Eaa te Maata Toou Inangaro i te Tuatua a te Atua?

“Te maata rava nei toku inangaro i taau ra ture! Ko toku ia maaraara anga i te au rā katoa nei.”​—SALAMO 119:97.

1. Eaa tetai ravenga e akakite ei te aronga mataku i te Atua i to ratou inangaro no te Tuatua a te Atua ra?

E AU anere ua atu au mirioni au tangata e te au vaine e Pipiria ta ratou. Inara e tukeanga tetai i rotopu i te raukaanga tetai Pipiria e te inangaroanga i te Tuatua a te Atua ra. Ka rauka tikai ainei i tetai tangata kia karanga e e inangaro tona i te Tuatua a te Atua me e takitai ua ake ona tatau anga i te reira? Kare rava! Ei tuke anga, ko tetai papaki tei meangiti ua ra te manako anga no te Pipiria i mua ana te tatau ra i te reira i te au ra ravarai. Kua kite ratou i te inangaro i te Tuatua a te Atua ra, e mei te tata taramo ra, kua akariro ratou i teianei i te Tuatua a te Atua ra ei maaraara anga na ratou i te “au rā katoa nei.”​—Salamo 119:97.

2. Akapeea te akatinamou anga i te akarongo o tetai o te Au Kite o Iehova i raro ake i te au tu ngata ra?

² Tetai tei kite ra i te inangaro anga i te Tuatua a te Atua ra ko Nasho Dori. Kapiti katoa ma tona au oa akarongo, kua akakoromaki aia e manganui te ngauru mataiti i te tavinianga ia Iehova i tona enua anau mai i Albania. I te maata anga o taua tuatau ra, kua araiia te Au Kite o Iehova, e e meangiti ua te au puka apii Pipiria i rauka i teianei aronga Kerititiano tiratiratu. Inara, kua vai maroiroi te akarongo o te Taeake ko Dori. I akapeea ra? “Taku akakoro anga,” tana i tuatua, “kia tatau i te Pipiria no tetai ora i te au ra taki tai, ko taku ia i rave no etai 60 mataiti i mua ake i te kino anga oku mata.” Tae roa mai ki mua ua akenei, kare te Pipiria katoa i rauka mai i te reo Albania, inara i apii ana te Taeake ko Dori i te reo Ereni i tona meangiti anga mai, no reira kua tatau aia i te Pipiria i taua reo ra. Na te tatau anga putuputu i te Pipiria i akamaroiroi mai i te Taeake ko Dori na roto mai i te au timataanga tuke tuke, e ka rauka katoa oki te reira kia akamaroiroi mai ia tatou nei.

“Kia Kaki Tikai” i te Tuatua a te Atua

3. Eaa te au tu manako tau no te au Kerititiano kia tatanu ki te Tuatua a te Atua ra?

³ “Mei te tamariki anau ou” ra, ta te apotetoro ko Petero i tata, “kia kaki tikai kotou . . . i te u iro koreia ra, i te tuatua.” (1 Petero 2:2) Mei tetai pepe tei inangaro maata ra i te u o tona metua vaine, ko te au Kerititiano tei manako maata ra i to ratou umuumuanga pae vaerua ka kite i te marekaanga meitaki i te tatauanga i te Tuatua a te Atua ra. Ko tera ainei toou manako ngakau? Me kare ia, auraka e manata. Ka rauka katoa oki ia koe kia tatanu i tetai kakianga no te Tuatua a te Atua ra.

