E Akangateitei ia Iehova—No Teaa e Akapeea?
“Ko tei akangateitei mai iaku ra, ko taku ïa e akangateitei atu, kareka tei akavaavaa mai iaku ra, ka akavaavaaia ïa ratou.”—1 SAMUELA 2:30.
1. Te orongaia ra te au tutaki Nobel rongonui o teianei ao kiaai ma, eaa tikai te reira, e akapeea te manako o te aronga e manganui no te reira au tutaki?
I TE au mataiti tatakitai katoa te orongaia ra e nga pupu akaaere e a o Kanatinavia etai au tutaki Nobel ki te aronga tei ‘akatupu i te puapinga maata rava no te au tangata i te mataiti i mua akera.’ Kua orongaia te au tutaki anga no te au apinga i rauka i nga tuanga angaanga e ono tuke tuke te tauta anga. Te manakoia ra te tutaki Nobel e te aronga e manganui e ko te akangateitei maata rava ia te ka rauka kia tukuia ki rungao i tetai ua atu tangata.
2. Koai ta te aronga oronga i te au tutaki Nobel kare e manako ana, e eaa ra i tau ei e Koia kia akangateiteiia?
2 Noatu rai e kare e tarevake no te orongaanga akangateitei ki te au tangata tei tau ra, e manako ainei to te aronga te oronga ra i te reira au akangateitei anga e kia akangateitei atu oki i Tei Tauturu maata roa i te au tangata katoa nei? Ko Tei Tauturu maira, nana i oronga mai te au puapinga no te tangata nei kare e rauka kia tareia mei tana anga mai anga i te tangata mua e te vaine i etai 6,000 mataiti tei topa. Ka akamaara mai kia tatou te reira akakore anga putuputu i te akangateitei iaia ra, i te au tuatua a Eliu, koia te oa o Iobu, tei karanga ra: “Kare ra tetai e tuatua e, Teiea te Atua, tei anga iaku ra, ko tei oronga mai i te imene i te po ra?” (Iobu 35:10) Te rave ua atura Tei Tauturu maata mai ia tatou i te ‘takinga meitaki mai, i te oronga anga mai i te ua no runga i te rangi, e te tuatau mou, e te akaki anga mai i to tatou ngakau ki te kai ma te rekareka.’ (Angaanga 14:16, 17; Mataio 5:45) Ko Iehova tikai te Oronga maira i “te au mea memeitaki i o maiia ra, e te au mea tika ravarai.”—Iakobo 1:17.
Eaa te Aiteanga o te Akangateitei
3. Eaa nga tuatua maata i te reo Epera e te Ereni tei uriia e “akangateitei,” e eaa te aite anga?
3 Ko te tuatua Epera tei matauia no te akangateitei, e ka·vohdhʹ, tona aite anga tikai e “teimaa” ia. No reira ko tetai tangata tei akangateiteiia kua manakoia e teimaa, e manako maataia, me kare e aka apinga ia. E mea maata rai, ko teia tuatua Epera, koia te ka·vohdhʹ, kua uri putuputu katoaia i te au Tuatua Tapu ei “kaka,” kua akatere atu i te akakiteanga e peea te puapinga maata te akamanako anga no tetai tei akangateiteiia ra. Ko tetai atu tuatua Epera, koia yeqarʹ, tei uriia e “akangateitei” i te au Tuatua Tapu ra, kua uri katoaia e “puapinga rava” e te “au apinga puapinga rava.” No reira i roto i te au Tuatua Tapu Epera, ko te tuatua akangateitei te piri atura ki te kaka e te apinga oko maata. Ko te tuatua Ereni tei uriia e “akangateitei” i te Puka Tapu e ko te ti·meʹ, te oronga katoa maira ia, i te manako teitei, puapinga, e te puapinga rava.
4, 5. (a) Eaa te aite anga e kia tukua te akangateitei anga ki rungao i tetai tangata? (e) Eaa te turanga te akakiteia maira ia Esetera 6:1-9 te akatutu maira e eaa te kapitiia ra ki roto i te akangateitei anga i tetai?
