Utuutuanga i te Tamariki i Tetai Enua Ke—Te Au Akaaoanga e te Au Tutakianga
E MIRIONI ua atu te au tangata te neke ra i te manakonakoanga no te akanoo i te akamata anga ou i tetai enua ou. Te akono nei a Europa e tere atu i te 20 mirioni aronga neke atu, e kainga a Marike ki te maata anga i te 26 mirioni tangata anauia i te enua ke, koi anauiai e maata atu i te 21 patene o te katoa anga o te au tangata i Autireria i tetai enua ke. I te maata anga o te taime, kua putoto teia au pamiri neke atu ma tetai reo ou e kia akatanotano ki tetai peu ou.
Ma te putuputu, kua apii viviki te tamariki i te reo o to ratou enua ou e ka akamata i te manako i roto i te reo ou. No to ratou nga metua penei ka roa i te apii atu. I te tamariki e maata maira i roto i tetai enua tuke ki to ratou nga metua, penei ka akatupu te au tu ngata o te reo i te va anga komunikeiti kare e ngoie ua i te akatikatikaia.
Kare anake e ka akatuke te reo ou i te aerenga manako o te tamariki pera katoa ka akatuke katoa te peu o te enua ou i to ratou manako. Penei ka ngata i te au metua i te marama i te au ariu anga o ta ratou tamariki. No reira, ko te au metua i te enua ke te tauta ra i te utuutu i ta ratou tamariki i te “apii ra ia ratou kia pakari ma te ako a te Atu ra” te aro atura i te au akaaoanga tuke.—Ephesia 6:4.
Te Akaaoanga no te Itae i te Manako e te Ngakau
Kua rauka i te au metua Kerititiano te anoano e te apainga kia apii i ta ratou tamariki i te “reo ma” o te tuatua mou Pipiria. (Zephania 3:9) Inara, me e iti ua te kite o te tamariki i te reo o to ratou nga metua e me kare nga metua e rauka i te akataka meitaki ia raua uaorai i roto i te reo tei matauia e ta raua tamariki, akapeea e raukai i te nga metua i te apii i ta Iehova ture ki roto i te au ngakau o ta raua tamariki? (Deuteronomi 6:7) Penei ka marama te tamariki i te au tuatua e taikuia ra e to ratou nga metua, inara me kare tei tuatuaia i itae i te ngakau, penei ka riro mai te au tamariki ei nga tangata ke i roto i to ratou uaorai kainga.
Kua neke atu a Pedro raua ko Sandra ki Autireria no Marike Apatonga mai, e kua aro atu raua i teia akaaoanga koi utuutu ei i ta raua nga tamaroa mapu e rua.a Te karanga ra a Pedro: “Me tuatua i te au tumu manako pae vaerua, te o maira te ngakau e te au manako ngakau. Ka anoanoia koe kia akakite i te au manako oonu e te puapinga, no reira te anoanoia ra e kia maata te au tuatua.” Te karanga ra a Sandra: “Me kare ta maua tamariki e marama meitaki ana i to maua reo tupuna, ka kino i reira to raua oraanga i te pae vaerua. Penei ka ngere raua i te inangaro i te tuatua mou, kare i opu meitaki i te kaveinga no ta raua e apii ra. Penei ka takinokinoia to raua tu kite pae vaerua, e ka kino atu to raua pirianga ma te Atua ko Iehova.”
Kua neke atu a Gnanapirakasama raua ko Helen ki Tiamani no Sri Lanka mai e i teianei e rua a raua tamariki. Kua akatika raua: “Kua manako maua e mea puapinga kia tuatua ta maua tamariki i to maua reo tupuna koi apii ei i te reo Tiamani. E mea puapinga no raua kia tuatua mai kia maua no runga i to raua au manako ngakau, kia tuatua mai mei te ngakau.”
Te karanga ra a Miguel raua ko Carmen, tei neke atu mei Uruguay mai ki Autireria, e: “Kia angaanga pakari te au metua i roto i to maua turanga. Kia apii meitaki raua i te reo ou e marama ei raua e te akataka atu i te au tumu manako pae vaerua i roto i taua reo me kore kia apii atu i ta raua tamariki kia kite meitaki i te reo o to raua nga metua.”
