Akaapa to Noa Akarongo i Teianei Ao

I AKARONGO ana ainei koe ia Noa, ko tetai tangata mataku i te Atua tei patu ra i te araka no te akaora anga i te oraanga i te tuatau o te vaipuke o te enua katoa ra? Noatu te taito o te reira, te matauia ra teianei tua e te au mirioni ua atu. Inara, ko ta te aronga e manganui kare i kite, e tumu meitaki to Noa ra oraanga no tatou katoatoa.

Eaa ra tatou i tau ei kia akamanako i tetai tataanga e au tauatini ua atu mataiti te taito? E tu aiteite ainei tetai i rotopu i to Noa turanga e to tatou uaorai? Me koia ia, akapeea tatou e puapingaiai mei tana akatauanga?

Te Ao o to Noa Tuatau Ra

Kua akanooia mai to Noa anau anga e te papaanga Pipiria i te 2970 M.T.N.​—126 mataiti i muri ake i te matenga o Adamu ra. Kia tae mai ki to Noa tuatau, kua ki te enua i te ta ua, e kua iki te maataanga o te anaunga a Adamu ra kia aru i te akatauanga tau kore a to ratou tupuna. No reira, “kite akerā Iehova, e kino maata to te tangata i te enua nei, e kua kino anake te au manako katoa, e te akakoroanga katoa o to ratou ngakau i te au rā katoa ra.”​—Genese 6:​5, 11, 12.

Kare ko te meameaau anake o te tangata te tumu no to Iehova ra mareka koreanga. Te akataka maira te tataanga ia Genese: “Kua akara akera te tamariki a te Atua ra i te au tamaine a te tangata nei, e te purotu ra; kua rave iora ratou i ta ratou i anoano ra, ei vaine. . . . E aronga toa uritumu tei te enua nei i taua tuatau ra; e muri akera, kia rave te tamariki a te Atua i te au tamaine a te tangata ra, anau akera ta ratou tamariki, e riro atura ratou ei aronga toa, e aronga rongonui ïa i taito ra.” (Genese 6:​2-4) Te akaaiteite anga o teia nga irava ma te tuatua anga tei tataia e te apotetoro ko Petero te akakite maira e ko “te tamariki a te Atua ra” ko te au angera akarongo kore ra. Ko te Aronga Toa Uritumu ko te au anaunga no te pirianga ainga tau kore i rotopu i te au vaine e te au angera akaruke i to ratou tu tei akariro ra ei kopapa tangata.​—1 Petero 3:​19, 20.

Te “Aronga Toa Uritumu,” te aiteanga “e Aronga Turaki,” te akakite maira i te aronga takitai tei akariro ra kia topa etai ke. E aronga rave kino ratou, e ko te ara a to ratou au metua inangaro tau kore ra kua akaaiteia atu ki te au ainga tau kore i Sodoma e Gomora ra. (Iuda 6, 7) Kapiti katoa, kua akatupu ratou i tetai raveanga kino ra ki runga i te enua nei.

“E te Apa Kore i Tona Uki”

No te maata te rave kino e kua akamanako te Atua kia akapou i te au tangata. Inara te tuatua ra te tataanga akauruia: “Karekā Noa, i kite aroaia mai aia e Iehova ra. . . . E tangata tuatua-tika a Noa, e te apa kore i tona uki, e kua aaere a Noa raua ko te Atua.” (Genese 6:​8, 9) Akapeea i raukai kia ‘aaere raua ko te Atua’ i roto i te ao Atua kore tei tau anake ra no te akapou anga?

Kare e ekokoanga, e maata ta Noa i kite mei tona Metua, ko Lameka, e tangata akarongo e i vai ana i te tuatau ia Adamu ra. I te tapaanga i tana tamaiti ko Noa (tei manakoia ra te aiteanga e “Akaangaroi Anga” me kare “Akapumaana”), kua totou a Lameka: “Ka riro teianei tamaiti ei akamaru anga no tatou i to tatou roiroi, e te angaanga a to tatou nei rima, no te enua i taumaaia e Iehova ra.” Kua akatupuia taua totou i te takoreanga te Atua i tana taumaa i runga i te enua ra.​—Genese 5:29; 8:21.

