Pumaana Anga no ko Mai i “te Atua Nona Anake te Pumaana”

“Kia akameitakiia te Atua, te Metua o to tatou Atu ra o Iesu Mesia, te tumu o te aroa, e ko te Atua nona anake te pumaana; Ko tei akapumaana mai ia matou i to matou au mate katoa nei.”​—2 KORINETIA 1:3, 4.

1, 2. Eaa te tu akapumaana te tau ra no te au tangata mamae ngakau?

TE ANOANOIA ra te pumaana tikai no te au tangata te mamae ngakau ra​—kare ei mareka kore ua e kare ei maoraora kore. Kua akarongorongo ana tatou i te tuatua e ‘na te tuatau e akaora i te au mamae,’ inara i te tuanga akamata anga o te mamae no te mate, koai tetai tangata tei mamae ngakau ra te ka akapumaanaia e te reira manako? Kua kite te au Kerititiano e kua taputou mai te Atua ra i te tuakaouanga, inara kare te reira e akakore atu i te mamae oonu e te pekapeka manako ngakau oonu no tetai ngere anga viviki ua. E mea papu e me ka takake taau tamaiti, kare e rauka i tetai atu au tamariki te ora ra i te mono i te mea kua takake ra.

² I te au tuatau o te ngere anga, na te akapumaana tikai te tauturu anga maata ia tatou, te pumaana tei akatumu ngaueue koreia ki runga i te au taputou a te Atua ra. Ka anoano katoa tatou i te ngakau tangi. Ko te tika teia no te au tangata i Ruanata, e e maata oki no te au anere ua atu ngutuare tangata o te Au Kite o Iehova i reira tei ngere ra i to ratou au akaperepere i taua ta anga tiaporo ra i te au tangata ke. Ka rauka i te katoatoa te akapumaana anga mei ko mai iaai ra?

Ko Iehova​—Te Atua o te Akapumaana

3. Akapeea ta Iehova ra akanoo anga i te akaraanga no te orongaanga akapumaana?

³ Kua akanoo mai a Iehova i te akaraanga i te orongaanga mai i te akapumaana kia tatou katoatoa. Kua tono mai aia i tana Tamaiti anau tai, koia a Iesu Karaiti, ki te enua nei kia oronga mai i te pumaana mutu kore e te manakonako anga no tatou. Kua apii mai a Iesu e: “I aroa mai te Atua i to te ao nei, kua tae rava ki te oronga anga mai i tana Tamaiti anau tai, kia kore e mate te akarongo iaia, kia rauka ra te ora mutu kore.” (Ioane 3:16) Kua tuatua katoa aia ki tana au pipi: “Kia oronga te tangata i tona uaorai ora no tona au taunga, kare rava e tangata aroa maata atu i te reira.” (Ioane 15:13) I tetai atu atianga kua tuatua aia: “Kare oki te Tamaiti a te tangata i aere mai kia taviniia tona, ei tavini ra, e kia oronga i tona ora ei oko no te tangata e manganui.” (Mataio 20:28) E kua tuatua a Paulo: “Kua akamaata ua maira te Atua i tona aroa ia tatou nei, i te mea te vai tangata ara ua nei rai tatou, i mate ei te Mesia no tatou nei.” (Roma 5:8) Na teia e etai atu au irava e manganui, te kite nei tatou i te aroa o te Atua e to Iesu Karaiti.

4. Eaa ra te apotetoro ko Paulo i maataʼi te kaiou kia Iehova ra?

⁴ Kua kite tikai te apotetoro ko Paulo i to Iehova ra aroa ua. Kua opukia mai aia mei roto i tetai tu mate i te pae vaerua, mei te raveanga i tetai takinga kino maata rava i te au pipi a Karaiti e kua riro mai aia uaorai ei Kerititiano tei takinga kinoia. (Ephesia 2:1-5) Kua akataka mai aia i tei tupu kiaia ra: “E iti oki au i te au aposetolo ravarai, kare oki au e tau kia karangaia e, e aposetolo, no te mea kua takinga kino au i te ekalesia a te Atua. Toku nei ra tu e vai nei, no te aroa ua ïa o te Atua; e taua aroa ua nona ra iaku nei, kare ïa i riro ei mea puapinga kore, e angaanga maata ra taku i rave i ta ratou ravarai: kare ra au, ko te aroa ua ra o te Atua iaku nei ra.”​—1 Korinetia 15:9, 10.