E Ikianga na te Pamiri
Tei puapinga maata ki te tu oraanga pae vaerua o tetai pamiri tei neke atu koia oki ko te iki anga e ko teea reo ta te pamiri ka taangaanga kia “apiiia e Iehova.” (Isaia 54:13) Me vaitata mai tetai putuputuanga te akono ra i te reo tupuna o te pamiri, penei ka iki te pamiri i te turu atu i taua putuputuanga. I tetai tua, penei ka iki ratou i te aere atu ki tetai putuputuanga te akono ra i te reo maata o te enua tei neke atu ratou ki reira. Eaa te au tumu ka akamana atu i teia iki anga?
Ko Demetrios raua ko Patroulla, tei neke atu mei Kupero mai ki Engarani e kua utuutu atu e rima tamariki i reira, te akamarama maira i tei akamana i ta raua iki anga: “I te akamata anga, kua aere atu to matou pamiri ki te putuputuanga reo Ereni. Koi tauturu maata ei teia ia maua nga metua, kua riro te reira ei arai anga i te tupu anga pae vaerua o ta maua tamariki. Noatu kua marama ua ratou i te reo Ereni, kua ngata ia ratou i te kite atu i te au manako oonu. Kua kitea mai teia i roto i to ratou tupu anga marie tikai i te pae vaerua. Ei pamiri, kua neke atu matou ki tetai putuputuanga reo Papaa, e kua kitea vivikiia te au tupu anga meitaki no ta maua tamariki. Kua akaketaketa ia ratou i te pae vaerua. Ko te iki anga kia neke kare i te mea ngoie, inara i roto i to maua turanga, kua riro te reira ei mea pakari.”
Kua akono rai te pamiri e kia maramaia te reo tupuna o to ratou nga metua e kua kokoti atu i te au tutaki anga e manganui. Kua tuatua mai ta raua tamariki: “I te kite anga e maata atu i te okotai reo e mea meitaki ia. Noatu ko te reo Papaa to matou reo mua, kua kitea mai e matou e kua akariro to matou kite i te reo Ereni kia ketaketa e kia vaitata te au pirianga pamiri, koia tikai ma to matou nga metua ruau. Kua akariro katoa te reira ia matou kia tangi aroa ua i te aronga neke atu, e kua oronga mai i te irinaki papu e ka rauka ia matou i te apii atu i tetai reo. No reira i te mamaata anga mai matou, kua neke atu to matou pamiri i te tauturu i te putuputuanga reo Albania.”
Kua neke katoa a Christopher raua ko Margarita mei Kupero mai ki Engarani, e kua utuutu raua e toru tamariki i reira. Kua iki raua i te turu i te putuputuanga reo Ereni. Ko ta raua tamaiti, ko Niko, te tavini nei ei tangata pakari i roto i tetai putuputuanga reo Ereni, te maara ra: “Kua akamaroiroiia matou kia kapiti atu ki te putuputuanga reo Ereni tei akanoo ouia. Kua akara atu to matou pamiri i te reira ei tuku anga angaanga teokaratiki.”
Te akakite ra a Margarita: “I te tae anga nga tamaroa ki te itu e te varu mataiti, kua kapiti atu raua ki roto i te Apii Orometua Teokaratiki. Ei nga metua, kua manako maata tikai maua i te meangiti i to raua kite i te reo Ereni. Inara, kua riro te tuku angaanga taki tai ei angaanga na te pamiri, e kua akapou maua i te au ora e manganui i te tauturuanga ia raua no te akapapa i ta raua au tuatua.”
Te karanga ra ta raua tamaine ko Joanna: “Te maara ra iaku a Papa i te apiianga i te reo Ereni kia matou na te tataanga i te ara reta i runga i te papa tata i te kainga, e kua apii meitaki atu matou i te reira. Kua akapou te au tangata e manganui i te mataiti i te apiianga i tetai reo, inara i te tauturuanga mai a Mama raua ko Papa ia matou, kua apii matou i te reo Ereni ma te kore e maata te taime i akapouia no te reira.”
