Kia Piri Vaitata ki te Teokarati

“Ko Iehova oki to tatou akava; ko Iehova ta tatou tuku ture; ko Iehova to tatou ariki.”​—ISAIA 33:22.

1. Eaa ra te kavamani i riro ei ei tetai tumu manako anga ki te maataanga o te tangata nei?

E TUMU tuatua manako maataia te kavamani na te katoatoa. Ka apai mai te kavamani meitaki i te au e te puapinga. Te tuatua ra te Pipiria: “E akatinamouia te enua i te tuatua-tau a te ariki.” (Maseli 29:4) I tetai pae, ka taki atu te kavamani kino ki te tuatua tau kore, te tu viivii, e te takinga kino oki. “Kia tutara ra te tangata kino ra, kua aue anake te tangata.” (Maseli 29:2) I roto i te tuatua enua katoa, kua tamata te au tangata i te au tu kavamani e manganui, e e mea mii e putuputu ratou i te ‘aue’ no te takinga kinoanga na to ratou au tutara. (Koheleta 8:9) Ka autu ainei tetai ua atu tu kavamani i te apaianga mai i te tu marekaanga ki tona au tangata?

2. Eaa te “teokarati” i meitaki ei ei akataka anga i te kavamani o Iseraela taito ra?

² Kua taiku te tata tuatua enua ko Josephus i tetai tu kavamani taka ke i tana tata anga: “Kua tuku tetai papaki tangata i te mana poritiki teitei rava ki te au Ariki, ko etai atu ki te au kavamani, inara ko etai atu ki te au aronga tini. Tera ra, ko [Mose] tei oronga maira i te ture kia tatou, kare aia i inangaro i tetai ua atu o teianei au tu akaaerenga poritiki, mari ra kua oronga ki tana akanoo anga i te tu o tetai me ka akatikaia​—kia tuatuaia ei tetai teokarati i te tuku anga i te ngateitei katoa e te mana ki roto i nga rima o te Atua ra.” (Against Apion, II, 164-5) Kia tau ki ta te Concise Oxford Dictionary, te aite anga o te teokarati “ko tetai tu kavamani na te Atua ra.” Kare taua tuatua ra i mama mai i roto i te Pipiria, inara te akataka meitaki maira i te kavamani o Iseraela i taito ra. Noatu rai kua riro mai tetai ariki akara mataia no to Iseraela ra, ko to ratou tutara tikai ko Iehova ia. Kua tuatua te peroveta Iseraela ko Isaia e: “Ko Iehova oki to tatou akava; ko Iehova ta tatou tuku ture; ko Iehova to tatou ariki.”​—Isaia 33:22.

Eaa te Teokarati Tikai?

3, 4. (a) Eaa te teokarati tikai? (e) A tetai ra kare e roaia, eaa te au akameitakianga te ka apaiia mai e te teokarati ki te au tangata katoatoa?

³ Mei te tuatua anga mairai a Josephus i taua tuatua ra, e manganui te au taiate kua akatakaia ei au teokarati. E akara anga akakoromaki kore to tetai papaki, e manako maata rava etai, e takinga kino maata etai. E au teokarati tika ainei ratou? Kare i te tu ta Josephus i taiku ra i taua tuatua ra. Ko te manamanata e kua akatotoaia te aiteanga o te “teokarati” ra. Kua akatakaia mai te reira e te World Book Encyclopedia ei “tetai tu kavamani te tutaraia ra te enua e tetai taunga me kare kau taunga, e tei te au mema o taua kau taunga ra te mana i te akatere anga e te au tumu akonoanga oki.” Inara, ko te teokarati tikai, kare ia i te kavamani na te kau taunga. E tutara tikai ia na te Atua ra, e kavamani na Tei Anga maira i te ao katoa e pini ua ake, na te Atua ra ko Iehova.

⁴ A tetai ra kare e roaia, ka riro te enua katoa ki raro ake i te teokarati, mei teaa ra ta te reira akameitakianga! “E noo te Atua ki rotopu [i te au tangata], ei Atua no ratou. E nana e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa, no te mea kua kore te au mea taito.” (Apokalupo 21:3, 4) Kare e rauka i te tutara kau taunga tangata apa ua nei te apai mai i taua tu mataora ra. Na te tutara a te Atua anake e raukai. No reira, kare te au Kerititiano mou e tauta kia apai teokarati mai na te angaanga poritiki. Ka tatari akakoromaki ua ratou na te Atua e akanoo mai tetai teokarati no te ao katoa i tana tuatau tau e na tana uaorai ravenga.​—Daniela 2:44.

