RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w96 6/15 kapi 12-17
  • Au Meitaki me Kare Au Kino—E Iki Anga Tetai!

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Au Meitaki me Kare Au Kino—E Iki Anga Tetai!
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1996
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Akariroia kia Rauka te Au Akameitakianga
  • Eaa ra te Au Kino?
  • Akakite Anga te Au Meitaki e te Au Kino
  • Akara Matariki Anga
  • Kua Akatupu te Iki Anga a to Iseraela i te Tuke Anga
  • Au Meitaki me Kare Au Kino—E Au Akaraanga no Tatou i Teia Tuatau Nei
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1996
  • ‘Iki i te Ora Kia Ora Ua Atu’
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2006
  • Sekema—Te Oire i Roto i te O
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
  • Ka Vai Tika Ainei ia Koe te Meitaki o Iehova?
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2001
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1996
w96 6/15 kapi 12-17

Au Meitaki me Kare Au Kino—E Iki Anga Tetai!

“Kua tuku au i te ora e te mate, i te meitaki e te kino, ki mua ia koe; e tenana, ka rave i te ora, kia ora koe.”​—DEUTERONOMI 30:19.

1. Eaa te tika tei orongaia ki te au tangata kia rave?

KUA angaia mai tatou e te Atua ko Iehova​—ei tana au mea ora tangata kite nei—​kia riro ei au rima rave tu rangatira tau. Kare tatou i angaia mai ei au apinga rave otomatiki ua, me kare ei au ropoti, mari ra kua orongaia mai te tika e te apainga kia rave i te au iki anga. (Salamo 100:3) E tu rangatira to nga tangata mua ra​—koia Adamu raua ko Eva—​kia iki i ta raua ka rave, e kua tau raua kia pau atu ki te Atua no ta raua iki anga.

2. Eaa te iki anga ta Adamu i rave, e eaa te tupu anga?

2 E maata ta Tei Anga maira i oronga no te oraanga tangata ei akameitakianga mutu kore ki runga i tetai enua parataito. Eaa ra i kore ei taua akakoro anga ra i tupu ake? No ta Adamu ra rave anga i te iki anga tarevake. Kua tuku oki a Iehova i teia akauenga ki runga i te tangata ra: “E kai ua koe i to te au rakau katoa o te kainga nei: Kareka i to te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, auraka koe e kai i to reira; i te rā e kai ei koe i to reira, ka mate ïa koe.” (Genese 2:16, 17) Naringa a Adamu i iki kia akarongo aia, kua akameitakiia to tatou nga metua mua i reira. No te akarongo kore i apai mai te mate. (Genese 3:6, 18, 19) E no reira kua tukuia mai te ara e te mate ki rungao i te anaunga katoatoa o Adamu.​—Roma 5:12.

Akariroia kia Rauka te Au Akameitakianga

3. Akapeea ta te Atua akapapu anga e ka tupu tana akakoro anga no te au tangata?

3 Kua akanooia mai e te Atua ko Iehova tetai ravenga na te reira e akatupu tana akakoro anga no te akameitaki anga i te au tangata nei. Nana uaorai i akakite mai tetai uanga, i te totouanga i Edene ra: “Ka tuku oki au i te ke ia korua ko te vaine, e to uanga e tona uanga; nana e akaparuparu i to mimiti, e naau e akaparuparu i tona pooavae.” (Genese 3:15) I muri akera kua taputou te Atua e ka rauka mai te akameitakianga no te au tangata akarongo na roto mai i teia Uanga, koia tetai anaunga no Aberahama.​—Genese 22:15-18.

4. Eaa te akanoonoo anga ta Iehova i akono no te akameitakianga i te au tangata?

4 Kua papu ko Iesu Karaiti taua Uanga akameitakiia tei taputouia ra. No ta Iesu tuanga i te akanoonoo anga a Iehova no te akameitakianga i te au tangata, kua tataia e te apotetoro Kerititiano ko Paulo e: “Kua akamaata ua maira te Atua i tona aroa ia tatou nei, i te mea te vai tangata ara ua nei rai tatou, i mate ei te Mesia no tatou nei.” (Roma 5:8) Ka rekarekaia te au akameitakianga e te aronga tangata ara nei tei akarongo i te Atua e ka tuku ia ratou uaorai kia puapingaia i te atinga oko o Iesu Karaiti ra. (Angaanga 4:12) Ka iki ainei koe i te akarongo anga e te au akameitakianga? Ka tupu tetai apinga tuke roa i te kore e akarongo anga.

