Mua Ake ka Tutu ei, ka Anoanoia Tatou Kia Kimikimi Aere
1. Eaa ra i akanooia ai te ngai tutuanga a te putuputuanga i roto i te au ngai e tuatuaia ra te au reo tukeke kia tau ki te reo?
1 I te Penetekote 33 T.N., muri ake te rauka mai anga te vaerua tapu, kua akamata te au pipi a Iesu i te ‘tuatua i te tuatua ke’ ki te aronga no te au ngai mamao mai o te enua. (Anga. 2:4) Tei tupu mai, mei tetai 3,000 tangata tei papetitoia. Mea umere ra, maata te au manuiri e tuatua ra i te reo tei matauia, mei te reo Epera me kore te reo Ereni. Inara kua iki a Iehova kia tutuia te karere Patireia kia ratou i roto i to ratou uaorai reo. Tetai tumu no teia, e ariki rekareka ana te au tangata i te tuatua meitaki me akarongo ratou i te reira i roto i to ratou reo. No reira, kua akanooia i teia tuatau te au ngai tutuanga a te putuputuanga i roto i te au ngai e tuatuaia ra te reo tukeke kia tau ki te reo. (Akaaereia, kapi 107, para. 2-3) Kare e orongaia ana tetai ngai tutuanga ki te au pupu e tuatua ana i te reo ke, inara ka tutu aere ratou ki te aronga e tuatua ra i te reo i roto i te ngai tutuanga o te putuputuanga e tetai atu putuputuanga i te pae mai.
2. (a) Eaa te angaanga kimikimianga, e ka raveia te reira kiea? (e) Akapeea te au putuputuanga me tauturu i tetai putuputuanga i roto i te ngai tutuanga reo tukeke? (ng) Eaa ta tatou ka rave me kite mai tatou i tetai tangata reo ke e akaari maira i te inangaro?
2 Me te noo ra tatou i tetai ngai te tuatua ra te au tangata e tai reo, e tutu atu tatou ki tera are ki tera are. Inara, kare to tatou turanga e aite ana ki te aronga e noo ra ki tetai ngai e tuatua ra i te au reo tukeke. Penei te tutu aere ra tetai au putuputuanga reo ke i taua ngai ra. Ka akakite mai te au putuputuanga i te au tangata ka kite mai ratou e tuatua ana i to tatou reo, inara tei runga i ta tatou putuputuanga me kore i te pupu i te kimi mai i te au tangata ei tutu anga na tatou. (Akara i te pia “Tauturu i Tetai e Tetai.”) No reira ka anoanoia tatou kia rave i tetai kimikimianga, e kia ui aere kia kiteaia mai te aronga e tuatua ra i to tatou reo. Akapeea me kimikimi aere i te aronga e tuatua ra i to tatou reo?
3. Eaa te akaari maira e ko teea ngai ta te putuputuanga me kore pupu ka kimikimi aere e te taime ta ratou ka akapou ki teia angaanga?
3 Akaaere Anga i te Angaanga Kimikimianga: Te taime ka akapou tatou ki roto i te angaanga kimikimianga no te au ngai tukeke te reo, tei runga te reira i te turanga o te reira ngai. Ei akaraanga, eia au tangata i te reira ngai e tuatua ra i te reo? Eia au papuritia i reira? Eia au ngai nooanga tei rauka mai i te putuputuanga me kore i te pupu? Kare te putuputuanga e anoanoia kia kimikimi aere i roto i te au ngutuare ravarai, inara ka akara ratou i te au ngai e maata te tangata e noo ana ki reira e te au ngai kare i mamao roa mei ia ratou. E mea puapinga kia mako te akanoonooanga i te kimikimi aere i te au tangata no te oronga anga i tetai atianga ki te manganui kia kapiki i te ingoa o Iehova.—Roma 10:13, 14.
4. (a) Akapeea me akanoo i te angaanga kimikimianga? (e) Eaa tetai au mataara no te kimianga i te au tangata e tuatua ra i to tatou reo?
4 Kia kore e rave akaouia te kimikimianga i taua ngai rai, kia akanoo e kia akaaere te pupu aronga pakari, te tavini akaaere tikai, i te angaanga kimikimianga. (1 Kori. 9:26) I roto i te au pupu reo ke, kia iki te pupu o te aronga pakari o te putuputuanga i tetai taeake tau, e tangata pakari me kore e tavini orometua, kia rave i te aratakianga. Maata te au putuputuanga e te au pupu tei akanoo i tetai parani no te rave anga i te kimikimianga, penei na te akara anga i te puka papaanga ingoa me kore te Initaneti i te kimianga i te au ingoa i roto i te reo. E oti ka raveia te kimikimianga na te ringi anga me kore na te atoro anga kia akapapu e ko teea te ngai nooanga te ka kapitiia mai ki te ngai tutuanga. Me ka tau te reira, na te pupu aronga pakari o te putuputuanga te akono ra i tetai pupu e akanoo i te putuputuanga katoa kia piri atu ki te kimikimianga i tetai au taime.—Akara i te pia “Me Kimi i te Aronga e Tuatua ra i to Tatou Reo.”
5. (a) Eaa tetai au akakiteanga no te au papuritia e rave ra i te angaanga kimikimianga? (e) Eaa ta tatou ka tuatua ki te au tangata me rave i te kimikimianga?
5 Kia marama tatou eaa to tatou akakoroanga i te au taime i piri atu ei tatou ki te angaanga kimikimianga. I te mea e tuanga teia angaanga no te angaanga tutuanga, kia aao tatou i te au kakau tau ei au orometua. Maata tei kite mai e kua riro te apiipii anga i ta ratou ka tuatua e te tuatua anga i te reo, ia ratou e rave ra i te angaanga kimikimianga ei tauturu anga ia ratou kia oraora e kia akameitaki mai i ta ratou tuatua anga i te reo. Ka tare tatou i te taime me rave i te kimikimianga, kare ra i te taime e akapou ana tatou me akapapa i te au mapu e te au papaanga ingoa no te ngai tutuanga. Me kite mai tatou i tetai tangata e tuatua ana i te reo, kia akakite atu i te tuatua meitaki e kia akakite viviki atu ki te akaaere tavini me kore ki tetai tangata tana i iki kia akaou i te au mapu o te ngai tutuanga. E rave i teia noatu kare te tangata e inangaro mai ana. Noatu e puapinga te angaanga kimikimianga, kia piri atu tatou ki te au tuanga ravarai o te angaanga orometua.—Akara i te pia “Te ka Tuatua i Roto i te Angaanga Kimikimianga.”
6. Eaa i ngata ai i te kimi i te aronga turi?
6 Kimianga i te Aronga Turi: E mea ngata i te kimi i te aronga turi e ka anoanoia te tautaanga e te aruaruanga. Kare tetai tangata turi e kiteaia mai na te taikuanga i te au reta o tona ingoa, tona au tu, me kore tona kakau e aao ra. Kapiti mai, e paruru ana te au mema pamiri e te au oa iaia e kare e akakite mai no runga iaia ki te au papuritia. Ka riro te au akakiteanga ka aru mai no te kimianga i te aronga turi ei tauturu katoa i te aronga e tuatua ra i te reo.
7. (a) Eaa te au uianga ka ui aereia ki te au tangata me kimi i te aronga turi? (e) Akapeea tatou me akakore atu i te manako tarotokaka o te tangata ngutuare?
7 Kua puapingaia te au putuputuanga e te au pupu reo akairo i te ui aere anga i te ngai e noo ana ratou. Penei kua kite ana te tangata ngutuare i tetai tangata i te pae mai, tetai oa angaanga, me kore tetai oa apii te taangaanga ra i te reo akairo. Penei kua kite ana aia i tetai akairo mataara te akamatakite ra i te au tangata e e au tamariki turi tetai i reira. Penei e kopu tangata turi tona. Akamaara e ka manako tarotokakaia mai tatou me atoro atu tatou. Inara, ka rauka ia tatou i te akamaru atu i te tangata ngutuare na roto i to tatou tu oaoa e ta tatou akamarama anga poto, tika e te akangateitei anga. Kua puapingaia tetai pae na te akaari anga i te Pipiria me kore i te DVD ia ratou e ui aere ra me kua kite te tangata ngutuare i tetai tangata turi. E ka akakite ratou e te inangaro ra ratou i te akakite atu i te manakonakoanga Pipiria ki taua aronga ra. Me ka emiemi te tangata ngutuare i te akakite mai i tetai mea, penei ka ariki mai aia i tetai kati no toou ngai nooanga me kore tetai patianga kia aere ki te uipaanga putuputuanga, kia orongaia atu ki te kopu tangata me kore ki te oa turi.
8. Akapeea tetai putuputuanga i te pae mai me tauturu atu i te putuputuanga reo akairo?
8 E tai me kore e rua ra i te mataiti, ka pati atu te putuputuanga reo akairo ki te putuputuanga i te pae mai kia tauturu ia ratou kia kimi i tetai aronga turi i roto i tetai ngai o te oire o ta ratou ngai tutuanga mamaata. Kia kapiti mai te putuputuanga reo akairo i te au ikuikuanga e tetai akatutuanga no te rave anga i teia angaanga i roto i te uipaanga no te angaanga tutuanga. E tuku atu e tai papuritia mei te putuputuanga reo akairo kia aru atu i tetai pupu i roto i te motoka e kia orongaia atu tetai mapu te akaari ra i te ngai no te kimikimianga.
9. Akapeea me rave i te angaanga kimikimianga i te ngai e akaputuputu ana te aronga turi e te ngai tamataora anga me kore i te ngai e tauturuia ana ratou?
9 Kia rave katoaia te kimikimianga i te ngai e akaputuputu ana e e tamataora ana te aronga turi e i te ngai e tauturuia ana ratou i roto i te oire. Kia aao te au papuritia i te kakau te tau ra no te reira ngai. Penei e mea meitaki i te tuatua atu ki etai me kore e rua tangata i reira, e kia matakite kia kore e tuatua ki te katoaanga o te pupu. Me puapingaia te pukapuka anga, ka tau kia oronga i toou numero terepaoni e kia pati atu i to ratou.
10. Akapeea te au papuritia me kimikimi aere i te au ngai pitiniti i te reira ngai?
10 Tetai ravenga, kia akapapa i te au mapu te akaari ra i te au ngai pitiniti i to tatou ngai, e kia atoro atu ia ratou i te tuatau ka tau ia ratou. Ka kapitiia mai ki roto i tetai mapu tetai au ngai pikao anga penitini. Penei tetai ngai tamaro anga kakau, pua kakau, ngai kaikai anga, otera, me kore tetai atu ngai pitiniti. Me e aiteite tetai ngai pitiniti i runga i te mapu tataki tai, e taangaanga te papuritia i taua ravenga ra kia meitaki atu tona tu karape e te kite. Ei akaraanga, i te mea e akatikaia ana te aronga turi kia noo ki roto i te otera, e akamarama viviki atu tatou i ta tatou angaanga ki te tangata tiaki otera, e kia oronga atu i te DVD e tetai patianga ki te uipaanga kia oronga atu aia i te reira ki te au manuiri turi. I tetai au ngai pitiniti ka rauka ia tatou i te ui atu me e aronga angaanga me kore e aronga okooko tetai e taangaanga ana i te reo akairo i reira. Me e apii tetai na te aronga turi i roto i te ngai tutuanga, ka rauka ia tatou i te oronga atu i tetai o ta tatou DVD no ta ratou runanga puka.
11. Eaa ra te angaanga kimikimianga i riro ei ei tuanga puapinga no te angaanga orometua?
11 Angaanga Puapinga: Maata te taime e pou ana i te kimi i te au tangata ngutuare te tuatua ra i to tatou reo. E taui viviki katoa ana te au turanga o te tangata ia ratou e neke maira e e akaruke ra, te akariro anga i te akono anga i te au rekoti o te ngai tutuanga ei mea ngata. Noatu rai, e puapinga tikai te angaanga kimikimianga no te angaanga tutuanga i roto i tetai au ngai mamaata. Kare a Iehova, tei oronga mai i te angaanga tutuanga kia tatou, e akavaavaa ana i te tangata. (Anga. 10:34) Tona “inangaro i te tangata katoatoa kia ora, e kia rauka te kite i te tuatua-mou.” (1 Timo. 2:3, 4) No reira, kia angaanga kapiti tatou kia Iehova e ki tetai e tetai i te kimianga i te au tangata i roto i te au reo ravarai tei rauka “te ngakau pikikaa kore e te tau.”—Luka 8:15.
[Pia i te kapi 7]
Tauturu i Tetai e Tetai
Me ka inangaro te putuputuanga me kore te pupu i tetai tauturu i te kimi i te aronga e tuatua ra i to ratou reo ei tutu anga atu na ratou, kia tata atu te akaaere tavini ki te aronga pakari o te au putuputuanga o tetai atu reo i te pae mai. Penei e mea meitaki i te tata atu ki te au putuputuanga kare i mamao roa me kore e maata rai te tangata e tuatua ana i to ratou reo. Kia akakite atu i reira te au putuputuanga e tauturu maira ki to ratou au papuritia e me ka kite mai ratou i te au tangata e tuatua ra i taua reo ra, kia tata i te ngai nooanga e kia oronga i te reira ki to ratou akaaere tavini kia tuku atu i te reira ki te putuputuanga me kore ki te pupu e pati tauturu maira. Kia rave te au akaaere tavini o te au putuputuanga tetai papaanga no te rave meitaki anga i te ngai tutuanga tukeke te reo e kia arataki i te aronga e inangaro maira ki te putuputuanga me kore ki te pupu e tuatua ra i tona reo.
Me kite mai te au papuritia i tetai tangata reo ke te inangaro tikai maira (me kore tetai tangata turi), e akaki viviki atu ratou i te pepa Please Follow Up (S-43) e kia oronga atu i te reira ki te tekeetere o te putuputuanga. Kia tauturu vivikiia atu te reira tangata i te pae vaerua.—Akara i te km 5/11 kapi 5.
[Pia i te kapi 8]
Me Kimi i te Aronga e Tuatua ra i to Tatou Reo
• Ui aere ki tetai ke—aronga apii Pipiria, au mema pamiri, au oa angaanga, e te vai atura.
• Akara i te puka terepaoni i te kimi i te au ingoa i roto i te reo. Ka rauka mai tetai ngai i runga i te Initaneti kua akanooia te au ingoa te rotai ra ki te ngai nooanga me kore na roto i te kamupani o te terepaoni.
• Ui meitaki aere i te au ngai e tauturu ana i te papuriki, mei te ngai o te runanga puka, au opati kavamani, e te apii koreti.
• Akara i te nuti pepa no te au akakitekiteanga no runga i te au angaanga tei akanooia e te au tangata e tuatua ra i te reo ke.
• Atoro i te au toa e te au ngai pitiniti e aere ana te aronga reo ke ki reira.
• Me akatikaia mai e te aronga akaaere, e akanoo i tetai kaingakai puka ki tetai ngai o te pitiniti, i te ngai o te apii teitei, me kore te ngai o te bus e aere putuputu ana te aronga e tuatua ana i te reo.
• Me akatikaia mai e te ture, e rave mai i tetai puka papaanga ingoa no te ngai pitiniti me kore tetai porokaramu komupiuta e akaari mai ana i te au ngai o te papuriki i runga i te Initaneti.
[Pia i te kapi 9]
Te ka Tuatua i Roto i te Angaanga Kimikimianga
Ka riro te tu oaoa, inangaro e te akakite tika atu i to tatou akakoroanga ei akakore atu i te manako tarotokaka. E mea meitaki i te akaari na mua i te puka i roto i te reo.
Muri ake te aravei anga e tuatua e: “Te kimi nei matou i te aronga e tuatua ana i te reo ․․․․․ kia rauka ia matou i te oronga atu i te manakonakoanga o te Pipiria kia ratou. Kua kite ainei koe i tetai tangata ka rauka ia matou i te tuatua atu?”
Me te kimi ra tatou i te aronga turi, e tuatua e: “Kia orana. Ka tika ia koe kia akaari atu au i teia kia koe? [Taangaanga i te apinga akatangi vitio, akatangi poto i te Learn From God and Live Forever—On DVD.] E tuanga teia o te puka no runga i te Pipiria i roto i te Reo Akairo o Nu Tireni. E au vitio ta matou kare e okoia ana e tei maaniia ei tauturu i te aronga turi i te pae vaerua. Kua kite ainei koe i tetai tangata turi me kore kare e akarongo meitaki ana e e taangaanga ana i te reo akairo?” Me kare te tangata ngutuare i kite i tetai tangata turi, e mea meitaki i te akakite atu i tetai au ngai penei kua kite ana aia i tetai tangata turi, mei te ngai angaanga, apii, me kore i te ngai e noo ana aia.