Ka turu etai au pamiri i te putuputuanga reo ke no te mea te manako ra te nga metua e kia akatupu i te “marama i te pae vaerua” e kia tere atu ki mua, kia apiiia ratou i roto i to ratou reo tupuna. (Kolosa 1:9, 10, NW; 1 Timoteo 4:13, 15) Me kare penei ka akara te pamiri i to ratou au tu kite i to ratou reo ei mea puapinga no te tauturu i tetai aronga neke atu kia apii i te tuatua mou.
I tetai tua, penei te manako ra tetai pamiri e mea meitaki ia no ratou kia aere atu ki tetai putuputuanga te tuatuaia ra te reo tikai o te enua tei neke atu ratou ki reira. (Philipi 2:4; 1 Timoteo 3:5) I muri ake i te uriurianga i taua turanga ma te pamiri, tei te upoko o te pamiri te tika anga kia akono i te iki anga i muri mai i te pure anga. (Roma 14:4; 1 Korinetia 11:3; Philipi 4:6, 7) Eaa te au manako ka tauturu atu i teia au pamiri?
Etai Au Manako Tau
Te karanga ra a Pedro raua ko Sandra, tei taikuia mai i mua ana: “E ture reo Paniora ua ta matou i te kainga kia akapapu e kia kore to matou reo tupuna e ngaro. E ture ngata i te akono atu, i te mea kua kite ta maua nga tamaroa e kua marama maua i te reo Papaa. Inara naringa kare maua i akono i teia ture, kare e roa atu ka ngaro ia raua to raua marama anga i te reo Paniora.”
Kua tuatua mai a Miguel raua ko Carmen, tei taiku katoaia mai i mua ana e: “Me akono te nga metua i te apii tamou a te pamiri e i te ra taki tai kua uriuri i te tia o te ra i roto i te reo tupuna, ka apii maataia te tamariki i tei kitea uaia o te reo—ka rauka ia ratou te akakite i te au manako pae vaerua i roto i taua reo.”
Kua taiku katoa mai a Miguel: “E akariro i te angaanga akakiteanga ei mea mataora. Te akono ra ta matou ngai i tetai oire maatamaata, e kua pou te taime i te teretereanga na roto i te motoka i te kimi i te au tangata te tuatua ra i to matou reo. Kua taangaanga maua i taua tuatau kia rave i te au kanga Pipiria e kia tuatua i te au tumu manako puapinga. E tauta ana au i te parani i te au terepu akakiteanga e raukai ia matou i te rave i te atoro akaou anga. I reira, i te openga o te ra, kua o atu te tamariki ki roto i tetai uriuri anga puapinga.”
Autuanga ma te Au Peu Tuketuke
Te akamaroiroi ra te Tuatua a te Atua i te au mapu: “E akarongo mai, e taku tamaiti, ki te apii a to metua tane, e auraka e akaruke i te ture a to metua vaine ra.” (Maseli 1:8) Inara, penei ka tupu mai te au tu ngata me kua akamanaia te turanga ako anga a tetai metua tane e te “ture” a tetai metua vaine e tetai peu tuke mei tei kiteaia e ta raua tamariki.
E tika, tei te upoko o te pamiri taki tai kia akataka e akapeea aia me akono i tona uaorai ngutuare, e kia kore aia e akamanaia e tetai atu au pamiri. (Galatia 6:4, 5) Noatu rai, penei na te komunikeiti anga meitaki i rotopu i nga metua e te tamariki e akatuera i te mataara no te arikianga i te au peu ou.
Inara, e manganui te au peu me kare te au raveanga matauia i roto i te au enua tupu meitaki, e mea kino ia ki te tu oraanga pae vaerua o te au Kerititiano. Te ainga tau kore, te noinoi, e te meameaau te akamaataia ra te reira na roto i te akatangi imene rongoia e te tarekareka anga. (Roma 1:26-32) Auraka te au metua Kerititiano kia akaruke i ta raua apainga kia akaaere i te iki anga akatangi imene e te tarekareka anga a ta ratou tamariki no te mea te ngata ra i te nga metua i te marama meitaki i te reo. Kia akanoo raua i te au arataki anga papu tikai. Inara, penei ka akatupu teia i te akaaoanga.