Eaa ra te Au Kino?

5. Eaa te aiteanga o te tuatua e “kino” ra?

5 Te tua patoi ki tetai akameitakianga ko te kino ia. Te tuatua “kino” tona aite anga kia tuatua akakino i tetai me kare kia akakite atu i te kino kiaia ra. Kua rauka mai te tuatua Epera qela·lahʹ mei te verepa aka maira e qa·lalʹ, tona aiteanga tikai “kia mama.” Inara, me taikuia i tetai tu akatutu anga, tona aite anga ‘kia akakino’ me kare ‘kia akono ma te akavaavaa.’​—Levitiku 20:9; 2 Samuela 19:43.

6. Eaa te tupuanga ia Elisaia ra tei rokoia i vaitata atu ia Betela i taito ra?

6 E akamanako ana i tetai akatauanga viviki ua te rave anga i tetai apinga kino. Kua rokoia teia i te aaereanga te peroveta a te Atua ko Elisaia mei Ieriko atu ki Betela ra. Te akakite maira te tataanga: “E te aere ua ra aia ki runga na te arataa ra, kua aere maira te tamariki mei roto mai i te oire, e kua amuamu maira kiaia, kua tuatua maira kiaia, E aere ki runga, e tenana upoko pakiko; e aere ki runga, e tenana upoko pakiko e. Kua ariu akera aia ki muri, kua akara atura ia ratou, e kua taumaa atura i te ingoa o Iehova. Kua aere maira nga daba e rua mei roto mai i te ngai vaorakau, etieti uaia iora taua aronga tamariki e a ngauru ma rua ra.” (2 Ariki 2:23, 24) Kare i akakite tikaia mai eaa ta Elisaia i tuatua i tana taumaa anga i taua au tamariki aviri ra iaia. Inara, kua tau te tupu anga i taua tuatua anga ra no te mea i tuatuaia i te ingoa o Iehova e te peroveta a te Atua i te rave anga kia rotai ma te anoano tu-Atua ra.

7. Eaa tei rokoia ki te au tamariki tei aviri ra ia Elisaia, e no teaa ra?

7 I te akara anga ko te tumu maata no taua avirianga ra no te aoaoanga a Elisaia i te kakau matauia ra e no Elia, e kare taua au tamariki ra i anoano i tetai ua atu komono no taua peroveta ra ki reira. (2 Ariki 2:13) Ei pauanga i te akaaoanga no tona riroanga ei komono no Elia e ei apii atu i teia au tangata ou e to ratou au metua i te akangateitei tika no te peroveta a Iehova ra, kua tuku a Elisaia i te taumaa ki rungao i taua pupu aviri ra iaia na roto i te ingoa o te Atua o Elia. Kua akakite a Iehova i tona mareka anga ia Elisaia ei peroveta nona i tana akonoanga kia aere mai nga tapa e rua ra kia aere mai mei roto i te ngai vaorakau kia etieti uaia e 42 to taua aronga aviri ra. Kua akono tika atura Iehova no to ratou ngere takiri i te akangateitei no te vaa tuatua tana i taangaanga ra i runga i te enua i taua tuatau ra.