4. Eaa te o atura i te akariroanga i te tatauanga Pipiria ei raveanga i te au ra taki tai katoa?

⁴ E raukai kia rave i te reira, na mua te ako anga ia koe uaorai kia akariro i te tatauanga Pipiria ei raveanga putuputu, i te au ra tataki tai katoa me ka rauka. (Angaanga 17:11) Penei kare e rauka ia koe i te akapou i te okotai ora i te ra tataki tai i te tatauanga i te Pipiria mei ta Nasho Dori rai i rave, inara penei ka rauka ia koe te akataka tetai taime i te ra taki tai kia akamanako i te Tuatua a te Atua ra. E manganui te au Kerititiano te ara vave maira i etai miniti tokoiti kia raukai te tamanako anga i tetai tuanga o te Pipiria ra. Eaa atu oki tetai raveanga meitaki no te akamata anga i te ra? Ko etai te iki ra i te openga o te ra na te tatauanga i te Pipiria i mua ua ake i te akaangaroianga. Te vaira etai te tatau ra i te Pipiria i etai atu taime va maira. Ko te mea puapinga maata kia tatau putuputu i te Pipiria. Ei reira, ka akatakai i etai miniti tokoiti kia tamanako ki runga i taau i tatau ana. E akamanako tatou i etai akatauanga tataki tai tei puapingaia mei te tatauanga e te tamanakoanga ki runga i te Tuatua a te Atua ra.

Tetai Tata Taramo tei Inangaro i te Ture a te Atua

5, 6. Noatu rai e kare tatou i kite i tona ingoa, eaa ta tatou ka kite no tei tata ra ia Salamo 119 na te tatauanga e te tamanakoanga ki runga i tana i tata ra?

⁵ E tika rai e ariki anga oonu to tei tata ra ia Salamo 119 no te Tuatua a te Atua ra. Naai i tata taua taramo ra? Kare i akatakaia mai i te Pipiria naai i tata i te reira. Inara mei te au tumu tataanga ra, ka kite tatou i etai au tumu nona ra, e ka kite tatou e kare tona oraanga i kore i te manamanata. Ko etai aronga tana i piri atura tei manakoia ra e aronga akamori ia Iehova kare i kapiti atu ki tona inangaro anga no te au kaveinga Pipiria. Inara, kare taua tata taramo ra i tuku i to ratou tu manako kia arai iaia mei te raveanga i tei tika ra. (Salamo 119:23) Me te noo ra koe me kare te angaanga kapiti ra ma tetai kare ra e akangateitei i te au turanga Pipiria, penei ka kite koe i etai au tu aiteite i rotopu i te turanga o te tata taramo ra e toou uaorai.

⁶ Noatu rai e tangata tu akono tau i te Atua ra, kare ra taua tata taramo ra i manako iaia uaorai ei tuatua tika. Kua akakite pu tikai aia i tona uaorai au tu apa ua. (Salamo 119:5, 6, 67) Inara, kare aia i tuku na te ara e akatere iaia. “E akapeea te tangata ou i te tamā anga i tona arataa?” tana i ui. Ko tana pauanga: na “te akono marie anga kia tau ki taau ra tuatua.” (Salamo 119:9) I reira, i te akaketaketaanga i te mana ririnui no te meitaki te Tuatua a te Atua ra, kua kapiti atura te tata taramo: “Kua uuna au i taau tuatua ki roto i toku ngakau, kia kore au e ara ia koe ra.” (Salamo 19:11) Ko tetai manaia te ka rauka kia tauturu ia tatou kia kopae ke i te araanga i te Atua e ririnui tikai ia!

7. Eaa ra i tau ei te aronga ou kia maata atu te manako anga no te umuumuanga kia tatau i te Pipiria i te au ra taki tai katoa ra?

⁷ Ka meitaki kia akamanako te au mapu Kerititiano i te au tuatua a te tata taramo ra. Tei raro ake te au Kerititiano ou i te taomianga i teia tuatau nei. Ka inangaro tikai te Tiaporo kia taviivii i te uki ou o te aronga akamori ia Iehova. Te akakoro ra a Satani kia akavare i te au Kerititiano ou kia tuku ua ki te au anoano o te kopapa e kia aati i te au ture a te Atua. E putuputu te au teata e te au porokaramu tivi i te akaata mai i te manakoanga o te Tiaporo. E akara anga manea e te anoanoia ra te aronga maata o taua au porokaramu ra; te akatutuia ra te au pirianga tau kore i rotopu ia ratou ra ei au mea tau. Te manako akakiteia mai? ‘Te meitaki ua ra no te aronga kare i akaipoipoia kia piri no te ainga me te inangaro tika ra tetai i tetai.’ E mea mii ra, i te au mataiti tataki tai te topa nei etai o te aronga Kerititiano ou ki taua manakoanga ra. Kua tupu te ngaa pai ki te akarongo o tetai papaki. No reira te tupu ra te taomi anga! Inara e maata roa ainei te taomi anga e kare e rauka ia kotou te aronga ou ra kia kopae ke atu? Kare rava ia! Kua orongaia mai e Iehova tetai raveanga no te au Kerititiano ou kia akakore atu i taua au anoano tau kore ra. Ka rauka ia ratou kia arai atu i tetai ua atu apinga ta te Tiaporo e rave mai na ‘te akono marieanga kia tau ki te Tuatua a te Atua, i te akaputuanga i te au tuatua a te Atua ra ki roto i to ratou ngakau.’ Eaa te maata o te tuatau taau e akapou ana i te tatauanga e te tamanako anga putuputu anga i te Pipiria?

