Aruanga i te Takainga Vaevae o Toku Nga Metua

AKAKITEIA E HILDA PADGETT

“Kua akatapuia toku oraanga ki te angaanga a Tei Teitei Rava,” i na tetai ripoti nutipepa ei, “e kare e rauka iaku i te tavini e rua pu.” Na taua au tuatua mei taku akakiteanga ki te aronga mana o te Tuanga Ngai Angaanga i Peritane e te Tuanga Angaanga Pa Enua i te 1941, i oronga mai i taku tumu no te patoianga i ta ratou arataki anga kia angaanga i roto i te are maki i te tuatau Tamaki II o Teianei Ao. I muri poto ua ake kua akaapaia e kua akautungaia au e toru marama ki roto i te are auri no toku patoi anga.

EAA tei tuku mai iaku ki roto i teia turanga? Kare, kare i te manako mapu ua me kore te tu meameaau. Mari ra, kua akamata mai te au tumu mei te tuatau i toku tamariki anga.

To Papa Maroiroi no te Patireia

Kua anauia au i roto ia Tiunu 5, 1914, i Horsforth i te pae ia Leeds, i te apatokerau o Engarani. Ko toku nga metua, ko Atkinson e Pattie Padgett, e au puapii apii Tapati e e au mema imene i te Are Pure Metatoti Mua i reira e akatangi ana a Papa i te apinga akatangi. I toku pepe anga, e kainga mataora to matou mari ra okotai mea. Kua tamanamanata te au turanga o teianei ao ia Papa. E rikarika ana aia i te tamaki e te ta ua e kua irinaki i te akaueanga a te Puka Tapu: “Auraka koe e ta ua.”​—Exodo 20:13, King James Version.

I te 1915 kua raurau te kavamani i te au mapu tane pouroa kia piri atu ki roto i te vaeau e i reira te kopae anga kia maroia atu. Ma te au manako ekoko kua tu a Papa i te ra katoa i roto i te ua te tiakianga i tona tuatau no te retita ei tangata vaeau. I tera mai ra, kua taui tona oraanga katoa!

Koi angaanga ra ei tangata maani paipa i tetai are maatamaata, kua pukapuka aia ma tetai o te au tangata angaanga no runga i te au tupu anga o teianei ao. Kua oronga te tangata akono aua i tetai aenga pepa meangiti kiaia, Gathering the Lord’s Jewels. Kua apai a Papa i te reira ki te kainga, kua tatau i te reira, e kua tatau akaou i te reira. “Me ko tera te tuatua mou,” i nana ei, “kua tarevake i reira te au apinga ke atu.” I tera mai ra, kua pati aia i tetai akakite anga maata atu, e no te toru epetoma i te ora popongi o te maiata, kua apii aia i te Puka Tapu. Kua kite aia e kua kitea e ia te tuatua mou! Tapati, Tianuare 2, 1916, te na ko ra tana puka tata: “Kua aere ki te Are Pure i te popongi, kua aere ki te I.B.S.A. [Taokotaianga Aronga Apiipii Puka Tapu o te Pa Enua, i kiteaia te Au Kite o Iehova i te reira taime i Engarani] i te po​—te apiianga ia Ebera 6:9-20—​taku atoro anga mua i te au taeake.”

Kare i roa ana kua tupu te patoi anga. Kua manako to matou au kopu tangata e te au taeake aere pure e kua nenevaia a Papa. Inara kua tuku aia i tana iki anga. Kua noo aia no te au uipaanga e te apiianga, e ia Mati kua akatutu aia i tona akatapu anga kia Iehova na te papetito anga ki te vai. I muri ake i nga mea epetoma ia Papa e aere ra koia anake ua ki te uipaanga, kua akamutu a Mama i te patoi no te aere ki te au uipaanga. Kua tuku aia iaku ki roto i te pereoo e kua aaere e varu kiro mita ki Leeds, te taeanga ki reira i te uipaanga e akamutu atura. Ka akamanako koe i to Papa rekareka. Mei reira mai, kua taokotai to matou ngutuare tangata i roto i te angaanga a Iehova.

