9:9huan chimbapurashpa ricupangui). Sumo sacerdotecunaca gentecunata juchamandaca napacha salvaita usharcachu. Chaimi Jesús gentecunapa juchacunamanda huañuna, shinallata sacerdote shina sirvina minishtirirca (Heb 9:14; 10:12-22).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w92–S 1/3 31 párrs. 4-6
Gentecunaca tapunmi
Apóstol Pabloca pipash huañushpallami gentecunaca Jehová Dioshuan ali tucuita ushanga nishpa intindichirca. Chaitaca Moisesman cushca Leycunaca alimi intindichin. Jehová Diosca Moisesta utilizashpami Israelitacuna Jehová Dioshuan ali cachun leycunataca curca. Israelitacuna Jehová Diospa leycunata cazuchunga Moisesmi Israelitacunata ñaupaman pushashpa ayudajurca. Chaimi Moisesca Jehová Dios paiman cushca Leycunataca Israelitacunamanga yachachirca. ¿Jehová Dios Israelitacunaman cushca Leycuna pactari callarichunga Moisés huañushpa, paipa yahuarta jichanachu minishtirirca? Na. Chaipa randica animalcunapa yahuartami jichanami minishtirirca (Hebreos 9:18-22).
Jehová Dioshuan, mushuj Israel llactahuan o 144 mil gentecunahuanga mushuj pactopica ¿imata tucuna carca? Jehová Diospash, 144mil gentecunapash shujllashna tucuchunmi Jehová Diosca Jesusta utilizarca. Cai mushuj pactota Jehová Dios rurashca cajpipash, Jesustami Jehová Diosca chai mushuj pacto pactarichun utilizarca. Ashtahuangarin Jesús cai alpapi cashpaca mushuj pactopa punda agllashcacunahuanmi tandanajurca (Lucas 22:20, 28, 29). Shinallata Jesusllami chai mushuj pactota pactachita ushana carca. Jesusca jucha illaj caimandami, gentecunata juchamanda salvaitaca ushana carca. Chaimandami apóstol Pabloca Jesusmi mushuj pactotaca rurarca nirca. Shinallata caitapashmi apóstol Pabloca nirca: Jesusca “jahua pachapi tiajuj Taita Diospaj ñaupajmanmi, ñucanchimanda cararingapaj yaicurca. Chai carpaca, jahua pachapi Diospaj huasi tiajujtapachami ricuchijushca” nishpa. Shinami chai mushuj pactoca callarirca (Hebreos 9:12-14, 24).
Apóstol Pabloca Moisespash, Jesuspash Jehová Dios rurashca pactocunata pactachishcamandaca paicunapa munaimandallata pactota rurashcataca na nircachu. Chaipaca randica Jehová Dios rurashcatami apóstol Pabloca nijurca. Moisesman Leyta Cushca Pactopica Moisestami Jehová Diosca utilizarca. Cutin Mushuj Pactopica Jesustami utilizarca. Moisesman Leyta Cushca Pacto sirvichunga animalcunapa yahuartami Moisesca jichana carca. Cutin, Mushuj Pacto sirvichunga Jesusmi paipa yahuarta jichashpa agllashca 144 mil gentecunata ñaupaman pushai ushana carca.
