Ka Tuku te Ngutuare Kerititiano i te Au Apinga Vaerua na Mua

“Ei ngakau tai to kotou ravarai, i te aroa katoa anga, ei aroa taeake ra, ei ngakau maru, ei ngakau taunga.”​—1 PETERO 3:8.

1. Eaa te ikianga tei ia tatou katoatoa, e akapeea te akatupu anga a ta tatou ikianga i to tatou tuatau ki mua ra?

E MEITAKI tikai te piri anga o te irava i runga akenei ki te akanoonoo anga taito roa o te tangata nei​—koia te ngutuare tangata! Mei teaa ra te puapinga maata o te reira kia akaari nga metua i te aratakianga i teia au turanga! Te au tu meitaki o nga metua e to raua tu tau kore e mea matauia e ka kitea i roto i te au tamariki. Inara, ko te tika no te ikianga ka vairai te reira ma te au mema tataki tai o te ngutuare tangata e rave ra. Ei au Kerititiano, ka rauka ia tatou te ikianga ei peretana vaerua me kare ei peretana kopapa. Ka rauka ia tatou i te akamareka i te Atua me kare kia akamareka kore iaia. Ka rauka i te reira ikianga i te akatupu i te akameitakianga, te ora mutu kore e te au​—me kare e taumaa, koia te mate mutu kore.​—Genese 4:1, 2; Roma 8:5-8; Galatia 5:19-23.

2. (a) Akapeea ta Petero akakiteanga i tona manako maata no te ngutuare tangata? (e) Eaa te tu akono i te pae vaerua? (Akara i te tataanga i raro ake.)

² Kua aru mai te au tuatua a te apotetoro ra ia 1 Petero pene 3, irava 8, i muri ua ake i etai akoanga meitaki tana i oronga maira ki te au vaine e te au tane oki. E manako tikai to Petero i te puapinga no te au ngutuare Kerititiano ra. Kua kite aia e ko te tu akono maroiroi i te pae vaerua ko te taviri ia i te taokotai anga, akonoanga i te ngutuare tangata.a E no reira, kua taiku maira aia i te irava 7 e me ka kore e akonoia tana akoanga i te au tane ra, ka tupu tetai arai i te pae vaerua i rotopu i te tane e Iehova. Ka topa te au pure a te tane me ka kore aia e akono i tei anoanoia ra no tana vaine me ka akaparuparu iaia ma te tu aroa kore.

Ko Karaiti​—E Akaraanga Apa Kore no te Tu Akono i te Pae Vaerua

3. I akapeea ta Paulo akakite maata anga i ta Karaiti akatauanga no te au tane ra?

³ Te vaira te tu akono i te pae vaerua o te ngutuare tangata i runga i te akaraanga meitaki. Me e tane rave i te akonoanga Kerititiano, ka akono aia i te aratakianga i te akaarianga i te au tu o te pae vaerua ra. Me kare e tane akarongo, ko te mea matauia ka tamata te metua vaine i te rave i taua apainga ra. I eia tu e rua, kua oronga mai a Iesu Karaiti i te akaraanga apa kore ua kia aru. Ko tona tu akono, ko tana au tuatua, e tona manakoanga e akamaroiroianga e te akaangaroianga. E putuputu te apotetoro ko Paulo i te arataki atu i tei tatau ra ki te akaraanga aroa o Karaiti. Ei akatauanga, kua tuatua aia: “Ko te tane oki te upoko o te vaine, mei te Mesia katoa ra te upoko ïa i te [putuputuanga]; ko te ora oki aia no taua kopapa nona nei. E te au tane ra, e aroa atu kotou i ta kotou au vaine, mei te Mesia katoa i aroa i te [putuputuanga] e kua oronga iaia uaorai ei oko.”​—Ephesia 5:23, 25, 29, akaaite NW; Mataio 11:28-30; Kolosa 3:19.