4 E no reira te akangateitei ra tetai i tetai ke atu na te akaarianga i te akangateitei oonu e te akameitaki anga. Ei akatutu anga, e akamanako i te turanga tei akakiteia maira i te Puka Tapu no runga i te ngati Iuda tiratiratu koia a Moredekai. I tetai atianga kua akakiteia maira e Moredekai tetai akakoro anga tei akapapaia no te oraanga o te Ariki ko Ahasueru no Peresia i taito ra. I muri akera, i tetai po no te kore anga e rauka kia moe te ariki, kua akakiteia atura ki te ariki ta Moredekai i rave ra. No reira kua ui atu aia ki tona au tavini: “Eaa te akangateitei anga e te apinga maata tei raveia no Moredekai no teia?” Kua tuatua maira ratou: “Kare e apinga meitaki i raveia nona.” Mei teaa ra te manako tau! Kua ora te ariki ia Moredekai, inara kare taua ariki ra i akaari i te manako akameitaki.—Esetera 6:1-3, NW.
5 E no reira i te tae anga te tuatau tau, kua ui atura Ahasueru ki tona minita maata, kia Hamana, e akapeeaia atu te tangata ta te ariki i anoano i te akangateitei atu? I reira tikai kua manako a Hamana i roto i tona ngakau e: “Koai ra ta te ariki i anoano i te akangateitei mari ra ko au?” No reira kua karanga maira Hamana e ka tau kia akakakau i taua tangata ra i te “kakau ariki” e kia noo ki runga i “te oroenua ta te ariki i mātau i te noo.” Kua taopenga maira aia: “E kia akaoroia i runga i te oroenua na roto i te arataa o te oire, ka kapiki aere ei na mua iaia e, E akaperaia te tangata ta te ariki i anoano i te akangateitei.” (Esetera 6:4-9) Ko tei akangateiteiia ka manako teiteiia aia e te au tangata katoatoa ra.
Eaa i Tau ei kia Akangateitei ia Iehova
6. (a) Koai tei runga roa atu ia etai ke katoa te tau ra no ta tatou akangateitei anga? (e) Eaa ra i tau ei te tuatua “meitaki” no te akataka anga ia Iehova?
6 I roto katoa i te tuatua enua kua akangateiteiia etai au tangata, e putuputu e te tau kore tikaʼi. (Angaanga 12:21-23) Inara koai tei tau kia akangateiteiia i runga ake i te katoatoa? Eaa oki, ko Iehova te Atua, anake ua! Koia tei tau kia akangateiteiia e tatou no te mea e papu tikai tona maata. E putuputu te tuatua “maata” tei taikuia nona. Koia Okotai Tei Maata, Tei Maani Maata maira, Tei Anga Maata, e te Ariki Maata, te pu Apii Maata ra, te Pu Maata. (Salamo 48:2; Koheleta 12:1; Isaia 30:20; 42:5; 54:5; Hosea 12:14) Koia tei maata ra e ngateitei aia, e tapunui, e teitei, e rongonui, e kaka, tei tau kia matakuia. Kare a Iehova e tau kia akaaiteia ki tetai atu, kare tetai i arite atu kiaia, e tei runga roa aia. Nana uaorai i tuatua mai te reira tika, i te na ko anga: “Koai ta kotou e akatau mai iaku, e kia aite iaku? e akaaite kotou iaku kiaai, kia aiteite maua?”—Isaia 46:5.
7. E ia tu tuke tuke te ka rauka kia tuatuaia no to Iehova takake anga, e eaa i raukai kia karangaia e kare tona mana e aiteia atu?
7 Kare i raro ake i te itu tu taka meitaki no to te Atua ko Iehova ra meitaki maata rava, tei akataka i te au tumu no te akangateitei iaia. Te tumu mua, ka tau te akangateitei anga maata no Iehova no te mea kare e rauka te akaaite atu ki tona mana. Ko te Atu ko Iehova Tei Ngateitei i te Ao Katoa e pini ua ake—koia tei teitei rava. Koia to tatou Akava, te Tuku Ture, e te Ariki. Tei raro ake te au peretana katoatoa i te rangi e te enua nei Iaia; inara kare aia i raro ake i tetai ke ra. E tau tikai aia kia tuatuaia e “e maata, e mana e te tau kia matakuia.”—Deuteronomi 10:17, NW; Isaia 33:22; Daniela 4:35.
