Pene 16
E Akarongo i te Apii, e Ariki i te Ako
1. (a) Te vaira ainei tetai papaki o tatou nei tei kore i anoanoia te ako e te apii no ratou? (e) Inara eaa te au uianga tau no tatou te ka tau kia akamanakoia?
E VIVIKI ua te maataanga o tatou i te akatika i te tuatua tapu te karanga ra: “Te apa anake nei tatou i te au mea katoa e manganui.” (Iakobo 3:2) Kare i te mea ngata kia tamanako i te au tuatau i topa ana tatou kare i tae ki te tu no te tangata ta te Tuatua a te Atua e manono maira ia tatou e ko ta tatou oki te reira e anoano ra kia pera tatou. No reira te kite ra tatou e te tika ra ta te Puka Tapu i te tuatua anga kia tatou e: “E akarongo i te ako, e āriki i te apii, kia pakari koe i toou openga.” (Maseli 19:20) Te kite ra tatou e te anoanoia ra te reira tauturu no tatou. Kare e ekoko anga e kua akatikatika tatou i to tatou oraanga kia akatano atu ki ta tatou i kite ana mei te Puka Tapu mai. Inara akapeea to tatou manako me ka ako mai tetai taeake Kerititiano ia tatou takitai no runga i tetai apinga tikai tei raveia e tatou ma te pakari kore? Me kare, peea me i oronga ua mai aia i tetai manako e akapeea e meitaki mai ei tatou i te rave i tetai angaanga?
2. (a) Eaa tatou i tau ei kia akaari i te ariki anga i te ako no tatou uaorai? (e) Eaa te mea tau kore no tatou kia rave?
2 Noatu rai te manako viviki ua tei tupu mai ki roto ia tatou no to tatou tu tangata tau kore nei, ka tau rai tatou kia akakite i te arikianga ma te ngakau tae tikai no te ako e ka akono ei i te rave i te reira. Te tupu anga no ta tatou raveanga i te reira ka rauka kia riro ei puapinga. (Ebera 12:11) Tera ra, penei, me akoia mai, kua tauta tatou i te akatika ia tatou uaorai, e kua akamea ngiti mai i te kino o te turanga me kare kua tukuia atu te apa ki runga i tetai ke. Kua rave ana ainei koe i te reira mataara? Me akamanako akaou tatou i te reira atianga, te manako akariri ra ainei tatou ki te tangata nana ra i oronga mai i te ako? Te rave ra ainei tatou i te tou atu ki te au tarevake o tei ako maira ia tatou me kare i te tu o tana ako anga, mei te mea rai e ei kotoe anga te reira no to tatou uaorai tu apikepike? Ka rauka ainei i te Puka Tapu i te tauturu i tetai kia akakore i te reira au tu manako?
Te au Akaraanga Tei Tataia ei Akamaroiroi ia Tatou
3. (a) Eaa te vaira i roto i te Puka Tapu te ka rauka i te tauturu ia tatou kia akatupu i te manako tika no runga i te ako e te apii? (e) E rave i te au uianga tei akapapaia i runga akenei ei akataka i nga manako o Saula raua ko Uzia ra i te ako.
3 Kapiti katoa atu ki te oronga mai anga i te akamaroiroi e manganui no teia tumu, te vaira i roto i te Tuatua a te Atua te au tupuanga i te oraanga tika tikai no te aronga tei akoia ra. E putuputu te riro te ako ra ei apii katoa oki, no te mea ko tei orongaia atu nona te ako ra te anoano katoaia ra kia taui i tona tu manako me kare tona tu akono. Ia koe e akara ra i te au uianga i raro akenei ei akara matatio anga i etai o teia au akatauanga, ka kitea e koe e maata te au apinga e raukaʼi te puapinga no tatou katoatoa:
A SAULA, TAMAITI A KISA: Kare aia i akarongo ki ta Iehova katoa i akaue no te mea, i te tamakianga ki to Amaleka, kua akaora aia i te ariki e ta ratou au manu memeitaki ra. (1 Samu. 15:1-11)
I ta Saula pauanga i te ako akaapa a Samuela kiaia, eaa te akaari maira e i tauta aia i te akamea ngiti mai i tona tarevake? (1 Samu. 15 Irava 20) I tauta aia i te neke atu i te akaapa anga ki runga iaai? (1 Samu. 15 Irava 21) I te openga, i tona akatika anga e e tarevake te reira, eaa tana kotoe anga i tuatua atu? (1 Samu. 15 Irava 24) Eaa i te akaraanga tona manako maata i te reira tuatau? (1 Samu. 15 Nga irava 25, 30)
A UZIA: Kua aere atu aia ki roto i te nao o Iehova e tutungi i te atinga kakara, noatu rai e ko te au taunga anake ua tei akamanaia ei rave i te reira. (2 Para. 26:16-20)
I te tauta anga te taunga maata i te arai ia Uzia te Ariki ra, eaa ra te ariki i riri ei? (Akaaiteia atu ki te 2 Para. 26 irava 16.) Eaa tei tupu? (2 Para. 26 Nga irava 19-21)
4. (a) Eaa ra i rave anga ngata ei no Saula raua ko Uzia kia ariki i te ako ra? (e) Eaa ra te reira i riro ei ei manamanata kino i teia tuatau nei?