E turanga ngata tikai to Papa​—e tangata tei oronga iaia i roto i te vaeau e oti i roto i nga mea epetoma, kua riro mai ei tangata patoi ma te akava ngakau meitaki. I tona patiia anga kua patoi aia no te mou i te pupui, e ia Tiurai 1916 kua aro atu aia e rima akavaanga, te akautungaia anga e 90 au ra i roto i te are auri. I muri ake te pou anga te utunga mua, e tika anga to Papa no te akaruke e rua epetoma, e oti kua aru mai tetai atu akavaanga e 90 akaou au ra i roto i te are auri. I muri ake i te rua o tona tapekaia anga, kua tukunaia atu aia ki te Taokotaianga Rapakau o te Vaeau Ngateitei, e ia Peperuare 12, 1917, kua teretere atu aia na runga i te pai vaeau no Rouen, i Varani. Te akakite ra tana puka tata e i reira kua rikarika aia i te au ra tataki tai i tona turanga. Kua kite aia e te akono ua ra aia i te au tangata vaeau kia oki akaou ratou ki te tamaki.

Kua patoi akaou aia i te taokotai atu. I teia taime kua akautunga te akavanui iaia e rima mataiti i roto i te are auri nuku vaeau Peritane i Rouen. I te patianga a Papa e kia tukunaia ki tetai are auri tau i te ture e ei tangata patoi ma te akava ngakau meitaki, kua akautungaia aia e toru marama kia kai i te varaoa e te vai, aru mai tetai kai taieti tamou i roto i te are auri e maata ua atu tona paunu; e oti kua ripiti akaouia taua raveanga. Kua tapekaia tona nga rima ki muri ake i tona mokotua i te ao e tona nga rima ki mua i te po e te tuatau kaikai anga. I tona oraanga katoa, e au iraira tona i runga i tona poo rima te ngai i tukunaiaʼi te tapekaanga meangiti roa tei mutu ra ki roto i tona kiko, te akatupuanga i te au une akakai. Kua tapeka katoaia tona vaevae ki te au vivi kua kapitiia atu ki tona papa.

Kua rave te au mana taoonga vaeau i te au mea ravarai i to ratou mana i te aati i tona tu ngaueue kore inara kare i rauka ana. Kua apainaia tana Puka Tapu e te au puka mei iaia. Kare ana au reta mei te kainga mai, kare katoa e rauka iaia i te tuku atu i tetai. I nga rua mataiti i muri mai kua akamanako aia i te akatutu i tona tu ngakau tae na te akakore anga kai. No te au ra e itu kua tamou aia i tana tika, kare i kaikai e kare i inu ana, te tupu anga mai i tona tukunaia anga ki te are maki are auri, e maki pakari tikai. Kua akapapu aia i tana tumu noatu mei ngaro atu rai iaia tona oraanga. I te au mataiti i muri mai kua akatika aia e kua tarevake aia i te akakino anga i tona oraanga na teia mataara, e kare rava aia e rave akaou i teia.

Kua akamutu te tamaki i roto ia Noema 1918 ia Papa i roto rai i te are auri i Rouen, inara te akamata anga i tera mai mataiti, kua tukunaia atu aia ki te are auri tau ki te ture i Engarani. Akamanako ana i tona rekareka te rauka anga iaia i te au reta a Mama e te au patara tei putunga, kapiti atu ma tana Puka Tapu e te au puka! Kua apainaia atu aia ki te are auri i Winchester, i reira kua aravei aia i tetai taeake mapu tei aiteite tona au kite anga i te tuatau tamaki mei tona rai. Ko Frank Platt tona ingoa, tei angaanga i muri mai i te Betela i London no tetai mataiti e manganui. Kua akapapa raua no te aravei i tera mai ra, i te reira taime ra kua tukunaia a Frank ki tetai ngai ke.

Ia Aperira 12, 1919, kua tae mai ta Mama terekarama: “Areru Ia! Te oki mai nei ki te kainga​—te tereponi nei ia London.” E tuatau rekareka anga tikai i muri ake i nga toru mataiti timata anga, akava anga, e te akaatea anga! To Papa manako mua kia tereponi e kia aravei i te au taeake i te Betela i London. I 34 Craven Terrace, kua ariki aroaia mai aia. I muri i te pai anga e te varu anga e kua kakau i tetai kakau oronga uaia mai e te pare, kua oki mai a Papa ki te kainga. Ka akamanako i to matou aravei akaou anga? Vaitata rai e rima oku mataiti, kare au i maara ana iaia.