5. Teea te ngai te angaanga nei te teokarati tikai i teia tuatau nei, eaa te au uianga te akatuia maira no te reira?

⁵ Inara, i teia tuatau, te angaanga nei tetai teokarati mou. I ea? I roto i te aronga kauraro ua ki ta te Atua ra tutara e te taokotai ra kia rave i tona anoano. Kua akaputuia mai taua aronga tiratiratu ra ei tetai “iti-tangata” pae vaerua ki runga i tona “enua” pae vaerua ra. Ko ratou te aronga toenga o “te Iseraela o te Atua” e to ratou au oa Kerititiano e tere atu i te rima e te apa mirioni katoa. (Isaia 66:8, NW; Galatia 6:16) Te kauraro ra teia aronga kia Iesu Karaiti, koia te Ariki i te rangi tei akateronoia e te Atua ra ko Iehova, “te Ariki au mutu kore.” (1 Timoteo 1:17; Apokalupo 11:15) Na roto i teea tu teia akaaerenga i teokaratiki ei? Akapeea te manako anga o tona au mema i te mana taoonga o te au kavamani enua nei? E akapeea oki te akatinamou anga i te kaveinga o te teokarati e te au tangata te akono ra i te mana taoonga i roto i to ratou akaputu anga i te pae vaerua ra?

Tetai Akaaerenga Teokaratiki

6. Akapeea e raukai tetai akaaerenga tangata akara mataia kia riro na te Atua e tutara?

⁶ Akapeea tetai akaaerenga tangata nei e raukai kia tutaraia e Iehova, tei noo ra ki te au rangi akara koreia ra? (Salamo 103:19) No te mea te aronga te kapitiia ra ma te reira te aru ra i te apiianga akauruia: “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra; auraka ra e irinaki ki toou uaorai kite.” (Maseli 2:6; 3:5) Te tuku ra ratou na te Atua e tutara ia ratou ia ratou e akono ra i “te ture a te Mesia” e kia rave i te au kaveinga akauruia i te Pipiria i to ratou oraanga i te au ra taki tai. (Galatia 6:2; 1 Korinetia 9:21; 2 Timoteo 3:16; akara ia Mataio 5:22, 28, 39; 6:24, 33; 7:12, 21.) Kia rave i teia, ka tau ratou ei aronga apiiia i te Pipiria. (Salamo 1:1-3) Mei to Berea i taito ra e “maata rava to ratou meitaki,” kare ratou e aru i te au tangata mari ra te akapapu tamou ra ratou i te Pipiria i te au apinga ta ratou e apii ra. (Angaanga 17:10, 11; Salamo 119:33-36) Te pure ra ratou mei te tata taramo rai: “E akakite mai koe kiaku i te akono meitaki e te karape; te irinaki nei oki au i taau ra au akauenga.”​—Salamo 119:66.

7. Eaa te akapapa anga no te akaaere i roto i te teokarati ra?

⁷ I roto i te au akaaerenga ravarai, te vaira etai te akono ra i te mana taoonga me kare arataki anga. Kare te Au Kite o Iehova ra, i tuke ana, e te akono ra ratou i te akapapa anga mana taoonga tei akatakaia maira e te apotetoro ko Paulo: “Ko te Mesia te upoko o te tangata ravarai nei; e to te vaine ra upoko, ko te tane ïa; e to te Mesia upoko, ko te Atua ïa.” (1 Korinetia 11:3) Kia rotai ma teianei, ko te au tangata tau anake ua te ka tavini ei aronga pakari i te au putuputuanga ra. E noatu rai a Iesu​—“te upoko o te tangata ravarai nei”​—tei te rangi ra, te vai nei rai i te enua nei “te toenga” o tona au taeake akatainuia ra, tei ia ratou ra te manakonako anga no te tutaraanga ma ia katoa i te au rangi ra. (Apokalupo 12:17; 20:6) Ko teianei aronga te pupu o “te tavini akono meitaki e te pakari” ra. Te akaari ra te au Kerititiano i te kauraro anga kia Iesu, e no reira ki to Iesu katoa ra upoko, koia Iehova, na te arikianga i te akaaere anga a taua “tavini” ra. (Mataio 24:45-47; 25:40) Na roto i teia nei tu, te papa tau ra te teokarati. “Kare oki te Atua i te tumu o te kononinoni pu ua, no te au ra.”​—1 Korinetia 14:33.