4. Eaa te akatauanga no te tu akono i te pae vaerua ta Iesu i akanoo mai?

⁴ Ko Iesu te akaraanga meitaki roa no te tu akono i te pae vaerua e te upoko anga tei akakiteia maira ma te aroa, te takinga meitaki, e te inangaro. Kua tuku atinga-uaorai iaia, kare ra i noinoi. Kua akakaka ua aia i tona Metua ra e kua akangateitei atu i tona upoko anga. Kua aru aia i te arataki anga a te Metua ra, e no reira kua rauka iaia te tuatua: “Kare ua e mea e tika iaku anake ra kia rave: te akatau nei au i taku i akarongo nei, e tuatua-tika oki taku ra akatau anga, kare au i kimi i toku uaorai anoano, ko te anoano ra o te Metua ko tei tono mai iaku nei.” “Kare aku peu rave ua; ko ta taku Metua ra i apii mai iaku ra, ko taku ïa e tuatua nei.”​—Ioane 5:30; 8:28; 1 Korinetia 11:3.

5. I te oronga anga na tana au pipi, eaa te akatauanga ta Iesu i akanoo mai no te au tane ra?

⁵ Eaa te aite anga o teia no te au tane ra? Tona aite anga e ko te akaraanga ta ratou ka aru i te au mea ravarai ko Karaiti ia, kua kauraro oki iaia uaorai i tona Metua. Ei akatauanga, mei ia Iehova i oronga i te kai na te au tu mea ora ravarai i te enua nei, e kua oronga katoa oki a Iesu i te kai na tana au pipi ra. Kare aia i manako kore i te au mea tumuanga tei anoanoia ra na ratou. Ko tana nga temeio i te angaianga i te 5,000 au tangata e te 4,000 ra e akapapu anga i tana utuutuanga e tona tu manako no te apainga. (Mareko 6:35-44; 8:1-9) Mei te reira katoa oki i teia tuatau nei, ka utuutu rai te au upoko ngutuare tangata i te au mea anoanoia no te pae kopapa no te aronga o to ratou ngutuare. Inara ka ope ainei ta ratou apainga i reira?​—1 Timoteo 5:8.

6. (a) Eaa te umuumuanga puapinga maata no te ngutuare tangata te ka tau kia akonoia? (e) Akapeea te au tane e te au metua tane i te akaari anga i te tu kite?

⁶ E apinga anoano maataia etai atu na te au ngutuare tangata, mei ta Iesu i akakite maira. Te anoanoia ra te au apinga no te pae vaerua e te manako ngakau oki no ratou. (Deuteronomi 8:3; Mataio 4:4) Ka rave kapipiti katoa tatou ma etai atura, i roto i te ngutuare tangata e te putuputuanga oki. Ka anoano tatou i te aratakianga meitaki ei akakeu ia tatou kia rave i te akamaroiroianga. I teia tu e tuanga maata ta te au tane e te au metua tane no te rave​—e maata atu oki me e aronga pakari ratou me kare e au tavini orometua. Te au metua e okotai ua ra te anoanoia ra te au tu aiteite i te tauturuanga i ta ratou tamariki. Ka tau te au metua kia kite kare i te au mea anake e tuatuaia ra mari ra ko te au mea katoa oki kare ra i tuatuaia. Te umuumuia ra te kite oonu, te tuatau, e te akakoromaki anga. Ko tetai tumu ia i tuatuaʼi a Petero e ka tau te au tane kia akamanako e kia noo ma te kite i ta ratou vaine.​—1 Timoteo 3:4, 5, 12; 1 Petero 3:7.

Au Tu Kino kia Kopae Keia

7, 8. (a) Eaa te anoanoia ra kia kore ei te ngutuare tangata e akangaa pai i te pae vaerua? (e) Eaa te anoanoia ra i te pae atu i te akamata anga meitaki i te mataara Kerititiano ra? (Mataio 24:13)

⁷ Eaa ra i puapinga maataʼi kia akamanako i te tu akono i te pae vaerua o te ngutuare tangata ra? Ei akatutu anga, penei ka ui tatou, Eaa i puapinga maataʼi kia matakite tikai te paireti (pilot) o te pai i tana au papaanga i te arataki anga i te pai na roto i te au vai e ngai papaku etai? Ia Aukute 1992 kua akatereia atu te pai rave patete tutaka aere ko Queen Elizabeth 2 (QE2) na roto i tetai tuanga e kino te au puke one e te au toka i etai ngai e te tuatuaia ra e mea matauia te tarevake te akatere i te kaveinga. Kua tuatua tetai tangata no taua ngai ra e: “E manganui te au angaanga kua ngere no te mea no taua ngai ra.” Kua u atu te QE2 ki tetai papa toka i raro ake i te vai. Kua riro te reira ei tarevake maata te moni i pou. E toru tuanga o te pai i kino, kua kiritiia mai te pai ma te kore e angaanga no te au epetoma e manganui kia ripea akaouia.

