Tamataora Anga Taeake—Kia Rekareka i te Au Puapinga, e Kopae i te Au Ereere
“Kare e mea meitaki atu e kia kaikai e kia inu [te tangata] e kia akatupu kia kite tona meta i te meitaki no tana angaanga pakari.”—KOHELETA 2:24, NW.
1. Na teea au mataara ta te Atua ra arataki anga i te tauturu anga i tona au tangata no runga i te tamataora anga?
TE APAI maira ta Iehova arataki anga i te au puapinga e manganui no tona au tavini. Te kite nei tatou i te reira i te pae o te tamataora anga. Te tauturu ra tana apiianga i te au Kerititiano kia kopae ke i te au tu mamao roa i tetai pae e i tetai pae o te papaanga manako. Ko tetai papaki o te aronga akonoanga, tei manono pakari ra i te tu kakau e te tu akono, te manako ra e vaitata te au tamataora ravarai e rave ara anake ia. I tetai pae, ko te maata anga o te au tangata te aruaru ra i te au tamataora noatu e me te patoi ra i te au ture e te au kaveinga a Iehova ra.—Roma 1:24-27; 13:13, 14; Ephesia 4:17-19.
2. Na teaa i oronga vave mai i te akakite anga i to te Atua ra manako no te tamataora anga?
2 Inara, akapeea te au tangata o te Atua ra? E manganui te aronga tei akamata i te apii i te Puka Tapu kua poitirere i te kite anga e i angaia mai e te Atua te au tangata ma te tika katoa kia rekareka i te ora anga. Kua oronga aia i te angaanga na to tatou nga metua mua ra kia rave—kare ra i te rave anga taitaia tei akakiteia maira i te maata anga o te au oraanga o te au tangata apa ua nei. (Genese 1:28-30) E tamanako ana i te au tu meitaki e manganui te ka kitea e te aronga katoatoa te ka ora ki roto i te rekareka anga i te enua parataito. E akamanako i to ratou rekareka i te matakitaki anga i te au manu taetaevao te ka kore e akamataku e pera katoa oki te au tu manu rarata te ka riro mai ei tuanga no te oraanga i te au ra tataki tai! Te au kaikai anga meitaki ka rauka na ratou “i te au rakau taurekareka katoa kia akara, e tei meitaki ei kai”!—Genese 2:9; Koheleta 2:24, NW.
3-5. (a) Eaa te akakoroanga tau na te tamataora anga kia akatupu? (e) Eaa ka papu ei ia tatou e kare te Atua i taparuparu i to Iseraela kia kore e kimi i te rekareka anga?
3 Ka tau rai kia manakoia te reira au angaanga ei tamataora anga, ko te akakoroanga o te reira i Parataito ka aite ua ki to teianei: kia akaangaroi e kia akamatutu i te ririnui o tetai, no te rave akaou anga i te au angaanga akatupu anga (angaanga). Me ka tupu te reira i te tamataora anga, e mea puapinga ia. Te riro ra ainei te aite anga o te reira e ka rauka i te aronga akamori mou te akariro i tetai ngai o to ratou oraanga no te tamataora anga noatu e me kare i noo ake ki roto i Parataito? Ae. Te karanga ra te Insight on the Scriptures no te tamataora anga i rotopu i te au tangata taito o Iehova ra:
4 “Kare i akataka meitakiia mai te au rave anga tamataora e te taui anga i etai atu apinga ke i to Iseraela ra i roto i te tataanga Puka Tapu. Tera ra, te akaari maira e e tika kia manakoia e ka tau me te rotai ra ki te au kaveinga akonoanga o taua iti tangata ra. Ko te au tu maata o te kangakanga ko te akatangi anga apinga akatangi imene, te imene, te uraanga, te tuatua anga, pera katoa oki etai au tarekareka anga. Kua manako maataia te au uianga i te au piri e te au uianga pakari ra ei mea meitaki roa.—Aka 14:12.”—Voriumu 1, kapi 102.