Ta Papa uipaanga mua i aere atu i muri ake te raukaanga mai tona rangatira koia oki ko te Akamaaraanga. Te aere anga ki runga i te taua o te are uipaanga, te taeake mua tana i aravei atu ko Frank Platt, tei tukunaia atu ki te are maki vaeau i Leeds. Mei teaa ra te rekareka tei rauka ia raua i te orongaanga i to raua au kiteanga! Mei i reira mai tae roa ki tona tukunaia anga, kua akariro a Frank ia matou e ko te rua o tona ngutuare.

Ta Mama Angaanga Tiratiratu

I te au taime kare a Papa, kua tama a Mama i te kakau o te tangata ei tapiri atu ki tana moni meangiti mei te aronga mana. Kua takinga meitaki tikai te au taeake ia maua. Pouroa te au epetoma kua oronga tetai tangata pakari o te putuputuanga kiaia i te tikiro meangiti tei ki i tetai apinga aroa kare e ingoa. Kua tuatua a Mama e na te aroa o te au taeake i akapiri vaitata iaia kia Iehova e kua tauturu iaia kia akakoromaki i taua au tuatau ngata. Kua aere tiratiratu aia ki te au uipaanga putuputuanga e kare a Papa. Ko tana timata anga pakari roa atu, no tetai mataiti i topa, kare aia i kite e me te ora ra me kore kua mate a Papa. E ei apainga teiaa, i te 1918 kua tu maua ko Mama i te vuru Paniora. Te mate ra te au tangata takapini ia maua. Kua tu katoaia te au tangata tupu tei aere i te tauturu i tetai au tangata tupu e kua mate atu. Kare e ekoko anga e kua tauturu te rava kore o te kai i taua taime ra i te akameangiti mai i to te tangata paruru anga mei te maki.

Kua tika rai te au tuatua a te apotetoro ko Petero no to matou ngutuare tangata: “Ko te Atua . . . kia roa iti ake to kotou mate, kia akamaroiroi mai, e kia akatinamou ia kotou”! (1 Petero 5:10) Kua akatu te tamamaeanga o toku nga metua i roto ia raua i tetai akarongo ngaueue kore no Iehova, te papu anga tikai e te manako ra aia ia tatou kare e mea e akatakake ia tatou mei to te Atua ra aroa. Kua akameitakiia au e kua rauka iaku te reira utuutuanga i roto i te akarongo.​—Roma 8:38, 39; 1 Petero 5:7.

Angaanga Mapu

I muri ake i to Papa tukunaia anga, kua riro mai te angaanga Patireia ei mea puapinga i to matou oraanga. Kare e maara ana iaku i te topaanga i tetai uipaanga, mari ua me makiia au. Kare i roa ana i muri ake i tona oki anga mai ki te kainga, kua oko a Papa i tana nenei pereiti (plate) e to Mama tapeka rima auro kia rauka te moni ei aere atu ki te uruoaanga. Noatu kare e peke i te tutaki i te au tuatau orote, kare matou i kore ana i te aere ki teia au akaputuputuanga, kapiti mai i Lon­don.

Te rua me kore te toru mataiti i muri ake i te tamaki e au tuatau akaoraoraanga. Kua rave ki katoa a Papa raua ko Mama i te au tuatau pouroa kia akataeake e kia taokotai atu. Te maara nei iaku ia matou ka atoro atu i tetai au taeake tungane e te tuaine, e ko au, e tamaine meangiti, ka noo e ka tata tutu koi pukapuka ra te aronga mamaata no te au ora no runga i te au maramaanga ou o te tuatua mou. Te pukapuka kapipiti anga, te imene anga takapini i te apinga akatangi, te rekarekaanga i te akataeakeanga reka, kua maani ia ratou kia mataora e te oraora.