8. Akapeea e raukai i te au akatauanga akapapaia i roto i teianei parakaoa kia tauturu ia tatou kia ariki i te Ture a Mose ra?

⁸ Kua akakite tei tata ra ia Salamo 119: “Te maata rava nei toku inangaro i taau ra ture!” (Salamo 119:97) Ko teea ture tana i taiku maira? Ki te tuatua akakiteia mai a Iehova ra, kapiti katoa te Ture tataia a Mose ra. I te akara mua anga penei ka akakore ua tetai papaki i teia papaanga Ture ei mea kua piro e ka manako ua e akapeea tetai ua atu ka anoano ei i te reira. Inara, ia tatou ka tamanako ei i te au tuanga tuke tuke o te Ture a Mose ra, mei ta te tata taramo i rave ra, ka rauka ia tatou kia ariki i te pakari o taua Ture ra. I te pae atu i te au tu totou e manganui o taua Ture ra, te vaira tona au tu ma e te au kai akatakaia mai, tei akatupu ra i te tu ma e te ora meitaki oki. (Levitiku 7:23, 24, 26; 11:2-8) Kua akamaroiroi mai te Ture i te tiratiratu i te au ravenga pitiniti e kua akamaroiroi i to Iseraela kia akakite aroa atu ki te au oa akamori tei ngere ra. (Exodo 22:26, 27; 23:6; Levitiku 19:35, 36; Deuteronomi 24:17-21) Ka tau te au tuku anga tika i te akavaanga ma te akara kore i te tu o te tangata. (Deuteronomi 16:19; 19:15) I te tupu anga te kite o tei tata ra ia Salamo 119 i te oraanga, kare e ekoko anga kua kite aia e i akapeea te meitaki anga no te aronga tei akono ra i te Ture a te Atua, e tona anoano no te reira kua maroiroi atu oki. Mei te reira katoa i teia tuatau nei, i te autu anga te au Kerititiano i te akonoanga i te au kaveinga Pipiria, kua akamaroiroiia mai to ratou inangaro e te arikianga no te Tuatua a te Atua ra.

Kua Maroiroi Tetai Tamaiti Ariki kia Tuke Aia

9. Eaa te tu manako ta te Ariki ko Hezekia i tatanu no te Tuatua a te Atua ra?

⁹ Te rotai meitaki ra te au tataanga ia Salamo 119 ma ta tatou i kite no Hezekia iaia e vaira ei tamaiti ariki ou. Te manako ra etai aronga apiiia i te Pipiria e na Hezekia i tata i te taramo ra. Noatu rai e kare i papu te reira, te kite ra tatou e e akangateitei maata to Hezekia no te Tuatua a te Atua ra. No tona tu oraanga, kua akaari aia e i rotai tona ngakau ma te au tuatua ia Salamo 119:97. Kua tuatua te Pipiria no Hezekia: “Kua piri tikai aia kia Iehova, kare aia i akapaki i te aru iaia, kua akono ra aia i tana au akauenga ta Iehova i akaue mai ia Mose ra.”​—2 Ariki 18:6.

10. Eaa te akamaroiroi anga a ta Hezekia ra akatauanga ki te au Kerititiano kare ra na te au metua akono i te Atua i angai mai?

