Te Manako ra Ainei Koe i te Aronga Ta ua Mei te Atua Rai?

Kua roa ana e kua manako marekaia e kua akangateiteiia e te tangata te au tangata rongonui, te aronga tei maroiroi tikai i te pae kopapa e te mataku kore. Ko tetai i teia ko te tangata rongonui i te peu Ereni taito, ko Heracles, me kare ko Hercules tei kiteia aia e to Roma ra.

E TANGATA rongonui maata tikai a Heracles, ko tei maata roa atu i te aronga tamaki ra. Kia tau ki te peu, e e atua tangata katoa aia, e tama na te atua Ereni ko Zeus, e Alcmene, te metua vaine tangata. Kua akamata tana angaanga rongoia iaia e vai ra ei pepe i roto i te roi o te pepe. I te tono anga mai tetai vaine atua vareae e rua nga ovi i te tamate iaia, kua kukumi a Heracles ia raua. I muri maira kua rave aia i te au tamaki anga, kua autu aia i te au manu taae, e kua putoto i te mate ei akaora i tetai taeake. Kua akapou katoa aia i te au oire, kua tauati i te au vaine, kua opara i tetai tamaiti mei tetai punanga, e kua tamate i tana vaine e te tamariki.

Noatu kare i te tangata tika tikai, mei te tuatau taito mai kua akatutuia te peu o Heracles i roto i te au tua o te au enua taito tei kiteia ki te au Ereni. Kua akamori to Roma iaia ei atua; kua pure te aronga okooko e te aronga teretere kiaia no te puapinga e te paruruanga mei te kino. Kua akaumere tikai tona au tua no runga i tana au angaanga i te tangata no etai au tauatini mataiti.

Te Akamata Anga o te Peu

E tumu anga tika tikai ainei to te au tua o Heracles e tetai atu aronga rongonui maani ua? I tetai tu, penei paa. Te akakite maira te Pipiria i tetai tuatau, i te akamata anga o te tuatua enua o te tangata, kua aaere tikai te “au atua” e te “au atua tangata” i te enua.

I te akatakaanga i taua tuatau, kua tata a Mose: “E manganui rava akera te tangata ki runga i te enua nei, e ta ratou au tamaine i te anau anga; Kua akara akera te tamariki a te Atua ra i te au tamaine a te tangata nei, e te purotu ra; kua rave iora ratou i ta ratou i anoano ra, ei vaine.”​—Genese 6:​1, 2.

Kare “te tamariki a te Atua ra” i te au tangata nei; e au tamariki angera ratou na te Atua. (Akaaite ia Iobu 1:6; 2:1; 38:​4, 7.) Kua akakite te tata Pipiria ko Iuda e ko tetai au angera “katoa ko tei kore i akono i ta ratou orai taoonga ra, akaruke iora ra i to ratou nooanga tikai.” (Iuda 6) I tetai tu, kua akaruke ratou i to ratou ngai akanooia i roto i ta te Atua akaaerenga i te rangi ra no te mea kua inangaro ratou i te noo ma te au vaine purotu i te enua nei. Kua karanga a Iuda e kua riro teia au angera akarongo kore e mei te tangata rai o Sodoma e Gomora, “ko tei tuku ua ia ratou uaorai i te ravenga kanga ra, e te anoano tika kore mei ia raua katoa ra.”​—Iuda 7.

Kare te Pipiria i oronga mai i te katoa anga o te au akakite anga no runga i te au angaanga a teia au angera akarongo kore. Inara, kua akataka te au peu taito o Ereni e tetai atu ngai i te au atua e te au atua vaine e manganui tei noo i roto i te au tangata ra, e mea kiteia me kare kitea kore. I te riroanga mai ei tangata, kua manea tikai ratou. Kua kaikai ratou, kua inu, kua moe, e kua piri ainga ratou uaorai ma te au tangata ra. Noatu kua manakoia e kia tapu tikai e te mate kore, kua pikikaa ratou e kua akavare, kua koumuumu e kua tamaki, kua akakeu e kua rave tauati. Penei te akaata ra taua au tataanga peu, i roto i tetai tu akamanea e te tau kore, i te au turanga i mua ake i te Vaipuke tei taikuia i roto i te puka Pipiria o Genese.

E Aronga Maata i te Tuatau Taito, E Au Tangata Rongonui

Kua piri ainga te au angera tei akariro ei tangata akarongo kore ma te au vaine, e kua anau tamariki mai te au vaine. Kare teia i te au tamariki noa ua. E Nepirimi ratou, e apa tangata e e apa angera. Te tuatua ra te tataanga Pipiria: “E aronga toa uritumu tei te enua nei i taua tuatau ra; e muri akera, kia rave te tamariki a te Atua i te au tamaine a te tangata ra, anau akera ta ratou tamariki ei riro atura ratou ei aronga toa, e aronga rongonui ïa i taito ra.”​—Genese 6:4.