8. Eaa i raukai kia tuatuaia e e aite koreia a Iehova (a) i tona turanga? (e) i tona vai anga mutu kore ra?
8 Te rua, te tau ra te Atua ko Iehova kia akangateitei maataia no te mea kare tetai i aite atu te turanga ki tona. Koia “Tei Teitei, e Tei akateiteiia,” te Teitei Rava. Te tu ra aia ki runga roa atu i tana au mea ora i anga i te enua nei! (Isaia 40:15; 57:15; Salamo 83:18) Te toru, ka tau a Iehova te Atua ra kia akangateiteiia ki runga roa atu i etai katoatoa no te mea kare ona e aite atu kiaia no te tu o te mutu kore. Koia anake ua kare e akamataanga, mei tupua roa mai e tuatau ua atu.—Salamo 90:2; 1 Timoteo 1:17.
9. I teea tu a Iehova i aite koreiaʼi (a) i tona kaka? (e) e i tona au tu tumuanga?
9 Te a, te tau ra Iehova no te akangateitei anga meitaki roa no te maata o tona uaorai kaka. Koia “te Metua o te au mārama ra.” No te maata te kanapanapa e te kaka o tona uaorai tu kare e tangata e ora kia akara iaia ra. E tu akamataku tikai tona. (Iakobo 1:17; Exodo 33:22; Salamo 24:10) Te rima, te kaiou ra tatou ki te Atua ko Iehova i te akangateitei anga maata rava no tona au tu umere roa. E mana katoatoa aia, e kotinga kore oki tona mana; kua kite aia i te au mea ravarai, kare i kotingaia tona pakari; e apa kore tikai tona tu; e koia tikai te taokotai anga o te aroa.—Iobu 37:23; Maseli 3:19; Daniela 4:37; 1 Ioane 4:8.
10. I teea tu a Iehova i aite koreiaʼi (a) i te au angaanga no tei angaia e te au apinga? (e) no tona ingoa e tona rongonui?
10 Te ono, e tau tikai te Atua ko Iehova no te akangateitei anga maata roa, no te meitaki tana au angaanga i te anga mai anga. Ei Tei Anga mai i te au mea ravarai i te au rangi ra e i runga i te enua nei, koia katoa oki te Pu Maata o te au mea ravarai. Ka tatau tatou ia Salamo 89:11 e: “Naau te au rangi nei, naau katoa te enua.” Te itu, te tau ra te akangateitei no to tatou Atua no Iehova ki runga ake i etai katoatoa no te mea e aite koreia aia, kare to tetai atu i aite atu ki tona ingoa e tona rongonui. Nona anake ua te ingoa ko Iehova, tera te aiteanga “Nana i Akono kia Tupu.”—E akara i te tataanga ki raro ake ia Genese 2:4.
Akapeea te Akangateitei ia Iehova
11. (a) Eaa etai au mataara e raukai ia tatou kia akangateitei ia Iehova? (e) Akapeea e raukai ia tatou i te akaari e te akangateitei papu ra tatou ia Iehova na te irinakianga iaia?
11 I te akaraanga i to Iehova au tu ravarai, akapeea e raukai ia tatou i te akangateitei iaia? Mei ta tatou ka kite, ka rauka ia tatou i te akangateitei iaia na te akaarianga i te tu mataku e te akatapu anga iaia, na te akarongo kiaia, na te akatikaanga iaia i to tatou au arataa katoatoa, na te oronga anga apinga aroa, na te aruanga iaia, e na te au pati anga kiaia. Ka rauka katoa oki ia tatou i te akangateitei iaia na te akarongo anga iaia, na te irinakianga kiaia noatu eaa tei tupu mai. Te raurauia maira tatou kia “irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra.” No reira ka akangateitei tatou i te Atua ko Iehova na te irinaki anga i tana tuatua. Ei akatauanga, te nako maira aia: “Auraka e mataku, te vaitata katoao au ia koe: auraka e taitaia [i te mataku], ko au oki toou Atua: e akamaroiroi au ia koe; koia ïa, e tauturu au ia koe.” (Maseli 3:5; Isaia 41:10) Ko te kore e irinaki takiri iaia e akangateitei kore ia iaia ra.
