Akamaara i Ta te Atua Au Angaanga Takake
“E manganui, e taku Atua, e Iehova, te au angaanga taka ke i raveia e koe ra, e toou ra manako ia matou nei: kare e tika kia tatau ua atu ki mua ia koe na.”—SALAMO 40:5.
1, 2. Kua rauka ia tatou te akakite anga i ta te Atua ra au angaanga takake, e eaa ta te reira ka tau kia akakeu ia tatou kia rave?
ME TATAU koe i te Pipiria, ka kite ua koe e i rave te Atua i te au apinga takake no tona au tangata no Iseraela. (Iosua 3:5; Salamo 106:7, 21, 22) Noatu rai e kare a Iehova e rave ana na roto i tera tu i teianei i te au apinga a te tangata nei, te kite ra tatou takapini ia tatou i tana au angaanga takake. No reira e tumu to tatou kia kapiti atu ki te tata taramo i te tuatua anga: “Tumatatini taau ra angaanga, e Iehova e! e au ravenga pakari anake rai taau; kua ki te enua nei i taau ra apinga.”—Salamo 104:24; 148:1-5.
2 E manganui i teia tuatau te manako kore ra me kare te kopae ra i taua akapapu anga taka meitaki no te au angaanga a Tei Anga ra. (Roma 1:20) Inara, ka tika tatou kia akaata ki runga i te reira e kia akanoo i te au manakoanga tei piri atura ki to tatou turanga e te rave angaanga oki ki Tei Anga mai ia tatou. Ko nga pene 38 ki te 41 o Iobu te au tauturu meitaki roa i teianei tu, no te mea kua akamaaraara atu a Iehova kia Iobu i etai au turanga no Tana au angaanga takake. E akamanako ana i etai au tumu tau ta te Atua i akatu maira.
Au Angaanga Mana Ririnui e te Takake
3. Mei tei tataia ia Iobu 38:22, 23, 25-29, eaa te au apinga ta te Atua i ui maira?
3 I tetai tuanga, kua ui te Atua kia Iobu: “Kua tomo ainei koe ki roto i te au vairanga o te kiona? e kua akara ainei koe i te au vairanga o te ua toka, Taku i tangaakaputu no te tuatau tumatetenga, no te rā tamaki e te karonga tamaki ra?” I te au tuanga e manganui o to tatou enua nei, ko te kiona e te ua toka tetai tuanga o te oraanga. Kua tuatua ua atu te Atua: “Naai i vevete i to te vai puke ra aerenga, e te arataa no te uira mangungu; Kia uaia to te enua tangata kore, i te medebara, kare o reira e tangata; Ei akamauu i te enua vai a vare ua, e te tanea; e kia kao te rakau rikiriki tupu ou ra? E metua ainei to te ua? e naai te au topata au nei i anau? No roto i toai ra kopu te vai toka? e te au toka no te rangi, mai aia i anau?”—Iobu 38:22, 23, 25-29.
4-6. I roto i teea tu te oti kore anga to te tangata kite i te kiona?
4 Tetai papaki te noo ra ki roto i tetai taiate viviki te aerenga e te teretere ra penei ka manako i te kiona ei arairai anga ua. Inara, e manganui etai atu te manako ra i te kiona ei mea mareka anga, i te akatupuanga i tetai enua mataora i te tuatau paroro te ka akatuera i te au tuatau no te au angaanga takake. Ma ta te Atua ra uianga i roto i te manako, e kite meitaki ainei toou i te kiona, noatu i tona tu kia akara? A, te kite ra tatou eaa te akara anga me maata te reira, penei mei te au tutu o te au ngai kiona me kare no te mea kua akara tikai tatou i te kiona maata. Inara ka akapeea te au kiona rikiriki ua? Kua kite ainei koe eaa to ratou tu me akaraia, penei me akara matatio ia ratou i to ratou tumu?
5 Tetai papaki tangata kua akapou e au rau ngauru ua atu mataiti i te apiianga e te nenei anga i te au kiona rikiriki. Penei ko tetai kiona rikiriki no tetai anere au ungaunga vai toka i roto i etai au tu manea tuke tuke. Te akakite ra te puka Atmosphere e: “Te au tu tuke tuke ope kore o te au kiona rikiriki e tua tuku io, e noatu te tuatua ra te au taineti e kare e ture no te akakore i te tu aiteite, kare i kite ia ake e rua flake aiteite. Kua raveia tetai kimikimi anga au tuanga e . . . Wilson A. Bentley, tei akapou ra e tere atu i te 40 mataiti i te akara matatio anga e te nenei anga i te au kiona rikiriki na roto i tetai io akamaata e kare rava i kitea e rua tei aiteite tikai.” Noatu me, i tetai atianga, kua akara anga mei te maanga rai, ka taui ainei te reira i te tu umere maata no te tuke tuke o te au kiona rikiriki?