Te aite anga tikai o te tuatua Epera “nepirimi” e “aronga inga” ko te aronga tei akatopa i etai ke, me kare tei akatupu i tetai kia inga, na roto i te au angaanga ta ua. No reira, kare i te mea umere e te tuatua ra te tataanga Pipiria: “Kua ki te enua i te takinga-kino.” (Genese 6:11) Te peu o te au atua tangata, mei ia Heracles e te tangata rongonui Babulonia ko Gilgamesh, te akatutu maata ra i te Nepirimi.

Ka akara ana kua tapaia te Nepirimi e ko te “aronga maata” e te “au tangata rongonui.” Kare mei te tangata tuatua tika ko Noa ra, tei ora ana i taua tuatau, kare te Nepirimi i inangaro ana i te akamaata i te tu rongonui o Iehova. Kua inangaro ua ratou i to ratou tu rongonui, kaka, e te ingoa. Na roto i te au angaanga ririnui, tei kapiti mai i te ta ua e te akamaringi anga toto, kua rauka ia ratou te ingoa ta ratou i kaki mei te ao manako kore i te atua takapini ia ratou. Ko ratou te aronga rongonui i to ratou tuatau​—tei matakuia, tei akangateiteiia, i te akaraanga kare e kiteaia.

Koi raukai i te Nepirimi e to ratou au metua tane angera taeke te tu rongonui i roto i nga mata o te au tangata i taua tuatau, kare ratou i rongonui i roto i nga mata o te Atua. Kua rikarikaia to ratou tu oraanga. No reira, kua rave angaanga patoi atu te Atua i te angera tei inga ra. Kua tata te apotetoro ko Petero: “Kare te Atua i akaperepere i te au angela i rave i te ara ra, tapeka atura ra ia ratou i te pirianganaoa ra o te poiri i te po, kia vaioia e kia tae ki te akava anga; E kare i akaperepere i to te ao taito ra, akaora iora ra ia Noa i te tangata i ako i te tuatua-tika ra, ma etai e tokoitu ra, ka apai mai ei aia i te nina-anga ki teianei ao akono kore i te Atua ra.”​—2 Petero 2:​4, 5.

I te Vaipuke o te koropu, kua akaruke te au angera akarongo kore i to ratou kopapa tangata e kua oki atu ma te akama ki te ngai vaerua. Kua akautunga te Atua ia ratou na te araianga ia ratou kia kore e rauka akaou te rave i te au kopapa tangata. Te Nepirimi, te uanga pakari atu i te tangata a te au angera akarongo kore, kua mate katoa. Ko Noa anake e tona pamiri meangiti tei ora mai i te Teruvi.

Au Tangata Rongonui i Teia Tuatau

I teia ra, kare te au atua e te au atua tangata e aaere ana i runga i te enua. Noatu rai, te maata nei te ta ua. Te akapaapaaia nei te au tangata rongonui na roto i te au puka, te au teata, te tivi, e te akatangi anga imene. Kare ratou i manako ana no te uri mai, te inangaro anga i to ratou au enemi, te kimi i te au, te tataraara, me kare kia akaruke i te ta ua. (Mataio 5:​39, 44; Roma 12:17; Ephesia 4:32; 1 Petero 3:11) Kareka ra, te manako marekaia ra te aronga maata i teia tuatau no to ratou maroiroi e to ratou tu no te tamaki, te oronga ua ia ratou uaorai, e kia tutaki atu i te ta ua ma te ta anga maata.a

Kare to te Atua manako no taua aronga i taui mei te au tuatau mai o Noa. Kare a Iehova e mareka ana i te aronga inangaro i te ta ua, kare katoa aia e reka ana i ta ratou au angaanga kino. Kua imene te tata taramo e: “Te timata mairā Iehova i te tangata tuatua-tika: kareka te tangata kino, e tei inangaro i te takinga-kino, kua riri roa tona ngakau iaia.”​—Salamo 11:5.

Tetai Tu Maroiroi Tuke Roa

Ei tuke anga maata ki te au tangata maata ta ua ko te tangata maata roa atu tei ora ana, ko Iesu Karaiti, e tangata au ia. Iaia i runga i te enua nei ‘kare ana tuatua kino i rave.’ (Isaia 53:9) I te aereanga mai tona au enemi i te opu iaia i te kainga i Getesemane, e koke ta tetai o tana aronga aru. (Luka 22:​38, 47-51) Ka rauka ua ia ratou i te akapupu i tetai tangata ta kia arai e kia kore aia e apainaia e te au ngati Iuda.​—Ioane 18:36.