Te karanga ra a Carmen: “E putuputu te taime kare maua e marama ana i te au tuatua o te akatangi imene te akarongo atura ta maua tamariki. Penei te tau ua ra te tiunu, inara me e taki rua te aite anga o te au tuatua me kore te vaira te akakite anga slang tei tau kore, kare maua i kite.” Akapeea raua i te akono anga i taua turanga? Te karanga ra a Miguel e: “Kua akapou maata maua i te taime i te apiianga i ta maua tamariki no runga i te au tu kino o te akatangi imene tau kore, e te tauta ra maua i te tauturu ia ratou kia iki i te akatangi imene te ka akatikaia e Iehova.” Ae, te anoanoia ra te tu matakite e te tau tikai kia autu i te au tu tuketuke o te peu.—Deuteronomi 11:18, 19; Philipi 4:5.
Kokotianga i te Au Tutaki Anga
Te utuutuanga i te tamariki i roto i tetai enua ke te umuumuia ra te taime e te tauta anga. Te tika ra te reira. Inara ka kokoti nga metua e te tamariki i te au tutaki anga kapiti mai no ta ratou tauta anga.
Kua neke atu a Azzam raua ko tana vaine ko Sara, mei Turkey ki Tiamani, i reira kua utuutu raua i ta raua tamariki e toru. Te tavini ra ta raua tamaroa mua i te opati manga o te Au Kite o Iehova i Selters, Tiamani. Te karanga ra a Azzam: “Ko tetai apinga puapinga ki te tamariki koia oki kua rauka ia ratou i te akatupu i te au mea puapinga i nga peu e rua.”
Kua neke atu a Antonio raua ko Lutonadio mei Angola mai ki Tiamani e te utuutu ra i ta raua tamariki e iva i reira. Te tuatua ra te pamiri i te reo Lingala, Varani, e te Tiamani. Te karanga ra a Antonio: “Te rauka anga i te tuatua i te au reo tuketuke te tauturu ra i to matou pamiri kia akakite ki te au tangata mei te au enua e manganui. Te akarekareka maata nei teia ia matou.”
Kua manako atu e rua tamariki a tetai nga tokorua Tiapani tei neke atu ki Engarani ei mea meitaki atu kia raua kia apii i te reo Tiapani e te Papaa. Kua tuatua te nga mapu: “I te kiteanga i nga reo e rua kua tauturu mai ia maua kia rauka te angaanga. Kua puapinga tikai maua mei te au uruoaanga maatamaata reo Papaa. I taua taime rai, kua rauka ia maua te akameitaki anga no te tavini atu i roto i te putuputuanga reo Tiapani, i reira te anoano maataia ra te tauturu.”
Ka Manuia Koe
I te utuutuanga i te tamariki koi noo ei i roto i te au tangata kare e akono ana i ta tetai au kaveinga matauia e akaaoanga ia te aro atura te au tavini o te Atua mei te au tuatau Pipiria. Kua manuia te nga metua o Mose, noatu kua utuutuia mai aia i Aiphiti. (Exodo 2:9, 10) Kua utuutu tetai au ngati Iuda tei tuikaaia i Babulonia tei puareinga i te oki atu ki Ierusalema i te akanoo akaou i te akamori anga mou.—Ezera 2:1, 2, 64-70.
Pera katoa i teia tuatau, ka manuia te au metua Kerititiano. Penei ka rauka ia ratou te tutaki anga i te akarongo i ta ratou tamariki i te tuatua i tei akarongoia e tetai nga tokorua no ta raua tamariki: “E pamiri piri vaitata matou no te akono anga aroa a Papa raua ko Mama, kia raua kua rekareka matou i te komunikeiti anga meitaki. Te mataora nei matou kia riro ei tuanga no tetai pamiri i te enua katoa te tavini ra ia Iehova.”
[Tataanga Rikiriki i Raro]
a Kua tauiia etai au ingoa.
[Tutu i te kapi 24]
Te tuatua ua anga i toou reo tupuna i te kainga te oronga ra i te kite mama o taua reo ki taau tamariki
[Tutu i te kapi 24]
Te akono ra te reo matauia i te pirianga i rotopu i nga metua ruau e te ai utaro
[Tutu i te kapi 25]
Te apiianga i te Pipiria ma taau tamariki te akatupu ra i to ratou “marama i te pae vaerua”