Akameitaki Tikai no Tetai Utuutu Anga Kerititiano Maroiroi

AKAKITEIA E GWEN GOOCH

I te apii kua imene au i tetai imene paapaa ma te au tuatua, ‘ko Iehova Maata tei akateronoia i tona kaka.’ I te maata anga o te taime, kua manako au e ‘Koai ra teia Iehova?’

E NGA tangata mataku i te Atua toku nga metua ruau. I te akamata anga o teia anere mataiti, kua piri raua ki te Aronga Apiipii Pipiria, tei kiteaia te Au Kite o Iehova i te reira taime. Kua puapinga toku papa i te pae o te pitiniti inara kare i oronga ana i te akamata anga ki tana tamariki e toru te utuutu anga Kerititiano tei orongaia kiaia ra.

Ko te taime ua i oronga mai ei a Papa kia matou ko toku tungane, ia Douglas, toku teina, ko Anne, te au puka rikiriki te ingoa His Works e te Who Is God? taku i apii e ko Iehova te ingoa o te Atua mou. (Salamo 83:18) Kua rekareka au! Inara eaa tei akakeu i te inangaro o toku Papa?

I te 1938, i tona kite anga i te au enua e akapapa ra no te tamaki, kua kite mai a Papa e e maata atu i te au tauta anga tangata te ka anoanoia no te rapakau i te au manamanata o teianei ao. Kua oake a mama ruau i te puka Enemies kiaia, tei neneiia e te Au Kite o Iehova. Mei te tatauanga i te reira, kua kite mai aia i te enemi tikai o te tangata nei e ko Satani te Tiaporo e ko te Patireia anake ua o te Atua te ka rauka i te apai mai i te au ki teianei ao.a​—Daniela 2:44; 2 Korinetia 4:4.

I te tamaki e vaitata maira, kua akamata to matou pamiri i te aere ki te au uipaanga i ko i te Are Uipaanga Patireia o te Au Kite o Iehova i Wood Green, North London. I roto ia Tiunu 1939 kua aere matou ki te Alexandra Palace i te pae mai no te akarongo i te tuatua ki te katoatoa, “Kavamani e te Au,” tei orongaia e Joseph F. Rutherford, te peretiteni o te Taiate Punanga Tiaki o te reira taime. Kua akakiteia te tuatua a Rutherford i roto i to New York City Madison Square Garden na roto i te ratio ki London e tetai atu au oire maata. Kua rongo meitaki matou i te tuatua e i te aere anga mai tetai pupu maniania i New York no te akatupu i tetai tamanamanata anga, kua akara aere au me te tupu ra te reira i roto i to matou ngai akaputu anga!

To Papa Maroiroi no te Tuatua Mou Pipiria

Kua inangaro a Papa e i te au aiai Maanakai ka apii kapiti te ngutuare katoa i te Pipiria. No runga ta matou apii i te tumu manako Pipiria i roto i The Watchtower tei akapapaia no te uriuri anga i tera mai ra. Te akatutuanga i ta teia au apii i akakeu kiaku, ki teia ra te vai oraora ra rai te tua no runga ia Iosua e te autu anga i te oire o Ai tei uriuriia i roto i The Watchtower o Me 1, 1939. Kua umere tikai au i te reira tua kua akara pouroa au i te au akakite anga no te reira i roto i taku uaorai Pipiria. Kua kite mai au i te reira tu kimikimi anga ei mea umere​—e te pera ra rai.

Te orongaanga ki tetai atu i ta matou e apii ra kua o ki toku ngakau taua au apiianga Pipiria. I tetai ra kua oake mai a Papa i tetai ponokarapa kiaku ma tetai tuatua Pipiria tei tepeia, tetai puka riki ta matou e taangaanga ra no te apii Pipiria, e te atereti o tetai vaine ruaine. E oti kua pati mai aia iaku kia atoro iaia.

“Eaa taku ka tuatua, e eaa taku ka rave?” I ui atu ei au.

“Tei roto pouroa i ko,” i pau mai ei a Papa. “E akatangi ua koe i te rekoti, e tatau i te au uianga, e maani i te tangata ngutuare kia tatau i te au pau anga, e i reira e tatau i te au tuatua tapu.”

Kua rave au i tana i akakite mai kiaku, e na teia i apii ei au i te rave i tetai apii Pipiria. No reira na te taangaanga anga i te au Tuatua Tapu i roto i taku angaanga orometua, i marama meitaki mai ei au ia ratou.