12. Eaa te tuanga ta te akarongo e te mataku ka rave i te akangateiteianga ia Iehova?
12 Ko te mataara piri vaitata no tatou i te akangateitei i te Atua ko Iehova na te akarongoanga iaia. E ko te mea puapinga no te akarongo ko te mataku tau i te Atua, ae, ko te mataku i te akamareka kore i te Atua. I te akaarianga i te pirianga o te mataku e te akarongo te akakite maira te au tuatua a Iehova kia Aberahama i muri ake i ta Aberahama tamata anga i te tuku atinga ia Isaaka, koia tana tamaiti, ma te akarongo. “Kua kite oki au i teianei e, e mataku toou i te Atua,” ta Iehova i karanga. (Genese 22:12) I te uriuri manako anga i ta te tamariki kaiou ki to ratou au metua, kua akakite katoa te apotetoro ko Paulo e te aere kapiti ra te akarongo e te akangateitei anga. (Ephesia 6:1-3) No reira na te akarongoanga i te au akauenga a te Atua, kare ra e teiaa, te akangateitei ra tatou ia Iehova. Kare e uiui anga i te reira, te akarongo kore i te Atua ko Iehova e akangateitei kore te reira iaia.—1 Ioane 5:3.
13. Eaa te tu manako no runga i ta tatou angaanga e ta tatou au parani te ka akatupuia me akangateitei atu tatou ia Iehova?
13 Pera katoa, ka rauka ia tatou te apai mai i te akangateitei anga tau ki te Atua ko Iehova na te akarongoanga i te ako ia Maseli 3:6 (NW): “I toou au aerenga katoa e akara atu kiaia [ae, e manako atu iaia], e nana uaorai e akatikatika i toou au arataa.” Te oronga maira te pipi ko Iakobo i te apiianga meitaki no teia tumu. Eiaa e rave ua atu i ta tatou i manako i tera ra i tera ra, ma te irinakianga i to tatou uaorai kite, ka tau rai tatou kia tuatua e: “Kia tika ia Iehova, ka ora rai tatou e ka rave i teia, e i tera.” (Iakobo 4:15, NW) I te au mataiti kua topa ko te ravenga matauia a te Aronga Apiipii Puka Tapu o te Pa Enua e kapiti atu ki te au tuatua anga no te tuatau ki mua ra i nga reta D.V., e tapoto anga i te Deo volente, tona aiteanga “kia tika i te Atua.”
14. (a) Eaa te tu manako no ta tatou au tauta anga ka tau tatou kia rave ei akangateitei anga i te Atua? (e) Eaa te tu manako te kitea ra i te neneianga i te au puka a te Totaiete Punanga Tiaki Anga?
14 Ka akangateitei katoa oki tatou i te Atua ia Iehova na te akakiteanga i te tu akono taakaaka, na te oronga anga i te akameitakianga ki te Atua no te au puapinga tei rekarekaia e tatou. Kua kite papu te apotetoro ko Paulo i te tu no tana angaanga orometua: “Naku oki i tanu, na Apolo i tamauu ki te vai; na te Atua ra i akatupu.” (1 Korinetia 3:6, 7) E tika tikai, kua manako a Paulo kia apai mai i te akangateitei tau no te Atua, kare nona uaorai me kare no tetai atu tangata. E no reira, i teia tuatau nei, kare te au puka a te Totaiete Punanga Tiaki Anga e akakite mai i te aronga na ratou i tata e ka kopae te aronga tei tata ra i te akakite ki tetai pae e eaa ta ratou i akaputu atu. Na teia tu kua tukuia te manako ki runga i te papaanga tuatua, ko tei akapapaia ei akangateitei ia Iehova, e kare i tetai tangata.
15. Eaa te tupuanga te akatutu maira i te tu ngata no tetai papaki tangata kia ariki marama i te tu mako o te au Kite o Iehova?
15 E mea poitirere ki tetai papaki tangata teia ravenga te akatika atu anga i te manako ki runga ia Iehova, ma te akangateiteianga iaia. I etai mataiti tokoiti ua akenei, i te akanooanga i te apinga no te akatere i te reo no tetai ako anga i te ngai tangata i te Central Park i te Oire o New York, te akatangi ra te au Kite i tetai tepe no te au Kingdom Melodies (Imene Patireia) ei akatanotano anga i taua apinga ra no te tuatua. Kua ui atura etai nga tokorua mako i to raua kakau ki tetai o te au Kite ra e eaa te imene ra. I tona manakoanga e e nga Kite raua, kua pau atura aia: “Ko te Kingdom Melodies Numero 4.” “Ae, inara naai i akapapa te imene?” ta raua i ui atu. Kua karanga atura te Kite e: “A, kare e ingoa o te tangata i akapapaiaʼi.” Kua na ko maira taua nga tokorua ra: “Kare te aronga akapapa i tena tu akatangi anga imene e rave i te reira ma te kore e akakite mai i to ratou ingoa.” Kua karanga atura te Kite: “Ko ta te au Kite o Iehova te reira.” Ae, te rave ra ratou i te reira kia riro te akangateitei anga katoa ki te Atua ko Iehova!