5. Eaa ta Paulo i tata no te pumaana mei te Atua maira?

⁵ E mea tau i reira, kua tata a Paulo: “Kia akameitakiia te Atua, te Metua o to tatou Atu ra o Iesu Mesia, te tumu o te aroa, e ko te Atua nona anake te pumaana; Ko tei akapumaana mai ia matou i to matou au mate katoa nei, kia tika ia matou kia akapumaana i te aronga i rokoia e te mate ra, i te pumaana a te Atua i pumaanaʼi matou uaorai nei. Mei to matou mate i te Mesia e maata nei, te maata katoa nei to matou pumaana i te Mesia. E kia mate matou nei, ei pumaana ïa e ei ora no kotou, ko tei tupu i te akakoromaki marie anga i taua au mate, i mate katoaʼi matou nei; e kia akapumaanaia mai matou, ei pumaana ia e ei ora no kotou. E te tinamou nei to matou manako ia kotou, kua kite matou e rave katoa kotou i te pumaana, ko kotou i rave katoa i te mate nei.”​—2 Korinetia 1:3-7.

6. Eaa te akatakaia maira e te tuatua Ereni tei uriia ra e “pumaana”?

⁶ Mei teaa ra te au tuatua akauruanga! Ko te tuatua Ereni i konei tei uriia e “akapumaana” te piri atura ki “tetai kapikianga ki te pae mai i tetai ra.” No reira, “ko te tu anga i te pae mai i tetai tangata ra kia akamaroiroi atu iaia me te rokoia ra aia e te timataanga kino.” (A Linguistic Key to the Greek New Testament) Kua tata tetai tangata apiiia i te Puka Tapu: “Ko taua tuatua ra . . . ko tona aite anga e maata ua atu ia i te tu tangi akamaru. . . . Ko te pumaana Kerititiano ko te akapumaana te apai maira i te maroiroi, ko te akapumaana te akariro ra i te tangata kia rauka te akono i ta te oraanga katoa te ka rave kiaia ra.” Te kapiti katoa ra ia i te au tuatua akapumaanaanga tei akatumuia ki runga i te taputou ngaueue kore e te manakonako anga​—koia te tuakaouanga o tei mate ra.

A Iesu Raua ko Paulo​—Nga Akapumaana Aroa Ra

7. Akapeea a Paulo i te akapumaanaanga i tona au taeake Kerititiano ra?

⁷ Mei teaa ra te meitaki ta Paulo akatauanga i te orongaanga akapumaana! Kua rauka iaia i te tata atu ki te au taeake i Tesalonia: “I maru ua ra matou i rotopu ia kotou: mei te metua i matuapuru i tana tamariki; Koia katoa matou, no te maata o to matou aroa ia kotou, kua tika rava ia matou i te oronga atu i te evangelia a te Atua ia kotou na, e auraka oki i te reira anake, ko matou katoa uaorai oki, no te mea kua riro kotou ei akaperepere na matou. Kua kite oki kotou i ta matou ako anga atu e te akapumaana anga atu e te akaue anga atu ia kotou ravarai, mei te metua i tana tamariki.” Mei te au metua aroa e te utuutuanga ra, ka rauka ia tatou ravarai i te tua atu i to tatou tu maanaana e te kite ma etai ke ra i to ratou tuatau anoano maata maira.​—1 Tesalonia 2:7, 8, 11.

8. Eaa ta Iesu apiianga i riro ei ei pumaana no te aronga tei mamae ngakau ra?

⁸ I te akaarianga i taua tu utuutu e te takinga meitaki ra, te aru ua ra a Paulo i tei Akatutu maata maira kiaia, koia a Iesu. Kia maara i ta Iesu patianga aroa ki te katoatoa tei tataia ia Mataio 11:28-30: “E aere mai kotou kiaku nei, ko te aronga katoa i roiroi, e te aronga teiaa i te apainga, naku e akaanga i to kotou roi. Ka rave mai i taku amo ki rungao ia kotou, e kia apiiia kotou e au; te maru nei au, e ngakau akaaka toku, e rauka oki ia kotou te akaangaroianga i to kotou vaerua. Te maru nei taku amo, e te māmā nei taku apainga.” Ae, e akaangaroi anga ta Iesu apiianga no te mea te oronga maira i te manakonako anga e tetai taputou​—koia te taputou no te tuakaouanga. Ko teia te manakonako anga e te taputou ta tatou e oronga nei ki te au tangata, ei akatauanga, me akaruke atu tatou i te poroutia Me Mate Tetai Taau e Akaperepere Ra. Ka rauka i teia manakonako anga te tauturu ia tatou katoatoa, noatu me i mamae ngakau ana tatou no tetai tuatau roa.