5 I to Davida oki atu anga i tona autu anga, kua rave te au vaine Epera ra i te au mea akatangi ma te koʼe i te tamataoraanga (Epera, sa·chaqʹ). (1 Samuela 18:6, 7) Ko te aite anga tikai o taua tuatua Epera ra e “kata,” e i etai urianga te tuatua ra no te “au vaine rave kia mataora.” (Byington, Rotherham, The New English Bible) I te apai angaia te Aruna ra “kua tamataora iora a Davida ma te ngutuare katoa o Iseraela ki mua ia Iehova ma te au tu mea akatangiia katoa ra.” E manako tau kore to Mikala, vaine a Davida no taua tu ra, no te mea kua akaapa aia i to Davida rave anga i taua angaanga tamataora ra. (2 Samuela 6:5, 14-20, NW) Kua totouia e te Atua e ka rave te aronga tei oki atu mei te tuikaanga i Babulonia i te au angaanga rekareka mei te reira rai te tu.—Ieremia 30:18, 19; 31:4; akaaiteia atu kia Salamo 126:2.
6. Akapeea te Au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano i te tauturu anga ia tatou i ta tatou manako anga no te tamataora anga?
6 E mea tika katoa oki no tatou kia rave i te akatau i ta tatou tamataora anga. Ei akaraanga, te ariki ra ainei tatou e, kare a Iesu i tetai tangata akatakake iaia uaorai i te tamataora anga? Kua rave aia i te kaikai ei akaangaroi anga, mei tetai “kaingakai maata,” tei akapapaia e Levi ra. E i te akaapa angaia aia e te aronga manako ra e aronga tuatua tika ratou uaorai, no tona kaikaianga e te inuanga, kua kopae ke atura Iesu i to ratou au manako e ta ratou au ravenga. (Luka 5:29-31; 7:33-36) E manako katoa oki e, i aere ana aia ki tetai akaipoipoanga e kua tauturu atu aia i tetai tuanga o te tuatau tamataora anga ra. (Ioane 2:1-10) Kua taiku maira a Iuda te teina o Iesu ra e e “au kaingakai aroa” ta te au Kerititiano, penei e kaikai anga kia akarekareka i te aronga putaua ki te manga e kia mareka i te akaangaroi anga ma te au taeake ra.—Iuda 12.
Tamataora Anga Taeake i Tona Tuatau Tau e i Tona Ngai
7. Akapeea te Tuatua a te Atua i te akamaroiroi anga no runga i te tamataora anga tau?
7 Te tuatua akaperepere maira a Koheleta 10:19 i te ‘manga ei akatupu i te kata no te aronga angaanga e te wina ei akarekareka i te ora anga.’ Kare te tangianga o te reira mei te mea e te tarevake ra me kare e kino te tamataora anga, te pera nei ainei? Inara, te tuatua ra taua puka rai e: “E atianga to te au mea katoa nei, . . . e tuatau to te aue, e e tuatau to te kata; e tuatau to te mii, e e tuatau to te ura.” (Koheleta 3:1, 4) Ae, noatu rai e kare e akaapaia mai ana te tamataora anga tau, te oronga maira te Puka Tapu i te akamatakite anga. Te kapiti ra te reira i te ako kia akono i te tamataora anga taeake ei pupu kia tau ki tona ngai te tuatau e te maata katoa oki. Te akamatakite katoa maira ia tatou i te au kino tei tupu putuputu ra i te au akaputuanga taeake mamaata.—2 Timoteo 3:4.
8, 9. Eaa i tau ei to tatou tuatau e ora nei e ta tatou angaanga orongaia mai e te Atua ra kia riro ei tumu no te tuku anga tika no runga i te tamataora anga?
8 Kua kite ra tatou e ko te au ngati Iuda tei oki maira mei Babulonia—e maata ra ta ratou angaanga pakari no te rave—kua rave ratou i te akaangaroi anga rekareka. Inara, kua tuatua a Ieremia i mua akera e kare aia ‘i noo ki roto i te pupu taokotaiia o te aronga rave kanga takatakata e kare katoa aia i akamata i te maeva anga.’ (Ieremia 15:17) Na te atua ra i akaue iaia kia oronga i te tuatua no te akautunga tei vaitata maira, e no reira kare ia i te tuatau tau nona kia rave i te mataora.
9 Kua akaueia te au Kerititiano i teia tuatau nei kia akakitekite i te tuatua a te Atua ra no te manakonako anga e pera katoa oki te akakite anga i tana au akavaanga i ta Satani akatereanga kino nei. (Isaia 61:1-3; Angaanga 17:30, 31) E no reira e mea tika kia kore tatou e tuku kia riro te tamataora anga ei mea maata ia no to tatou ora anga. Ka rauka ia tatou i te akatutu i te reira tumu ma tetai miti meangiti ua me kare tetai apinga akatano i te reka no te manga. Ka riringi ua ainei koe i taua apinga akatano ra i te reka kia maata roa e kia kore e reka te tongi anga i te manga? Kare rava ia. Kia tau ki ta Iesu au tuatua ia Ioane 4:34 e Mataio 6:33 ra, ko to tatou manako maata—ta tatou kai tikai—e mea tau e ko te raveanga i te anoano o te Atua. E no reira te riro ra te kangakanga mei te miti rai. Ka tau ia ei akaanga i te roi e te akamaroiroi, kare ei akaroiroi me kare ei mea e pokia mai ei.