⁸ Mei te reira katoa oki, me ka kore e akara matatio te “paireti” o te ngutuare tangata i te papaanga, koia te Tuatua a te Atua, ka ngoie ua tona ngutuare i te rokoia e te kino i te pae vaerua. No tetai tangata pakari me kare tetai orometua tavini, penei ko te tupu anga ka kore tona taoonga angaanga i roto i te putuputuanga e penei katoa oki ka tupu te kino maata ki etai atu mema o te ngutuare tangata. E no reira, ka tau te au Kerititiano kia matakite kia kore e tupu mai te tu manako merengo iaia uaorai i te pae vaerua, ma te irinakianga anake i tana ravenga apii meitaki e tona maroiroi i mua ana. I ta tatou akono anga ei Kerititiano, kare e rava ua kia meitaki te akamata anga anake; ka tau katoa oki kia akaoti meitakiia te aerenga katoa ra.​—1 Korinetia 9:24-27; 1 Timoteo 1:19.

9. (a) Akapeea te puapinga maata o te apii anga ia tatou uaorai? (e) Eaa nga uianga puapinga maata penei ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai?

⁹ E raukai te kore e u ki te au ngai papaku i te pae vaerua, te au toka, e te au puku one, ka tau tatou kia akara i ta tatou “au papaanga” ou na te apii anga putuputu i te Tuatua a te Atua ra. Kare e tau kia irinaki anake ua tatou i te apiianga tumu tei rave maira ia tatou ki roto i te tuatua mou. Tei runga to tatou maroiroi i te pae vaerua i te porokarama tau i te apii anga e te angaanga tutu anga putuputu ra. Ei akatauanga, ia tatou ka aere ei ki te putuputuanga no te Apii Punanga Tiaki ma teia itiu tikai i to tatou rima, ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai, ‘Kua apii tikai ainei au, me kare matou ko toku ngutuare tangata i teianei atikara, ma te tatauanga i te au irava tuatua tapu e te tamanakoanga i to ratou aiteanga? Kua tuku ua ainei matou i te akairo ki raro ake i te au pauanga? Penei paa, kare ua matou i tatau ana i te atikara i mua ake ka aere ei ki te uipaanga ra?’ Na te au pauanga pikikaa kore i teia au uianga e oronga mai i te akakeu anga i to tatou manako no te au ravenga apii e ka akatupu i te anoano kia meitaki mai te apiianga​—me ka anoanoia rai te reira.​—Ebera 5:12-14.

10. Eaa ra i puapinga maataʼi kia akara matatio ia koe uaorai?

¹⁰ Eaa ra i puapinga maataʼi te reira akara matatio anga ia tatou uaorai? No te mea te noo nei tatou i roto i tetai ao te tutaraia nei e te vaerua o Satani, e ao te tauta ra na te au tu kikite e manganui kia akaaere ke i to tatou akarongo i te Atua ra e tana au taputou. E ao ia te anoano ra kia pou to tatou taime i te rave angaanga e kare o tatou taime no te akono i te au mea anoanoia i te pae vaerua ra. E no reira penei ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai, ‘Te maroiroi ra ainei toku ngutuare tangata i te pae vaerua? Te rava ra ainei toku maroiroi ei metua? Te tatanu ra ainei matou ei ngutuare tangata i taua mana taangaanga i te manako ra i te pae vaerua ei tauturu ia matou i te tukuanga tika tei akatumuia ra ki runga i te tuatua tika e te tiratiratu oki?’​—Ephesia 4:23, 24.

