Kia Matutu Meitaki!
“I tikaʼi ia tatou kia [“matutu meitaki,” NW], e kia karanga e, ‘Ko Iehova toku tauturu.’”—EBERA 13:6.
1. Eaa te tu mataku kore tei akaariia e te aronga tei apii ra i te tuatua mou a te Atua i te anere mataiti T.N.?
E ANERE mataiti te reira i to tatou Tuatau Noa nei. Kua aere mai te Mesia tei tiakiia atura no tetai tuatau roa. Kua apii meitaki aia i tana au pipi e kua akamata i tetai angaanga tutu aere puapinga. E taime te reira no te au tangata i te akarongo i te tuatua meitaki o te Patireia o te Atua. I reira, ko te au tane e te au vaine tei apii ra i te tuatua mou kua akakite mataku kore ratou i te reira tuatua umere rava.—Mataio 28:19, 20.
2. Eaa ra te Au Kite o Iehova i anoano ei i te tu matutu i teia tuatau?
2 Kare te Patireia i akatumuia i taua tuatau ra. Inara kua totou te Ariki-Akataoongaia, ko Iesu Karaiti, i tona tuatau parutia kitea koreia i te tuatau ki mua ma te mana Patireia ra. Ka akairoia te reira e te au mea mei te tamaki kare e tupu akaou, te onge, te au maki mate, te au ngaruerue enua, e te tutu aereanga i te tuatua meitaki i te ao katoa. (Mataio 24:3-14; Luka 21:10, 11) Ei Au Kite no Iehova, te anoano ra tatou i te tu matutu no te autu atu i teia au turanga e te takinokino anga ta tatou ka kite. E mea puapinga i reira no te uriuri i te au papaanga Puka Tapu no runga i te aronga matutu akakitekite i te Patireia o te anere mataiti T.N.
Te Tu Matutu no te Aru ia Karaiti
3. Koai te oronga maira i te akaraanga meitaki rava atu o te tu matutu, e eaa tei tuatuaia no runga iaia ia Ebera 12:1-3?
3 Te oronga maira a Iesu Karaiti i te akaraanga meitaki rava atu o te tu matutu. I muri ake i te taikuanga i te “urupu maata” o te au kite matutu o Iehova i mua ake i te tuatau Kerititiano, kua tuatua tikai a Paulo no runga ia Iesu te na ko anga e: “Kua akapiniia tatou e taua urupu maata i kite nei, e kopae atu tatou i te au mea teiaa ravarai, e te ara e rokoia ngoie ei tatou nei, e oro tamou marie ei i teianei oroanga i tukuia mai ki mua ia tatou nei, Ma te akara tamou kia Iesu i te tumu e te akaoti i to tatou akarongo; ko tei akakoromaki i te satauro, kare i akono i te akama, i te meitaki i tukuia mai ki mua i tona aroaro, e te noo ra i teianei i te pae katau i te terono o te Atua ra. Akamaara marie oki iaia, ko tei akakoromaki i te reira tu akakino a te aronga rave ara iaia uaorai, kia kore kotou e akaroiroi, kia kore oki e taitaia to kotou ngakau.”—Ebera 12:1-3.
4. Akapeea a Iesu i te akaari anga i te tu matutu i te timata angaia e Satani?
4 I muri ake i tona papetito anga e te 40 ra i te manakonako anga, te pure, e te akakoreanga kai i roto i te metepara, kua patoi maroiroi tikai a Iesu ia Satani. Ma te timataia e te Tiaporo kia akariro i te au toka ei kai, kua patoi a Iesu i te reira no te mea e mea tarevake te reira no te rave i tetai temeio ei akamerengo i to tetai uaorai anoano. “Kua tataia,” i na Iesu ei, “Kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o te Atua ra.” I to Satani akaaoanga iaia kia akatopa mei rungao i te poretiko o te iero, kua patoi a Iesu no te mea ka riro te reira ei ara no te timata i te Atua kia akaora mai iaia mei tei tamanakoia e e tamate anga akakoroia. “Kua tata katoaia, e,” i na Karaiti ei, “Auraka koe e timata atu i toou Atua ra ia Iehova.” Kua oronga a Satani i te au patireia katoatoa o te ao kiaia ma te okotai “akamori” anga, inara kare a Iesu i akaruke i te akarongo no te turu i te akaaoanga a te Tiaporo e kare te au tangata e noo tamou ma te akarongo ki te Atua i raro ake i te timata anga. No reira kua akakite a Iesu e: “E aere ke atu koe e Satani, kua oti oki i te tataia, ‘Ko toou Atua ra ko Iehova taau e akamori, e koia anake rai taau e akarongo.’” I reira taua Timata ra te ‘akaruke anga iaia no tetai tuatau iti.’—Mataio 4:1-11; Luka 4:13.