it-1-S 291 párr. 4
Jesús Bautizarishca horas
Jesús bautizarijun horas Jehová Diosta mañajushcatami Lucas libropica ricuchin (Lu 3:21). Shinallata Hebreos librota escribij apóstol Pabloca, Jesús ‘cai alpaman shamushpa’ (shina nishpaca, Jesús bautizarijun horasmanda, shinallata Diospa Reinomanda o Gobiernomanda villachi callarishcamandami parlajun) cashna nishcatami ricuchin. ““Animalta huañuchinajuchumbash, ashtahuan imata cuchumbash, na munarcanguichu. Ashtahuangarin ñucatami, aichayu tucuchun alichihuashcangui [...]”. “Ricui Taita Dioslla, cambaj munaita pactachingapajmi shamuni. Canllatami, ñucamanda villashpa pillushca libropi escribichishcangui”” nishpa (Heb 10:5-9). Jesusca judio caimandami Jehová Dios Moisesman cushca Leycunataca pactachin carca. Judio llactamanda gentecunaca Jehová Diospa agllashca llactami carca (Éx 19:5-8; Gál 4:4). Chaimandami Jesusca bautizaj Juanbaman rishpa bautizarinataca na minishtirca. Shinapash Jesusca Jehová Diospa munaita rurangapaj munashcata ricuchingapami paipa munai bautizarirca. Shinami Jesusca paipa causaita Jehová Diosman carana animalgushna cararirca. Shina rurashpami Moisesman mandashca Leypi gentecuna Jehová Dioshuan ali cangapaj animalcunata huañuchinaca ñana minishtirirca. Chaimi apóstol Pabloca Jesusmanda parlashpa cashna nirca: “Dios munashcata pactachishcamandami, ñucanchica Diospajlla tucushcanchi. Jesucristoca aichayu tucushpa paillata cararishpami, shuj viajella huañushca” nishpa (Heb 10:10). Jesús cai alpapi cashpa Jehová Diospa Reinomanda o Gobiernomanda villachishpapashmi Jehová Diospa munaitaca ali ali pactachirca (Lu 4:43; 17:20, 21). Jehová Diosca Jesús imatalla rurashcata ricushpami paipa espíritu santohuan agllashpa cashna nirca: “Caimi, ñuca juyashca Churigu. Paimandami ninanda cushijuni” nishpa (Mr 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17).
16-22 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 11
“Taita Diospi crinaca ¿imamandata minishtirishca can?”
Tucui shunguhuanmi Jehovapa nishcacunapi crina canchi
6 Hebreos 11:1 callaripica ninmi: “Japigrishapacha yashpami shuyanajunchi” nishpa (chai textota liingui). Shinaca ¿imatata shuyanajunchi? Jipa punllacunapi Jehovapa cusha nishcacuna pactarinatami shuyanajunchi. Shuj ejemplota ricupashun. Ñucanchicunaca tucuilla nali ruraicuna tucurinata, shuj paraíso Alpagu tianataca seguromi canchi. Shinallata Hebreos 11:1 cati partepica ninmi: “Crishcamandami, na ricushpapash japigrinataca aligutapacha yachanchi” nishpa. ¿Imatallata na ricushpapash crinchi? Ñucanchicunaca Jehová Diosta, Jesusta, angelcunata, jahua cielopi Diospa Reinotaca na ricui ushanchichu. Shinapash chaicuna tiajtaca tucui shunguhuanmi crinchi (Hebreos 11:3). Shinaca ¿imashinata Jehová Diospa nishcacunapi crishcata, na ricushca cosascunapi tucui shunguhuan crishcatapash ricuchi ushanchi? Ñucanchi causaihuan, ñucanchi parlashcacunahuan, ruraicunahuanmi crishcata o feta charishcataca ricuchi ushanchi.
w13-S 1/11 11 párrs. 2-5
Jehová Diosca paita tucui shunguhuan mascajcunataca ninandami bendician
Jehová Diosta cushichingapaca ¿imatata rurana capanchi? Apóstol Pabloca nircami: “Ashtahuangarin crishpallami. Taita Diostaca cushichin” nishpa. Shinaca Jehová Diosta cushichingapaca paipi crinami minishtirin.
Jehová Diospi crishcataca ¿imashinata ricuchi ushapanchi? Primero: Jehová Dios ‘tiajtaca tucui shunguhuanmi crina’ capanchi. Crishpallami paitaca cushichi ushashun. Shinapash Dios tiajta crishpallaca na quedanachu capanchi, ayacunapashmi Taita Dios tiajtaca crin (Santiago 2:19). Chaimandami Taita Diospi crishcataca pai munashcashna causashpa, shinallata ñucanchi ruraicunahuan ricuchina capanchi (Santiago 2:20, 26, NM ).
Segundo: Jehová Dios gentecunata bendician cashcatapash crinami can. Pipash Jehová Diospa ñaupapi ali ricuringapaj imagutapash rurashpa esforzarijujpica Jehová Dios paita bendicianataca seguromi caita ushan (1 Corintios 15:58). Jehová Diosca ñucataca na bendiciahuangachu nishpa pensajushpaca, Jehovapa ñaupapica nalimi ricurijun (Santiago 1:17; 1 Pedro 5:7). Shina pensarijushpaca Jehová Diosta na ali rijsishcatami ricuchinajunchiman.