10. Eaa i tau ei tatou katoatoa kia akara matatio akaou i te tuatau akapouia no te tamataora anga?
10 E tapu e ka akamanako ana: Kare ainei te maata anga o te au tangata e karanga e kare e maata roa ana to ratou tuatau e to ratou manako e mako ana ki te tamataora anga? Naringa e manako ke to ratou, kua rave takereia ratou i tetai akatikatika anga. Kare ainei teia e akakite mai ana kia tamanako marie tatou tataki tai, e ka akara matatio ei i te ngai tikai o te tamataora anga te mou ra i roto i to tatou oraanga nei? Kare ainei e kua riro ua ei tuanga maata ia? Ei akaraanga, te akamata ua ra ainei tatou i te tivi me oki tatou ki te ngutuare i te au taime ravarai? Kua akatupu ainei koe i te ravenga no te akatakaanga i tetai tuanga maata o te taime no te tamataora anga i te au epetoma tataki tai ravarai i te po Varaire me kare po Maanakai? Ka maromaroa ainei tatou me tae ki taua tuatau ra e te noo ra tatou i te kainga e kare a tatou kangakanga i akapapaia? E rua nga uianga kapitiia mai i konei: I te ra i muri mai i tetai akaputuanga me kare tetai rave anga mei te reira te tu, te kite ra ainei tatou e e roa rava to tatou noo atu anga ki vao me kare e mamao roa te aere anga e te roiroi ra tatou, penei e roiroi maata roa to tatou no te kapiti i te rave i te angaanga tutu ei Kerititiano me kare kia oronga i te angaanga meitaki na te pu no taua ra ra? Me te pera ra ta tatou tamataora anga i etai tuatau, me kare, te putuputu ra te reira tupu anga, e tamataora tika ainei e te tau te reira?—Akaaiteia atu kia Maseli 26:17-19.
11. Eaa i tau ei kia akamanako akaouia te tu o ta tatou tamataora anga?
11 Penei ka meitaki katoa kia akara matatio tatou i te tu o ta tatou tamataora anga. Noatu e e tavini tatou no te Atua kare te reira i te akapapu anga e te tau ra ta tatou tamataora anga. E akamanako ana i ta te apotetoro ko Petero i tata ki te au Kerititiano akatainuia ra: “To tatou oki manga tuatau i topa ake i to tatou ora anga nei, oti ra ua ïa i te rave anga i to te etene inangaro, ka rave ei oki i te peu kanga ra, te inangaro tika kore, te inu nui i te wina ra, te kapiti anga kanga ra, te akakonā kava ra, e te au ravenga viivii a te idolo ra.” (1 Petero 4:3) Kare ia mei te mea e te tairiiri maira i tona mangamanga rima, ma te akaapa anga i tona au taeake no te aru anga i ta te aronga o teianei ao e rave ra. Inara, te meitaki ra te tu matakite no te au Kerititiano (i reira e i teianei) no te mea e ngoie ua tetai i te topa ki roto i te tamataora anga kino ra.—1 Petero 1:2; 2:1; 4:7; 2 Petero 2:13.
Kia Matakite i te Au Ereere
12. Eaa te tu ereere te akakite maataia maira ia 1 Petero 4:3?
12 Eaa te tu ereere te ka tau tatou kia matakite? Kua taiku maira a Petero i “te inu nui i te wina ra, te kapiti anga kanga ra, te akakonā kava ra.” Kua akataka maira tetai tangata Tiamani tuatua akamarama e ko te au tuatua Ereni tei taikuia ra “te akapiri maataia ra ki te inu anga i te kapiti anga i te pokai ra.” Kua tata tetai tangata kite e Tuiterani e e mea matauia taua au ravenga ra i tera tuatau: “Kua tano rai taua akataka anga ra ki te au akaputuanga tei akanooia ra me kare ki te au karapu putuputu i raveia ra te au ravenga akama tei akatakaia maira.”