6 E akamaara i te uianga a te Atua: “Kua tomo ainei koe ki roto i te au vairanga o te kiona?” E manganui te manako ra i te au tiaorangi ei vairanga no te kiona. Ka rauka ainei ia koe kia tamanako i te aerenga ki te reira au vairanga kia tata i te au tu kiona rikiriki i to ratou au tu tuke tuke maata e ka apii ei i akapeea i tupu mai ei? Te akakite ra tetai enetaikoropitia taineti e: “Te tu e te akamata anga o te aiti nuclei, te umuumuia ra kia akaanu i te au topata o te tiaorangi ra i etai vaito anga e -40°F (-40°C), te vaira kare rai i maramaia.”—Salamo 147:16, 17; Isaia 55:9, 10.
7. Akapeea te akapouanga o to te tangata kite no runga i te ua ra?
7 Inara ka akapeea te ua? Kua ui te Atua kia Iobu: “E metua ainei to te ua? e naai te au topata au nei i anau?” Kua akakite akaou mai taua enetaikoropitia taineti e: “No te maata o te au tuanga aerenga o te reva e te au tuke tuke maata o te kou e te tuanga o te reva ra, te akara anga rauka kore ra kia akapapa i tetai akataka anga tau, no te tu i akatupuia mai ei te au tiaorangi e te tauianga.” I te akamarama anga ngoie ua, kua oronga mai te au taineti i te au manako, inara kare tikai e rauka ia ratou kia akataka i te ua. Inara, kua kite koe e te topa maira te ua puapinga maata, te tamauu ra i te enua, te akaoraora ra i te au ngangaere, e te akariroanga kia rauka te ora anga e te mareka anga.
8. Eaa ra ta Paulo au tuatua tataia ia Angaanga 14:17 i tau ei?
8 Kare ainei koe e akatika i te manako taopenga a te apotetoro ko Paulo i kite ra? Kua raurau aia i etai atu kia kite i roto i teia au angaanga takake i te akakite anga no Tei turu maira ia ratou. Kua tuatua a Paulo no te Atua ko Iehova: “Kare ra aia i ngere i te akakite iaia uaorai, koia i takinga-meitaki mai, i te oronga anga mai i te ua no runga i te rangi, e te tuatau mou, e te akaki anga mai i to tatou ngakau ki te kai ma te rekareka.”—Angaanga 14:17; Salamo 147:8.
9. Akapeea ta te Atua au angaanga takake ra i te akakite anga i tona mana ririnui?
9 Kare e ekoko anga e ko Tei Rave ra i taua au angaanga takake e te puapinga e pakari tau tona e te mana maata. No tona mana maata, e tamanako i teia: Te tuatuaia ra e te tupu ra e 45,000 uriia mangungu i te au ra ravarai, e tere atu i te 16 mirioni i te mataiti. Te aite anga o teia e vaitata i te 2,000 te tupu nei i teianei. Te au tumurangi maata o tetai uriia mangungu te takauri ra ma te ririnui tei aite ra ki te tai ngauru me kare tere atu te au pomu nukiria tei akatopaia maira i te Tamaki II o te Ao. Ka kite koe i etai o taua ririnui ra ei uira. I te pae atu i te tu mataku, te tauturu tika maira te uira kia akatupu i te au tu nitrogen te ka itae ki te one, te ngai ka riro ei maniua natura. Na reira ko te uira e ririnui akakiteia mai te reira, inara te apai katoa maira i te au puapinga tikai.—Salamo 104:14, 15.
Eaa te Akatupu Anga ki Runga ia Koe?
10. Akapeea koe me pau i te au uianga kitea ra ia Iobu 38:33-38?
10 E tamanako ia koe uaorai i to Iobu ngai, i te uiui angaia e te Atua Mana Katoatoa. Penei ka akatika koe e ko te maataanga o te au tangata ka akamanako meangiti ua ki ta te Atua au angaanga takake. Te ui ra Iehova kia tatou i te au uianga ta tatou e tatau ia Iobu 38:33-38. “Te kite ra ainei koe i te au ture o te rangi? e naau ainei i tuku i te rangi ia ratou i runga i te enua? E tae ainei to reo ki runga roa i te au tumurangi ra, e ngaro iora koe i te vai maata i rungao ia koe? E tika ainei ia koe i te akaunga i te uira? e aere mai ainei ratou, ka tuatua mai ei kia koe e, Teia matou? Naai i tuku i te pakari i te ngai i roto roa? e naai i oronga i te kite ki te ngakau? E ope iaai te au tumurangi kia tatau i tona pakari? e maringi iaai te au ue o te rangi ra, Kia riro te one-pueu ei vari, e kia piriakita te au vavaanga one ra?”