¿Jehová Diosca picunatata bendician? Apóstol Pabloca Jehová Diosta ‘mascashpa causajcunatami’ bendician nircami. Bibliata traducingapaj shuj libroca ‘mascashpa causajcunatami’ nishca shimimanda parlashpaca griego shimipi Taita Diosta ‘mascashpa causanatallaca’ na nijunllu. Ashtahuangarin Taita Diosta ‘sirvingapaj mascashpa causanatami’ nin. Cutin shuj libropica ‘mascashpa causajcuna’ nishca shimitaca Taita Diosta ashtahuan sirvingapaj esforzarinatami ningapaj munan. Shinaca Jehová Diosca paita juyajcunata, paita shungumanda crijcunatami ninanda bendician (Mateo 22:37).
Jehová Dios cusha nishcataca tucui shunguhuan crishunchi
10 Hebreos capítulo 11pica apóstol Pabloca nircami: ‘Huañushcacunata causachijpi chasquij huarmicunapashmi tiarca. Ashtahuangarin shujcunaca, ninanda llaquichi tucushpami huañurca. Paicunaca, Dios causachijpi, ashtahuan ali causaita japingapaj munashpami, cacharishunmi nijpipash na munashpa huañurca’ nishpa (Hebreos 11:35). Ashtacacunaca llaquicunata charishpapash Jehová Dios causachinata tucui shunguhuan crishpami Jehová Diosta cazushpa catirca. Paicunaca jipa punllacunapi Jehová Dios huañushcacunata causachijpi cai Alpapi para siempre causachun saquinataca seguromi carca. Nabotta, profeta Zacariasta yaripai. Paicunaca Taita Diosta tucuipi cazuimandami rumicunahuan pigai tucushpa huañurca (1 Reyes 21:3, 15; 2 Crónicas 24:20, 21). Danielpash yarjachijuj leongunapa utujumanmi shitai tucurca. Paipa amigocunapash ushashcata rupajuj jorno ucumanmi shitai tucurca. Paicunaca Jehová Diosta tucuipi cazungapaj munashpami huañunata agllarca. Paicunaca Jehová Dios paipa espíritu santota cushpa, llaquicunata aguantachun ayudanataca seguromi carca (Daniel 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Hebreos 11:33, 34).
11 Profeta Micayata, profeta Jeremiasta, shujcunatapash contracunaca burlarirca, prezo churarcami. Cutin profeta Eliaspash, shujcunapash ‘jichushca pambacunapi, urcucunapi, huaicucunapi, utujucunapimi pacajushpa causajurca’. Chai profetacunaca ‘imata japigrinata japigrishapacha yashpa shuyanajuimandami’ llaquicunata aguantashpa Jehovataca tucuipi cazushpa catirca (Hebreos 11:1, 36-38; 1 Reyes 18:13; 22:24-27; Jeremías 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 920 párr. 3
Crina
Jehová Diospi tucui shunguhuan crijcuna. Apóstol Pabloca cashnami nirca: “Ñucanchi muyundipica, Diosta alipacha crishcata ashtacacuna ricuchishca tian” nishpa. Paicunaca na yangamandachu Jehová Diospi alipacha crijcuna cashcanga (Heb 12:1). Por ejemplo, Abel runaguca Jehová Dios imata ruragrijujtaca alimi yacharca. Paica ‘huarmipa mirai’ culebrapa umapi sarushpa tucuchinatami crirca. Shinallata Jardín de Edenbi Adanbash, Evapash, Jehová Diosta na cazushcamanda, Jehová Dios paicunaman ima nishca pactarishcataca Abelca alimi ricurca. Adanbash, Evapash Jehovata na cazushcamandami ‘pambapica, jatun casha yuracuna, uchilla cashacuna’ viñarca. Chaimandami Adanbash, paipa miraicunapashmi shinllita trabajashpa micunagutaca chari ushan carca. Jehová Dios Eva huarmiguman cashnami nirca: “Cambaj munaica, cambaj cusapajmi canga. Paimi, candaca mandanga” nishpa. Chaitaca Abelca alimi ricuita ushashcanga. Shinallata “huahuata can vijsayu tucushca punllacunapica, ashtaca nanaitami mirachisha. Chaimandami, huahuacunataca nanaihuan ungungui” nishcataca tal vez Evaca, Abelman villashcangami. Jehová Diosca ‘Edén huertamanda indi llujshimuj ladoman querubín nishcacunata churarca. Shinallata muyundi rupajuj espadatapashmi churarca’ (Gé 3:14-19, 24). Chaicunata ricunami Abeltaca ‘huarmipa mirai’ gentecunata quishpichi ushashcata ricushcanga. Chaimi Jehová Diosman “Caín shuti runatapash yali aligutapacha Taita Diosman animalta carashpa huañuchirca” (Heb 11:1, 4).