13. I akapeea te riro anga o te inu kava akakona i te au akaputuanga ei ereere? (Isaia 5:11, 12)
13 E manganui te aronga tei mou ki roto i te ereere i te au akaputuanga mamaata tei inuia ra te kava akakona. Kare mei te mea e te tureia ra i te Puka Tapu te inu, auraka kia maata taua au tu kava ra, no te mea kare i pera mai. Ei akapapu anga i teia, kua maani a Iesu i te uaina i tetai akaipoipoanga pokai i Kana ra. Kare e tau e e inuanga nui tei raveia, no te mea ka akono ra a Iesu i ta te Atua ako e auraka e kapiti atu ki te aronga inu maata i te uaina. (Maseli 23:20, 21) Inara e akamanako ana i teia tumu: Kua karanga te tutara o te kaikaianga e i etai atu kaikai anga ko te uaina meitaki te ka oronga muaia mai ‘e kia kona te au tangata ra,’ kua orongaia mai ‘te wina kare e meitaki.’ (Ioane 2:10) E no reira e mea matauia no te au ngati Iuda kia kona i te au akaipoipoanga i te ngai e maata te uaina i reira na te katoatoa ra.
14. Na teea au mataara ta te au tutara Kerititiano akono anga i te ereere te ka rauka i te au kava akakona i te akatupu mai?
14 No reira, kua akatika tetai papaki Kerititiano kia oronga i te uaina, te kava, e etai atu tu apinga no te inu me ka rauka ia ratou uaorai te akaaere i ta te au manuiri ka inu kia orongaia atu. Me e maata atu te pupu i ta te aronga akaaere te ka rauka kia tutara, mei to te akaipoipoanga ngati Iuda tei taikuia maira, ka riro te kava akakona maata ei ereere akakino i reira. Penei e tangata tetai i reira tei kukumi ana i mua ana kia akakore i te manamanata no te inu anga. Ka rauka ra ia koe i te ariki e ko te rauka anga te kava akakona kare i akatere meitakiia mai ka riro ei timata iaia kia inu maata rava e ka kino taua atianga ra no te katoatoa. Kua tuatua tetai tangata akaaere i Tiamani e metua oki aia e kua puapingaia tona ngutuare tangata i te kapiti anga marekaia i te au akaputuanga ma te au taeake akarongo ra. Kua tuatua katoa aia e, ko te tupu anga no te au manamanata e maata atu me ngoie ua te rauka anga te kava akakona ra.
15. Akapeea e raukai te arataki anga tika i te au akaputuanga taeake ra?
15 I te akaipoipoanga i Kana ra “e tutara o te oroa” tetai. (Ioane 2:8) Kare te aite anga e ka ikiia tetai tutara me e pupu tangata ta tetai ngutuare tangata te ka aere atu ki to ratou are no tetai kaikai anga me kare no tetai kapiti anga ratou rai. Na te tane te apainga no te akaaere i te reira akaputuanga. Inara me e rua ua ngutuare te pupu me kare e maata atu ia, ka tau kia taka meitaki e kia ikiia tetai ei akaaere i te au mea te ka raveia. E manganui te au metua ka ui i te reira me ka patiia ta raua tamaroa me kare te tamaine ki tetai akaputuanga taeake. Ka tuatua raua ki te aronga tei pati maira kia ui atu e koai te ka akaaere i taua atianga katoa ra, e kapiti katoa oki te vai anga ki reira e ope roa ia. Kua akatikatika nga metua Kerititiano i ta raua uaorai papaanga kia tae ei reira e raukai i nga aronga pakari e te aronga ou te rekareka kapiti anga taeake ra.
16. Eaa etai akamanako anga tau e kia peea te maata o te au akaputuanga?
16 Kua tata te opati manga o te Totaiete Punanga Tiaki i Kanata e: “Kua manakoia e etai aronga pakari tokoiti ua te ako anga kia kotingaia te maata o te au akaputuanga taeake, e, ko tona aite anga ko te au akaputuanga mamaata no te au akaipoipoanga e aati anga i taua ako ra. Kua manako ratou e me kua akoia mai tatou kia akameangiti mai i ta tatou au akaputuanga taeake, kia raukai te akaaere, ka tarevake me ka akaputu atu kia 200 ki te 300 au tangata ki tetai akaipoipo anga.”a Kare e e akaketaketa mai ia i te maata o te akaputuanga akaipoipo, ko te manako tau ra kia akono i te akaaere anga tika, noatu eaa te tini i reira. Ko te maata o te uaina ta Iesu i oronga ra te akakite ra e e pupu maata te aronga tei aere atu ki taua akaipoipoanga i Kana ra, inara e mea papu e kua tau te akaaere anga. Kare etai kaikai anga i te reira tuatau i meitaki; penei no te maata roa kua riro kia kore e rauka te akaaere anga tau. Ko te maata atu te akaputuanga, ko te maata atu ia te akaaoanga, no te mea ka ngoie ua no te aronga apikepike, tei matau i te inu maata, kia rave tau kore ua ratou uaorai. I te au akaputuanga kare e tutaraia penei ka rave ratou i te au angaanga tau kore.—1 Korinetia 10:6-8.