Kare te au metua akono tau i te Atua ra e akapapu mai i te tu pae vaerua tikai, no te mea ka tika te aronga tataki tai kia akanoo i tona uaorai pirianga ma Iehova. Kua ‘aaere a Noa raua ko te Atua’ na te aruaruanga i te aerenga tei marekaia ra i te tu-Atua. Ta Noa i kite no te Atua kua akakeu iaia kia tavini atu Iaia. Kare to Noa akarongo i ngaueue i te akakite anga kiaia i ta te Atua ra akakoroanga ‘ka akapou i te au tangata katoatoa i te diluvi ra.’​—Genese 6:​13, 17.

I te irinaki anga e ka tupu teianei tumatetenga maata, kua akarongo atu a Noa i ta Iehova akauenga: “Ka tarai koe i tetai araka noou, ei gophera to rakau; e e anga koe i te pia i roto i taua araka ra, e ka amo i roto, e i vao ake, ki te tapou.” (Genese 6:14) Te raveanga i ta te Atua ra au akapapaanga no te araka kare i te mea ngoie ua. Inara, “kua pera oki a Noa; i te au mea katoa ta te Atua i akaue mai iaia ra.” Ko te tika, “ko tana ïa i rave marie.” (Genese 6:22) Kua rave a Noa i teia ma te tauturu a tana vaine e ta raua nga tamaroa ko Sema, e Hama, e Iapheta oki e ta ratou nga vaine. Kua akameitaki a Iehova i taua akarongo ra. Mei teaa ra te au akatauanga meitaki no te au pamiri i teia tuatau nei!

Eaa te o atura ki te patuanga i te araka? Kua arataki atura Iehova ia Noa kia patu i tetai pia rakau maatamaata kia kore e tomoia e te vai, e toru taua, e 133 mita te roa e 22 mita te atea e 13 mita te teitei. (Genese 6:​15, 16) Ko taua pai ra vaitata e aiteite te maata ki tetai o te au pai kako tuke tuke o teia tuatau.

Mei teaa ra tetai angaanga maata! Penei kua raveia te tipuanga e au tauatini ua atu tumu rakau, kua kukumeia atu te reira ki te ngai patu anga, e te tipupu anga i te reira ei au rakau tarava me kare ei au tea. Te patuanga i te turuanga paata, te maanianga i te au pine me kare te au tamoumou, te kimianga tapou no te akariro kia kore te vai e tomo ki roto, te okoanga i te au ariki e te au apinga rave angaanga, e te vai atura. Penei kua umuumuia te au kimikimi anga ma te aronga okooko e te tutaki anga no te au apinga e te au angaanga. Pera katoa kua anoanoia te tu karape i te rave kamuta kia tano tikai te au rakau e kia patu oki i te araka maroiroi. E tamanako ua​—penei kua raveia te patu anga no etai 50 me kare 60 mataiti!

I muri akera kua ariu atu to Noa manako anga ki te teateamamaoanga kia rava te kai e te kai na te manu. (Genese 6:21) Ka akaputu aia e ka akatere atu i te au manu tini ki roto i te araka. Kua rave a Noa i ta te Atua i akaue, e kua oti katoa akera te angaanga. (Genese 6:22) Na ta Iehova akameitakianga i akapapu i tona akaotianga autu ra.

“Te Tangata i Ako i te Tuatua-Tika Ra”

I te pae atu i te patuanga i te araka, kua akakite a Noa i te akamatakiteanga e kua tavini tiratiratu i te Atua ei “te tangata i ako i te tuatua-tika ra.” Inara ko te au tangata “kare rava i kite, e rokoia iora ratou e te diluvi, e ope takiri akera ratou i te mate.”​—1 Petero 2:5; Mataio 24:​38, 39.