4 I roto i eia nga tu takitai, eaa ra i rave anga ngataʼi ia raua takitai i te aro atu i tei anoanoia nona kia akoia? Ko te manamanata tumu e akaparau, e maata rava te manako nona uaorai. E manganui te aronga i teia tuatau te akatupu ra i te mii no ratou uaorai no runga i teia tu. I te taeanga ki ta ratou i manako e e turanga teitei, me no te ruau me kare no te taoonga, kare ratou e ariki i te ako no ratou uaorai. Te manako ra ratou e te akakite maira te reira e te ngere ra ratou me kare te akakino ra i to ratou tu ngateitei. Inara ko tei akakite maira i te tu paruparu ko te parau ia. Kare teia i te apinga ei kotoeanga no tetai e no te mea e tarevake matauia te reira. E ereere te reira na Satani e taangaanga ra ei akapoiri i te manako o te tangata kia kore aia e ariki i te tauturu aroa te orongaia maira e Iehova na roto i tana Tuatua e tana akaaerenga akara mataia. Te akamatakite maira a Iehova: “Ko te parau to te mate ra na mua, e te ngakau nengonengo ra, to te inga ïa na mua.”—Maseli 16:18; akara katoa ia Roma 12:3; Maseli 16:5.
5. E rave i te au uianga e tuanga no teia parakarapa ei akataka e eaa te au apiianga te ka rauka kia kiteaia mei te au tataanga no runga ia Mose raua ko Davida ra.
5 I tetai pae, tei roto i te au Tuatua Tapu te au akaraanga meitaki no te aronga tei ariki ra i te ako. E au apiianga puapinga te ka rauka kia apii katoaia mei te reira mai. E akamanako ana:
A MOSE: Kua oronga atu tona metua ongai i te manako tau kiaia e akapeea te rave i tana apainga angaanga teimaa kia kore e akakino i tona ora. Kua akarongo a Mose e kua rave i te reira i reira tikai. (Exodo 18:13-24)
Noatu rai e e taoonga maata to Mose, eaa ra aia i ariki meitaki ei i te ako tau ra? (Akaaiteia atu kia Numero 12:3.) Mei teaa ra te puapinga maata o te reira tu no tatou? (Zepha. 2:3)
A DAVIDA: Kua akaapaia aia i te raveanga i te akaturi, i muri akera kua rave i te ravenga kia tamateia te tane a te reira vaine kia raukaʼi ia Davida i te akaipoipo e na te reira e tangaro atu i tana akaturi i rave ra. E au marama etai i topa i mua ake i tono ei a Iehova ia Natana i te ako atu ia Davida. (2 Samu. 11:2–12:12)
I riri ana ainei a Davida no te reira ako, e kua akamea ngiti mai ainei i tona tarevake me kare kua neke atu ainei i te akaapaanga? (2 Samu. 12:13; Sa. 51:te au tuatua mua, e Sa. 51 nga irava 1-3) I riro ainei te aite anga o te tika e kua arikiia e te Atua to Davida ra tataraara e kua matara a Davida e tona ngutuare i te au kino mei tona tu akono tarevake? (2 Samu. 12:10, 11, 14; Exodo 34:6, 7)
6. (a) Akapeea to Davida ra manako no runga i te aronga tei ako meitaki atura iaia? (e) Akapeea tatou e puapingaiaʼi me ka viviki ua tatou i te ariki i te reira tu ako? (ng) Eaa te apinga kare tatou e tau kia akangaropoina me ka apii pakariia mai tatou?