5. Eaa te ka tauturu ia tatou i te patoi i te timata anga?
5 Kua kauraro a Iesu ia Iehova e kua patoi atura ia Satani. Me pera rai tatou ‘te kauraro atu i te Atua e te patoi i te diabolo, ka rere ke aia mei ia tatou.’ (Iakobo 4:7) Mei ia Iesu, ka rauka ia tatou i te patoi matutu i te timata anga me taangaanga tatou i te Au Tuatua Tapu, penei te taikuanga i te reira i te tuatau e timataia ra tatou no te rave i tetai ara. Ko te akara anga ainei e ka tuku ua atu tatou ki te timata anga no te rave i te kekeia i te mea e i te reira taime ka ripiti tatou kia tatou uaorai te ture a te Atua: “Auraka koe e keia”? Ka tuku ua atu ainei nga Kerititiano e rua i te rave i te ainga tau kore i te mea e e taiku tetai ia raua i te au tuatua: “Auraka koe e akaturi”?—Roma 13:8-10; Exodo 20:14, 15.
6. Akapeea a Iesu i te riro anga mai ei tangata matutu i te autu i teianei ao?
6 Ei au Kerititiano tei makitakitaia e to teianei ao, ka rauka ia tatou i te kopae i tona vaerua e te tu ara. Kua akakite a Iesu ki tana au pipi e: “E tumatetenga to kotou i teianei ao: ka [“akamatutu,” NW] ra, kua riro te re o teianei ao iaku.” (Ioane 16:33) Kua autu aia ki rungao i teianei ao na te kore anga e riro mai mei te reira. Ko tona akaraanga ei tangata autu ra e na te tupu anga o tona kaveinga akono tika ka akaki te reira ia tatou ki te tu matutu no te aru iaia na te noo takake anga mei teianei ao e te taviivii angaia e te reira.—Ioane 17:16.
Te Tu Matutu no te Tutu Aere Ua Atu
7, 8. Eaa te ka tauturu ia tatou i te tutu aere ua atu noatu te takinokino anga?
7 Kua irinaki a Iesu e tana au pipi ki runga i te Atua no te tu matutu i te tutu aere ua atu noatu te takinokino anga. Kua akatupu mataku kore ua a Karaiti i tana angaanga orometua noatu te takinokino anga, e i muri ake i te Penetekote 33 T.N., kua tamou ua atu tana au pipi i te akakitekite i te tuatua meitaki noatu e te tauta ra te au arataki akonoanga i te tapu ia ratou. (Angaanga 4:18-20; 5:29) Kua pure te au pipi: “E akara mai koe, e te Atu, i ta ratou nei akamataku anga mai, e akamaroiroi mai i to au tavini kia tuatua ua i taau tuatua ma te mataku kore.” Eaa tei tupu? “E te pure ra ratou, ngaueue iora te ngai i uipaiaʼi ratou;” i karangaʼi te papaanga, “e akakiia maira ratou ravarai i te Vaerua Tapu, kua tuatua ua iora i te tuatua a te Atua ma te mataku kore.”—Angaanga 4:24-31.
8 Mei te mea e kare te maata anga o te au tangata e ariu mai ki te tuatua meitaki, te anoanoia ra te tu mataku kore i te maata anga o te taime no te tutu aere ua atu kia ratou. I te taime tikai me takinokinoia, e anoano ei te au tavini o Iehova i te tu matutu tei orongaia mai e te Atua e raukaʼi i te akakitekite pu ua atu. (Angaanga 2:40; 20:24) No reira kua akakite te akakitekite matutu o te Patireia ko Paulo ki tetai tokorua angaanga mapu ra tei meangiti mai te kite: “Kare oki i te ngakau kopē ta te Atua i oronga mai no tatou; te ngakau maroiroi ra, e te aroa, e te ngakau akono meitaki. Eiaa koe e akama i te tuatua-akakite a to tatou Atu, e eiaa katoa e akama iaku i tona tangata tapekaia nei, e āriki katoa ra koe i te mate o te evangelia nei i te maroiroi o te Atua ra.” (2 Timoteo 1:7, 8) Me pure tatou no te tu matutu, ka rauka ia tatou i te tutu aere ua atu, e kare katoa te takinokino anga e keia i te tu rekareka ra mei ia tatou ei aronga akakitekite i te Patireia.—Mataio 5:10-12.
