Tua Oraanga
Kua Akakeu Maataia Toku Oraanga e te Akariroanga i te Au Tangata ei Pipi
AKAKITEIA E LYNETTE PETERS
Kua aere mai ratou i te akaatea ia matou. Tei runga tetai tangata pupui takete i te are. Te takoto ra te au vaeau no te moana i runga i te matie, ma te papa ua i te pupui. Ia matou e oro atura ki te erikopeta e tiaki ua maira i taua popongi Tapati ra, kua maro matou te au oa mitinari ia matou uaorai kia noo maru ua. Kare i roa ana, te rere ra matou. E tai ngauru miniti i muri mai, kua to meitaki matou ki runga i tetai pai tamaki, tei tutau i vao ua mai i te uapu.
I TERA mai popongi, kua kite mai matou e kua pomuia e te aronga meameaau te otera i noo ana matou i tera mai po i mua atu ana. Kua akatupu iora te au mataiti akaoripu ua anga i rotopu i te au tangata i Tiera Reone i te tamaki maata. Ma te tu rapurapu kua manonoia te au tuitarere katoatoa, e matou katoa, kia oro ke atu mei te enua. I te akamarama atu anga i toku o atu anga ki roto i te reira turanga, ka akamata mai au mei te akamataanga mai.
Kua tupu mai au i Kuiana Peritane, tei kiteaia e ko Kaiana mei te 1966. I te mataiti 1950 e meitaki ua toku oraanga mua i reira e te manamanata kore. Te maataanga o te au metua kua akaperepere maata tikai i te apiianga, e kua anoanoia te aronga mapu kia meitaki ratou i te apii. Kua maara iaku i tetai tangata angaanga i roto i te pangika i te ui mai anga ki toku papa, “Eaa koe i tutaki maata ai te moni no te apii a taau tamariki?” Kua pau atu a papa, “Ko te apiianga meitaki roa atu, te ka akapapu mai i to ratou puapinga.” I taua taime ra, kua manako oki aia e ka rauka ua te apiianga meitaki roa atu i te au apii rongonui. Kare i roa ana kua viviki aia i te taui i tona manako.
E 11 oku mataiti i akamata ei toku mama i te apii i te Pipiria ki te Au Kite o Iehova. Kua atoro raua ko tetai tangata tupu i te Are Uipaanga Patireia. Ta raua i rongo mai i tera po rai kua akapapu ia raua roa ai e kua kiteaia e raua te tuatua mou. I muri akera, kua taiku atu toku mama ki tetai akaou mai tangata tupu no runga i tei uriuriia. Kare i roaia ana te apii ra ratou toko toru ki te nga mitinari ko Daphne Harry (i muri akera ko Baird) e Rose Cuffie. I raro ua mai i te mataiti, kua papetitoia toku Mama e tona nga taeake e rua. E rima mataiti i muri ake i te reira, kua akaruke toku papa i te Akonoanga Ra Itu e kua papetitoia ei Kite no Iehova.
To matou mearikiriki anga, ko matou e toku nga teina e rua—te au tamariki mua e toru o te tai ngauru tamariki—e manganui te au tuatau mataora e aere putuputu ana matou ki te are mitinari te ngai e noo ana a Daphne raua ko Rose. I te reira au atianga, e akarongo ana matou ki te au tupuanga i roto i te angaanga tutu anga ia ratou e akakitekite maira i te reira. Kua akaata mai teia au mitinari i te rekareka i te akono maroiroi anga i te turanga pae vaerua o tetai ke. Kua akakeu to raua akaraanga iaku i te inangaro kia riro mai ei mitinari.
Eaa ra, tei tauturu iaku kia akamou meitaki ki runga i te angaanga orometua tamou, teia e te aruaru pouroa ra te au kopu tangata e te au oa apii i tetai angaanga meitaki i te ao nei? E maata tikai te au atianga timataanga—ka rauka iaku i te aruaru i te apii no te ture, akatangi imene, pae vairakau, me kore tetai ua atu apinga. Kua oronga mai te akaraanga meitaki o toku nga metua i te aratakianga tei umuumuia. Kua taangaanga raua i te tuatua mou, kua apii maroiroi i te Pipiria, e kua akatapu ia raua uaorai i te tauturuanga i tetai ke i te kite mai ia Iehova.a E pera katoa, e pati putuputu ana raua i te au orometua tamou ki to matou kainga. Te rekareka e te merengo anga ta teia au taeake e te au tuaine i akaari mai, kua akaketaketaia toku inangaro kia tuku i te angaanga i te akariroanga i te au tangata ei pipi, i te akakeu i toku oraanga.