Kua pakari tikai toku nga metua ki toku terenianga. I te apii kua tuke rai au, e i te rima mataiti, te apaianga i taku “Koreromotu Ou” kia tatau koi apii ra te pupu apii i te ikuiku anga akonoanga. I muri mai kua akaariariia au i mua i te katoa anga o te apii e ei “tangata patoi ma te akava ngakau meitaki” no te mea kare au i piri atu ki roto i te au rave anga Ra Akamaaraanga.a Kare au e mii ana i toku utuutuanga. E tikai, kua riro te reira ei paruru anga e kua ngoie ua i te noo ki runga i te ‘ara kokota.’ I te ngai ka aere toku nga metua, ki te au uipaanga me kore i roto i te angaanga, tei reira au.​—Mataio 7:13, 14.

Te maara nei iaku i te reira popongi Tapati i te akamata anga au i te tutu aere e ko au anake ua. E 12 oku mataiti. I roto i toku mapu ou anga, te maara nei iaku te akakiteanga i tetai popongi Tapati e ka noo au ki te kainga. Kare e tangata i tatiaeae mai iaku me kore e maro iaku kia aere ki vao, no reira kua noo au ki roto i te aua tiare te apiianga i taku Puka Tapu e te manako mataora kore anga. I muri ake i nga mea epetoma o teia, kua karanga atu au kia Papa: “I toku manako ka aru au ia koe i teia popongi!” Mei reira mai kare rava au i akara ana ki muri.

Mei teaa tikai te umere i te mataiti 1931! Kare anake e kua rauka ia matou to matou ingoa ou, Au Kite o Iehova, kua tarukuia au i ko i te uruoaanga pa enua i Alexandra Palace, i London. Kare rava au e ngaropoina i te reira ra. Kua aao matou i te kakau kerekere roaroa, e kua mauu toku tei aao takereia e tetai tangata!

Ko taku angaanga mei te tamariki anga kia riro mai e koropota, tei kiteaia te tangata rave tamou i te tutu aere i te reira taime. Iaku e maata maira, kua manako au e kia maata atu taku ka rave i roto i te angaanga a Iehova. No reira ia Mati 1933, i te 18 mataiti, kua piri atu au ki roto i te turanga o te au tavini tamou.

Tetai rekareka anga taka ke no matou koia te “Au Epetoma Painia” i tetai au oire mamaata, taeria atu e tatini ua atu au tavini tamou ka putuputu mai, ka noo ki te au taeake o te reira ngai, e ka angaanga ei pupu. Kua oronga matou i te au puka rikiriki ki te au arataki akonoanga e tetai atu au tangata rongonui. Kua anoanoia te tu manava no te aravei atu ia ratou. Te maata anga kua akavaavaaia matou, e manganui kua topiriia te ngutupa ki runga ia ratou. Kare e kua tamanamanata teia ia matou, kua maata oki to matou inangaro e kua rekareka matou kua takinokinoia no te ingoa o Karaiti.​—Mataio 5:11, 12.

I Leeds kua taui matou i tetai pereoo, e te patikara e toru auira, e to Papa patikara matini e te motoka i te pae mai, e i muri mai i tona motoka kia apai i te au matini ponokarapa. Ka aere e rua nga taeake i tetai arataa e te matini, ka akatangi i te rekoti imene kia akamatakite i te tangata kia aere mai ki to ratou ngutupa, aru mai i teia ko tetai akakite anga e rima miniti tei rekotiia e te Taeake ko Rutherford. I muri maira ka neke ratou ki tetai arataa ia matou, te au papuritia, e aru ra i te oronga i te au puka Puka Tapu.