8. Akapeea te aronga pakari Kerititiano i te turu anga i te kaveinga teokarati ra?

⁸ Te turu ra te aronga pakari Kerititiano i te kaveinga o te teokarati no te mea te kite ra ratou e e apainga ta ratou kia Iehova no te tu o ta ratou akono kotingaia o te mana taoonga ra. (Ebera 13:17) E i te tuku anga tika, te irinaki ra ratou i te pakari o te Atua, kare i to ratou uaorai. Na roto i teia tu, te aru ra ratou i te akatauanga a Iesu. Koia te tangata pakari katoa tei ora ana. (Mataio 12:42) Inara, kua tuatua aia ki te au ngati Iuda: “Kare e tika ta te Tamaiti kia rave aia anake uaorai, ko tana ra i kite i te Metua i te rave anga.” (Ioane 5:19) Kua rave katoa te aronga pakari i taua tu manako ra mei te Ariki ko Davida ra. Kua akono aia i te mana taoonga teiaa i roto i tetai teokarati. Inara kua anoano aia kia aru i ta Iehova ra arataa, kare i tana uaorai. Kua pure aia: “E apii mai koe, e Iehova, i toou ra arataa, e arataki iaku na te arataa tikai.”​—Salamo 27:11.

9. No runga i te au manakonako anga e te au taoonga angaanga tuke tuke i roto i te teokarati, eaa te manako tau no te au Kerititiano akatapuia ra?

⁹ Kua ui tetai papaki me te tau ra e ko te au taeake tane tau anake i roto i te putuputuanga tei akataoongaia me kare e ko tetai papaki anake e manakonako anga to ratou no te rangi e ko etai atu e manakonako anga no te enua. (Salamo 37:29; Philipi 3:20) Inara, ko te au Kerititiano akatapuia, te ariki ra e ko teianei au akanoonoo anga kua akapapaia mai ki roto i te Tuatua a te Atua ra. E teokaratiki te reira. Me ka uiuiia te reira, e mea matauia na te aronga kare ra i kite i te au kaveinga Pipiria. I te pae atu i te reira, te kite ra te au Kerititiano e e aiteite te tane e te vaine i nga mata o Iehova ra no te pae i te ora ra. (Galatia 3:28) No te au Kerititiano mou, ko te riro anga ei aronga akamori i Tei Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake ko te turanga teitei rava ia e rauka, e te mataora ra ratou kia rave i te tuanga ta Iehova ra e akapapa no ratou. (Salamo 31:23; 84:10; 1 Korinetia 12:12, 13, 18) Pera katoa oki, te oraanga mutu kore, me ki te rangi ia me kare ki runga i tetai enua parataito, ko tetai manakonako anga meitaki tikai ia.

10. (a) Eaa te tu manako meitaki ta Ionatana i akakite ra? (e) Akapeea te au Kerititiano i teia tuatau nei i te akaari anga i tetai tu manako aiteite ki to Ionatana ra?

¹⁰ No reira, te akatutu maira te Au Kite o Iehova ia Ionatana, koia te tamaiti mataku i te Atua a te Ariki ko Saula ra. Penei ka rauka kia riro a Ionatana ei tetai ariki meitaki. Inara, no to Saula ra tu tiratiratu kore, kua iki a Iehova ia Davida ko te rua o te ariki o Iseraela. Kua riri ainei a Ionatana no teia? Kare. Kua riro aia ei tetai oa meitaki no Davida e kua paruru oki iaia mei ia Saula. (1 Samuela 18:1; 20:1-42) Na roto i tetai tu aiteite, kare te aronga e manakonako anga to ratou no te enua nei e vareae i te aronga ma te manakonako anga no te rangi ra. E kare oki te au Kerititiano mou ra e vareae i te aronga akono i te mana taoonga teokaratiki i roto i te putuputuanga. Mari ra, “kia maata rava te akangateitei ia ratou ma te aroa,” i te kiteanga i ta ratou angaanga maata no to ratou au taeake e te au tuaine i te pae vaerua ra.​—1 Tesalonia 5:12, 13.