¹⁰ I te au tu katoatoa, kare a Hezekia i tupu ake i roto i tetai pamiri tei tau i te Atua ra. Tona metua tane, ko te Ariki ko Ahaza, ko tetai tei akamori itoro ma te akarongo kore tei rave ra i tetai o tana tamaiti koia​—e taeake no Hezekia uaorai​—kua tutungi oraia ei atinga ki tetai atua pikikaa ra! (2 Ariki 16:3) Noatu rai teianei akaraanga kino, kua rauka ia Hezekia kia “tamā i tona arataa” i te au mana peikani na te apiianga kia kite i te Tuatua a te Atua ra.​—2 Paraleipomeno 29:2.

11. Mei ta Hezekia i akara ra, i akapeea te au tupu anga no tona metua tiratiratu kore ra?

¹¹ I te tupu anga a Hezekia, kua kite tikai aia e i akapeea te akono anga a tona metua akamori itoro ra i te au ravenga no te Enua ra. Kua koropiniia a Iuda e te au enemi. Ko Rezina tetai, te ariki o Arama, tei kapiti atura ma te Ariki ko Peka no Iseraela i te tamakianga ia Ierusalema ra. (2 Ariki 16:5, 6) To Edoma e to Philiseti, kua autu i te tomoanga ki Iuda e kua peke ia ratou etai oire o Iudea ra. (2 Paraleipomeno 28:16-19) Akapeea ta Ahaza akonoanga ma teia nei au pekapeka? Kare aia i pati kia Iehova no te tauturu kia tamaki atu i to Arama, kua ariu atura Ahaza ki te ariki o Asura, kua tataki atu iaia ma te auro e te ario, kapiti katoa no ko mai i te vairanga apinga o te iero ra. Inara kare teia i apai mai i te au mutu kore kia Iuda.​—2 Ariki 16:6, 8.

12. Na te raveanga i teaa i raukai ia Hezekia kia kopae ke i te rave akaouanga i te au tarevake a tona metua?

¹² I te openga, kua mate atu a Ahaza e kua riro a Hezekia ei ariki e 25 ona mataiti. (2 Paraleipomeno 29:1) E ou ua aia, mari ra kare te reira i arai iaia mei te riroanga e ko tetai ariki tei autu ra. Kare aia i aru i te tu akono a tona metua tiratiratu kore ra, kua mou ra aia ki te Ture a Iehova. Kua kapiti teianei i tetai akauenga taka ke no te au ariki ra: “E kia noo aia ki runga i te terono o tona ra basileia, ei reira aia e tataʼi i teianei ture nana uaorai ki roto i tetai buka, no roto i te buka ture, e vaoo i te kau taunga ra i te ngati Levi ra: E ei iaia uaorai taua ture ra vaoo ei, e ka tatau oki aia e ope ua atu tona au rā i te ora anga nei; kia apii aia e kia mataku i tona Atua ra ia Iehova, e kia akono i te au tuatua ravarai o teianei ture, e teianei au akonoanga, kia raveia.” (Deuteronomi 17:18, 19) Na te tatauanga i te Tuatua a te Atua i te au ra ravarai, ka kite a Hezekia i te mataku ia Iehova e ka kopae i te raveanga i te au tarevake a tona metua tau kore i te Atua ra.

13. Akapeea e papu ei i tetai Kerititiano e i te tu vaerua, ka autu te au mea ravarai tana ka rave?

¹³ Kare ko te au ariki anake o Iseraela tei akamaroiroiia kia manako tamou i te Tuatua a te Atua mari ra ko te au Iseraela mataku katoa i te Atua ra kia pera. Kua akataka maira te Salamo mua i tetai tangata mataora tikai e ko tetai tei “inangaro ra i te ture a Iehova; e tei tana ture tona manako anga i te po e te ao.” (Salamo 1:1, 2) No taua tu tangata ra, te tuatua ra te tata taramo: “Ko tana katoa e rave ra, te meitaki ra ïa.” (Salamo 1:3) Ei tuke anga, ko tei ngere ra i te akarongo i te Atua ko Iehova, te tuatua ra te Pipiria: “E tangata ngakau rua ïa, e te tinamou kore, i tona katoa ra au aerenga.” (Iakobo 1:8) Pouroa tatou te anoano ra kia mataora e kia autu. Ka rauka i te tatauanga putuputu tikai i te Pipiria te tauturu ia tatou kia mataora.