Te Tu Matutu no te Tu Atu i to Iehova Tua
9, 10. (a) Eaa ta te au ngati Iuda e te au Kenitara anere mataiti mua i rave i te riro anga mai ei au pipi papetitoia na Karaiti? (e) Eaa ra i anoanoiaʼi te tu matutu kia riro mai ei Kerititiano?
9 E manganui te au ngati Iuda e te au Kenitara anere mataiti mua tei akaruke matutu ra i te au peu kare i tau i te tuatua tapu kia riro mai ei au pipi papetitoia na Karaiti. I muri poto ua ake i te Penetekote 33 T.N., “e maata rava atura oki te au pipi i Ierusalema; e manganui oki to te kau taunga i akarongo i te tuatua.” (Angaanga 6:7) Kua rauka i taua au ngati Iuda ra te tu matutu no te akaoti i te au tapeka anga akonoanga e te ariki ia Iesu ei Mesia.
10 I te akamataanga i te 36 T.N., e manganui te au Kenitara tei riro mai ei aronga irinaki. I te rongo anga a Korenelio, tona au mema pamiri, e tetai atu au Kenitara i te tuatua meitaki, kua ariki viviki ratou i te reira, rauka atura te vaerua tapu, e “e bapetizo [iora] ma te ingoa o te Atu ra.” (Angaanga 10:1-48) I Philipi kua viviki tetai Kenitara tiaki are tapeka anga e tona ngutuare i te takave i te akonoanga Kerititiano, e “e bapetizoia iora aia e tona katoa ra i reira.” (Angaanga 16:25-34) Kua umuumuia te tu matutu ei rave i teia au takainga mei teia no te mea e pupu meangiti ua te au Kerititiano tei takinokinoia e tei matau koreia. Te peraia nei rai ratou. Inara me kare koe i rave ake i tetai akatapu anga ki te Atua e kia papetitoia ei tetai o te Au Kite o Iehova, kare ainei i reira i te taime tau noou no te rave i teia au takainga matutu?
Te Tu Matutu i Roto i te Au Ngutuare Takakeia
11. Eaa te au akaraanga memeitaki no te tu matutu ta Eunike raua ko Timoteo i oronga mai?
11 Kua akanoo a Eunike e tana tamaiti ko Timoteo i te au akaraanga memeitaki o te tu akarongo matutu i roto i tetai ngutuare akonoanga takakeia. Noatu e e tane peikani ta Eunike, kua apii aia “i te tuatua tapu i tataia ra” ki tana tamaiti mei tona tamariki anga mairai. (2 Timoteo 3:14-17) I tona riroanga mai ei Kerititiano, kua akaari aia i te “akarongo pikikaa kore.” (2 Timoteo 1:5) Kua rauka katoa iaia te tu matutu no te oronga i te apiianga Kerititiano kia Timoteo koi akangateitei ei i te taoonga upoko o tana tane irinaki kore. Papu e, kua tutakiia tona tu akarongo e te matutu i te iki angaia tana tamaiti apii meitakiia kia aru ia Paulo i tona au tutaka anga mitinari. Mei teaa atura ta teia ka rauka i te akamaroiroi i te au metua Kerititiano tei kite ia ratou uaorai i roto i te au turanga mei teia!