Akapeea me Akapumaana i te Aronga tei Mamae Ngakau

9. Eaa i tau ei kia kore tatou e akakoromaki kore i te au tangata te mamae ngakau ra?

⁹ Kare te mamae ngakau e kotingaia ki tetai tuatau akanooia i muri ua ake i te matenga o tetai tei akaperepereia ra. Ko etai au tangata ka rave i te apainga teiaa o to ratou mamae ngakau i to ratou oraanga katoa ra, e maata oki to te aronga tei takake ra te tamariki. Ko nga tokorua Kerititiano tiratiratu i Paniora kua takake ta raua tamaiti e 11 mataiti i te 1963 no te maki meningitis. Tae mai ki teia tuatau nei, te akatae ra raua i te roi mata i te tuatuaanga no Paquito. Te au mataiti, te au tutu, te au apinga aroa, penei ka akaoki katoa mai i te au manako anga mii. No reira, auraka roa tatou e akakoromaki kore e te manako e kua tau etai ke ra kia akamutu te manako i to ratou ngere anga i teianei. Kua akatika tetai tangata angaanga vairakau e: “Ko te tu maromaroa e te au taui anga manako ngakau penei ka vai mai no etai mataiti e manganui.” No reira, kia maara, mei tetai iro o te puta i te kopapa ra penei ka vairai ia tatou no te oraanga katoa, mei te reira katoa oki etai au iro manako ngakau e manganui ra.

10. Eaa ta tatou ka tau kia rave ei tauturu i te aronga mamae ngakau?

¹⁰ Eaa etai au apinga tau na tatou ka rauka kia rave ei akapumaana i te aronga te mamae ngakau ra i roto i te putuputuanga Kerititiano? Ma te ngakau tae katoa penei ka tuatua atu tatou ki tetai tungane me kare tuaine te umuumu ra i te akapumaana anga, “Me e apinga tetai te ka rauka iaku kia rave e tauturu, e akakite ua mai koe kiaku.” Inara akapeea te putuputu o tetai tangata tei ngere ra i te kapiki anga ia tatou kia tuatua mai e, “Kua manako au i tetai apinga te ka rauka ia koe i te rave ei tauturu mai iaku nei”? I te akara anga, ka tau tatou kia tamata ua i te rave i tetai apinga ei akapumaana i tei ngere ra. No reira, eaa ta tatou ka rave i tetai tu e puapingaʼi? Teia etai au manako tau tokoiti ua nei.

11. Akapeea ta tatou akarongo atu i te akapumaana anga i etai ke ra?

¹¹ E Akarongo: Ko tetai o te au apinga tauturu maata roa ka rauka ia koe i te rave ko te akono i te mamae anga o tei ngere ra na te akarongoanga. Penei ka ui atu koe e, “Ka anoano ainei koe i te tuatua mai no te reira?” E tuku na taua tangata ra e iki. Te maara ra tetai Kerititiano e i te mate anga tona metua: “Kua tauturu tikai iaku i te ui anga etai ke ra eaa tei tupu e kua akarongo tika atu i reira.” Mei ta Iakobo i ako ra, kia rapurapu i te akarongo. (Iakobo 1:19) E akarongo marie ma te tu tangi. “Ka aue katoa oki i te aronga e aue,” ta te Puka Tapu i akamaroiroi mai ia Roma 12:15. Kia maara e i aue katoa a Iesu ma Mareta raua ko Maria.​—Ioane 11:35.