6 Kua kite meitaki te Ariki ko Davida i te puapinga o te akarongoanga i te ako tau, e i tetai tuatau kua akameitaki aia i te Atua no te tangata i orongaia mai ei te reira. (1 Samu. 25:32-35; e akara katoa ia Maseli 9:8.) Te pera nei ainei tatou? Me koia ia, ka paruruia tatou kia kore e tuatua e kia kore e rave i te au apinga e manganui te ka akatupu i te mii. Inara me ka rokoia tatou e te au tu te ka taki atu ki te ako anga pakari, mei ia Davida rai i tona rave anga i te ara ma Bate-seba ra, auraka e ngaropoina ia tatou te tika e e akapapu anga te ako i to Iehova ra aroa, ma te manako no te meitaki mutu kore no tatou.—Maseli 3:11, 12; 4:13.
Te au tu Oko Maata no te Tatanu
7. Eaa te tu tei akaariia mai e Iesu ra te ka tau kia pera katoa te au tangata e tae ei ratou ki te Patireia?
7 E raukaʼi ia tatou te pirianga meitaki ma Iehova e to tatou au taeake Kerititiano, ka tau tatou kia akatupu i etai tu tika no tatou. Kua akakite marama mai a Iesu i tetai o teia tu na tona tuku anga i tetai tamaiti ou ki rotopu i tana au pipi e kua na ko atura: “Kia kore kotou e uri mai e kia riro mei te tamariki mea riki ra, kare rava kotou e tomo ki te patireia o te au rangi ra. No reira, tetai ua atu tei taakaaka iaia uaorai mei teianei tamaiti iti, koia te ka maata rava atu i te patireia o te au rangi ra.” (Mata. 18:3, 4, NW) E mea tau no te reira au pipi kia akono i etai tauianga. E akaruke ratou i to ratou tu parau e e tatanu i te tu akaaka.
8. (a) E mea tau no tatou kia taakaaka ki mua iaai, e no teaa ra? (e) Me te pera ra tatou, ka akapeea ta tatou rave i te ako?
8 I muri akera kua tata te apotetoro ko Petero ki te au taeake Kerititiano e: “E kotou ravarai oki ka kauraro ia kotou uaorai, e kia kakauia kotou i te akaaka; e patoi te Atua i tei nengonengo, e oronga mai i te meitaki no tei akaaka.” (1 Pe. 5:5) Te kite ra tatou e te anoanoia ra kia taakaaka tatou ki te Atua, inara te tuatua maira teia tuatua tapu e ka tau tatou kia taakaaka, me kare kia ngakau maru katoa oki i to tatou pirianga ma to tatou au taeake i te akarongo ra. Me te pera ra tatou, kare tatou e riririri neneva ua no ta ratou tuatua ako mai ia tatou. Ka rekareka ra tatou kia apiiia mai tatou tetai e tetai. (Maseli 12:15) E me ka kite to tatou au taeake e e mea tau kia ako akatikatika mai ia tatou, e i reira, i te kiteanga e ko ta Iehova ravenga aroa te reira ei akatanotano ia tatou, kare tatou e kopae ke i te reira.—Sa. 141:5.
9. (a) Eaa tetai atu tu meitaki te piri vaitata atura ki te taakaaka? (e) Eaa ra i tau ei kia akamanako tatou no runga i te tupu anga no to tatou tu manako ki etai ke atu?
9 Ko tetai atu tu, tei piri vaitata atu ana ki te taakaaka, ko te manako ngakau tae tikai no te meitaki o etai ke atu. Kare e rauka ia tatou kia akakore i te tika e ko ta tatou e rave ra e akatupuanga ta te reira ki etai atu tangata. Kua ako atu te apotetoro ko Paulo i te au Kerititiano mua i Korinetia e Roma ra kia akaari i te manako tau no te akava ngakau o etai ke atu. Kare aia i karanga e kia akakore ratou i ta ratou au apinga ravarai e inangaro ra, mari ra kua raurau aia kia ratou auraka e rave i tetai apinga te ka akamaroiroi i te manako o tetai atu tangata kia rave i ta tona akava ngakau e akakite ra kiaia e e tarevake, e ka taki atu ei ki te kino nona i te pae vaerua ra. I te akatakaanga papu i te kaveinga no te reira katoa, kua tata a Paulo e: “Auraka rava e tangata e kimi i tona uaorai meitaki, e kimi ra te tangata ravarai i to etai ke ra . . . E teianei, te kai ra e te inu ra oki, e te au mea ravarai ta kotou e rave na, e rave anake ïa ma te akakakā i te Atua. Auraka kotou kia riro ei turorianga, i te ngati Iuda, e te Eleni, e te ekalesia katoa a te Atua.”—1 Kori. 10:24-33; 8:4-13; Roma 14:13-23.