Manako Anga Teokaratiki no te Tutara Enua

11. Eaa to te au Kerititiano manako, te kauraro ra ki te tutara teokaratiki, no te aronga mana enua ra?

¹¹ Me tei raro ake te Au Kite o Iehova i te teokarati, koia te tutara a te Atua, eaa to ratou manako no te au tutara o te pa enua ra? Kua tuatua a Iesu e ko tana au pipi “kare i to teianei ao.” (Ioane 17:16) Inara, te kite ra te au Kerititiano i ta ratou kaiou kia “Kaisara,” koia te au kavamani enua nei. Kua tuatua a Iesu e ka tau ratou “E apai mari i ta Kaisara kia Kaisara; e ta te Atua ra, e apai ïa ki te Atua.” (Mataio 22:21) Kia tau ki ta te Pipiria, te au kavamani tangata nei “kua akonoia ïa e te Atua.” Ko Iehova, te Tumu o te mana katoatoa, kua akatika i te au kavamani kia vai mai, e te manako maira aia ia ratou kia rave i te meitaki ki te aronga i raro ake i ta ratou tutara anga. Me rave ratou i te reira, “e tavini oki aia no te Atua.” Te kauraro ra te au Kerititiano i te kavamani o te enua te noo ra ratou “no [to ratou] akava-ngakau katoa oki.” (Roma 13:1-7) Inara, me ka akaue te ture enua i tetai apinga kare ra i tau i te ture a te Atua, “ko te Atua ta [te Kerititiano] e akarongo e tikaʼi auraka te tangata.”​—Angaanga 5:29.

12. Me takinokinoia te au Kerititiano e te au mana akaaere, ko taai akatauanga ta ratou ka aru?

¹² Ka peea me takinga kinoia te au Kerititiano mou e te au mana kavamani? I reira ka aru ratou i te akatauanga o te au Kerititiano mua, tei akakoromaki i te au tuatau takinokino anga maata. (Angaanga 8:1; 13:50) Kare i tapapa koreia ana teia au timataanga o te akarongo, i te mea kua akamatakite a Iesu e ka tupu te reira. (Mataio 5:10-12; Mareko 4:17) Inara, kare taua Kerititiano mua i tutaki atu i to ratou aronga takinokino; e kare katoa to ratou akarongo i paruparu ana i raro ake i te taomi anga. Mari ra, kua aru ratou i te akara anga o Iesu: “Ko tei kore i akakino atu, kia akakinoia mai aia ra; e kia mate aia ra, kare aia i tuatua tutaki atu; kua tuku ra iaia uaorai kiaia nona te manako tika ra.” (1 Petero 2:21-23) Ae, kua re te au kaveinga Kerititiano ki runga ake i te au akakeu anga a Satani.​—Roma 12:21.

13. Akapeea ta te Au Kite o Iehova ra akono anga ki te takinga kinoanga e te au ravenga akakino anga mai kia ratou ra?

¹³ Te tika ra te reira i teia tuatau. I teia anere mataiti, kua mamae maata te Au Kite o Iehova i te rima o te aronga tutara kino​—mei ta Iesu i totou ra. (Mataio 24:9, 13) I etai enua, te akatotoaia ra te au pikikaa e te au manako tarevake e te aronga te maro ra i te aronga mana kia rave patoi atu i teia au Kerititiano ngakau tae. Ina, noatu rai taua “ripoti kino,” te akaari ra te Au Kite na to ratou tu akono meitaki ia ratou uaorai ei au orometua o te Atua. (2 Korinetia 6:4, 8) Me ka rauka, ka tuku ratou i ta ratou akavaanga ki te aronga opita e ki mua i te ngai akava anga o te enua ei akatutu i to ratou tu kino kore i te raveanga tarevake. Ka taangaanga ratou i etai atu ravenga te va ra kia ratou no te paruru i te tuatua meitaki i te ngai tangata. (Philipi 1:7) I reira, i muri ake i ta ratou rave anga i te au tu katoatoa e rauka ia ratou i roto i te ture ra, ka akaruke atu ratou i te au tumu katoa ki roto i to Iehova nga rima ra. (Salamo 5:8-12; Maseli 20:22) Me ka anoanoia, kare ratou mei te au Kerititiano mua, e mataku kia mamae no te tuatua tika.​—1 Petero 3:14-17; 4:12-14, 16.