8. Eaa ta te au tangata o Iseraela i akatika ra kia rave, e eaa te manakonako anga?

8 I etai mataiti e manganui i mua akera, kua akaari to Iseraela i tetai tu aiteite te ngere i te akangateitei no ta te Atua au akanoonooanga ra. Ko teia te tupuanga o te reira: I te 1513 M.T.N., kua akakite atura Iehova i tana akaperepere anga ki te au tangata o Iseraela ra na te akaoraanga ia ratou mei te tuikaaanga i Aiphiti mei te mea rai e “na runga i te peau aeto ra.” I muri poto akera, kua taputou ratou kia akarongo ki te Atua. E akara i te pirianga mou te akarongo ki te raukaanga to te Atua ra mareka anga. Kua tuatua a Iehova na roto ia Mose: “Kia akarongo tikai kotou i toku reo, e kia akono i taku ra koreromotu, ka riro ïa kotou ei apinga akaperepere maata naku, i te au tangata ravarai ra: noku uaorai oki te ao katoa nei.” I muri akera, kua pau atura te au tangata na te tu ngaueue kore, i te na ko anga: “Te au tuatua ravarai ta Iehova i tuatua, ka rave ïa matou.” (Exodo 19:4, 5, 8; 24:3) Kua karanga to Iseraela te inangaro ra ratou ia Iehova, kua akatapuia kiaia, e kua tia kia akarongo i tona reo. Na te raveanga i te reira ka riro ia ei au akameitakianga maata.

9, 10. Ia Mose i runga i Maunga Sinai ra, eaa ta to Iseraela i rave, e eaa te au tupuanga no te reira?

9 I mua ake i te tata angaia te au kaveinga akatumuia o taua koreromotu ra ki te toka na te ‘rima o te Atua ra,’ kua riro kia umuumuia te kino tu-Atua ra. (Exodo 31:18) Eaa ra ka tau ei kia tupu taua au tu kino ra? Kare ainei to Iseraela i akakite i te anoano kia rave i ta Iehova au mea katoa i tuatua ra? Ae, i ta ratou tuatua kua kimi i te au akameitakianga, inara na ta ratou au angaanga kua iki ratou i tetai aerenga tei tau ra te au kino.

10 I te tuatau e 40 ra ia Mose i runga i Maunga Sinai i te raukaanga mai nga Ture Ngauru ra, kua aati to Iseraela i ta ratou taputou i mua akera no te tiratiratu kia Iehova. “E,” te tuatua ra te tataanga, “kite akera te au tangata e, kua tavare a Mose, kare rai i aere mai ki raro mei runga mai i taua maunga ra, kua uipa maira taua au tangata kia Aarona ra, kua tuatua maira kiaia, Ka tu, ka rapa i tetai atua no tatou, ei na mua ia tatou nei; kareka taua Mose nei, ko te tangata i arataki mai ia tatou mei te enua maira mei Aiphiti, kare tatou i kite i tona aerenga.” (Exodo 32:1) Ko teia tetai atu akatau anga no te akakite anga tu manako akangateitei kore i te tangata rima rave ta Iehova i taangaanga i reira ei taki e te arataki i tona au tangata ra. Kua akavareia to Iseraela kia aru i te akamori itoro a to Aiphiti ra e kua kokoti i te au tupu anga kino i te topa anga etai 3,000 o ratou ra ki te koke i te ra okotai ua.​—Exodo 32:2-6, 25-29.

Akakite Anga te Au Meitaki e te Au Kino

11. Eaa te au ikuiku anga no te au akameitakianga e te au kino tei raveia e Iosua ra?

11 I te vaitata anga ki te openga o to Iseraela 40 mataiti ori aere anga i te metepara, kua akatakaia mai e Mose te au akameitakianga te ka kokotiia na te ikianga i tetai aerenga akarongo i te Atua ra. Kua akakite katoa mai aia i te au kino te ka tupu ki to Iseraela me ka iki ratou kia kore e akarongo ia Iehova ra. (Deuteronomi 27:11–​28:10) I muri poto ake i to Iseraela tomo anga ki te Enua Taputouia ra, kua akonoia e Iosua te au ikuiku anga a Mose no teia au akameitakianga e te au kino ra. E ono kopu o Iseraela tei tu atu i raro ake i Maunga Ebala, e ko etai atu e ono ra kua tu ki mua i Maunga Gerizima. Kua tu to ngati Levi ki te o i rotopu ra. I te akara anga, ko nga kopu tei tu ra ki mua ia Maunga Ebala kua tuatua “E tika ïa.” ki te au kino, me kare te au taumaa, tei tatauia atura ki reira. Ko etai ke ra kua pau mai ki te au akameitakianga ta te au ngati Levi i tatau atura ki to ratou ngai i raro mai i Maunga Gerizima.​—Iosua 8:30-35.