Te Akaaoanga o te Au Mataiti Tamaki

Kua tupu te Tamaki II o te Ao i te 1939, e i tera mai mataiti kua papetitoia au te akatutu anga i toku akatapu anga no te tavini ia Iehova. E 13 rai oku mataiti. Kua manako au i reira kia riro mai ei painia, tei kapikiia te au orometua tamou i te reira taime. Kua akaruke au i te apii i te 1941 e i te uruoaanga Leicester kua piri kia Douglas i te angaanga tutu aere tamou.

I tera mai mataiti, kua apainaia a Papa ki te are auri no tana patoi anga i te tamaki i tau ki tona akava ngakau. Kua akaputu mai matou tamariki ki to matou mama, te tauturuanga iaia kia akono i to matou kainga i te tuatau ngata o te tamaki. I reira, kare i roa i to Papa tuku angaia mai ki vao kua kapikiia mai a Douglas no te angaanga vaeau. Kua tatau tetai upoko tuatua nutipepa o reira e, “Te Tumu i Iki ei te Tamaiti mei te Metua Tane ra i te Are Auri.” Kua tupu mai tetai akakite anga meitaki, tei rauka maira te tuatau no te akamarama i kore ei te au Kerititiano mou e piri ki roto i te tamateanga i to ratou au taeake tangata.​—Ioane 13:35; 1 Ioane 3:10-12.

I te tuatau o taua au mataiti tamaki, e manganui te Au Kite i roto i te angaanga orometua tamou e au manuiri tamou ki to matou kainga, e kua riro ta ratou au uriuri anga Pipiria akamaroiroi ei mea umere tikai kiaku. I rotopu i teia au taeake Kerititiano tiratiratu ko John Barr e Albert Schroeder, i teianei e au mema o te Pupu Akaaere o te Au Kite o Iehova. E nga metua aroa ua tikai toku, e kua apii mai raua ia matou kia pera rai.​—Ebera 13:2.

Papa no te Oronga i Tetai Pau Anga

Kare i roa i muri ake i toku akamata anga i te painia, kua aravei au ia Hilda i roto i te angaanga orometua mei tera ngutupa ki tera ngutupa. Kua akakite riri ua mai aia: “Te aere ra taku tane ei tamaki no te aronga mei ia koe ra! Eaa koe ka kore ei e rave i tetai mea no te tamaki?”

“Eaa oki te maata taau i kite i taku e rave ra?” I ui ei au. “Kua kite ainei koe eaa au i aere mai ei kia koe?”

“A,” i pau mai ei aia, “e ngari ake koe i te aere mai ki roto e e akakite mai kiaku.”

Kua rauka iaku i te akamarama e te oronga ra matou i te manakonakoanga tika ki te au tangata e mamae ra no te mea no te au angaanga rikarika e raveia ra​—te maata anga o te taime na roto i te ingoa o te Atua. Kua akarongo mai a Hilda ma te tu ariki, e koia te mea mua taku tei riro mai ei vaine apii tamouia i te Pipiria. Kua riro mai aia ei Kite maroiroi i teianei e e tere atu i te 55 mataiti.

I te openga o te tamaki, kua tae mai tetai angaanga painia ou naku i Dorchester, e taoni i opunga tonga o Engarani. Ko te taime mua teia i toku noo mamao anga mei te kainga. Kua aravei to matou putuputuanga meangiti i roto i tetai are kaikai, e are 16 anere mataiti tei kapikiia ko “Te Are Kai Ti Taito.” Kua anoanoia matou kia akanoonoo akaou i te au kainga kai e te au nooanga no ta matou au uipaanga takitai. E mea tuke tikai te reira mei te Are Uipaanga Patireia taku i matau. Noatu ra, te vaira ra rai te kai pae vaerua e te taokotai anga aroa o te au taeake e te au tuaine Kerititiano.

I te reira taime kua neke toku nga metua ki Tunbridge Wells, te tua tonga o London. Kua oki au ki te kainga i reira e raukaʼi ia matou ko Papa e Anne i te painia kapiti. Kare i roa kua tupu mai ta matou putuputuanga mei te 12 ki te 70 Au Kite, i reira kua patiia to matou ngutuare tangata kia neke ki Brighton i te tua tonga pae tai, te ngai i anoano maataiaʼi te aronga akakitekite Patireia. E manganui tei maroiroi i te piri ma to matou ngutuare tangata painia no te tutu aere, e kua kite matou ia Iehova i te akameitaki puapinga anga i ta matou angaanga. Kare i roa mei te okotai kua riro mai e toru putuputuanga!