16. Na teea au mataara tuke tuke e raukai ia tatou i te taangaanga i to tatou reo ei akangateitei ia Iehova?
16 Ko tetai atu mataara no te akangateitei anga ia Iehova na te akono anga i to tatou vaa ei akakitekite iaia. Me te manako papu ra tatou i te akangateitei anga iaia, ka rave tatou ma te manako papu i te akatotoaanga i te tuatua meitaki o te Patireia. Ka rauka ia tatou te rave i te reira na te aere anga i tera are i tera are e na tetai ua atu ravenga te ka rauka ia tatou kia rave, kare oki e akakore i te au tuatau tei va mai no te akakite ua anga. (Ioane 4:6-26; Angaanga 5:42; 20:20) Kapiti katoa oki, te vaira te au tuatau no tatou kia akangateitei i to tatou Atua ma to tatou au reo i ta tatou au uipaanga a te putuputuanga, na te paupau anga i te au uianga e na te kapitianga i te imeneanga i ta tatou au imene Patireia ma te ngakau katoa. (Ebera 2:12; 10:24, 25) I ta tatou tuatua anga i te au ra tatakitai, ka rauka katoa ia tatou i te akangateitei i te Atua ia Iehova ma to tatou vaa. Na te manga tauta anga, ka rauka ia tatou i te akatika atu i te tuatua ki te au apinga vaerua no te akamatutu anga, e ka akatupu teia i te akangateitei anga i te Atua ko Iehova.—Salamo 145:2.
17. (a) Eaa te akatupuanga a te tu akono tika i ta tatou akangateiteianga ia Iehova? (e) Eaa te tupuanga no te tu akono tarevake?
17 Noatu rai te meitaki ra te akangateitei i te Atua ko Iehova ma to tatou vaa, te anoano katoaia ra te akangateitei atu iaia na to tatou tu akono. I akaapa a Iesu i te aronga, tei akangateitei ra i te Atua ma to ratou vaa, e mamao ke atura to ratou ngakau Iaia. (Mareko 7:6) Ka apai mai ra te tu akono tarevake i te akangateitei kore ki te Atua kia Iehova. Ei akatauanga, ia Roma 2:23, 24 ka tatau tatou e: “Ko koe oki ko tei nengonengo i te ture ra, te akakino ra koe i te Atua i te akaapa anga i taua ture ra? Kua akakinoia oki te ingoa o te Atua ki o te etene ia kotou.” I teia au mataiti ua ake nei e maata ua atu te tauatini tei akaateaia ki vao i te au putuputuanga o te au tangata o Iehova i te au mataiti tatakitai. Penei, e maata atu te numero tei rave i te tu akono akangateitei kore inara kare i akaateaia ki vao no to ratou akaari mai anga i te tu manako tataraara tikai. Pouroa teia aronga i akangateitei ana ia Iehova ma to ratou vaa, mari ra kare to ratou tu akono i pera.
18. (a) Eaa te manako tau no tetai papaki te akaperepere maataia ra kia akaari ei ratou i te akangateitei anga tau kia Iehova? (e) Akapeea te akatutu anga mai i te turanga o tetai papaki o te kau taunga i to Malaki tuatau ra tei tau kia manakoia?
18 Te aronga e rave angaanga ra i te au turanga tukeke o te angaanga tamou—me ko te Betela, te angaanga tutaka me kore evangeria, me kore ei au painia—te maata ra to ratou tei akaperepereia i ta ratou angaanga i te rave anga i te akangateitei ia Iehova. E apainga ta ratou kia rave i te meitaki rava te ka rauka ia ratou noatu eaa te angaanga tei akaueia na ratou, no ‘te akono meitaki i te meangiti e te mea maata katoa oki.’ (Luka 16:10) I etai au tu kua akatutuia to ratou turanga ngateitei inara kare i akatutuia e te kau taunga e te ngati Levi i Iseraela i taito ra. Inara, no te mako kore o tetai papaki o te kau taunga i to Malaki tuatau ra, kua karanga atura Iehova kia ratou: “E teianei, e Metua au nei, teiea taua akangateitei noku ra? e e Atu oki au ra, teiea au i te mataku angaia”? (Malaki 1:6) Kua akakino te aronga kau taunga i to te Atua ingoa na te oronga anga i te au manu matapo, pirikoki, e te maki oki ei atinga. Kia kore te aronga e taoonga taka ke to ratou ei tavini i teia tuatau nei e tauta i te rave i te meitaki te ka rauka ia ratou, ka tau rai no ratou te akaapa anga ta Iehova i oronga atura ki taua kau taunga ra. Kare i tau ta ratou akangateiteianga i te Atua.