12. Eaa te tu o te akapapu akaou anga ka rauka ia tatou i te oronga ki te aronga te aue ra?

¹² E oronga akapapu akaou anga: Kia tamou i te manako e penei te manako akaapa ua ra te tangata ngere ra iaia uaorai, i te manakoanga e penei e maata tei tau aia kia rave. E akapapu atu kiaia e i te akara anga kua raveia tei rauka ra kia raveia (me kare tetai ua atu apinga taau i kite e e tika e te papu). E akapapu akaou atu ki aia e ko tana e manako ngakau ra e mea matauia ia. E akakite atu ki aia i etai ke atu taau i kite tei autu i te meitaki mai anga i tetai tu ngere aiteite ra. I roto i etai atu tuatua ke, kia manako kite e kia tangi atu. Ka riro kia maata te aite anga o ta tatou tauturu takinga meitaki! Kua tata a Solomona: “Mei te lemoni auro i roto i te vairanga ario ra, ko te tuatua ïa me tuatuaia i te tuatau tikai ra.”​—Maseli 16:24; 25:11; 1 Tesalonia 5:11, 14.

13. Me ka akariro tatou ia tatou uaorai kia akono, akapeea ta te reira tauturu?

¹³ Kia akavaitata ua: E akavaitata atu ia koe uaorai kare no nga ra mua tokoiti ua e te manganui ra te au oa e te au kopu tangata i reira mari ra i te au marama i muri iora me ka tau ia, i muri mai i te oki akaou anga etai ke ra ki ta ratou ravenga matauia. Ka rauka te tuatau mamaeanga ngakau kia maata te tuke anga, tei runga ia i te tu o taua tangata ra. Ka riro to tatou manako Kerititiano e te tu tangi ei apinga maata ia i tetai ua atu tuatau no te anoanoia mai. Te karanga ra te Puka Tapu e “te vai nei ra te oa e piri meitaki tona i to te taeake.” No reira, te tuatuaanga, “Ko tetai oa i te tuatau anoanoia ra e oa tikai ia,” ko te tika ia ka tau tatou kia akono.​—Maseli 18:24; akaaite ia Angaanga 28:15.

14. Eaa ta tatou ka tau kia tuatua ei akapumaana i tei ngere ra?

¹⁴ E tuatua i te au tu meitaki papu taau i maara ana no taua tangata ra: Ko tetai atu tauturu maata teia me ka orongaia i te atianga tika. E akakite atu i te au tuatuaanga i te au tu meitaki o te tangata i mate ra. Auraka e mataku i te taiku i te ingoa tikai o taua tangata ra. Auraka e akono e mei te mea rai kare tei akaperepereia i takake ra i vai ana me kare tei manako uaia ra. E mea akapumaanaanga kia kite eaa ta tetai puka no ko mai i te Harvard Medical School i tuatua: “Ka rauka tetai tu akaora anga me ka rauka i tei ngere ra i te manako i te openga i te tangata tei mate ra ma te kore e mii maata . . . I te akatika anga i te tu ou tikai e te tuku anga ki roto i te manako, ka topa atu te mamae ngakau ki roto i te au maaraara anga ­apinganui.” “Au ­maaraara anga apinganui”​—mei teaa ra te akapumaanaanga kia akamaaraara i taua au atianga tei akapouia ra ma tetai tei akaperepereia ra! Kua tuatua tetai Kite tei takake ra tona metua tane i etai mataiti kua topa: “Ko tetai maaraara anga takake noku ko te tatauanga i te Puka Tapu ma toku Papa i muri poto ake i tona akamata anga i te apii i te tuatua mou. E te takotoanga i te pae i te kauvai e te tuatuaanga i etai o toku au manamanata. Kua kite au iaia i etai toru me kare a mataiti ravarai, no reira ko taua au atianga ra e mea oko maata ia.”