12. Eaa etai au kino tei tuatuaia maira e to te ngati Levi?

12 E tamanako ua e te akarongo ra koe i te ngati Levi i te tuatua anga: “Kia taumaaia te tangata e anga i te idolo akatikitikiia, e tei akatoia ra, i te mea viivii na Iehova ra, e angaanga na te rima o te au taunga ra, e kua akatu akera ki runga i te ngai ngaro ra. . . . Kia taumaaia te akavaavaa i tona metua tane, e tona metua vaine. . . . Kia taumaaia te apa ke i e kena kainga o tona taeake. . . . Kia taumaaia te akaanga ke i te matapo i te arataa ra. . . . Kia taumaaia te ūē ke i te tuatua-tau i te tangata ke, te matiroeroe, e te vaine takaua ra. . . . Kia taumaaia te moe ki te vaine a tona metua tane ra; no te mea kua eeu aia i te kakau o tona metua tane. . . . Kia taumaaia te moe i te puaka ra. . . . Kia taumaaia te moe i tona uaorai tuaine, i te tamaine a tona metua tane, e te tamaine a tona metua vaine. . . . Kia taumaaia te moe ki tona metua ongai vaine. . . . Kia taumaaia te ta poiri ua i tona taeake. . . . Kia taumaaia te rave i te tutaki e ta i te tangata ara kore ra. . . . Kia taumaaia te kore e akono tamou i te au tuatua i roto i teianei ture.” I muri ake i te au kino tataki tai ra, kua tuatua nga kopu i mua i Maunga Ebala ra e, “E tika ïa!”​—Deuteronomi 27:15-26.

13. I taau uaorai au tuatua, akapeea taau akataka anga i etai au akameitakianga ta te au ngati Levi i tuatua maira?

13 I teianei e tamanako ua e te akarongo atura koe i te aronga i mua i te Maunga Gerizima i te pau anga i te akameitakianga tataki tai i ta te ngati Levi i te kapiki anga: “E meitaki koe i roto i te oire, e meitaki koe i runga i te kainga. E meitaki te uanga o to kopu, e tei tupu i toou ra enua, e ta to au puaka e anau ra; te maata anga o to au puakatoro, e te anana o to au mamoe. E meitaki taau kete kai, e taau oinga faraoa. E meitaki koe kia aere ki roto, e meitaki koe kia aere ki vao.”​—Deuteronomi 28:3-6.

14. Na runga i teea tumu anga e raukaʼi i to Iseraela te au akameitakianga ra?

14 Eaa te tumu anga no te raukaanga teia au akameitaki anga? Te na ko ra te tataanga: “Kia tika ia koe i te akarongo i te reo o to Atua ra o Iehova, i te rave, e te akono i te au akauenga ravarai nana, taku e akaue atu kia koe i teianei rā, e akateitei maata to Atua ra ko Iehova ia koe i reira i te pa enua ravarai o te ao nei: E ka iri teia katoa nei au meitaki ki runga ia koe, e ka vai tika rai ia koe, kia akarongo koe i te reo o to Atua ra o Iehova.” (Deuteronomi 28:1, 2) Ae, te taviri i te rekarekaanga i te au akameitakianga ko te akarongo ia i te Atua ra. Inara, ka peea tatou i teia tuatau nei? Ka iki tataki tai ainei tatou i te au akameitakianga e te ora na te tamouanga i te “akarongo i te reo o to Atua ra o Iehova”?​—Deuteronomi 30:19, 20.

Akara Matariki Anga

15. Eaa te tumu tei akakiteia maira i te meitaki tataia ra ia Deuteronomi 28:3, e akapeea tatou ka puapingaiaʼi mei te reira?