No te au mataiti, i te aiai Tapati ravarai i muri ake i te uipaanga, ka aere matou i ko i te Ngai Are Uipaanga e ngai tetai no te Vaa Tuatua e ka turu atu na te akarongoanga ki tetai akakite anga e tai ora na te Taeake ko Rutherford, te oronga anga i te aenga pepa e te araveianga i tetai tei inangaro. Kua kite meitakiia matou i reira. E pera kua akangateitei te akava ia matou. I tetai aiai kua putuputu mai matou tei matauia, i te ngai mamao, kua akarongo atu matou i te tangi anga o te taramu e te pupu akatangi. Kare i roa atu ana kua aere mai tetai pupu akaariari anga e tai anere aronga poritiki Vatiti, i runga i te mataara. Kua mati takapini ratou i muri ia matou e kua tapu ma ta ratou reva teitei. Kua akamutu te pupu, e kua muteki i te Taeake ko Ruth­er­ford e tuatua ra: “E akatika ia ratou kia akamori i ta ratou au reva e kia akapaapaa i te tangata i ta ratou e inangaro ra. Ka akamori tatou e ka akapaapaa anake ua ia Iehova to tatou Atua!” Kua umere matou e eaa te ka aru mai! Kare e apinga i tupu ana, mari ra kua akakite meitakiia ratou, e kua akamuteki te akava ia ratou e raukaʼi ia matou i te akarongo i te openga o te au tuatua papuriki.

I teianei te taangaangaia ra te ponokarapa ei tauturu ia matou no te oronga i tetai akakite anga maata. I ko i te ngutupa, kua akara matariki matou i te rekoti te akamaroiroi anga i te tangata kia akarongo no tetai rima miniti ki te au tuatua Puka Tapu rekotiia. E pati putuputu mai ana te au tangata ngutuare ia matou ki roto e te rekareka ra no matou kia oki mai e kia akatangi maata atu i te au rekoti.

E mataiti angaanga ua e te ngata te 1939, ma te maata i te patoi anga e te ta ua. I mua ake i tetai uruoaanga a matou, kua kite tetai au taeake i te angaanga pupu tangata e te aoaaoaanga i runga i te mataara. No reira i te tuatau o te akaputuputuanga, kua parani ratou i tetai pupu takake o te au taeake i roto i te motoka kia tutu aere i te au ngai kino tikai koi aere ei te au tuaine e tetai atu au tungane i te ngai meitaki. I te angaanga anga ma tetai pupu i tetai arataa, kua aere atu au na tetai ara kokota i te atoro i te au kainga i muri mai. Iaku i te ngutupa, kua akarongo au i tetai tangitangi anga​—kua tupu te aoaaoaanga e te maniania i runga i te arataa. Kua tuatua ua atu au ki te tangata i ko i te ngutupa, i te taroaroaanga i te puka e tae roa atu ki te taime te maru anga mai te au mea. Kua aere atu au ki runga i te mataara i te kite e kua manamanata te au taeake tungane e te tuaine i te kore anga au i kitea e ratou! I taua ra, noatu kua tauta te aronga akatupu pekapeka i te tamanamanata i te uipaanga, kua aratakiia atu ratou ki vao e te au taeake.

Tupu te Tamaki II o Teianei Ao

I teianei kua maroia atu te tomo anga ki roto i te vaeau, e manganui te au taeake mapu kua tukunaia ki roto i te are auri mei te 3 ki te 12 marama. Kua rauka ia Papa i tetai akameitaki anga, e ei tangata atoro i te are auri. I te au Tapati e rave ana aia i te Apii Punanga Tiaki i te are auri o te reira ngai. I te au aiai Ruitoru kua atoro aia i te au taeake i roto i to ratou au pia. No te mea i kite ana aia uaorai i te oraanga roa e te pakari i roto i te are auri i te tamaki anga mua, kua mareka tikai aia i te tavini i taua aronga te aiteite ra to ratou timataanga. Kua rave aia i teia e 20 mataiti, tae roa ki tona matenga i te 1959.

I te taeanga ki te 1941 kua matau matou i te riri e te kino te akaariia ra e te au tangata e manganui no runga i to matou turanga neutara. Kare i te mea ngoie no te tu ki runga i te arataa ma te au makatini e te aro atu anga i teia. I taua taime ra, kua rekareka matou i te tauturu i te aronga oro kimi ora tei noo ki to matou ngai. Te au Rativia, te au Porani, te au Etonia, te au Tiamani​—mei teaa ra te rekareka i te kite i to ratou mata i to ratou kite anga i The Watchtower me kore te Consolation (teianei e Awake!) i roto i to ratou uaorai reo!