Paica Diosta ali sirvishcata yacharcami
Cutin shuj traducciongunapica Hebreos 11:5pica ninmi, Enoctaca Diosmi chaicamanlla causaita charichun saquirca nishpa. ¿Imamandashi Taita Diosca shina rurarca? Enoc runaguta paipa contracuna llaquinaita ama huañuchichunmi Diosca shina rurarca. Shinapash nara huañushpallatami Enocca Diospa ñavipi ali ricurishcata yachaj chayashcanga. ¿Imamandata shina ninchi? Taita Diosmi Enoc runagumanga muscuipi shina cai Alpa ña shuj paraíso tucushcata ricuchun saquishcanga. Enocca Jehovapa ñaupajpi ali ricurishcata yachashca jipami huañurca. Apóstol Pabloca Jehovata tucui shunguhuan sirvijcunamanda parlashpaca cashnami escribirca: “Crishpallami, Dios carashapachami nishcacunatapash, nara japishpallata huañunajurca” nishpa (Hebreos 11:13). Enoc huañushca jipaca paipa cuerpotami contracunaca mascanajushcanga. Shinapash Jehovami Enoc runagupa cuerpota na tarichun saquishcanga. Shinami Enoc runagupa cuerpota imapash yanga costumbre ruraicunapi utilizachun na saquirca.
23-29 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | HEBREOS 12, 13
“Disciplinashpami Jehová Diosca juyashcata ricuchin”
w12-S 15/3 29 párr. 18
Saquishca cosascunataca “na huashaman tigrashpa” ricunachu
18 Disciplinata chasquina. Nachu quiquinga ¿imahorapash shuj disciplinata o shuj shinlli consejota chasquipashcangui? Shina cashpaca chaipi cutin cutin pensarijushpaca quiquinllatami na ali sintirishpa desanimarishca sintiri ushapangui (Heb. 12:5). Disciplinata na chasquishpa o chasquishca jahua cutin espiritualmente ali tucungapaj nimata na rurashpaca, ñucanchillatami espiritualmente nali cashun. Chaimandami Salomón runagu nishcata pactachingapaj esforzarina capanchi. Paipa nircami: “Ali yuyaita ñuca cushcataca, chaririashpa ama saquinguichu. Chai yachaitaca alichingui. Chaimari cambaj causai canga” nishpa (Pro. 4:13). Por ejemplo carrota manejajcunapa ejemplotami catina capanchi. Paicunaca semaforota ricushpami imata rurana cashcata, maiman rina cashcata ricushpa carrota manejashpa tranquilo rita ushan (Pro. 4:26, 27; Hebreos 12:12, 13 liingui).
w12-S 1/7 21 párr. 3
“Diosta ima hora mañashpapash, cashna ninguichi: ‘Jahua pachapi tiajuj ñucanchi Taitalla’” nishpa
Shuj juyaj, ali taitaca paipa churicuna jatunyashpaca ali gentecuna cachun munashpami huahuamandapacha aliguta viñachishpa, disciplinashpa viñachin (Efesios 6:4, NM ). Taitacunaca huahuacunapa alipallatami huaquinbica ashata shinlli disciplinan. Shinapash llaquichitapachaca na llaquichinllu. Shinallatami Jehová Diospash ñucanchipa alipallata juyaihuan disciplinan. Jesusta catijcuna huaquinbi na cazungapaj munashpa pandarijpipash, Jesusca Jehová Diospa chaquita catishpami paicunataca juyaihuan disciplinan carca (Mateo 20:20-28; Lucas 22:24-30).