15 E tamanako akaou tatou i etai au meitaki te ka rauka kia rekarekaia e tetai ngati Iseraela no te akarongoanga ia Iehova. Ei akatauanga, te tuatua ra Deuteronomi 28:3: “E meitaki koe i roto i te oire, e meitaki koe i runga i te kainga.” Te akameitakiia e Iehova ra kare tei runga i te ngai me kare i te angaanga. Penei ka manako tetai papaki e te ereereia ra ratou i to ratou au turanga, penei no te mea te noo ra ratou i tetai ngai putaua me kare i tetai enua kino i te tamaki. Penei ka inangaro etai ke ra kia tavini ia Iehova i tetai ngai ke. Penei ka maromaroa tetai papaki tangata Kerititiano no te kore ratou e akataoongaia ei au tavini orometua me kare ei aronga pakari i te putuputuanga. I etai tuatau, ka manako ngakau kore ua te au vaine Kerititiano no te kore e tau to ratou turanga kia rave i te angaanga orometua i te au tuatau ravarai ei au painia me kare ei au mitinari. Inara, ko te aronga ravarai ‘te akarongo ra i te reo o Iehova e te rave matakite ra i tana au mea katoa e umuumu ra’ ka akameitakiia i teianei e tuatau mutu kore ua atu.

16. Akapeea te kaveinga ia Deuteronomi 28:4 ra i te tupu anga ki te akaaerenga a Iehova i teia tuatau nei?

16 Te na ko maira Deuteronomi 28:4 e: “E meitaki te uanga o to kopu, e tei tupu i toou ra enua, e ta to au puaka e anau ra; te maata anga o to au puakatoro, e te anana o to au mamoe.” Te taiku anga i te poronauna Epera no te okotai tei uriia ra ei “to” te akakite maira e ko teia te tupu anga ki tetai uaorai o te ngati Iseraela akarongo ra. Ka peea te au tavini akarongo o Iehova i teia tuatau nei? Ko te tupu anga e te totoa anga te tupu nei i roto i te akaaerenga o te Au Kite o Iehova e tupu anga ia no te au akameitakianga a te Atua ki runga i te au tauta anga akatenga o te tere atu i te 5,000,000 aronga akakitekite aere i te tuatua meitaki o te Patireia ra. (Mareko 13:10) E ko te manakonako no te tupu anga maata atu te kiteia ra no te mea e tere atu i te 13,000,000 tei akaputu atu ki te akono anga i te Oroa Kaikaianga Aiai a te Atu i te 1995 ra. Te rekareka nei ainei koe i te au akameitakianga Patireia?

Kua Akatupu te Iki Anga a to Iseraela i te Tuke Anga

17. Tei runga i teaa te ‘vai tika anga’ te au meitaki me kare te au kino ra?

17 Ko te tika ra, ka aruaru te au meitaki i tetai ngati Iseraela akarongo. Kua taputouia: “E ka iri teia katoa nei au meitaki ki runga ia koe, e ka vai tika rai ia koe.” (Deuteronomi 28:2) Mei te reira katoa, kua tuatuaia no te au kino: “Ka iri mai teia katoa nei au kino ki runga ia koe, e ka vai rai ki runga ia koe na.” (Deuteronomi 28:15) Me ko koe tetai e ngati Iseraela i te tuatau taito ra, ‘e vai ainei ki runga’ ia koe te au meitaki me kare te au kino ra? Ka riro te reira na runga i te tika me i akarongo koe i te Atua e me i akarongo kore iaia ra.