Kua aere mai toku timata anga no te turanga neutara taku i rave i te Tamaki II o Teianei Ao. Ma te rokaia i roto i toku pia no te 19 ora i roto i te 24 ora, kua ngata tikai iaku te oraanga i roto i te are auri. Ko nga ra e toru te mea ngata tikai, no te mea ko au anake ua. I te ra a, kua kapikiia au kia aere atu ki te opati o te kavana i reira kua kite au e rua nga tamaine te tu ua ra. Kua koumuumu mai tetai o te nga tamaine kiaku e: “Eaa koe i tae mai ei ki konei?” Kua karanga atu au: “Ka poitirere koe me kite koe.” Kua koumuumu pakari mai aia: “E Au Kite o Iehova koe?” Kua akarongo mai tetai atu tamaine iaia e kua ui mai kia maua: “E Au Kite o Iehova ainei korua?” kua takave matou toko toru ia matou uaorai tetai ki tetai. Kare matou e ko matou anake ua!

Angaanga Tamou Rekarekaia

Te tukunaia anga mai mei te are auri, kua rave ua atu au i taku angaanga tamou, e kua piri mai tetai tamaine e 16 mataiti tei akaruke i te apii kiaku. Kua neke maua ki ­Ilkley, e taoni manea i vao ake ia Yorkshire Dales. No tetai ono marama, kua tauta pakari maua no te kimi i tetai ngai tau no ta matou uipaanga. Te openga ra kua tutaki atu maua i tetai karati meangiti, ta maua i taui ki roto i tetai Are Uipaanga Patireia. Kua aere mai a Papa i te tauturu ia maua, te orongaanga i te ai e te apinga tamaanaana. Kua akamanea katoa aia i te are no maua. No te au mataiti kua turu mai te putuputuanga vaitata ia maua, te tukuanga i te au taeake te epetoma ravarai no te oronga i te au tuatua papuriki. Ma ta Iehova akameitakianga kua puapinga e kua tupu ua, e i te openga ra kua akatumuia tetai putuputuanga.

Ia Tianuare 1959, ma te poitirere kua makiia a Papa. Kua kapikiia mai au kia oki ki te kainga e ia Aperira kua mate aia. Kua pakari tikai te au mataiti tei aru mai i muri ake. Kua paruparu to Mama oraanga kopapa e pera katoa tona manako, te akariro anga ei putoto anga naku. Inara na to Iehova vaerua i akono mai iaku kia aere ua atu, e kua rauka iaku i te akono iaia tae roa atu ki tona matenga i te 1963.

E manganui taku au akameitakianga mei ko mai ia Iehova i te au mataiti i aere ia mai. Te vaira e manganui te ka akakiteia atu. Kua kite ana au i taku putuputuanga te tupu anga e te akatuanga anga ia e a taime, te tuku anga i te au papuritia e te au painia, etai ei au mitinari ki te au enua mamao mei ia Porivia, Reio (Laos), e Ukanata. Te manakonako anga no te akaipoipo anga e te nooanga kare rava i angaanga noku uaorai. Kare te reira i akamaromaroa mai iaku; kua angaanga maata ana au. Noatu rai kare oku kopu tangata kopapa noku uaorai, e manganui ra taku au tamariki e te au mokopuna i roto i te Atu, e anere ua atu.​—Mareko 10:29, 30.

E pati putuputu ana au i te au painia mapu e tetai au mapu ou ki toku kainga kia rekareka i tetai akataeakeanga Kerititiano. E akateatea mamao ana matou i te Apii Punanga Tiaki. E akakite katoa ana matou i te au kite anga e te imene i te au imene Patireia, mei ta toku nga metua i rave ana. Tei koropiniia e te pupu mapu ou rekareka, te akono ra au i te akara anga ou e te mataora. Kare atu e oraanga meitaki noku mari ra te angaanga painia. Te rekareka nei au kia Iehova tei iaku teia akameitaki anga no te aruanga i te takainga vaevae o toku nga metua. Ko taku pure e kia tamou ua atu au i te tavini ia Iehova e tuatau ua atu.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 23]

Ko Hilda Padgett e tona nga metua, Atkinson e Pattie

[Tutu i te kapi 23]

Te aenga pepa tei akamata i to Papa inangaro i te tuatua mou