Tetai Patianga Tapapa Koreia

I te tuatau maana o te 1950, ko to matou ngutuare tangata tetai i rotopu i te 850 au tereketi no Peritane mai tei aere ki te Akaputuputuanga Pa Enua Tupuanga a te Teokarati i to New York City Yankee Stadium. E manganui te au painia te ka aere ki te reira uruoaanga no te pa enua mai kua tukuia tetai pati anga kia aere ki te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada, i South Lansing, New York. Ko matou ko Douglas e Anne tetai i rotopu ia ratou! Kua maara iaku te manakoanga i toku tuku anga i taku pepa ki roto i te pia mere, ‘I teianei kua rave tikai au i te reira! Eaa te arataki anga ta toku oraanga ka apai?’ Inara ko toku anoano tikai: “Teia au; ko au taau e tono.” (Isaia 6:8) Kua rekareka au i te tae anga mai kiaku tetai patianga kia noo i muri ake i te uruoaanga no te aere ki te Pupu apii 16 o Gileada, kapiti mai a Douglas raua ko Anne. Kua kite meitaki matou e penei ka tukuia matou ei au mitinari ki tetai ua atu ngai o teianei ao.

I muri ake i te rekareka kapiti anga i te uruoaanga ei ngutuare tangata, kua tae mai te taime no to matou nga metua kia oki ki Engarani​—ko raua anake ua. Kua tarevareva matou toko toru tamariki ia raua e aere ra raua na runga i te pai ko Mauritania, ki te kainga. Mei teaa atura i tetai takakeanga mii te reira!

Te Au Angaanga Mitinari

E 120 aronga apiipii i roto i te pupu apii 16 o Gileada mei te au ngai katoatoa o teianei ao, kapiti mai etai pae tei mamae ra i roto i te au puakapa tamamae anga Nazi. I te mea kua apiiia to matou pupu i te reo Paniora, kua tapapa matou kia tukuia ki etai enua tuatua Paniora i Marike Tonga. Ka akamanako ana i to matou poitirere i te ra karatuati anga no te kite e ka tukuia a Douglas ki Tiapani e ko maua ko Anne ki Suria. No reira kua anoanoia maua tamaine kia apii i te reo Arapia, e kua tika rai teia i te taui angaia ta maua angaanga ki Lebanona. Ia maua e tiaki ra no to maua visa, kua rauka ia maua te au apiianga Arapia e rua taime i te epetoma mei ia George Shakashiri, te typesetter o te Taiate Punanga Tiaki no te Punanga Tiaki reo Arapia.

Mei teaa atura te rekareka i reira i te aere ki tetai enua Pipiria ta matou i apii ra i roto i te pupu apii! Ko Keith e Joyce Chew, Edna Stackhouse, Olive Turner, Doreen Warburton, e Doris Wood tei aru mai ia maua ki reira. Mei teaa atura i to matou riro anga mai ei ngutuare tangata mitinari mataora! Kua atoro mai tetai Kite o reira i to matou kainga mitinari no te tauturu maata mai ia matou ma te reo. I te taime i to matou tuatau ikuiku anga, ka apiipii matou i tetai oronga anga poto ua, i muri ake ka aere matou ki vao e e taangaanga i te reira i roto i ta matou angaanga tutu aere.

Kua akapou matou i to matou rua mataiti mua i Tripoli, te ngai i akanooiaʼi tetai putuputuanga. Kua tauturu matou ko Joyce, Edna, Olive, Doreen, Doris, e Anne i te au vaine e te au tamariki tamaine a te Au Kite o reira no te piri ki roto i te au uipaanga pera katoa i roto i te angaanga orometua ki te katoatoa. E tae ua mai ki te reira taime, kare to matou au taeake e te au tuaine Kerititiano, te aruanga i te peu o reira, i noo kapiti ana i te au uipaanga, e e taki tai ua ake te taime ka piri teia au tuaine Kerititiano ki roto i te angaanga orometua mei tera are i tera are. Kua anoano matou i to ratou tauturu ma te reo i ta matou tutu aereanga ki te katoatoa, e kua akamaroiroi matou ia ratou kia piri ratou uaorai ki roto i teia angaanga.

I muri mai kua tukuia maua ko Anne no te tauturu i te pupu meangiti o te Au Kite i roto i te oire taito o Sidon. Kare i roa i muri akera, kua patiia maua kia oki ki te oire maata, o Beirut. Kua ruruia te au ua o te tuatua mou Pipiria i rotopu i te au ngai tangata tuatua Amenia i reira, no reira kua apii maua i te reira reo no te tauturu ia ratou.

Te Au Taui Anga Angaanga

Kua aravei au ia Wilfred Gooch i mua ake i te akarukeanga ia Engarani. E taeake maroiroi aia, ma te tu tangi tei tavini i roto i te Betela London. E mema a Wilf no te pupu 15 o Gileada, tei karatuati i te tuatau o te uruoaanga 1950 i Yankee Stadium. Tana angaanga mitinari mua ko te opati manga o te Taiate Punanga Tiaki i Nigeria, e no etai tuatau kua tata ana maua tetai e tetai. I te 1955 kua aere maua roaʼi ki te uruoaanga “Patireia Autu” i London, e i muri poto akera kua tapaoia maua. I tera mai mataiti, kua akaipoipo maua i Ghana, e kua piri atu au kia Wilf i roto i tana angaanga mitinari i Lagos, Nigeria.