Na te Tuatua a te Atua i Akamaroiroi ia Iesu

14. Akapeea ta Iesu akakite anga inangaro no te Tuatua a te Atua?

¹⁴ I tetai atianga, kua kitea a Iesu e tona nga metua te noo ra i roto i te au orometua i te iero i Ierusalema. Mei teaa ra te poitirere taua aronga kite ra i te Ture a te Atua “umere anake iora te aronga katoa i akarongo iaia ra i tona kite e tana tuatua”! (Luka 2:46, 47) E 12 mataiti a Iesu i reira. Ae, noatu ra i taua mataiti ou ra, e anoano tikai tona no te Tuatua a te Atua ra. I muri iora, kua taiku atu a Iesu ra i te au Tuatua Tapu kia ako atu i te Tiaporo i te na koanga: “Kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o te Atua ra.” (Mataio 4:3-10) I muri poto ake i te reira, kua tutu atura Iesu ki te au tangata o tona oire i Nazareta ra, ma te taangaanga i te au Tuatua Tapu ra.​—Luka 4:16-21.

15. Akapeea a Iesu i te akanooanga i tetai akaraanga te tutuanga ki etai ke ra?

¹⁵ E putuputu a Iesu i te taiku anga mai i te Tuatua a te Atua ra ei turu i tana au apiianga. “E kua va ua te tangata [tei akarongo atura] i tana tuatua.” (Mataio 7:28) E no reira ra​—no ko mai ta Iesu ra au apii anga i te Atua ko Iehova uaorai! Kua tuatua a Iesu: “Kare taku uaorai i taku e apii nei, nana ra, na tei tono mai iaku nei. Ko tei tuatua i te tuatua nona uaorai, te kimi ra ïa i tona uaorai kakā: ko tei kimi ra i te kakā no tei tono mai iaia ra, e tuatua-mou tana, e kare ua e tuatua-tika kore i roto iaia ra.”​—Ioane 7:16, 18.

16. Eaa te maata ta Iesu ra akakite anga i tona inangaro no te Tuatua a te Atua ra?

¹⁶ Kare i aite mei tei tata ia Salamo 119 ra, ko Iesu ‘kare aia i te tuatua-tika kore.’ E ara kore aia, ko te Tamaiti a te Atua, “kua taakaaka iaia uaorai i te akonoanga e tae ua atu ki te mate.” (Philipi 2:8; Ebera 7:26) Inara, noatu e apa kore ua aia, kua apii a Iesu e kua akarongo oki i te Ture a te Atua. Ko teianei te tumu taviri i raukai iaia kia tamou marie i tona tu tiratiratu. I ta Petero taangaanga anga i te koke kia tauta i te arai i tona Pu kia kore e tapekaia, kua ako atura Iesu i taua apotetoro ra e kua ui atu: “Kare aina koe i manako e, e tika iaku kia pure ki taku Metua i teianei; e nana e oronga mai i te angela raungauru ma rua te manotini, e kia maata atu rai? Eaa iora ra e tupu ei te tuatua i tataia ra i reira e, kia pera e tikaʼi?” (Mataio 26:53, 54) Ae, ko te tupuanga te au Tuatua Tapu ra e maata atu kia Iesu i tona ora anga i tetai matenga takino kinoia e te taakaakaanga oki. Mei teaa ra te inangaro maata no te Tuatua a te Atua!

Etai Atu Aronga Aru ia Karaiti Ra

17. Akapeea te puapinga maata o te Tuatua a te Atua ra ki te apotetoro ko Paulo?

¹⁷ Kua tata atu te apotetoro ko Paulo ki tona au oa Kerititiano: “E aru mai kotou iaku mei iaku katoa i aru i te Mesia nei.” (1 Korinetia 11:1) Mei tona Pu rai, kua akatupu a Paulo i te inangaro no te au Tuatua Tapu ra. Kua aaki aia: “I roto roa iaku uaorai te inangaro akaperepere nei au i te Ture a te Atua ra.” (Roma 7:22, The Jerusalem Bible) Kua taiku putuputu a Paulo i te Tuatua a te Atua ra. (Angaanga 13:21-41; 17:2, 3; 28:23) I tana oronga anga i tana au apii anga openga kia Timoteo, e oa orometua akaperepere, kua akaketaketa atura Paulo i te tuanga puapinga maata ta te Tuatua a te Atua ra ka tau kia akono i te oraanga i te au ra tataki tai o te ‘au tangata ravarai o te Atua ra.’​—2 Timoteo 3:15-17.