19. (a) Mei tei akakiteia mai ia Maseli 3:9, eaa tetai atu mataara no te akangateitei anga ia Iehova? (e) Eaa tetai atu mataara puapinga maata no te akangateitei ia Iehova?
19 Ko tetai atu mataara no te akangateitei i te Atua ia Iehova na te oronga anga i te moni tauturu no te angaanga tutu aere i te pa enua ravarai tana i akaue maira. “E akangateitei atu ia Iehova i taau ra au apinga, e te mataiā o taau katoa ra apinga kia tupu,” te raurauia maira tatou. (Maseli 3:9) Ko te tika no te oronga anga i te reira tauturu e tuatau ia no te akangateitei i te Atua ia Iehova kare e tau tetai kia manako kore. Ka rauka katoa oki ia tatou i te akangateitei i te Atua ko Iehova i ta tatou au pure, te akapaapaaanga e te akameitakianga iaia. (1 Paraleipomeno 29:10-13) Ko te tika e, no te mea te aere taakaaka atura tatou kiaia ma te kauraro oonu, ka riro to tatou aereanga ki te Atua e te pure ei akangateitei anga iaia.
20. (a) Koai ma te aronga te akangateiteiia ra e te au tangata o teianei ao, e akapeea ia? (e) Na te akarongoanga i teea akauenga e raukai ia tatou i te akatere atu i te akangateitei ia Iehova?
20 E manganui te au tangata, e maata atu oki te au mapu, te akangateitei ra i te aronga ta ratou e akaperepere ra na te aruanga ia ratou—na te tuatuaanga mei ta ratou rai e te raveanga kia aite atu ki ta ratou rai. E putuputu ratou i te aru i te aronga tarekareka rongonui me kore te aronga rongonui i roto i te ngai tamataora anga o teianei ao. Ei tuke anga, ei Kerititiano, ka tau tatou kia akangateitei i te Atua ia Iehova na te tautaanga kia aru iaia. Kua raurau mai te apotetoro ko Paulo kia akapera tatou, i tana tataanga: “E teianei ei aru kotou i te Atua, mei te tamariki akaperepere ra; Ei aerenga aroa to kotou.” (Ephesia 5:1, 2) Ae, na te tautaanga kia aru ia Iehova, te akangateitei ra tatou iaia.
21. (a) Na teaa e akapapa ia tatou no te akangateitei e te akakaka ia Iehova? (e) Eaa te au tutaki ta Iehova e oronga atura ki te aronga tei akangateitei iaia ra?
21 E tika tikai, e manganui te mataara no tatou e tau ei kia akangateitei e te akakaka i te Atua. Auraka e ngaropoina ia tatou e na te kaikai putuputu anga i tana Tuatua e te kite meitaki anga iaia, ka meitaki roa atu i reira to tatou akangateitei atu iaia. Eaa te au tutaki no te rave anga i te reira? “Ko tei akangateitei mai iaku ra,” e na Iehova ei, “Ko taku ïa e akangateitei atu.” (1 Samuela 2:30) I te openga ra na Iehova e akangateitei mai i te aronga akamori iaia na te oronga anga i te ora mutu kore no ratou ma te mataora, ki te rangi ei tutara kapiti ma tana Tamaiti, ko Iesu Mesia, me kare kia noo ki runga i te enua Parataito.
Te Maara Nei Ainei Koe?
◻ Koai ta te au tangata e akangateitei putuputu ana, e koai ta ratou e putuputu ana i te kore e akangateitei atu?
◻ Eaa te aite anga no te akangateitei i tetai tangata, e eaa etai au mataara no te rave i te reira?
◻ Eaa etai au akatumuanga i tau ei no te akangateitei atu i te Atua ko Iehova ra?
◻ Eaa etai mataara na tatou e akangateitei ei ia Iehova?
◻ Na teea au mataara ta Iehova tutaki anga i te aronga te akangateitei ra iaia?