“Disciplinata chasquishpa ali yachajushcacuna capaichi”
18 Disciplinajpica llaquirinchimi. Shinapash disciplinata na chasquinami ashtahuanbachaca llaqui canman (Heb. 12:11, NM ). Chaita intindingapaca Caín jarimanda, rey Sedequiasmandapash ricupashunchi. Pundapica Caín jarimanda yachajupashunchi. Paica paipa huauquita na ricunayachimandami huañuchingapaj munarca. Chaita ricushpami Jehová Diosca cashna nirca: “¿Imashpata ninanda fiñarishpa, cambaj ñavipash shujpacha tucungui? Alita rurashpaca, ¿nacha jatunyachi tucunguiman? Nalita rurajpimi, juchaca pungupi chapanshna, canda mandangapaj shuyajun. Chai juchataca, canmi mishana cangui” nishpa (Gén. 4:6, 7). Shina nijpipash Cainga Jehovata na cazushpami paipa huauquitaca huañuchirca. Shina rurashcamandaca paipa tucui causaipimi ashtaca llaquicunata charirca (Gén. 4:11, 12). Jehová cushca disciplinata Caín chasquishpaca chai llaquicunataca na charinmanllu carca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w11-S 15/9 17 párr. 11
‘Carrerapi calpanshna aguantashpa catina capanchi’
11 Apóstol Pabloca punda tiempopi Hebreo huauquipanicunata animangapami, ‘Diosta alipacha crishcacunapa’ causaimanda parlashpa shuj chimbapuraita churarca. Chai tiempopi pugllaicunata ricungapaj rij gentecunamanda parlarca. Pugllaicunata ricujcunaca paicuna mishachun munashca puglladorta ricungapaj rishpa animangapami rin carian. Pugllaicunata ricungapaj rijcunaca paicunapash punda tiempopi chai pugllaicunapi pugllan cashcata yarishpa, chai pugllaicunapi imashina mishai ushashcataca alimi yacharca. Shinallata puglladorcuna imashina sintirijtaca alimi yachan carca. Chaimi mushuj puglladorcunata imashina animanata ali yachan carca. Shinallatami punda tiempopi ‘Diosta alipacha crishcacuna’ ña huañushca cajpipash, cunanbi ñucanchitaca espiritualmente ninandami animajun. Chaita yachashpaca ¿imashinata cunanbi mushuj huauquipanicunaca sintirin? Paicunapash Jehová Diosta sirvi ushashcata cuenta japishpami ashtahuan sirvingapaj esforzarin. Shinaca, apóstol Pablo Hebreo huauquipanicunaman nishcapi pensarinami ñucanchicunapash espiritualmente aguantashpa ñaupaman catishun.
w89-S 15/12 22 párr. 10
Jehová Diosmanga pai alicachishca cosascunata carapashunchi
10 Hebreo huauquipanicunaca, judiocunapa yanga yachachishcacunahuan ama umachi tucungapaca paicunataca na uyanachu carca (Gálatas 5:1-6). Hebreo huauquipanicunaca, ‘imapash micunamanda [o] yachachishcatalla catishpa’ espiritualmente ali cashun yashpami pensarin carca. Chaimi apóstol Pabloca espiritualmente ali canaca ‘Diospa ninan juyaimi’ cangunapa shungutaca shinlliyachin o espiritualmente ali cachun ayudan nishpa yachachirca. Hebreo huauquipanicuna espiritualmente shinlli cashpaca Jehová Diostami tucui shunguhuan sirvin carca. Shinallata Jesús paicunamanda huañushcata ricushpa agradecidocuna cashcata ricuchin carca. Shinami na shuj ruraicunapi o micunacunapi yapata preocuparin carca (Romanos 14:5-9, NM ). Shinallata Jesús huañushpami israelitacuna ruran cashca sacrificiocunata ruranataca chaipi tucuchirca (Hebreos 9:9-14; 10:5-10).
30 DE SEPTIEMBRE–6 DE OCTUBRE
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | SANTIAGO 1, 2
“¿Imata juchaman, huañuiman apaita ushan?”
g17-S.4 14
Tentación
Tentación nishcaca ¿imata can? Tentación nishpaca imatapash ansia nalita rurana munaimi can. Por ejemplo, imagutapash randingapaj mercadoman rishcanguiman. Chaimi pipash na ricujta quiquin gushtashca cosasta shuhuangapaj munashcanguiman. Shinapash shuhuana nali cashcata yachashpami, shuhuangapaj munashca cosascunataca chaillapita saquingui. Shina rurashpami nalita rurana tentaciondaca mishai ushashcangui.