E Tuku i to te Atua Kaka na Mua

14, 15. (a) Eaa te apinga maata no te aronga te turu ra i te kaveinga no te teokarati? (e) I teea atianga ta Solomona akanoo anga i tetai akatauanga meitaki no te tu akaaka i roto i tona turanga akaaere ra?

¹⁴ I ta Iesu apii anga i tana au pipi i te pure, te mea mua tana i taiku ko te akatapu anga i te ingoa o Iehova. (Mataio 6:9) Kia rotai ma teianei, ko te aronga te noo ra i raro ake i te teokarati ka kimi i to te Atua kaka, kare i to ratou uaorai. (Salamo 29:1, 2) Te ripoti maira te Pipiria e i te anere mataiti mua ra, ko teia tetai toka turori anga no tetai papaki tei kore ra i akatika kia aru ia Iesu no te mea “e mea meitaki na ratou te akameitaki a te tangata,” kua inangaro ratou e kia akakakaia mai e te tangata. (Ioane 12:42, 43) E tika, na te taakaaka e tuku ia Iehova ki mua i to tatou uaorai tu puapinga.

¹⁵ Kua akaari a Solomona i tetai tu vaerua meitaki no teia tu. E akaaite atu i tana au tuatua i te akatapu anga i te iero kaka tana i patu ra ma ta Nebukanesa no runga i tana au angaanga patuanga ra. Ma te parau akamaataia, kua akatietie a Nebukanesa e: “Kare ainei teia ko Babulonia maata, i patuia e au nei ei are no te basileia, i te mana o toku nei ririnui, e kia ngateitei atura toku mekameka nei?” (Daniela 4:30) Ei tuke anga, kua akameangiti mai a Solomona i tana rave anga, i te na ko anga: “Ka noo tika mairai ainei te Atua ki o te tangata nei ki runga i te enua? i na, te rangi nei, e te rangi o te au rangi ra, kare rai koe e o: ka taungaʼi oki i teianei are i akatuia e au nei!” (2 Paraleipomeno 6:14, 15, 18; Salamo 127:1) Kare a Solomona i akateitei iaia uaorai. Kua kite aia e ko tetai komono ua aia no Iehova ra e kua tata: “Kua tupu te ngakau parau ra, tei muringao te akama: tei te aronga akaaka ra te pakari.”​—Maseli 11:2.

16. Akapeea te aronga pakari i te akapapu anga kia riro ei tetai akameitakianga tikai ma te kore e akakaka ia ratou uaorai?

¹⁶ Pera katoa oki te aronga pakari Kerititiano ra ka akateitei ia Iehova, kare ia ratou uaorai. Ka aru ratou i ta Petero ako anga: “Kia rave tetai tangata i te taoonga diakono ra, kia tau i ta te Atua i oronga maira: kia akakakāia te Atua ia Iesu Mesia ra i te au mea katoa ra.” (1 Petero 4:11) Kua akataka mai te apotetoro ko Paulo i te “taoonga episekopo,” kare ei tetai turanga teitei puapinga maata, mari ra ei tetai “angaanga meitaki.” (1 Timoteo 3:1) Kua akataoongaia te aronga pakari kia tavini, kare e kia tutara. E au puapii e te au tiaki ratou no te anana a te Atua ra. (Angaanga 20:28; Iakobo 3:1) Te aronga pakari taakaaka, e te tuku atinga ia ratou uaorai e akameitakianga tikai ki tetai putuputuanga. (1 Petero 5:2, 3) Te aronga “mei iaia ra te tu, kia manako meitakiia,” e kia akameitaki ia Iehova e kua oronga mai aia kia manganui te aronga pakari tau kia turu i te teokarati i teia “tuatau openga” nei.​—Philipi 2:29; 2 Timoteo 3:1.