15. Akapeea e raukaʼi i tetai i te akono atu i te tauturu?

¹⁵ E akono ra me te tau ra kia raveia: E meitaki atu tetai papaki o te au tangata mamae ngakau ra i te akono i etai ke atura. No reira, tei runga i te au turanga, te rave i te au takainga tau kia tauturu atu. Te maara ra i tetai vaine Kerititiano tei mamae ngakauia ra: “E manganui i tuatua mai e, ‘Me e apinga tetai te ka rauka iaku i te rave, e akakite mai kiaku.’ Inara ko tetai tuaine Kerititiano kare i ui ana. Kua aere tika atu aia ki roto i te pia moe, kua kiriti mai i te au kakau o te roi, e kua puaia te auvaro pute e te au ariki roi tei repo ra. Ko tetai atu kua rave i te pakete, te vai, e te au apinga tama e kua tama i te ariki taua i te ngai i ruakiia e taku tane. E nga oa tikai teia, e kare rava au e akangaropoina ia raua.” I te ngai te anoanoia ra te tauturu, e akono ua​—penei na te teateamamaoanga i te manga, tauturu i te tamaanga, me kare te tiki apinga. Inara, ka tau tatou kia matakite me te anoano ra te tangata kia noo koia anake ua. No reira, ka tau tatou kia tamou marie ki te ngakau i ta Paulo au tuatua: “E tenana, ka akangakau aroa ua e te takinga-meitaki, te akaaka, te maru, te akakoromaki maata, mei te aronga tapu e te akaperepereia, e te ikiia e te Atua ra.” Te takinga meitaki, akakoromaki maata, e te aroa kare rava ia e kore.​—Kolosa 3:12; 1 Korinetia 13:4-8.

16. Eaa ka raukaʼi i te reta me kare tetai kati i te oronga anga akapumaana?

¹⁶ E tata i tetai reta me kare e tuku atu i tetai kati akapumaanaanga: E putuputu te manako koreia te puapinga o tetai reta akakite i te tu mii me kare tetai kati manea akakite i te tu tangi. Tona puapinga? Ka rauka te tatau anga putuputu i te reira. Kare e anoanoia te reira ei reta roa, inara ka tau kia akaari te reira i toou aroa. Ka tau katoa oki te reira kia akaata i tetai tumu i te pae vaerua inara eiaa te tutu anga. Ei te tuatua tumu anga anake ua “Tei konei matou ei turu ia koe” ka rauka te akapumaana anga i te reira.

17. Akapeea e raukai i te pure te apai mai i te akapumaana?

¹⁷ E pure ma ratou katoa: Auraka e manako kore i te puapinga maata o taau au pure ma te au oa Kerititiano te ngere ra e no ratou oki. Te tuatua ra te Puka Tapu ia Iakobo 5:16: “Te pure a te tangata tuatua-tika . . . e mea manuia maata ïa.” Ei akatauanga, me akarongo mai tetai te mamae ngakau ra i ta tatou pure no ratou, ka tauturu ia ia ratou kia akakore atu i te manako ngakau tau kore mei te akaapa ra iaia uaorai. I to tatou au atianga o te tu paruparu, o te manako anga tau kore, ka tauta a Satani i te akavare ia tatou i tana au “ravenga pakari,” me kare au “angaanga kikite.” Ko te tuatau ia e anoano ei tatou i te akapumaana e te turu anga a te pure, mei ta Paulo i tuatua ra: ‘Ma te pure tukumoe kore, i te au pure ravarai, i te pati a te vaerua, ma te akamaroiroi e te tamou i te reira, e te pati anga oki no te aronga tapu katoa ra.’​—Ephesia 6:11, 18, Kingdom Interlinear; akaaite ia Iakobo 5:13-15.

Eaa kia Kopae Keia

18, 19. Akapeea tatou i te akaari anga i te tu mako i ta tatou tuatua kapiti anga?

¹⁸ Me te mamae ngakau ra tetai tangata, te vaira etai apinga kare e tau kia raveia me kare kia tuatuaia. Te akamatakite maira Maseli 12:18 e: “Te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra: ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa.” I etai taime, ma te kore ua e manakoanga i te reira, te kore ra tatou e akakite i te tu mako. Ei akatauanga, penei ka tuatua tatou e, “Te kite nei au i toou manako ngakau.” Inara ko te reira tika ainei te tu? Kua mamae ana ainei koe i te ngere anga aiteite ki tona ra? Pera katoa oki, e tuke tuke te manako o te au tangata ra. Penei kare toou au manako i aiteite atu ki to te tangata te mamae ngakau ra. Penei ka tau atu kia tuatua, “Te manako ngakau tangi nei au ia koe no te mea i rokoia ana au i tetai ngere anga aiteite ra i te mate anga tetai taku . . . i nga mataiti kua topa.”