BIBLIAPICA NINMI
Juchayucuna caimandami huaquinbica nalita rurana munaita charinchi. Bibliapica tucuicunallatami nalita rurana munaihuan lidiana tucunchi ninmi (1 Corintios 10:13, NM ). Shinapash ima tentacionguna ricurijpipash chaicunata mishanami capanchi. Huaquin gentecunaca paicunapa nali munaipillatami urmashca. Cutin shujcunaca tentaciongunapi o nali munaicunapi urmana nali cajta yachashpami chaicunamandaca uchalla caruyashca.
“Nali munaica, gentecunapaj shungupimi tiajun. Shina cashpami pita cashpapash, nalita rurachun yarichishpa urmachijun” (Santiago 1:14).
g17-S.4 14
Tentación
Bibliapimi imacunalla juchaman, huañuiman apaita ushajta intindichin. Santiago 1:15pica ninmi: ‘Nali munaita rurajpimi juchaca ninanda miran. Juchaca huañuimanmi apan’ nishpa. Imashinami shuj vijsayu huarmigu imahorapash shuj huahuata unguna can, shinallatami ñucanchipa nali munaicunata na mishashpaca maimanda juchapi urmaita ushashun. Shinapash ñucanchi nali munaicunata o tentaciongunataca mishaita ushanchimi.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 263 párr. 3
Punchayachij, I
Jehová Diosca “jahuapi punchayachijcunata ruraj Taitami” can (Snt 1:17). Shinallata “punllata punchayachijuchun indita churajmi. Tutata, punchayachijuchun lunata, luzerocunata mandajmi” can (Jer 31:35). Ashtahuanbash ñucanchita espiritualmente punchayachij michagushnami can (2Co 4:6). Jehová Diosta cazujcunapaca Jehová Diospa mandashcacu na, paipa yachachishcacunaca, gentecunapa causaipica shuj michagushnami can (Sl 43:3; 119:105; Pr 6:23; Isa 51:4). Salmo librota escribij shuj runaguca, Jehová Diospa yachachishcacunamandaca cashnami nirca: “Cambaj micha punchayachijpimi, michata” ricunchi nishpa (Sl 36:9taca Sl 27:1; 43:3huan chimbapurashpa ricupangui). Imashinami indi llujshishpa asha asha punllayachin, shinallatami alita rurajcunapaj ‘ñanga, yurajlla punllayamujuj michashna’ tucun (Pr 4:18). Jehová Diosca paipa ‘michagupimi purichun’ mandan (Isa 2:3-5). Shinapash pipash nali munaihuan imatapash yuyajushpa o nalita rurana munaihuan purijushpaca espiritualmente yana yanapishnami causan. Jesusca cashna nishpami intindichirca: “Ashtahuangarin cambaj ñavi yapa nali cajpica, cambaj tucuilla cuerpomi yana yana tutapishna causajunga. Cambaj cuerpopi tiajuj michagu yanayajpica, ¿nachu chashnallata ashtahuan ninanda yanayanga?” nishpa (Mt 6:23taca Dt 15:9; 28:54-57; Pr 28:22; 2Pe 2:14huan chimbapurashpa ricupangui).
it-2-S 227 párr. 6
Mandashca
‘Tucuita yali mandashca’. Tucui gentecuna ali llevarishpa, tranquilo ali causachunga ‘Tucuita yali mandashcata’ cazuna o gentecunata juyanami minishtirin (Snt 2:8). Jehová Diosca juyarishpa causanami canguichi nishpami mandarca. Shinallata Moisesman cushca leyta, shinallata profetacunapa nishcacunata pactachingapaca caitami tucuicuna pactachina carca: ‘Camba cumba runagutaca, imashna can juyarinshnallata juyangui’ nishcata (Mt 22:37-40). Cunanbi Moisespa leycunata na catinajushpapash, Jehová Dios cushca mushuj leytami pactachina capanchi. Shinami Jehová Diostapash, Jesustapash cazujushcatami ricuchipanchi.