I muri ake i toku akaruke anga ia Anne i Lebanona, kua akaipoipo aia i tetai taeake Kerititiano memeitaki tei apii i te tuatua mou Pipiria i Ierusalema. Kare i rauka i toku nga metua i te aere mai ki to matou akaipoipo, mei te mea kua akaipoipo matou ko Douglas, e Anne, i te au tuanga ngai keke o teianei ao. Noatu ra, kua merengo raua i te kite e te mataora katoatoa ra matou i te tavini i to tatou Atua, ko Iehova.

Te Angaanga i Nigeria

I te opati manga i Lagos, kua tukuia au kia tama i te au pia o te varu mema o to matou ngutuare manga pera katoa te maani i te au kai e te pua i to ratou kakau. Te akara anga e kare i rauka ua mai iaku tetai tane mari ra pera katoa tetai ngutuare tangata!

Kua apii maua ko Wilf i te au oronga anga Pipiria poto ua i te reo Yoruba, e kua puapingaia maua no to maua tauta anga. Tetai mapu ta maua i apii e i aravei i teianei e tamaiti e te tamaine tana e tavini ra i roto i to Nigeria ngutuare Betela maatamaata o te 400 au mema.

I te 1963, kua tae mai tetai pati anga kia Wilf kia aere ki tetai apii e tai ngauru marama o te ikuiku anga takake i Brooklyn, New York. I muri ake i te otianga te reira, kua tukuia aia ma te tapapa koreia kia oki i te angaanga i Engarani. Kua noo au ki Nigeria e kua orongaia e 14 ua ra akakite anga kia aravei ia Wilf i London. Kua akaruke au ma te au manako tapupu, i te mea kua riro ana a Nigeria ei tuku anga angaanga mataora. I muri ake i te tavinianga e 14 mataiti i te au enua, kua anoanoia te taime no te akatikatika ki te oraanga akaou i Engarani. Inara, kua rekareka maua no te mea tei te pae akaou maua i to maua nga metua ruaine e kia rauka i te tauturu i te akono ia raua.

Utuutuia e to Maua Manakonakoanga

Mei te 1980, kua akameitakiia au i te aru ia Wilf iaia e teretere ra ki te au enua e manganui ei akaaere tuanga enua. Kua akara tikai au ki mua ki to maua oki akaou anga ki Nigeria. I muri mai kua aere katoa maua ki Scandinavia, te West Indies, e te Middle East​—kapiti mai ia Lebanona. E mea rekareka tikai no te akamanako akaou i te au manako mataora e te kite i te aronga taku i kite ei aronga mapu ou e tavini ra ei aronga pakari Kerititiano.

Ma te tumatetenga, kua mate taku tane akaperepere i te tuatau tupu anga rakau o te 1992. E 69 rai ona mataiti. E papaki anga kino tikai te reira no te mea kua tupu poitirere ua te reira. I muri ake i te 35 mataiti o te akaipoipoanga, kua pou te tuatau te akatikatika anga. Inara e maata taku tauturu e te aroa i rauka mei toku ngutuare tangata Kerititiano i te ao katoa. E maata ua atu taku au kite anga mataora no te akamaaraara.

Kua akanoo toku nga metua i tetai akaraanga tu tika Kerititiano. Kua mate a Mama i te 1981 e ko Papa i te 1986. Kua tamou ua atu a Douglas e Anne i te tavini tiratiratu ia Iehova. Kua oki mai a Douglas raua ko tana vaine ko Kam, ki London, te ngai i noo tamou ei raua i muri ake i te akonoanga ia Papa. Tei Marike a Anne e tona ngutuare tangata. Te ariki maata tikai ra matou i to matou manakonakoanga e te utuutu anga tei orongaia mai e te Atua. Te rave ua atu nei matou i te “irinaki,” te akaraanga ki mua ki te tuatau e riro ei te aronga e ora ra, pera katoa te aronga akaperepereia tei akatuia mai, te tavini kapiti anga e tuatau ua atu ei au mema o te ngutuare tangata i te enua nei o Iehova.​—Te Aue o Ieremia 3:24.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 23]

Akamataanga i runga i te tua kaui:

Ko Gwen e 13 mataiti iaia e oronga ra i tetai apii akatutu i te Are Uipaanga Patireia Enfield

Te ngutuare mitinari i Tripoli, Lebanona, 1951

Ko Gwen ma tana tane ko Wilf tei mate ra