E 15 oku mataiti, kua papetitoia au. E oti i muri ua mai i toku akamutu anga i te apii teitei, kua akamata au i te angaanga painia tamou. Ko Philomena, tetai tangata angaanga i te aremaki, te tangata mua taku i tauturu atu kia tere meitaki ki te akatapuanga e te papetitoanga. Te rekareka i te kite mai anga iaia i te inangaro ia Iehova, kua akaketaketa roa atu i toku inangaro kia vai tamou ua atu rai i roto i te angaanga orometua tamou. I muri poto ua akera, kua orongaia mai kiaku tetai angaanga meitaki atu i roto i te ngai akaaere o te kavamani, iaku e angaanga ra i reira ei tekeretere. Kua patoi au i te reira, i te iki mai anga i te painia tamou ua atu rai.
Te noo ra rai au i te kainga, e te atoro maira rai te au mitinari ia matou. Mei teaa atura tikai toku rekareka i te akarongo anga ki to ratou au tupuanga! Kua akaketaketa pouroa teia i toku inangaro kia riro mai ei mitinari, noatu e i te akaraanga kare rava teia e akatupuia. Kua tonoia e te tonoia nei rai te au mitinari ki Kaiana. I tetai ra i te 1969, kua poitirere au e i na kua mataora katoa i te rauka anga i tetai patianga kia aere atu ki te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada i Brooklyn, New York.
Tetai Tuanga Angaanga Kare Au i Manako Ana
E 54 aronga apiipii mei tetai 21 enua i roto i te pupu 48 o Gileada. E 17 matou e au tuaine takaua. Noatu e e 37 mataiti i topa mei tera taime mai, te maara meitaki tikai nei rai iaku i te reira rima marama. E maata tikai te au apii—kare no te au tuatua mou Pipiria anake ua mari katoa i te au tamanakoanga tau e te akoanga no te oraanga ei au mitinari no te tuatau ki mua. Ei akaraanga, kua kite mai au i te aru i te aratakianga, kia tau ua no runga i te au aerenga no te kakau, e kia tamou marie noatu te au turanga tau kore.
Kua akaketaketa ua mai ana toku nga metua i te puapinga no te aere putuputu anga ki te uipaanga. Tetai ua atu tangata tei maki roa i te aere ki te uipaanga i te Tapati kare aia e meitaki viviki ua mai ana i te aere ki tetai akatangianga piano me kore tetai tamataoraanga i tera mai po. Inara, i te taime o te Apii Gileada, kare au i tae ana ki te au uipaanga katoatoa. I tetai aiai Varaire, kua tauta au i te kimi kotoeanga i te akakite atu kia Don raua ko Dolores Adams, tetai tokorua i Betela e aru kapiti ana au ki te au uipaanga, i te tumu i topatopa ei au. Aue, e maata rava oki te apii, e te au ripoti! Akapeea e rauka ai iaku i te taeanga ki te Apii Orometua Teokaratiki e te Uipaanga Tavini Anga? I muri ake i te uriurianga kiaku no tetai tuatau, kua karanga mai te Taeake ko Adams e: “E tuku e na toou akava ngakau e arataki ia koe.” Kua akarongo au i tana ako e kare roa au i topa ana i te uipaanga i te reira po e te au po i muri akera. I roto i te au mataiti, i te tuatau ua e ngata roa ana tikai te au turanga, kare au i tuku ana i tetai apinga i te tamanamanata mai i toku aere anga ki te au uipaanga Kerititiano.
I rotopu i te tuatau apiianga, te tuatua aere ia ra e kua rauka mai ta matou tukuanga angaanga. I roto i toku manako, kua manako ua ana au e ka tukunaia atu au ki Kaiana, te ngai e inangaro maataia ra te tauturu i roto i te angaanga tutu anga. E akamanako ua ana i toku poitirere i toku kiteanga e kare au e oki akaou ki reira. Mari ra, kua tukunaia atu au ki Tiera Reone i Aperika Opunga. Mei teaa atura toku arikianga rekareka ia Iehova e kua akatupuia toku inangaro i te openga iora kia riro mai ei mitinari i roto i tetai enua mamao mei toku ipukarea!
E Maata te ka Anoanoia kia Kite
Te tuatua te akataka meitaki maira i toku manako mua no runga ia Tiera Reone, koia oki e “taurekareka tikai,” ma tona au tuaivi e te au maunga, au roto e te au tapa taatai e manganui. Inara, te tu manea tikai o teia enua Aperika Opunga kua kiteaia i roto i tona au iti tangata, e no to ratou tu aroa e te takinga meitaki kua mataora ua te au tuitarere i te noo ki reira. Te tauturu maata ra teia i te au mitinari ou i te autu i te tu maromaroa no te ipukarea. E reka ana te au Tiera Reone i te pukapuka no runga i ta ratou au peu e te au akonoanga e i te tauturu tikai i te aronga ou kia tu katau i te reo Kirio, te lingua franca o te enua.
E maata te au pee akatutu a te au tangata e tuatua Kirio ra. Ei akaraanga, angaanga te monkey, kaikai te baboon, te aiteanga, kare e ko te tangata kokoti ra e ko te tangata tanutanu katoa uaia. Te akataka meitaki maira te reira i te tuatua tika kore e tupu maata ra i roto i te ao nei!—Isaia 65:22.
E mataora tikai te angaanga tutu anga e te akariroanga i te au tangata ei pipi. E aka angaanga i te kite mai anga i tetai tangata e kare ona inangaro i roto i te Pipiria. I roto i te au mataiti, ko te au mitinari e te au tavini o Iehova tei roa i te tavini anga tei tauturu atu i te au tangata—te mapu e te pakari—mei te au tu oraanga e te iti tangata katoatoa kia ariki mai i te tuatua mou.
E tangata angaanga maroiroi tikai, toku taeake mitinari mua, ko Erla St. Hill. Tona maroiroi i te akonoanga i tana au angaanga i te kainga mitinari, kua vaitata atu rai ki tona maroiroi i roto i te angaanga orometua. Kua tauturu mai aia iaku i te marama i te puapinga o te au apinga e manganui, mei te akataeake anga ki te au tangata tupu, te atoroanga i te au Kite makimaki e te aronga e e inangaro to ratou, e te turuturuanga i te au akanoonooanga no te tanu mate me ka rauka te reira. Kua akaketaketa katoa aia kiaku i te puapinga e auraka rava e akaruke i te ngai tutuanga i muri ake i te angaanga tutu anga ma te kore e tapu anga, noatu me e poto ua te tuatau, i te aravei atu i te au taeake e te au tuaine e noo ra ki roto i te reira ngai. Na te rave anga i teia au apinga, kua tu viviki au i te au metua vaine, au tungane, au tuaine, e te au oa, e kua riro taku tuanga angaanga e ko toku ipukarea ia.—Mareko 10:29, 30.
Kua akatupu katoa au i te au pirianga ketaketa no te akataeakeanga ma te au mitinari meitaki tei tavini kapiti mai kiaku. Tetai ia ratou ko toku oa e tai o maua pia nooanga, ko Adna Byrd, tei tavini atu i Tiera Reone i rotopu i te 1978 e te 1981, e Cheryl Ferguson, e e tai o maua pia nooanga no te 24 mataiti i topa.
Te Apai Maira te Tamaki a te Tangata nei i te Au Timataanga
I te 1997, mei tetai marama okotai i muri ake i te akatapuanga o te manga ou i Tiera Reone, no te tamaki kua maroia matou kia akaruke i te enua, mei tei taikuia i mua atu. E ono mataiti i mua atu i te reira, kua umere tikai matou i te akarongo o te Au Kite i Riperia tei oro ki Tiera Reone kia ora mai i te tamaki i Riperia. Kua tae mai tetai pae ma te kare rava e apinga. Noatu te turanga ngata, kua piri mai ratou ki roto i te angaanga orometua i te au ra ravarai. E pumaana tikai i te kite anga i to ratou inangaro no Iehova e no te au tangata.
I teianei e au tuitarere matou uaorai i roto i te enua o Kini, kua aru matou i te akaraanga o te au taeake Riperia e kua irinaki tamou ua atu rai ki roto ia Iehova e kua tuku i te au inangaro o te Patireia na mua. E tai mataiti i muri akera, kua rauka ia matou i te oki atu ki Tiera Reone, inara i roto i te itu marama, kua akamata akaou te tamakianga e kua akaruke akaou atu matou no Kini.
Kare i roaia kua akakiteia mai kia matou e te noo ra te au mema o tetai pupu tamaki i roto i to matou kainga mitinari i Kissy, e pouroa ta matou au apinga aere, kua aruia me kore kua akapueuia. Kare oki matou i taitaia ana, kua rekareka ua matou e kua ora mai matou. E manga apinga ua rai ta matou, inara kua noo meitaki ua matou.
I muri ake i te rua o to matou akaateaanga, kua noo atu maua ko toku taeake ko Cheryl i Kini. Te aiteanga i reira e ka umuumuia kia apiiia te reo Varani. Kua viviki tetai au taeake mitinari oku i te taangaanga i ta ratou i tamou mai no te reo Varani, kare oki ratou i manamanata roa ana me tarevake ratou. Iaku ra, e riri ana au i te tuatua e kare e tano ana, e no reira kua tuatua Varani ua au me kua anoano tikaiia au i te tuatua. E taitaia tikai te reira. Ka akamaara ua rai au iaku i te au ra ravarai i toku akakoroanga i Kini nei—kia tauturu atu i tetai ke kia kite mai ia Iehova.
Kua kite marie ua mai au na te apiianga, na te akarongo anga ki te aronga tei tu katau i te reo e na te pati tauturu anga ki te tamariki i roto i te putuputuanga, tei akakite tika ua mai ana i to ratou manako. E oti, ma te poitirere, kua aere mai te tauturu mei ta Iehova akaaerenga. Mei te Tepetema 2001, kua oronga mai ta Tatou Angaanga Patireia i te au tamanakoanga no te oronga anga i te au makatini e te au manako katoa no te oronga anga i te au puka e te au poroutia ki te au tangata ma te au irinakianga akonoanga tukeke. Kua meitaki mai au i teianei me piri ana au ki roto i te angaanga orometua, noatu e kare au e mako roa ana i te akatakaanga tikai i te tuatuaanga mei taku i kite i toku uaorai reo.
I te tupu mai anga i roto i tetai aka pamiri kua tauturu tikai iaku i te taui ki te nooanga ki te au tangata e manganui, i tetai atianga e 17 tangata e tai taime. I toku 37 mataiti i te tavinianga mitinari, kua noo kapiti ana au ki te 100 mitinari e tere atu. E arikianga rekareka tikai i te kite mai anga i te au tangata e manganui, e tukeke pouroa to ratou au tu, i na te angaanga pouroa ra ma te akakoroanga aiteite! E mei teaa atura tikai te rekareka i te angaanga taeake anga ki te Atua e te piri atu anga i te kite mai anga i te au tangata e ariki ra i te tuatua mou Pipiria!—1 Korinetia 3:9.
I roto i te au mataiti, e maata te au angaanga puapinga i roto i te oraanga o toku uaorai au mema pamiri e kare au i tae atu ana, mei te au akaipoipoanga o te maataanga o toku au tungane e toku au teina. E kare au e kite putuputu ana i toku au niti e toku au nepeu mei taku rai i inangaro. E akaatinga anga tikai te reira kiaku e no toku pamiri, tei akamaroiroi karapii kore iaku kia noo tamou ua rai ki roto i te angaanga mitinari.
Inara, taku i mii i toku ipukarea, kua rekareka ana au i tetai au taime aere i roto i te tavinianga mitinari. Noatu e kua iki mai au i te noo takaua, e maata taku au tamariki pae vaerua, kare ko te aronga ua taku i apii atu ana i te Pipiria mari ra te aronga taku i matau meitaki mai. Tei runga ravao, kua kite atu au i ta ratou tamariki i te mamaata mai anga, e te utuutuanga i ta ratou uaorai tamariki i roto i te arataa no te tuatua mou. Tetai pae ia ratou, mei iaku rai, kua akatupu akaou te angaanga akariroanga i te au tangata ei pipi ei akakeu anga i to ratou oraanga.
[Tataanga Rikiriki i Raro]
a Kua painia toku mama e 25 mataiti e tere atu, e i te ritaea mai anga toku papa, kua riro mai aia ei painia tauturu.
[Au Mapu i te kapi 15]
(No runga i teia, akara i te puka)
Kua tukunaia atu au ki Tiera Reone, i Aperika Opunga
KINI
TIERA REONE
[Tutu i te kapi 13]
Toku nga teina, e pou ana ia matou te au tuatau mataora e manganui ki te au mitinari i te mataiti 1950
[Tutu i te kapi 14]
Ko au e toku au taeake o te aronga apii no te pupu 48 o Gileada
[Tutu i te kapi 16]
Akatapuanga i te au manga i Tiera Reone