12. Eaa to Timoteo tu te riro anga mai ei tangata, e koai ma te riro ra i teianei mei iaia rai?
12 Noatu e kua noo a Timoteo i roto i tetai ngutuare akonoanga takakeia, kua ariki matutu tikai aia i te akonoanga Kerititiano e riro akera ei tangata vaerua i raukaʼi ia Paulo i te tuatua e: “Te irinaki nei au i te Atu ra ia Iesu, e kia roa poto ake, e tono atu ei au ia Timoteo kia kotou na [te au Philipi], kia mareka au kia kite au i te au tuatua ia kotou na. Kare oki oku e tangata mei iaia nei te tu i te ngakau, i te akono tikai i ta kotou na . . . Kua kite ra kotou iaia, e mei ta te tamaiti akono anga i te metua ra, ko tana ïa akono anga iaku i te angaanga i te evangelia nei.” (Philipi 2:19-22) I teia tuatau, e manganui te au tamariki tamaine e te tamaroa i roto i te au kainga akonoanga takakeia te takave maroiroi nei i te akonoanga Kerititiano tikai. Mei ia Timoteo rai te oronga ra ratou i te akapapu anga ia ratou uaorai, e mei teaa atura to tatou rekareka e e tuanga ratou no ta Iehova akaaerenga!
Te Tu Matutu no te ‘Tuku Anga i to Tatou Kaki’
13. Na teea tu to Akuila raua ko Peresila akaari anga i te tu matutu?
13 Kua akanoo a Akuila raua ko tana vaine, ko Peresila (Periseka), i tetai akaraanga na te ‘tukuanga i to raua kaki’ no tetai taeake irinaki. Kua ariki raua ia Paulo ki to raua kainga, kua angaanga ma ia ra i te maani anga i te puakapa, e kua tauturu iaia i te akatupu i te putuputuanga ou i Korinetia. (Angaanga 18:1-4) I te tuatau o to ratou akataeake anga e 15 mataiti, kua tuku katoa raua i to raua oraanga ki roto i te tumatetenga nona ra na roto i tetai mataara kitea koreia. Te noo ra raua i Roma i tona akakite anga ki te au Kerititiano i reira e: “E aroa atu ia Peresila raua ko Akuila, e puke oa rave angaanga noku i te Mesia nei ia Iesu: Ko tei tuku katoa i to raua kaki ki raro kia ora au: te akameitaki nei au ia raua, kare ra e ko au anake ra, ko te au ekalesia etene katoa ra.”—Roma 16:3, 4.
14. Na te tukuanga i to raua kaki no Paulo, te rave ra a Akuila raua ko Periseka kia rotai ki teea akauenga?
14 Na te tukuanga i to raua kaki no Paulo, kua rave a Akuila raua ko Periseka i tau ki ta Iesu au tuatua: “E tuku atu au i te akauenga ou kia kotou, E aroa kotou ia kotou uaorai: mei iaku i aroa ia kotou na, e aroa katoa oki kotou ia kotou uaorai.” (Ioane 13:34) E akauenga “ou” teia i te mea e tei runga rava ake te reira i te umuumu anga a te Ture a Mose e kia aroa tetai tangata i tona tangata tupu mei iaia i aroa ra iaia uaorai. (Levitiku 19:18) Te maro ra te reira i te aroa tuku atinga uaorai te ka aere mamao roa atu i te oronga anga i to tetai uaorai oraanga no tetai pae atu, mei ta Iesu i rave ra. Kua taiku te tangata tata ko Tertullian o te rua e te toru anere mataiti T.N. i te au tuatua a te au tangata o teianei ao no runga i te au Kerititiano i tona tata anga e: “‘E akara,’ i na ratou ei, ‘mei teaa atura to ratou aroa i tetai e tetai . . . e mei teaa atura to ratou tu papa no te mate katoa no tetai e tetai.’” (Apology, pene XXXIX, 7) I roto tikai i te takinokino anga e riro ei ei apainga na tatou no te akaari i te tu aroa taeake na te tuku matutu anga i to tatou oraanga no te kopae i te maeuanga i te au taeake irinaki ki te tu takino anga me kore te mate i te au rima o te enemi.—1 Ioane 3:16.
Apai Mai te Tu Matutu i te Rekareka
15, 16. Mei tei akaariia ia Angaanga pene 16, akapeea te tu matutu e te rekareka i te kapiti angaia?
15 Te oronga maira a Paulo raua ko Sila i te akakite anga tika e na te akaarianga i te tu matutu i roto i te au timata anga ka apai mai ia i te rekareka. Na roto i te akaue anga a te aronga akava i roto i te oire o Philipi, kua papaia raua ki te au rakau e kua tamouia ki roto i te au patiti o te are tapeka anga. Tera ra, kare raua i ngakau paruparu ana ma te mingi i te mataku ra. Noatu to raua au turanga timataanga, kua rauka rai ia raua te tu matutu ta te Atua i oronga mai e te rekareka ta te reira ka apai mai ki te au Kerititiano akarongo.