18. E akakite mai i tetai akatauanga no tetai tei akaari i te akangateitei anga i te Tuatua a te Atua ra i teia tuatau nei.

¹⁸ E manganui te au tavini tiratiratu o Iehova i teianei tuatau nei kua aiteite katoa te aru anga i to Iesu inangaro no te Tuatua a te Atua ra. I te akamata anga mua mai o teianei anere mataiti, kua rauka i tetai tangata ou tetai Pipiria mei tetai oa ra. Kua akataka aia i te tupu anga no teianei apinga meitaki ki runga iaia: “Kua tamanako au kia akariro i te reira ei tetai tika i toku oraanga kia tatau i tetai tuanga o te Pipiria i te au ra tataki tai ravarai.” Ko Frederick Franz taua tangata ra, e kua taki atu tona inangaro i te Pipiria ra ki tona rekarekaanga i tetai oraanga roa e te autu oki i te tavini anga ia Iehova. Te maaraara marekaia ra aia no tona kite i te tuatua ua i etai au pene katoa no te Pipiria tei mou ngakau ua ra iaia.

19. Akapeea ta tetai papaki akapapa anga i te tatauanga epetoma i te Pipiria no te Apii Orometua Teokaratiki?

¹⁹ Kua tuku te Au Kite o Iehova i te akaketaketa anga maata ki runga i te tatauanga Pipiria. I te au epetoma takitai katoatoa, i te teateamamao anga no tetai o ta ratou au uipaanga Kerititiano, koia te Apii Orometua Teokaratiki, e manganui te au pene o te Pipiria ta ratou e tatau ana. Te au tumu maata o te tatauanga Pipiria tei akatakaia ra kua uriuri manakoia i taua uipaanga ra. Kua kite tetai papaki o te Au Kite e meitaki atu kia akataka e itu tuanga no te tatauanga i te epetoma e kia tatau okotai tuanga i te ra okotai. Ia ratou e tatau ra ka akaata akaou ki runga i te au tumu. Me ka rauka, ka rave ratou kia tere atu te kimikimi anga ma te tauturu a te au puka akatumuia i te Pipiria ra.

20. Eaa te umuumuia ra e raukai i te akataka tuatau no te tatauanga putuputu i te Pipiria?

²⁰ Penei ka tau koe ‘kia taporoporo i te tuatau’ mei etai atu angaanga e raukai te tatau putuputu i te Pipiria ra. (Ephesia 5:16) Inara, ka maata roa atu te au puapinga no etai ua atu au atinga raveia ra. Ia koe e akatupu ra i te ravenga tatau Pipiria i te au ra ravarai, ka tupu toou anoano no te Tuatua a te Atua ra. Kare e roaia, ka akakeuia koe kia tuatua ma te tata taramo ra: “Te maata rava nei toku inangaro i taau ra ture! ko toku ïa maaraara anga i te au rā katoa nei.” (Salamo 119:97) Na taua tu manako ra e apai mai i te au puapinga maata i teianei e i te tuatau oki ki mua, mei ta te atikara ka aru mai ka akaari.

Maara Ainei ia Koe?

◻ I akapeea ta tei tata ia Salamo 119 ra akakite anga inangaro oonu no te Tuatua a te Atua?

◻ Eaa te au apiianga ta tatou ka rauka mai mei te au akatauanga a Iesu raua ko Paulo?

◻ Akapeea e raukai ia tatou uaorai kia akatupu i to tatou inangaro no te Tuatua a te Atua?

[Au Tutu i te kapi 10]

Kua umuumuia te au ariki tiratiratu ra kia tatau putuputu i te Tuatua a te Atua ra. Te pera ra ainei koe?

[Tutu i te kapi 12]

Noatu rai iaia e tamaiti ra, e inangaro to Iesu no te Tuatua a te Atua ra