17. Akapeea te akaari anga i te tu tau no te Kerititiano i te paranianga i tetai akaputuanga ra?
17 Te akaaere anga meitaki i tetai akaputuanga taeake te kapiti ra i te paranianga e te teateamamao anga. Kare e umuumuia tetai tumu tuatua kikite ei akariro i te reira kia takake me kare kia maaraaraia mari ra ka aru te reira i te au pati o teianei ao, mei te ura anga maata i aao ei te katoatoa i etai kakau tuke me kare e au pati tukua e arai tutu ki te mata. Ka rauka ainei ia koe i te tamanako i te au Iseraela tiratiratu i te Enua Taputouia ra i te akapapaanga i tetai pati tei aao ra te katoatoa i te kakau mei to te au peikani ra i Aiphiti me kare i tetai atu enua ke? Ka akapapa ainei ratou i etai ura anga mako kore te akatangi anga imene tei matauia ra i roto i te au peikani anake? I te Maunga o Sinai, kua o atu ratou ki te ereere akatangi anga imene e te ura anga tei raveia ra i te reira tuatau i Aiphiti. Kua kite ra tatou i akapeea to te Atua e tona tavini pakari ko Mose manako no taua tamataora anga ra. (Exodo 32:5, 6, 17-19) No reira, ka tau te tutara me kare akaaere o tetai akaputu anga taeake kia akamanako me e imeneanga tetai e me e uraanga; e me ka rave pera, ka tau aia kia akapapu e ka aru te reira i te au kaveinga Kerititiano.—2 Korinetia 6:3.
18, 19. Eaa te kite oonu ta tatou ka rauka mei te pati anga ia Iesu ra ki tetai akaipoipoanga, e akapeea tatou i te akono anga i te reira?
18 Te mea openga, te maaraara ra tatou e ‘i patiia a Iesu ma tana au pipi kia aere atu ki te akaipoipo anga.’ (Ioane 2:2) E tika, penei ka aere atu tetai Kerititiano me kare e ngutuare tangata katoa ki te aravei atu ia etai ke ra no tetai tuatau mareka anga, akamaroiroi anga oki. Inara no te au akaputu anga taeake tei paraniia, te akaari maira te au tupu anga e na te kimianga na mua e koai ma te ka aere atu ka tauturu ia i te kopae ke i te au manamanata. Kua akaketaketaia mai te puapinga o te reira e tetai tangata pakari i Tennessee, i U.T.M., kua akono oki aia i nga tamaroa e nga tamaine nana e tei roto ratou i te angaanga i te au taime ravarai ei orometua. I mua ake ka ariki ei raua ko tana vaine i tetai patianga, me kare ka akatikai i tana tamariki kia aere, kua tuatua aia ki te tutara kia papu e kua papa te parani e koai ma te ka aere atu. Kua paruruia tona ngutuare i te au ereere tei rokoia ki tetai papaki i te au akaputuanga akatikaia no te katoatoa ra, me no tetai kaikai anga, tetai pikiniki, me kare tarekareka, mei te kanga poro rai.
19 Kua akamaroiroi kore a Iesu i te patianga i te au kopu tangata ki tetai akaputuanga, te au oa ruaine, me kare te aronga aite atu te mataiti me kare tei aite atu te turanga i te pae puapinga ra. (Luka 14:12-14; akaaiteia atu kia Iobu 31:16-19; Angaanga 20:7-9.) Me ka matakite tikai koe i te ikianga e koai taau ka pati, e mea ngoie ua te kapiti atu i te au Kerititiano tuke tuke to ratou mataiti e to ratou au turanga. (Roma 12:13; Ebera 13:2) Penei e apikepike etai tokoiti ua i te pae vaerua me kare e aronga ou ka puapingaia ratou i te kapiti anga ma te au Kerititiano pakari ra.—Maseli 27:17.