11. Eaa ra ka puapingaiaʼi te pae vaerua i te au uipaanga Kerititiano? Orongaia mai tetai akatauanga.

¹¹ E mea tau kia akaketaketaia to tatou tu i te pae vaerua i te au uipaanga ravarai ta tatou ka aere atu. Ka tauturu mai taua au ora oko maata i te Are Uipaanga Patireia ra e i te Apii Puka a te Putuputuanga, kia akaanga i to tatou roi i muri ake i nga ora roa i pou ia tatou i te tautaanga kia ora i roto i to Satani ao rave kino nei. Ei akatauanga, mei teaa ra te akaangaroi ke anga, i te apii anga i te puka Te Tangata Maata Rava Atu Tei Ora Ana! Na teia i tauturu ia tatou kia rauka te kite meitaki atu no Iesu, i tona oraanga, e tana angaanga orometua oki. Kua tatau matariki tatou i te au tuatua tapu i tataia maira, kua kimi tataki tai i te apii anga, e e maata ta tatou i kite mei te akatauanga ta Iesu i akanoo maira.​—Ebera 12:1-3; 1 Petero 2:21.

12. Akapeea te angaanga tutuanga i te timata anga i to tatou tu akono i te pae vaerua?

¹² Ko te angaanga orometua ei Kerititiano tetai timata anga meitaki i to tatou tu akono i te pae vaerua. E raukai te aruaru marie i ta tatou akakitekiteanga akapapaia ra e tei rave uaia oki, e e putuputu i roto i te tu ariki koreia mai e te patoiia oki e te au tangata, ka anoano tatou i te akakeu anga tika, koia te aroa i te Atua e te aroa i te tangata tupu katoa oki. Inara, kare e tangata e rekareka i te kore e arikiia mai, e ka rauka kia tupu te reira i ta tatou angaanga tutu aere. Inara e mea tika kia manako tatou e ko te tuatua meitaki tei kore ra i arikiia kare ko tatou tataki tai. Kua karanga a Iesu: “Kia riri mai to te ao ia kotou ra, kua kite kotou e, ko au ta ratou i mainaina mai ana, ou to ratou riri ia kotou. Naringa kotou no teianei ao, e inangaro mai to teianei ao i tona tikai: no te mea ra, kare kotou i to teianei ao, ko au i iki ia kotou no roto i teianei ao, i riri mai ei teianei ao ia kotou. . . . No toku nei ingoa ra e pera mai ei ratou kia kotou, no te mea kare ratou i kite iaia i tei tono mai iaku nei.”​—Ioane 15:18-21.

E Maata Atu te Akakite Anga a te Au Angaanga i ta te Au Tuatua

13. Peea e kino ei i tetai tangata okotai te tu o te ngutuare tangata i te pae vaerua ra?

¹³ Eaa te ka tupu i te ngutuare tangata me ka rave te katoa mari ua okotai i o ratou kare i akangateitei i te tu mako e te manea o te are? I tetai ra ua ua, kua akono te katoa mari ua ko tei ngaropoina ra iaia i te matakite kia kore e rave mai i te repo ki roto i te are. Kua akakite maira te takainga vaevae repo takapini i te manako kore o tera okotai ra, ma te akariroanga kia maata te angaanga na etai ke ra. Ko te reira katoa oki te aite anga i te tu akono i te pae vaerua. Okotai ua tei noinoi me kare tei manako kore ka kino katoa te ingoa meitaki o te ngutuare tangata ra. Pouroa to te ngutuare ra, kare ko nga metua anake ua, ka tau kia tauta kia akaata mai i te tu manako o Karaiti ra. Mei teaa ra te akaangaroi anga me rave kapiti te katoatoa i te ora mutu kore ma te manako anga! Ko te manako-tau o te reira ngutuare Tangata no te pae vaerua (kare ko te tuatua tika no etai uaorai). Kare e kitea uaia etai manako kore anga i te pae vaerua i taua tu ngutuare tangata ra.​—Koheleta 7:16; 1 Petero 4:1, 2.