10. Na teaa e akakite mai e me te rave ra tatou i te reira ako no te Tuatua Tapu ra?
10 Ko koe ainei tetai tangata te akono ra i te ravenga i te tuku i te meitaki no te tangata ke ki mua atu i toou uaorai? E manganui te au mataara no te rave i te reira, inara e akamanako ana i tetai akaraanga: E mea matauia e, ko te kakau e te akamanea rauru e apinga tau ua na tetai uaorai e manako, te meitaki ua ra me te mako ra tatou, te manea ra e te ma ra. Inara me ka kite koe e, no te mea e akono anga ke to etai au tangata i toou ngai, kua riro toou tu kakau e toou akamaneaanga ei tumu i kore ei tetai papaki i akarongo ki te tuatua no te Patireia, ka rave ainei koe i te akatikatikaanga? E mea maata atu ainei kia koe te oraanga o tetai atu tangata i te akamarekaanga ia koe uaorai?
11. Eaa te akaari maira e e mea puapinga maata kia tatanu i teia au tu me e inangaro tikai to tatou kia tau ei Kerititiano?
11 Kia riro te au tu tei uriuriia i runga akenei ei tuanga no to tatou tu akatangata, te oronga maira te reira i te akapapuanga e te akamata ra tatou i te manako mei ia Karaiti rai. I te taakaaka anga, kua akanoo mai a Iesu i te akara anga tau tikai. (Ioane 13:12-15; Philipi 2:5-8) I te akaarianga i te manako no etai ke, kare i manako i te akamareka iaia uaorai, kua akanoo aia i te akaraanga no tatou kia aru.—Roma 15:2, 3.
Auraka e Kopae ke i ta Iehova Ako
12. (a) Eaa te au tauianga ka tau tatou kia rave kia raukaʼi te tu akatangata ei akamarekaanga i te Atua? (e) Na teaa e tauturu ia tatou?
12 I te mea e aronga ara anake tatou katoatoa, ka anoanoia te taui anga i to tatou tu manako, ta tatou tuatua e to tatou tu akono kia raukaʼi ia tatou te akaata i te tu o to tatou Atua. Ka tau tatou kia “akatangata ou.” (Kolosa 3:5-14; Tito 2:11-14) E tauturu te ako e te apii ia tatou i te akataka i te au ngai anoanoia no te akatikatika e kia kite e akapeea te rave i te reira.
13. (a) Eaa nga apinga akapapaia mai e Iehova ei ako e te apii ia tatou ravarai? (e) Eaa ta tatou ka tau kia rave i te reira?
13 Te tumu akamou i te reira apiianga ko te Puka Tapu ia. (2 Timo. 3:16, 17) Na roto i te au puka apii Puka Tapu e te au uipaanga tei akapapaia e te akaaerenga akara mataia a Iehova te tauturu maira aia ia tatou kia kite e akapeea te rave i te reira. Ka kite taakaaka ua ainei tatou i tei anoanoia no tatou tatakitai—noatu rai me kua akarongorongo ana tatou i te reira i mua ana—e kia rave tamou i te tauta anga kia meitaki mai?
14. Eaa tetai atu tauturu ta Iehova e oronga maira no tatou tatakitai?
14 Kare a Iehova e akaruke ua ia tatou kia rave ngata i teia au apinga te vaira ei manamanata takake no tatou. Na roto i te manakoanga aroa, te akono maira aia e te akanoo maira i te akapapaanga no te tauturu ia tatou tatakitai. E au mirioni ua atu te aronga kua puapingaia mei te reira tauturu mai na roto i te apii Puka Tapu i te au ngutuare. E apainga takake ta te au metua i te apii i ta ratou tamariki ei paruru ia ratou i te tu akono te ka rauka kia akatupu i te mamae ngakau maata i te oraanga a muri akera. (Maseli 6:20-35; 15:5) Pera katoa, i roto i te putuputuanga, e apainga ta te aronga tei akono i ta te vaerua ra kia rave na te au Tuatua Tapu e akatikatika i tetai papaki me kite ratou e te anoanoia ra te reira, inara ka tau kia raveia te reira ma te ngakau maru. (Gala. 6:1, 2) Na teia au mataara te ako mai ra e te apii ra a Iehova ia tatou kia raukaʼi ia tatou te akamori iaia ei iti tangata taokotaiia ra.
Uriuri Akaou Anga
● Akapeea ta Iehova tauturu aroa anga ia tatou kia kite i te ngai tau no tatou tatakitai kia rave i te au akatikatikaanga?
● Eaa ra i rave anga ngata ei no te aronga e manganui i te arikianga i te ako? Akapeea te kino o te reira?
● Eaa te au tu meitaki rava te ka tauturu ia tatou kia ariki i te ako? Akapeea ta Iesu akanoo mai anga i te akaraanga tau no te reira?