Te tika, kua rave mai te apotetoro ko Petero i tana koke ei paruru ia Iesu, inara kua karanga atu a Iesu kiaia: “Ka momono ana i taau koke ki roto i te vaî; ko tei rave i te koke ra, ka mate ïa i te koke.” (Mataio 26:​51, 52) Ae, ka akatupu te ta i te ta, mei ta te tuatua enua tangata i akaari maira. I te pae mai i te tuatau no te paruru anga iaia ma te au koke, e ravenga ke atu ta Iesu no te paruru anga. Kua tuatua aia kia Petero: “Kare aina koe i manako e, e tika iaku kia pure ki taku Metua i teianei; e nana e oronga mai i te angela raungauru ma rua te manotini, e kia maata atu rai?”​—Mataio 26:53.

I te mea e ka uri ki te ta ua me kare te paruruanga a te angera, kua akatika a Iesu iaia uaorai e kia opuia e te aronga te ka tamate iaia. No teaa ra? Tetai tumu kua kite aia e kare i tae ake te tuatau no tona Metua i te rangi ra kia akaope i te kino i te enua nei. I te mea e ka rave atu i te au mea, kua irinaki a Iesu ki roto ia Iehova.

Kare teia i te turanga paruparu inara e tu ketaketa i roto roa. Kua akaari a Iesu i te akarongo maata e ka akatikatika a Iehova i te au mea i roto i Tona uaorai tuatau e tana uaorai tu. No tona akarongo, kua akateiteiia a Iesu ki tetai turanga rongonui ko te rua kia Iehova anake. Kua tata te apotetoro ko Paulo no runga ia Iesu: “Kua taakaaka iaia uaorai i te akonoanga e tae ua atu ki te mate, ki te mate satauro ra. I akateitei rava atu ei te Atua iaia, e kua oronga mai i te ingoa i maata ua atu i te teitei i te au ingoa ravarai nei nona: Kia tuku te au turi katoa ki raro, to te rangi, to runga i te enua, e to raro ake i te enua, i te ingoa o Iesu; E kia aaki te au vaa ravarai e, ko Iesu Mesia te Atu, kia kakā te Atua Metua ra.”​—Philipi 2:​8-11.

Taputou te Atua no te Akaope i te Ta Ua

Kua akanoo te au Kerititiano mou i to ratou au oraanga ki runga i te akaraanga e te au apiianga a Iesu. Kare ratou e manako mareka ana me kare e aru ana i te au tangata rongonui o te ao e te ta ua. Kua kite ratou i to te Atua tuatau tau, ka takore mutu koreia taua aronga, mei te aronga kino rai i to Noa ra tuatau.

Ko te Atua Tei Anga i te enua e te tangata ravarai. Koia katoa Tei Ngateitei. (Apokalupo 4:11) Me e mana ture to te akava tangata nei i te tuku i te au ikianga akava anga, e mana maata atu to te Atua no te rave akapera. Ka akakeu tona ngateitei no tana au kaveinga tuatua tika, e pera katoa tona inangaro i te aronga tei inangaro iaia, kia akaope pouroa aia i te au kino e te aronga te rave ra i te reira.​—Mataio 13:​41, 42; Luka 17:​26-30.

Ka taki atu teia ki te au tamou i te enua nei, te au tei akanoo tamouia ki runga i te tuatua tau e te tuatua tika. Kua totouia teia i roto i te totou kite meitakiia no runga ia Iesu Karaiti: “Kua anau mai oki tetai tama na tatou, kua orongaia mai tetai tamaroa na tatou: ei runga i tona ra pakuivi te au vai ei: e tapaia tona ingoa ia Umere, Tumu korero, te Atua Mana, te Metua no te tuatau mutu kore, te Ariki no te au. Kare e mutu te tupu anga o tona ra basileia, e tona au, e noo aia ki runga i te terono o Davida, e ki runga i tona ra basileia, ei akatinamou, e ei akamatutu i te reira, ma te tuatua-tau, e te tuatua-tika, i teianei, e tuatau ua atu. Na te maroiroi o Iehova Sabaota e rave i te reira.”​—Isaia 9:​5, 6.

No te au tumu meitaki, i reira, te akarongo ra te au Kerititiano i te ako anga akauruia mei te tuatau i topa: “Auraka koe e vareae i te tangata takinga-kino, e auraka e aere na tona katoa ra au arataa: E mea viivii oki na Iehova te aronga māro ra, tei te aronga tuatua-tika ra tana muna.”​—Maseli 3:​31, 32.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tataanga i te kapi 29]

TE AKARA MAREKAIA NEI TE AU TANGATA RONGONUI O TEIA TUATAU NO TO RATOU TU MAROIROI E NO TO RATOU TU KIA AUTU I TE TA UA MA TE TA ANGA MAATA

[Akameitakianga no te Tataanga i te kapi 26]

Alinari/​Art Resource, NY