14. Eaa te timataanga no te apinga ta Satani e tuku nei ki mua i to tatou mataara?

¹⁴ E au apinga anoanoia etai no tatou ravarai te tau ra kia akakiia ei tamou i to tatou oraanga no te au ra tataki tai. (Mataio 6:11, 30-32) Inara e putuputu te ngaro ke i te au apinga tei umuumuia no tatou e to tatou au anoano ra. Ei akatauanga, te oronga maira te akatereanga a Satani kia tatou i te au tu apinga ravarai e te au mea ou ra. Me ka anoano ua tatou i te au tu mea ou ra i te au mea ravarai, kare roa tatou e merengoia, no te mea kare e roaia kua takere atu taua mea ou ra, e kua mama mai e mea ou. Kua akanoo mai te ao okooko i te tu mei tetai matini porotakataka rai kare ona tapu anga. Ka akavare te reira ia tatou kia kimi ua atu kia maata te moni ei akamerengo i te au anoano e manganui. Ka taki atu te reira ki “te anoano neneva e manganui, e kino ei ra,” me kare “te au anoano neneva e te kino ra.” Ka rauka kia akatupu te reira i te oraanga tau kore ma te meangiti mai e te meangiti mai o te tuatau no te au angaanga i te pae vaerua.​—1 Timoteo 6:9, 10; The Jerusalem Bible.

15. No teea tu i puapinga maataʼi te akatauanga a te upoko ngutuare?

¹⁵ I konei rai, e puapinga maata to te akatauanga tei akanooia maira e te upoko o te ngutuare Kerititiano ra. Ka tau tona tu manako no te apainga i te pae kopapa e te pae vaerua kia akauruia ki roto i etai atu au mema o te ngutuare. Ka riro tikai ei akakinoanga me ka oronga ua te metua tane i te tuatua apiianga meitaki e oti akera kare i rave i tana uaorai i tuatua ra. Kare e roa ka kite te tamariki i te reira tu akono i te oraanga, koia oki e-rave-i-taku-i-tuatua-inara-eiaa-i-taku-i-rave-ra. Mei te reira katoa oki, ko te tangata pakari me kare tavini orometua tei akamaroiroi atura ia etai ke ra i te angaanga tomo ngutuare inara e takitai ua ake ona aere kapiti anga ma tona ngutuare tangata i taua angaanga ra, kare e roa ka kore te irinaki anga iaia, i roto i tona ngutuare tangata e i roto katoa i te putuputuanga ra.​—1 Korinetia 15:58; akaaite Mataio 23:3.

16. Eaa te au uianga penei ka tau tatou kia ui ia tatou uaorai?

¹⁶ E no reira, ka puapingaia tatou kia akara matatio i to tatou au oraanga. Te akapou ra ainei tatou i te taime ma te raveanga kia puapingaia i te pae kopapa e te manako kore anga kia meitaki mai i te pae vaerua? Te kake ra ainei tatou ki runga i teianei ao e te topa ra ki raro i roto i te putuputuanga? E manako ana i ta Paulo ako: “E tuatua-mou teia, kia inangaro tetai tangata i te taoonga [akaaere, NW] ra, kua inangaro aia i te angaanga meitaki.” (1 Timoteo 3:1) Te maata ra te tuatua anga i te tu manako no te apainga i roto i te putuputuanga i to tatou tu akono i te pae vaerua i to te akateitei angaia i te ngai angaanga. E meitaki kia tamou i te tu tau kia kore tatou e riro na to tatou au pu i te angaanga e akatere ia tatou mei te mea rai e kua akatapuia tatou kia ratou e kare kia Iehova ra.​—Mataio 6:24.

Ka Akatupu te Komunikeiti Anga i te Tu Akono i te Pae Vaerua

17. Eaa te tauturu ra i te tanuanga o te aroa tikai i roto i te ngutuare tangata?

¹⁷ E au mirioni ua atu au ngutuare i teia tuatau kua riro ei ngai moeanga anake. No teaa ra? Te oki maira te au mema ngutuare ki reira no te kaikai anake, e oti akera kua akaruke vivikiia mai. E takitai ua ake tuatau ka noo ratou i te pae i te kaingakai e ka rekarekaʼi i te kaikai kapitianga. Kare te tu maana no te ngutuare tangata i te pirianga vaitata. Ko te tupuanga? Kare e komunikeiti anga, kare e tuatua anga puapinga. E ka akatupu te reira i te tupu anga kia ngere i te manako no etai atu, penei katoa ka ngere i te manako anga tikai. Me te aroa ra tatou tetai i tetai, ka akataka rai tatou i te tuatau no te tuatua kapiti anga e te akarongo anga. Ka akamaroiori tatou, e ka tauturu oki tatou. Te kapiti ra teia tu o te pae vaerua i te komunikeiti anga i rotopu i nga tokorua e i rotopu i nga metua e te tamariki katoa.b Te umuumuia ra te tuatau e te tu kite ia tatou e tamata ra kia kapiti i to tatou rekarekaanga, te au mea i tupu ana, e te au manamanata katoa oki.​—1 Korinetia 13:4-8; Iakobo 1:19.