“Ei Aru Kotou i te Atua”

17. Na roto i teea au tu te aronga i raro ake i te teokarati i te aru anga i te Atua ra?

¹⁷ Kua raurau te apotetoro ko Paulo: “Ei aru kotou i te Atua, mei te tamariki akaperepere ra.” (Ephesia 5:1) Te aronga kauraro ra ratou uaorai i te teokarati te tauta ra kia maata to ratou aite atu ki te Atua i te ka rauka no te au tangata apa ua kia rave. Ei akatauanga, te tuatua ra te Pipiria no Iehova: “Ko te Mato aia ko tei tika rava tana angaanga ra; ko tei tau katoa tona au aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu.” (Deuteronomi 32:3, 4) Kia aru i te Atua ra i teia tu, ka kimi te au Kerititiano i te tiratiratu, te tuatua tika, e tetai tu mako no te tuatua tau. (Mika 6:8; 1 Tesalonia 3:6; 1 Ioane 3:7) Ka kopae ke ratou i te au apinga e manganui te riro ra kia arikiia i teianei ao, mei te akaturi rai, te morimori apinga e te noinoi oki. (Ephesia 5:5) No te mea te aru ra te au tavini o Iehova i te au turanga tu-Atua, kare i to te tangata nei, e teokaratiki tana akaaerenga, e ma, e te tau meitaki.

18. Eaa to te Atua ra tu maata rava, e akapeea te au Kerititiano i te akaata anga i teianei tu?

¹⁸ Te tu teitei rava o te Atua ra ko Iehova ko te aroa ia. “Ko te Atua oki te aroa,” ta te apotetoro ko Ioane i tuatua. (1 Ioane 4:8) I te mea ko te aiteanga o te teokarati e tutara na te Atua, kua riro i reira ei tutara na te aroa. Kua tuatua a Iesu: “Ko te mea teia e kite ei te tangata katoa e e pipi kotou naku, kia aroa kotou ia kotou uaorai.” (Ioane 13:35) Kua akaari ana te akaaerenga teokaratiki ra i te aroa i teia tuatau ngata o te openga nei. I te tuatau o te ta anga kino i Aperika kia akapou i etai pupu tangata ra, kua akaari te Au Kite o Iehova i te aroa ki te katoatoa, noatu ko teea pupu eteniki ra ratou. I te tuatau o te tamaki i Yugoslavia ra i mua ana, kua tauturu te Au Kite o Iehova i te au ngai katoatoa tetai i tetai ra, i te tuatau te rave ra etai atu au pupu akonoanga i te ta anga i te aronga eteniki ra. Na roto i tetai tu tau no te tangata taki tai ra, kua tauta te Au Kite o Iehova ra kia akono i ta Paulo i ako maira: “Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino, e te vareae, auraka takiri ïa: Kia takinga-meitaki kotou ia kotou uaorai, ma te ngakau maru aroa ua ra, ma te akakore oki i te ara tetai i tetai, mei ta te Atua i akakore mai i ta kotou i te Mesia ra.”​—Ephesia 4:31, 32.

19. Eaa te au akameitakianga ka aere mai i teianei e i te tuatau ki mua oki ki te aronga te kauraro ra ia ratou uaorai ki te teokarati ra?

¹⁹ Te aronga te ka kauraro i te teokarati ka rekareka i te au akameitakianga maata. E au to ratou ma te Atua e ma te au taeake Kerititiano oki. (Ebera 12:14; Iakobo 3:17) E akakoro anga ta ratou no te oraanga. (Koheleta 12:13) E tu tinamou to ratou i te pae vaerua e tetai manakonako anga papu no te tuatau ki mua. (Salamo 59:9) E tika, ka rekareka ratou i tetai tongi anga momua no te ka tupu me riro te au tangata katoatoa ki raro ake i te tutara teokaratiki. Ei reira, te tuatua ra te Pipiria, “kare ratou e kanga, kare oki e mea e mate ei, i toku katoa nei maunga tapu: no te mea, ka ki te enua i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.” (Isaia 11:9) Mei teaa ra tetai tuatau kaka i reira! E akapapu tatou katoatoa i to tatou ngai ki roto i taua Parataito no te tuatau ki mua ra na te akapiri vaitata anga tamou i teianei ki te teokarati ra.

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

◻ Eaa te teokarati tikai e ka kiteia te reira kiea i teia tuatau nei?

◻ Akapeea ta te au tangata kauraro anga ki te tutara teokaratiki i roto i to ratou oraanga?

◻ Na roto i teea au tu ta te aronga katoatoa i raro ake i te teokarati ra kimi anga i to te Atua kaka anga ki mua ake i to ratou uaorai?

◻ Eaa etai au tu tau i te Atua te aruia ra e te aronga turu i te teokarati ra?

[Tutu i te kapi 17]

Kua tuku a Solomona i to te Atua ra kaka ki mua ake i tona uaorai