I te akamanako anga te tu ngere i te pae vaerua e te akono tau oki i taua tuatau ra, te ngoie ua ra te kite anga i akapeea to Noa pamiri i riro ei kia takatakataia e to ratou au oa akarongo kore i te pae mai e ei apinga no te akakinoia e te aviri anga oki. Kua akamanako te au tangata ia ratou ra e neneva. Inara, kua autu a Noa i te orongaanga ki tona ngutuare tangata i te akamaroiroianga pae vaerua e te turu anga, no te mea kare ratou i akono i te au tu ta ua, te akono tau kore, e te meameaau oki o to ratou uki akarongo kore i te Atua ra. Na tana tuatua e te au angaanga, tei akakite ra i tona akarongo, e kua akaapa iora Noa i to te ao o taua tuatau ra.​—Ebera 11:7.

Akaoraia na Roto i te Vaipuke

Kare i roa ana i mua ake ka topa mai te ua, kua tuatua atura te Atua kia Noa kia tomo atu ki roto i te araka kua oti ra. I te tomoanga a Noa e tona pamiri e te au animara ki roto, “e na Iehova i popani,” kua topiriia mai ki vao etai ua atu avirianga. I te akamata anga mai te Vaipuke, kua akakore mai te au angera akarongo kore ra i to ratou au kopapa e kua ora i te akapouanga. Inara akapeea etai ke ra? Eaa oki, te au mea ora ravarai i te enua maro i vao ake i te araka ra, kapiti katoa te Aronga Toa Uritumu ra kua mate! Ko Noa anake e tana pamiri tei ora mai.​—Genese 7:​1-23.

Kua noo a Noa e te aronga o tona ngutuare ra e okotai mataiti marama e tai ngauru ra i roto i te araka. Kua piti ratou i te angaianga e te akainuanga i te au animara ra, e te akaateaanga i te repo, e te akatakaanga i te tuatau. Kua akataka tika maira Genese i te au tu katoa o te Vaipuke ra, mei tetai tataanga i roto i tetai puka pai ra, i te akaataanga tika tikai i te tataanga ra.​—Genese 7:​11, 17, 24; 8:​3-14.

Ia ratou i roto i te araka, kare e ekoko anga kua arataki a Noa i tana pamiri i te au uriuri anga pae vaerua e te akameitakianga i te Atua. I te akara anga na Noa e tana pamiri, i akaoraia mai te tuatua enua i mua ake i te Vaipuke ra. Te au ikuiku anga tau kia irinakiia me kare te au tataanga tuatua enua ia ratou ra ka oronga mai i te apinga meitaki no te akamanako anga puapinga i te tuatau o te Tiruvi ra.

Mei teaa te mataora o Noa e tana pamiri i te takai akaou mai anga ki runga i te enua maro ra! Te mea mua tana i rave kua akatu i te atarau e kua akono i tetai angaanga taunga no tana pamiri, i te orongaanga i te au atinga ki Tei akaora maira ia ratou.​—Genese 8:​18-20.

“E mei te Tuatau ia Noa Ra”

Kua tuatua a Iesu Karaiti: “E mei te tuatau ia Noa ra, koia katoa te aerenga mai o te Tamaiti a te tangata nei.” (Mataio 24:37) I teia tuatau, te aite katoa ra te au Kerititiano ei aronga ako i te tuatua tika, i te raurauanga i te au tangata kia tataraara. (2 Petero 3:​5-9) I te oronga anga mai i taua tu aiteite ra, penei ka kimi to tatou manako eaa tei aere na roto i te manako o Noa i mua ake i te Tiruvi ra. I manako aina aia e kua puapinga kore tana akoanga? Kua roiroi ainei aia i etai taime? Kare te Pipiria i akakite mai. Kua akakite uaia mai kia tatou e kua akarongo a Noa i te Atua.

Te kite ra ainei koe i te aiteite o to Noa turanga ki to tatou nei? Kua akarongo aia kia Iehova noatu ra te patoi anga e te tu ngata. No reira ra a Iehova i akatau ei iaia e tuatua tika. Kare te pamiri a Noa i kite tikai e aea te Atua e apai mai ei i te Tiruvi, inara kua kite ratou e ka tae mai te reira. Na te akarongo i te tuatua a te Atua ra i tamou marie ei a Noa i roto i te au mataiti rave angaanga e i tei manakoia maira e e akoanga puapinga koreia. Inara, te akakiteia maira kia tatou e: “No te akarongo oki to Noa, ka akakiteia mai ei aia e te Atua i te au mea kare rai i kitea maira, e rokoia iora e te mataku, i tarai ei i te pai, kia ora tona ngutuare; akaapa iora i to te ao, e riro atura oki aia ei atu i te tuatua-tika e rauka i te akarongo ra.”​—Ebera 11:7.