18. (a) Eaa te putuputu ra te riro ei arairai anga maata i te komunikeiti anga? (e) Te patuia ra te au pirianga meitaki ki runga i teaa?

¹⁸ Te umuumuia ra te tuatau e te tauta anga no te komunikeiti anga. Tera te aite anga kia akataka i tetai tuatau no te tuatua anga e te akarongo anga tetai ki tetai. Ko tetai arairai anga maata roa i te reira ko tera apinga kaimoumou taime ra te mou ra ia i te ngai no te ngateitei anga o te au ngutuare e manganui​—koia te tivi. Te oronga maira te reira i te akaaoanga​—te akatere ra ainei te tivi ia koe, me ko koe ainei te akatere ra i te reira? Te umuumuia ra te akatika anga ngaueue kore no te akatereanga i te tivi​—kapiti katoa te mana anoano kia tamate i te reira. Inara na te raveanga i teia e akatuera i te mataara no tatou kia anga atu tetai ki tetai ei au mema no te ngutuare tangata ei au taeake e te au tuaine i te pae vaerua. Te umuumuia ra te pirianga ngakau meitaki no te komunikeiti anga, te kite anga tetai i tetai, ta tatou e ngere ra e ta tatou e rekareka ra, te akakiteanga tetai ki tetai i te maata o to tatou ariki i te au tu apinga ravarai tei raveia na tatou. Ko tera te aiteanga, te akaari ra te tuatua kapiti anga puapinga e te akameitaki ra tatou ia etai atu e te manako maata ra ia ratou.​—Maseli 31:28, 29.

19, 20. Me te utuutu ra tatou i te katoa o te ngutuare tangata ra, eaa ta tatou ka rave?

¹⁹ No reira, me e manako ngakau inangaro to tatou e te aroa tetai no tetai i te ngutuare ra​—e te kapiti katoa ra i te utuutuanga i te au mema akarongo kore o te ngutuare​—te akono ra tatou kia maata te akamatutu anga e te tamou anga i to tatou tu i te pae vaerua. I roto i te akanooanga ngutuare tangata, te aru ra tatou i te ako a Petero: “E teianei, ei ngakau tai to kotou ravarai, i te aroa katoa anga, ei aroa taeake ra, ei ngakau maru, ei ngakau taunga. Auraka e tutaki atu te kino i te kino, e te akakino i te akakino: ei mea ke ra, ei akameitaki ta kotou; kua kitea oki e, ko te mea ïa i karangaiaʼi kotou, kia rauka ia kotou te meitaki.”​—1 Petero 3:8, 9.

²⁰ Ka rauka ia tatou te akameitakianga a Iehova i teianei me ka tauta tatou kia tamou i to tatou tu akono i te pae vaerua, e na teia e rave kia rauka ia tatou tana akameitakianga a te tuatau ki mua e rauka mai ei ia tatou te apinga orongaia mai koia te ora mutu kore i runga i te enua parataito. Te vaira etai atu apinga te ka rauka ia tatou i te rave ei ngutuare tangata kia tauturu tetai i tetai i te pae vaerua. Ka uriuri manakoia i te atikara i muri akenei te au puapinga no te rave kapitianga ei ngutuare tangata i te au mea katoa ra.​—Luka 23:43; Apokalupo 21:1-4.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Maara Ainei Ia Koe?

◻ Eaa te tu akono i te pae vaerua?

◻ Akapeea te upoko ngutuare i te aru anga i te akatauanga a Karaiti ra?

◻ Akapeea e raukai ia tatou te kopae ke i te au akaoko anga i to tatou tu akono i te pae vaerua ra?

◻ Eaa te ka akakino i te tu akono i te pae vaerua o tetai ngutuare tangata?

◻ Eaa ra i puapinga maataʼi te komunikeiti anga?

[Tutu i te kapi 12]

Ka akamatutu te aerenga ki te Apii Puka a te Putuputuanga i te pae vaerua o te ngutuare tangata ra