16 I te turu-ai-po, te noo ra a Paulo raua ko Sila te pureanga e te paapaa anga i te Atua na roto i te imene. Ma te viviki, kua ruru tetai ngaruerue enua i te are tapeka anga, te akamatara anga i to raua tapeka, e akatuera atura i te au ngutupa. Kua orongaia tetai akakitekite anga mataku kore ki te tiaki mataku ra o te are tapeka anga e tona pamiri tei arataki atura ki to ratou papetito anga ei au tavini no Iehova. E “rekareka rava atura aia [uaorai], e tona ngutuare katoa, ma te akarongo i te Atua.” (Angaanga 16:16-34) Mei teaa atura te rekareka tei apai mai kia Paulo raua ko Sila! Te uriuri anga i teia e tetai atu au akaraanga matutu o te Tuatua Tapu, akapeea e raukaʼi ia tatou i te noo tamou ma te matutu ei au tavini no Iehova?
E Tamou Ua Atu Kia Matutu Meitaki
17. Mei tei akaariia ia Salamo 27, akapeea te tiakianga ia Iehova i te piri anga ki te tu matutu?
17 Na te tiakianga ia Iehova ka tauturu te reira ia tatou i te noo tamou ma te tu matutu. Kua imene a Davida e: “Tiaki ia Iehova: e [“akamatutu,” NW]; e nana e akamaroiroi mai i to ngakau ra: e tenana e tiaki rai koe ia Iehova.” (Salamo 27:14) Te akaari maira a Salamo 27 e kua irinaki a Davida ki runga ia Iehova ei “maroiroi” i tona oraanga. (Irava 1) I te kiteanga e akapeea te Atua te rave anga atu i to Davida au enemi i te tuatau i topa, na te reira i oronga mai i te tu matutu kiaia. (Irava 2, 3) Ko tetai atu tika na te ariki anga i te ngai akamori anga o Iehova. (Irava 4) Na te irinaki katoa i to Iehova tauturu, te paruru anga, e te akaora katoa anga i akamaroiroi i to Davida tu matutu. (Irava 5-10) Ma te tauturu rai, koia ko te ikuiku anga tamou i te au kaveinga o ta Iehova mataara tika. (Irava 11) Na te pure papu no te akaora anga mei tona au enemi, kapiti atu te akarongo e te tiaki, i tauturu ia Davida kia matutu. (Irava 12-14) Ka rauka ia tatou i te patu i to tatou tu matutu na roto i te au mataara mei teia, i reira te akaarianga e te “tiaki [tikai ra tatou] ia Iehova.”
18. (a) Eaa te akaari maira e ka riro te piri anga putuputu ki te au taeake akamori o Iehova i te tauturu ia tatou i te noo tamou ma te tu matutu? (e) Eaa ta te au uipaanga Kerititiano tuanga e rave ra i te patuanga i te tu matutu?
18 Na te piri putuputu anga ki te au taeake akamori o Iehova ka tauturu te reira ia tatou i te noo tamou ma te tu matutu. I to Paulo pati anga kia Kaisara e te teretere anga ki Roma, kua aravei te au taeake irinaki iaia i te Ngai Makete o Apio e te Are Tapae e Toru ra. ‘I te aravei anga ia ratou,’ i karangaʼi te papaanga, ‘akameitaki atura Paulo i te Atua, e [“matutu,” NW] atura.’ (Angaanga 28:15) Ia tatou e aere putuputu ra ki te au uipaanga Kerititiano, te aru ra tatou i ta Paulo ako: “E akono marie rai tatou tetai ki tetai, ka akamaroiroi atu ei kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra: Auraka e akaruke i to tatou akaputuputu anga mei ta tetai aronga, ka akamaroiroi ra, e kia maata atu rai te maroiroi, no te mea te akara na kotou i taua rā ra i te vaitata anga mai.” (Ebera 10:24, 25) Eaa te aite anga o te akamaroiroi anga i tetai e tetai? Te akamaroiroi tona aite anga ko “te akauru ki te tu matutu, te vaerua, me kore te tiaki.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) E maata atu te ka rauka ia tatou i te rave no te akauru i tetai atu au Kerititiano ki te tu matutu, e ka riro rai to ratou tu akamaroiroi ei patu i teia tu ki roto ia tatou.
19. Akapeea te Au Tuatua Tapu e te au puka Kerititiano i te piri anga ki to tatou noo tamou anga ma te matutu?
19 E noo tamou ei ma te tu matutu, kia apii putuputu tatou i te Tuatua na te Atua e te taangaanga i ta te reira ako anga ki roto i to tatou oraanga. (Deuteronomi 31:9-12; Iosua 1:8) E tau ta tatou apii putuputu kia kapiti mai i te au puka Kerititiano tei akatumuia ki runga i te Au Tuatua Tapu, na te ako tau tikai ta te Atua i oronga mai e tauturu ia tatou i te aravei atu i te au timata anga o te akarongo ma te tu matutu tei orongaia mai e te Atua. Mei te au papaanga Puka Tapu, kua kite ana tatou e akapeea te au tavini o Iehova i te noo matutu anga i roto i te au turanga tukeke. I teianei taime, penei e kare tatou i kite e akapeea teia akakite anga tuatua i te tauturu anga ia tatou, inara e mana to te Tuatua na te Atua, e ko ta tatou ka apii mai mei te reira ka puapinga ua rai te reira ia tatou. (Ebera 4:12) Ei akaraanga, me ka akamata ake te mataku tangata i te pa i ta tatou angaanga orometua, penei e e akamaara tatou e akapeea i raukaʼi ia Enoka te tu matutu no te oronga i te tuatua a te Atua ki te au tangata atua kore.—Iuda 14, 15.
20. Eaa ra ka tuatuaiaʼi e e puapinga te pure i te mea e kia noo tamou tatou ma te matutu ei au tavini no Iehova?
20 Ei noo tamou ma te tu matutu ei au tavini no Iehova, kia aruaru tatou i te pure. (Roma 12:12) Ma te tu matutu kua tamou marie a Iesu i tona au timata anga no te mea kua “tuku oki te Mesia i te pure, i tona ora anga, i te pati anga atu kiaia, ma te aue maata e te roi-mata i Tei tika kia akaora iaia mei te mate maira, e i akarongoia aia i tana i mataku ra.” (Ebera 5:7) Na te noo vaitata anga ki te Atua na roto i te pure, kare tatou e aite ki te au tangata matakutaku o teianei ao tei tamanakoia i te kite i “te rua o te mate” koia oki kare e tuakaouanga. (Apokalupo 21:8) Te paruru anga tu-atua e te ora anga i roto i te ao ou a te Atua na tona au tavini matutu te reira.
21. Eaa ra te Au Kite o Iehova ka noo matutu ei?
21 Ei Au Kite tiratiratu no Iehova, kare tatou e anoanoia kia mataku i te au enemi temoni e te tangata, no te mea tei ia tatou te turu anga a te Atua e te akaraanga matutu o Iesu tei autu ra i teianei ao. Pera katoa ka riro te piri anga akamaroroi i te pae vaerua ki te iti tangata o Iehova ei tauturu ia tatou kia matutu. Ka akamaroiroi katoaia to tatou tu matutu na roto i te arataki anga e te ako anga a te Au Tuatua Tapu e te au puka Kerititiano. E ka riro te au papaanga Puka Tapu o te au tavini o te Atua i mua ana ei tauturu ia tatou i te aaere ma te matutu na tona ra au arataa. No reira, i teia au ra openga e te kikino, e tere atu tatou ki mua ma te mataku kore i roto i te angaanga tapu. Ae, kia matutu meitaki te iti tangata katoatoa o Iehova!
Akapeea Koe me Pau?
◻ Akapeea te akaraanga o Iesu i te akaki anga ia tatou ki te tu matutu?
◻ Eaa tei oronga kia Iesu e tana au pipi te tu matutu no te tutu aere tamou ua atu?
◻ Eaa ra te au ngati Iuda e te au Kenitara i anoano ei i te tu matutu no te tu atu i to Iehova tua?
◻ Eaa te au akaraanga o te tu matutu tei orongaia mai e Eunike raua ko Timoteo?
◻ Eaa te akakite anga tika te vaira e ka apai mai te tu matutu i te rekareka noatu i roto i te takinokino anga?
[Tutu i te kapi 18]
Mei ia Iesu rai, ka rauka ia tatou i te patoi atu i te timata anga me taangaanga tatou e te taiku i te Au Tuatua Tapu