Akapeea i raukai ia Noa taua akarongo ra? I te akara anga kua akataka aia i te tuatau no te tamanako anga ki rungao i te au mea ravarai tana i kite no Iehova e kua tuku iaia uaorai kia aratakiia e taua kite ra. Kare e ekoko anga, kua tuatua a Noa ki te Atua na roto i te pure. Ko te tika, kua riro aia kia kite piri vaitata aia ia Iehova e kua ‘aaere aia raua ko te Atua.’ Ei upoko no te pamiri, kua akataka mataora ua a Noa i te tuatau e te manako anga aroa ki tona ngutuare tangata. Kua kapiti teia i te utuutu anga no te au manako pae vaerua o tana vaine, tana nga tamaroa e toru, e tana nga tamaine unonga.

Mei ia Noa rai, kua kite te au Kerititiano mou i teianei tuatau e kare e roaia ka apai mai a Iehova i te openga ki teianei akatereanga Atua kore o te au mea nei. Kare tatou i kite i taua ra me kare taua ora, inara kua kite tatou e na te aruanga i te akarongo e te akono tau o teia “tangata i ako i te tuatua-tika” ka rauka “te akaoraanga e ora atu ei te vaerua.”​—Ebera 10:​36-39, NW.

[Pia i te kapi 29]

Kua Tupu Tikai Ainei te Reira?

Kua akaputuia e te aronga apii tuatua enua e 270 tua no te vaipuke e vaitata no te au kopu ravarai e te au pa enua katoa oki. “Te kitea nei te tua no te vaipuke i te ao katoa nei,” ta te tangata apiipiiia ko Claus Westermann i tuatua. “Mei te tuatua tataia no te anga maianga ra, ko tetai tuanga tumuanga ia o to tatou peu akatumuanga. E mea umere tikai: i te au ngai ravarai o te enua nei ka kitea e tatou te au tua taito no tetai vaipuke maata ra.” Te akataka anga? Kua tuatua a Enrico Galbiati e tangata akamarama e: “Te vai tamou maira te au ikuikuanga no tetai vaipuke i roto i te au tangata tuke tuke tei tataka ke atea ra ko tetai akairo no te tika o te tuatua enua i te tika te vaira i te tumuanga o taua ikuiku anga ra.” Inara, e maata atu oki te puapinga ki te au Kerititiano e i ta te aronga apiipiiia i akakite maira, ko te kite ta Iesu uaorai i tuatua ra i te Vaipuke ei tupu anga tika tikai i te tuatua enua o te au tangata nei.​—Luka 17:​26, 27.

[Pia i te kapi 30]

Te Aronga Toa Uritumu i Roto i te Tua Ngaro?

Te au tua no te kapiti anga i rotopu i te au atua e te au tangata​—e te “aronga toa” me kare “apa atua apa tangata” tei anauia mai no teia au kapiti anga​—e mea matauia e te apiianga Ereni, te Aiphiti, te Ugaritic, te Hurrian, e te Mesopotamia. Te au atua o te tua ngaro Ereni ra e tu tangata to ratou e te manea maata oki. Kua kaikai ratou, kua inu, kua moe, e kua rave pirianga ainga, kua taumaro, kua tamaki, kua akavare, e kua kukumi. Noatu rai te manakoia ra e tapu, kua rauka ia ratou te akavare e te rave kino. Te aronga toa mei ia Achilles rai kua tuatuaia e tu-Atua to ratou e te tu tangata katoa oki e kua orongaia kia ratou te kite maata o te tangata nei mari ra kare te mate kore. No reira, ta Genese i tuatua maira no te Aronga Toa Uritumu kua akamarama mai i te rauka anga me kare peneiake te akamata anga o taua au mea ngaro ra.