18. Akapeea e raukaʼi i to Iseraela ra i te kopae ke te au kino ra?

18 Ia Deuteronomi 28:15-68, kua akanooia mai te au tupu anga mamae no te akarongo kore ei au kino. Ko etai e tua patoi tikai ki te au meitaki no te akarongo anga tei akapapaia maira ia Deuteronomi 28:3-14. E putuputu, te au tangata o Iseraela i te kokoti anga i te au tupu anga pakari o te au kino no to ratou iki anga kia rave i te akamori anga pikikaa. (Ezera 9:7; Ieremia 6:6-8; 44:2-6) Mei teaa ra te kino! E rauka ua te kopae ke i taua au tupu anga kino ra na te raveanga i te iki anga tika, koia te akarongo i ta Iehova au ture e te au kaveinga meitaki ra, te akataka marama maira i te meitaki e te kino. E manganui i teia tuatau te mamae ra i te maki e te tumatetenga no ta ratou iki anga kia rave patoi i ta te Pipiria au kaveinga na te ravenga akonoanga pikikaa, te raveanga ainga tau kore, te kai apinga akakona kare i akatikaia, te inuanga maata i te au kava akakona, e te vai atura. Mei to Iseraela e to Iuda i taito ra, na te rave i taua au iki anga kikino ra ka tupu te mareka anga kore tu-Atua e te mamae ngakau tau kore ra.​—Isaia 65:12-14.

19. E akataka mai i te au turanga tei rekarekaia i to Iuda e to Iseraela ra iki anga kia akarongo ia Iehova.

19 E maata te au akameitakianga e kua vairai te tu au e te maru i to Iseraela ra akarongo anga anake ia Iehova ra. Ei akatauanga, no te tuatau o te Ariki ko Solomona ra, ka tatau tatou: “Ko Iuda, e ko Iseraela, e aronga maata ïa, mei te one taatai ra ïa i te maata, i te kai anga e te inu anga, e te akarekareka anga ia ratou. . . . Noo ua iora Iuda raua ko Iseraela ma te au, ko te tangata katoa i raro ake i tana vine, e tana suke, mei Dana mai e tae ua atura ki Bereseba, e ope rava akera to Solomona au rā.” (1 Ariki 4:20-25) Noatu ra i te tuatau i te Ariki ko Davida ra, tei akairoia ra e te patoi anga maata mei te au enemi mai o te Atua ra, kua kite te iti tangata i ta Iehova ra turuanga e te akameitaki anga i ta ratou iki anga kia akarongo i te Atua o te tuatua mou ra.​—2 Samuela 7:28, 29; 8:1-15.

20. Eaa ta te Atua e irinaki ra no te au tangata nei?

20 Ka akarongo ainei koe i te Atua, me kare ka akarongo kore ainei koe kiaia? E iki anga tetai na to Iseraela. Noatu rai i akatuangaia tatou katoatoa i tetai tu rave ua i te ara mei ko mai ia Adamu, kua rauka katoa oki ia tatou te mea orongaia mai koia te tu rangatira no te iki anga. Noatu te vaira a Satani, e teianei ao kino, e to tatou tu apa ua, ka rauka ia tatou kia iki i te tika. Pera katoa oki, te papu ra i Tei Anga mai ia tatou e i roto i te au timataanga ravarai e te akavare anga, te vaira te aronga te ka rave i te iki anga tika, kare i te tuatua anake ua mari ra i te angaanga katoa oki. (1 Petero 5:8-10) Ko koe ainei tetai i roto ia ratou ra?

21. Eaa te ka akara matatioia i te atikara i muri akenei?

21 I roto i te atikara te ka aru mai, ka rauka ia tatou te paunu i to tatou au tu manako e te au angaanga i te marama anga no te au akatauanga kua topa. Kia akarongo akameitaki tatou i te au tuatua a te Atua na roto mai ia Mose: “Kua tuku au i te ora e te mate, i te meitaki e te kino, ki mua ia koe: e tenana, ka rave i te ora, kia ora koe e toou katoa uanga.”​—Deuteronomi 30:19.

Akapeea Koe me Pau?

◻ Akapeea ta Iehova akono anga kia rauka te au akameitakianga no te au tangata ara?

◻ Eaa te au kino?

◻ Akapeea e raukaʼi i to Iseraela te au akameitakianga e kare ko te au kino ra?

◻ Eaa te au akameitakianga tei rekarekaia e to Iseraela no te akarongo anga i te Atua ra?

[Tutu i te kapi 15]

Kua akaputuputu mai te au Iseraela ki mua i te Maunga Gerizima e te Maunga Ebala

[Akameitakianga]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke