Ka Rauka ia Tatou i te Apii mei Nga Tokorua Mua

KUA akara meitaki atu te Atua i te paraneta Enua. Te akapapa ra aia i te reira kia nooia e te au tangata. Kua akara atura aia i te au mea pouroa tana i maani ra e mea meitaki ia. Te tika, i te akamutu anga teia angaanga, kua karanga aia e te “meitaki roa ra,” te reira. (Genese 1:​12, 18, 21, 25, 31) Inara, i mua ake ka tae ei ki taua taopenga apa kore, kua tuatua te Atua i tetai apinga “kare ïa e meitaki.” E tika, kare te Atua i maani i tetai apinga apa ua. Tera ua kare i oti meitaki ake tana au mea i anga ra. “Kare ïa e meitaki kia noo ua te tangata koia anake ra,” i na Iehova ei. “E anga au i tetai tauturu tau nona ra.”​—Genese 2:18.

E akakoroanga ia no Iehova kia rekareka te taiate tangata i te oraanga mutu kore ma te maroiroi te kopapa, kia mataora, e kia maata i roto i tetai parataito i te enua. Te metua o te tangata ravarai ko Adamu. Ko tana vaine, ko Eva, kua riro mai ei ‘metua vaine no te tangata ravarai.’ (Genese 3:20) Noatu rai e kua kiia te enua e ta raua uanga e au pirioni ua atu, kare te au tangata ravarai i tu i te tu apa kore.

Kua kite meitakiia te tua o Adamu raua ko Eva. Inara eaa te puapinga tau o te reira kia tatou? Eaa ta tatou ka apii mai mei te au kiteanga o nga tangata tokorua mua?

“I Anga Aia ia Raua ko te Tane e te Vaine”

Ia Adamu e tapa ra i te ingoa o te au animara, kua kite atu aia e tokorua to ratou e kare ona. No reira i te akara atu anga aia i te mea ora manea ta Iehova i rave mai mei tona kaokao, kua rekareka aia. Te kiteanga e tuanga aia nona, kua karanga atura Adamu: “I teianei e ivi teia no toku nei ivi, e kiko oki no toku nei kiko: ka tuatuaia aia e, E vaine, no te mea no roto aia i te tane i te rauka anga mai.”​—Genese 2:​18-23.

Kua anoano te tane ra i tetai “tauturu tau.” Teianei tei iaia tetai mei iaia rai. Kua tau meitaki tikai a Eva e ko to Adamu tauturu tau​—te akonoanga i to raua kainga e te au animara, te anau anga i te tamariki, e te manako kite anga e te turuanga ei tokorua mou.​—Genese 1:​26-30.

Kua oronga a Iehova i te au mea tei anoano meitakiia e nga tokorua. Na te taki atu anga ia Eva ki tana tane i reira i te akanooanga i to raua taokotai anga, kua akanoo te Atua i te taokotai anga akaipoipo e te pamiri na roto i te reira ka akapapaia mai te taiate tangata. Te akakite ra te tataanga ia Genese e: “E akaruke ei te tangata i tona metua tane e tona metua vaine, ka piri atu ei ki tana vaine; e ka riro oki raua ei kopapa okotai.” I te akameitaki anga a Iehova i nga tokorua akaipoipo mua e kua akakite kia raua e kia anau, te akakoro meitaki ra aia e kia anauia mai tetai tama i roto i tetai pamiri akono ua, ma tetai metua tane e te vaine kia akono i te reira.​—Genese 1:28; 2:24.

“I te Tu o te Atua Ra”

E tamaiti apa kore a Adamu na te Atua, kua maani ia i Tona “tu kia aite ki to tatou uaorai tu.” Inara i te mea e “Vaerua te Atua,” kare te akaraanga e aiteite. (Genese 1:26; Ioane 4:24) Te vaira te akaraanga aiteite i roto i te au tu te akateitei ra i te tangata mei te au animara. Ae, kua tukunaia ki roto i te tangata mei te akamata anga te au tu o te aroa, te pakari, te mana, e te tika. Kua orongaia kiaia te anoano rangatira e te kite i te pae vaerua. Na roto i tetai tu akono tau, me kore akava ngakau, kua akariro iaia kia akatakake i te tika mei te tarevake. Kua rauka i te tangata te tu kite, te akariro anga iaia kia akamaaraara i te tumu i vai mai ei te au tangata ravarai, kia maata te kite no runga i Tei Anga iaia, e kia akatupu i tetai pirianga ki Te Reira. No reira kua akapapaia, kua rauka ia Adamu pouroa tana i anoano kia akatupu i tana tuanga ei tangata akaaere i ta te Atua angaanga i te enua nei.

Kua Ara a Eva

Kare e ekoko anga, kua akakite viviki atu a Adamu kia Eva i tetai o te arai anga ta Iehova i akamana mai: Ka rauka ia raua i te kai i te ua rakau mei te au tumu rakau i roto i to raua aua kainga e okotai ua​—te rakau o te kite i te meitaki e te kino. Auraka raua e kai mei te reira. Me rave raua, i taua ra rai ka mate raua.​—Genese 2:​16, 17.

Kare i roaia, kua akatupuia mai tetai maro anga no runga i te ua araiia. Kua tuatua tetai ovi kia Eva, tei taangaangaia ei vaa tuatua e tetai vaerua kitea koreia. I te akaraanga kino kore, kua ui te ovi: “Koia ïa, kua tuatua mai te Atua e, Auraka korua e kai i to te au rakau katoa o te kainga nei?” Kua pau atu a Eva e kua akatikaia e kia kaingaia te ua o te au rakau katoa e okotai ua. Inara kua patoi te ovi i te Atua, te akakiteanga ki te vaine: “Kare rava korua e mate: Kua kite oki te Atua e, i te rā e kai ei korua i to reira, ka puera ïa to korua mata, e ka riro korua mei te Atua ra te tu, i te kite i te meitaki e te kino.” Kua akara tuke atu te vaine i te rakau araiia. “E rakau meitaki ei kai . . . e te taurekareka no te mata.” Kua akavare meitakiia, kua aati a Eva i te ture a te Atua.​—Genese 3:​1-6; 1 Timoteo 2:14.

Ka rauka ainei e kia kopaeia to Eva tu ara ua? Penei kare! Ka tuku ana ia koe ki roto i tona turanga. Kua takaviri pu tikai te tuatua a te ovi i ta te Atua raua ko Adamu i akakite. Eaa toou manako me akaapa tika kore tetai tangata ke i tetai taau i inangaro e te irinaki ra? Ka tau a Eva e kia ariu tuke atu, te akaarianga i te tu akaviivii e te riri, te patoi anga i te akarongo atu. I te openga ra, koai te ovi te ka maro atu i ta te Atua tuatua tika e te tuatua a tana tane? Ei akangateitei i te kaveinga o te upoko, ka tika a Eva kia ui i mua ake ka rave ei i te iki anga. Ka tau katoa tatou kia pera me akakiteia mai kia tatou i tetai tuatua tuke ki te au ikuiku anga orongaia mai e te Atua. Inara, kua irinaki a Eva i te au tuatua a Tei Akavare ra, te anoano anga kia riro e koia rai tona akava no runga i te mea meitaki e te kino. Te maata atu i tana i manako i taua tuatua, ko te maata ia tei akamareka iaia. Mei teaa atura te tarevake iaia no te akamanako anga i te reira anoano tarevake, kare i akangaro i te reira me kore i uriuri i te reira ma tona upoko ngutuare!​—1 Korinetia 11:3; Iakobo 1:​14, 15.

Akarongo ua atu a Adamu i te Reo o Tana Vaine

Kare i roaia kua akakeu atu a Eva ia Adamu kia kapiti atu kiaia i te ara anga. Akapeea tatou me akamarama atu no runga i tona tu paruparu kia ariki ua? (Genese 3:​6, 17) Kua aro atu a Adamu i tetai putoto anga i te au tu tiratiratu. Ka ariki ainei aia i Tei Anga iaia, tei oronga i te au mea ravarai nana, kapiti mai i tona tokorua akaperepere ko Eva? Ka kimi ainei a Adamu i ta te Atua arataki anga no runga i tana ka rave i teianei? Me kore ka iki ainei te tangata kia kapiti atu ma tana vaine i te ara anga? Kua kite meitaki a Adamu no runga i tana e manakonako ra kia rauka i te kaianga i te ua araiia e mea akavareia. Kua akauruia te apotetoro ko Paulo kia tuatua: “Kare oki a Adamu tei vavare ana, ko te vaine ra tei vavare, ko tei araia na ïa.” (1 Timoteo 2:14) No reira kua iki akakoro a Adamu i te akaao ia Iehova. I te akaraanga e maata atu tona mataku anga e ka akatakakeia mei tana vaine i tona akarongo i roto i te ka rauka i te Atua kia rapakau i te turanga.

E rave anga tamate uaorai ta Adamu. Kua o katoa ki roto i te tamate anga i te katoa anga o te uanga ta Iehova i akatika aroa ua kiaia ei metua, i te mea kua anau pouroaia ratou i raro ake i te ara te utunga e mate. (Roma 5:12) Mei teaa te maata atu i te tutaki anga o te akarongo kore noinoi!

Te Au Tupu Anga o te Ara

Te tupu anga viviki o te ara koia oki ko te tu akama. Kare i oro rekareka i te tuatua kia Iehova, kua pipini nga tokorua. (Genese 3:8) Kua akapueurikirikiia to raua pirianga ma te Atua. I te ui angaia no runga i ta raua i rave, kare raua i akaari ana i te tu tataraara, noatu rai kua kite meitaki raua e kua aati raua i te ture a te Atua. Na te kai anga i te ua araiia, kua uri ke mai raua mei te meitaki tu-Atua.

Tei tupu, kua akakite te Atua e ka maata te mamae no te anau tamariki anga. Ka kauraro a Eva i tana tane, e ka tutara aia iaia. Kua tupu mai tana tauta anga i te tu takake ki roto i te tuke anga. Ka kai a Adamu i teianei i te ua o te enua ma te mamae. Kare i akamerengoia tona kaki anga ma te kore e roiroi i Edene ra, ka putoto aia no te akaroa e vai ei e oki ua atu aia ki te one te ngai i maaniia mai ei aia.​—Genese 3:​16-19.

I te openga ra, kua tuaruia a Adamu raua ko Eva mei te kainga i Edene ra. Kua tuatua a Iehova e: “I na, te tangata nei, kua riro aia mei tetai o tatou nei, i te kite i te meitaki e te kino; e tenana, ko te akatika aea aia i tona rima, e rave katoa i te kai i runga i te rakau o te ora ra, kai iora, kia ora aia e tuatau ua atu . . .” “Kare i oti meitaki te akakite anga,” i akakite ei tetai tangata kite ko Gordon Wenham, e kua akarukeia mai kia tatou kia taopenga i to te Atua manako​—te manako anga, “ka tika ana e kia akaatea au iaia mei te aua kainga.” Tei matauia, ka akakite mai tetai tangata tata Pipiria i te katoa anga o te manako o te Atua. Inara i konei, i na Wenhman ei, “i te mea kare e taopenga anga te akakite maira i te viviki o ta te Atua rave anga. Kare aia i oti ake i te tuatua kua tuaruia raua ki vao i te kainga.” (Genese 3:​22, 23) Ma te reira, kua akamutu te komunikeiti anga i rotopu ia Iehova e nga tokorua mua.

Kare a Adamu raua ko Eva i mate i te pae kopapa i roto ua i te 24 ora o te ra. Inara, kua mate raua i te pae vaerua. Kare e rauka i te rapakauia e kua takake mei te Tumu o te ora, kua akamata raua i te topa marie ki roto i te mate. Ka akamanako ana mei teaa te mamae ngakau o to raua aro mua anga i te mate i te tamate angaia te rua o ta raua tamaiti ko Abela e Kaina ta raua tama mua!​—Genese 4:​1-16.

I muri ake i te reira, e meangiti ua tei kiteia no runga i nga tokorua mua. Te toru o ta raua tamaiti ko Seta, kua anauia mai e 130 o Adamu mataiti. Kua mate a Adamu e 800 mataiti i muri mai, i te 930 mataiti, i muri ake i te metua anga i te “tamariki tamaroa, e te tamariki tamaine.”​—Genese 4:25; 5:​3-5.

Ei Apiianga no Tatou

I te pae mai i te akaari anga i te tumu o te turanga kino o te taiate tangata i teia tuatau, te apii maira te tataanga o nga tokorua mua i tetai apii anga puapinga. Etai akameamea anga no te takake mei te Atua ko Iehova e mea neneva ia. Ko te aronga pakari tikai te akono ra i te akarongo i roto ia Iehova e tana Tuatua, kare i roto i to ratou uaorai kite merengo ua. Te akataka ra a Iehova i te mea meitaki e te kino, e te puapinga no te rave anga i te tika te akarongo ra iaia. Te aite anga o te au ravenga tarevake te aati anga i tana au ture e te kopae anga i tana au kaveinga.

Kua oronga mai te Atua e te oronga nei rai ki te au tangata ravarai i tei anoanoia ra​—te ora mutu kore, tu rangatira, te merengo anga, te mataora, te kopapa matutu, te au, te puapinga maata, e te kite anga i te au mea ou. Inara, e rekareka ei tatou i teia, te umuumu maira i te kiteanga i to tatou irinaki pu tikai i te Metua i te rangi ra ko Iehova.​—Koheleta 3:​10-13; Isaia 55:​6-13.

[Pia/​Tutu i te kapi 26]

Adamu Raua ko Eva—E Tua Maani Ua?

Te irinaki anga i tetai parataito tei ngaro ke no te ara kua akatotoaia i roto ia Babulonia taito, Suria, Aiphiti, e tetai atu. Tei matauia e te au tataanga e manganui koia oki ko tetai tumu rakau o te ora te ua o te reira te oronga maira i te ora mutu kore ki te aronga e kai ra i te reira. No reira te maara ra i etai au tangata tetai apinga kino tei tupu i Edene ra.

I teia tuatau, e manganui te tuatua ra i te tataanga Pipiria o Adamu raua ko Eva ei tua maani ua. Inara, te akakite ra te maata anga o te aronga taineti e ko te kiri tangata e pamiri okotai ia ma tetai akamata anga matauia. E ngata i te manganui o te aronga apii akonoanga i te patoi e ko te au tupu anga o te ara mua tei raveia e tetai ui tupuna kua tukunaia mai ki te tangata ravarai. Te irinaki anga e kua tupu mai te tangata mei tetai tumu okotai te akatika ra ia ratou kia tuatua e kua raveia te ara mua e te au ui tupuna tuke tuke. Aru mai, ka akakeu teia ia ratou kia patoi ia Karaiti, “te Adamu openga,” tei akaora mai i te tangata ravarai. Inara kare a Iesu e tana au pipi i aro atu ana i taua maro anga. Kua kite ratou e e tika tikai te tataanga o Genese.​—1 Korinetia 15:​22, 45; Genese 1:27; 2:24; Mataio 19:​4, 5; Roma 5:​12-19.