¹⁹ Ka akakite katoa oki i te manako tau kia kopae ke i te tuatuaanga e me ka akatuakaouia mai tei mate ra e me ka kore. Kua mamae oonu etai taeake e etai tuaine na te au tuatua akataka anga no te au mea penei ka tupu ki te tokorua akarongo kore tei mate ra a te tuatau ki mua. Kare ko tatou te au akava e koai te ka akatuakaouia e me koai kare ua ia. Ka mareka ua tatou e ko Iehova, tei kite ra i te ngakau, ka maata roa atu tona aroa ua i to te maata anga o tatou nei.​—Salamo 86:15; Luka 6:35-37.

Au Irava te ka Akapumaana

20, 21. Eaa etai au irava te ka akapumaana i tei ngere ra?

²⁰ Ko tetai o te au tumu maata no te tauturu i tei ngere ra, me ka orongaia i te tuatau tau, ko te akamanako anga i ta Iehova ra au taputou no tei mate ra. Ko teia au manako no te Puka Tapu ka riro ei puapinga me e Kite te tangata te ngere ra me kare e tangata tei araveiia e tatou i te angaanga tutu aere. Eaa ra etai o teia au irava? Kua kite tatou e ko Iehova te Atua o te pumaana katoa ra, no te mea kua tuatua aia e: “Ko au, ko au nei rai, tei akapumaana ia kotou.” E karanga katoa aia e: “Mei tei akapumaanaia e tona ra metua vaine, ko toku ïa akapumaana ïa kotou.”​—Isaia 51:12; 66:13.

²¹ Kua tata te tata taramo e: “Ko toku tei pumaana kia mate au ra; na taau tuatua oki i akamaroiroi iaku. Te manako nei au i taau ra au tuatua-tau taito, e Iehova, e kua akapumaana au iaku uaorai. E teianei kia riro toou aroa ei akamaru mai iaku, i taau oki i tuatua mai ki to tavini nei.” E tamanako ana e ko te tuatua “akapumaana” te taiku putuputuia ra i roto i taua au takiota tuatua ra. Ae, ka kitea e tatou te pumaana mou no tatou uaorai e etai ke atu ra na te ariuanga ki te Tuatua a Iehova i to tatou tuatau te mamae ra. Ko teia, kapiti katoaia ki te aroa o to tatou au taeake aroa ra, ka tauturu ia tatou kia ora atu i to tatou ngere anga e kia akaki akaou i to tatou au ora anga ma te au angaanga rekareka i te angaanga Kerititiano ra.​—Salamo 119:50, 52, 76.

22. Eaa te manakonako anga te vai maira ki mua ia tatou?

²² Ka rauka katoa oki ia tatou i te akakore atu i to tatou mamae ngakau i tetai tuanga na te rave i te tauturuanga ia etai ke ra i to ratou au manamanata. Ia tatou e akaariu atura i to tatou manako anga ki etai ke atura te umuumu ra i te akapumaana, ka rauka katoa ia tatou te mataora mou i te orongaanga na te tu i te pae vaerua. (Angaanga 20:35) E oronga atu tatou kia ratou i te orama o te ra tuakaouanga te tuatau e turou ei te au tangata o te pa enua taito ravarai, i tera uki i tera uki, i to ratou au akaperepere tei takake ra e kua oki mai mei te mate ki roto i te ao ou ra. Mei teaa ra te manakonako anga! Mei teaa ra te au roi mata no te rekareka te ka akataeia i reira ia tatou ka manako e ko Iehova tikai te Atua “te akapumaana i te aronga akaaka ra”!​—2 Korinetia 7:6.

Te Maara Ainei Koe?

◻ Akapeea i riro ei ko Iehova “te Atua o te akapumaana katoa”?

◻ I akapeea ta Iesu raua ko Paulo akapumaana anga i te aronga mamae ngakau?

◻ Eaa etai apinga te ka rauka ia tatou kia rave ei akapumaana i te aronga mamae ngakau ra?

◻ Eaa ta tatou ka tau kia kopae ke i te akono anga i te aronga tei ngere ra?

◻ Eaa taau au irava reka no te akapumaana anga i te au tuatau o te ngere anga?

[Tutu i te kapi 15]

Kia mako te akono anga i te tauturu i te aronga tei mamae ngakau ra