Tamataora Anga i Tona Ngai Tikai
20, 21. Eaa i tau ei kia vai mai tetai ngai ki roto i to tatou au oraanga no te tamataora anga?
20 E mea tau no tatou te aronga mataku i te Atua ra kia akamanako i ta tatou tamataora anga e kia akamanako katoa e kia tika te reira e te tau ra tatou i te maata o te taime e akapou tatou no te reira. (Ephesia 2:1-4; 5:15-20) Mei te reira rai te tu o te manako o tei tata ia Koheleta i akauruia ra: “Kua akameitaki atura au i te rekareka; kare oki o te tangata nei meitaki i raro ake i te rā nei, mari ra kia kai, e kia inu, ka rekarekaʼi: ko tei vaooia mai ïa nana i tana ra rave anga angaanga, koi vai ake ona puke rā i te ora anga nei, ta te Atua i oronga mai nona i raro ake i te rā nei.” (Koheleta 8:15) Ka tau te reira au mareka anga ei akaanga i te roi kopapa e ka tauturu katoa oki i te takore atu i te au manamanata e te au taitaia te tupu nei i teianei akatereanga.
21 Ei akatutu anga, kua tata tetai painia no Oteria ki tona oa taito e: “E meitaki tikai to matou aereanga i tera ra atura. Vaitata i te 50 matou i aere atu ki tetai roto meangiti ua i vaitata atu ki Ferlach. Na te tungane ko B———— i taki atu to matou pupu i roto i tona vana pereoo akaare ma te apaianga e toru nga kirira (grill) tunu kai, etai nooanga kopiia, nga kaingakai, e tetai kaingakai no te pa poro katoa oki. E rekareka maata to matou i reira. E koriani ta tetai tuaine i apai atu ei, e no reira e maata te au imene Patireia. Kua rekareka te au taeake i taua pirianga oa ra, te aronga ou e te aronga ruaine katoa oki.” E au maaraara anga rekareka tona no taua kangakanga tei akaaere meitakiia ra e kare ua e ereere mei te inuanga maata ra e te tu akono tau kore oki.—Iakobo 3:17, 18.
22. I te rekarekaanga i te tamataora anga ma te au taeake ra, eaa te akamatakiteanga tau no tatou tataki tai kia tuku ki mua i to tatou manakoanga?
22 Kua raurau maira a Paulo ia tatou kia matakite auraka e tuku ua ki te anoano tika kore o te kopapa nei, e auraka katoa oki e rave i etai au parani te ka taki atu ia tatou ki te au timataanga. (Roma 13:11-14) Te kapiti ra te reira i te au parani no te tamataora anga taeake. Me ka akono tatou i tana i ako maira no te reira, ka rauka ia tatou i te kopae ke i te au turanga tei taki atura i tetai papaki ki te akangaa pai i te pae vaerua ra. (Luka 21:34-36; 1 Timoteo 1:19) Kareka ra, ka iki pakari tatou i te kangakanga meitaki te ka tauturu ia tatou kia tamou marie i to tatou pirianga ma te Atua ra. Ka puapingaia tatou i reira i te tamataora anga taeake te ka tau kia akamanakoia e ko tetai ia o te au apinga aroa tei oronga uaia mai e te Atua ra.—Koheleta 5:18.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a I roto i Te Punanga Tiaki, Engarani, o Aperira 15, 1984, te apiianga tau no te akaipoipoanga e te kaikai anga i te akaipoipoanga. Ko tetai tane te ka akaipoipoia ma te vaine katoa tana ka akaipoipo, pera katoa oki etai atu te ka tauturu ia raua, ka puapingaia me akara matatio i teia tumu i mua ake i te akapapa anga i te au parani no to raua akaipoipoanga.
Eaa ta Tatou i Kite?
◻ Eaa te manako tau ta tatou i kite i te Puka Tapu no runga i te rekareka anga i te tamataora anga taeake ra?
◻ Eaa ka tau ei kia akamanakoia te tuanga o te tuatau e te tu katoa oki o te tamataora anga ra?
◻ Eaa etai apinga tika na te tutara Kerititiano kia rave ei paruru atu i te au ereere ra?
◻ Me ka tika e ka tau meitaki, eaa ta te tamataora anga ka akatupu no te au Kerititiano?
[Tutu i te kapi 18]
Na te tutara me kare tetai akaaere te apainga kia akara e kia kore te au manuiri e o atu ki roto i te ereere i tetai akaputuanga ra