11, 12. Eaa etai apinga te akapapu ra e ko te Atua Tei Rave ra i te au angaanga takake?
11 Kua akamanako tatou i etai tumu tokoiti ua ta Eliu i ui ra kia Iobu, e kua kite tatou i etai uianga ta Iehova i kapiki atura ia Iobu kia pau atu “e akatangata tikai.” (Iobu 38:3) Te tuatua ra tatou “i etai” no te mea i nga pene 38 e te 39, kua akamanako atura te Atua ki runga i etai atu au tu maata no tei angaia maira. Ei akatauanga, te au pupu etu o te au rangi ra. Koai te kite ra i to ratou au ture katoa, me kare au ture rikiriki? (Iobu 38:31-33) Kua taki atu a Iehova i to Iobu manako ki etai o te au puaka—te riona e te orepi, te au puakanio maunga e te atini momoavao, te puakatoro taetaevao e te ione ra, te oroenua ririnui e te aeto. Ko te tika, kua ui atu te Atua kia Iobu me nana i oronga atu ki teianei au puka tuke tuke i to ratou au tu, i te akatikaanga ia ratou kia ora e kia tupu maroiroi. Penei ka rekareka koe i te apii anga i eia nga pene, e maata oki me te mareka ra koe i te au oroenua me kare etai atu animara oki.—Salamo 50:10, 11.
12 Ka tau katoa koe kia akara matatio ia Iobu pene 40 e te 41, te ngai ta Iehova i pati akaou atura kia Iobu kia akarongo i te au uianga no nga mea ora takake e rua. Te kite ra tatou ia raua e ko te hippopotamus (Behemota), e maatamaata tona tu e te ririnui te kopapa, e te (Leviatana) oki te araketa o te Nile. A raua taki tai uaorai e mea umere no te au mea angaia maira te tau ra kia manakoia. Ka akara tatou i teianei kia kite eaa te taopenga ta tatou ka tau kia itae.
13. Eaa te tupu anga o ta te Atua au uianga kia Iobu, e akapeea te tupu anga o te reira au tumu kia tatou?
13 Te akakite maira Iobu pene 42 kia tatou eaa te tupu anga o ta te Atua uiui anga kia Iobu ra. I mua akera kua oronga a Iobu kia maata roa te manako anga kiaia uaorai e etai ke atura. Inara i te arikianga i te akatikatika anga tikai i ta te Atua ra au uianga, kua taui a Iobu i tona manako anga. Kua aaki aia: “Kua kite au e [Iehova], e tika ia koe te au mea katoatoa, e kare taau i manako ra e tika kia akakore. Koai teia e tangarongaro i te tuatua i te kite kore? kua tuatua au i tei kore i kitea e au ra; e au mea takake rava iaku nei, kare i kitea e au.” (Iobu 42:2, 3) Ae, i muri ake i te akamanako anga i te au angaanga a te Atua ra, kua tuatua Iobu e ko teianei au mea e takake roa nona. I muri ake i te manako akaouanga i teianei au mea tei anga umereia maira, ka tau tatou kia tamanako katoa oki i to te Atua pakari e te tu mana ririnui. Ki teea openga? E tumu ua anake ia kia tamanako ma to Iehova ra mana maata e te kite? Me kare ka tau ainei tatou kia neke mamao atu i te reira?
14. Akapeea ta Davida manako anga ki ta te Atua au angaanga takake ra?
14 I roto ia Salamo 86, ka kite tatou i etai tuatua na Davida, tei tuatua ra i tetai taramo i mua akera: “Te tuatua nei te au rangi i te kakā o te Atua; e te akakite nei te reva i te angaanga a tona rima. Te apii nei tetai ao i tetai i te tuatua, te akakite nei oki tetai po i tetai i te kite.” (Salamo 19:1, 2) Inara kua mamao atu ta Davida tuatua anga. Ia Salamo 86:10, 11, ka tatau tatou: “E maata oki koe, e te angaanga taka ke taau e rave ra: ko koe te Atua, ko koe anake ra. E apii mai koe, e Iehova, i toou ra arataa, kia aere au i taau ra tuatua-mou; kia tavaitai toku ngakau i te mataku anga i to ingoa.” Ko to Davida ra mataku i Tei Anga maira no Tana au angaanga takake kapiti katoa i tetai mataku akatapu anga i te Atua. Ka rauka kia ariki koe i te tumu. Kare a Davida i anoano kia akamareka kore i Tei rauka ra kia rave i teia au angaanga takake ra. Kare katoa oki tatou e tau kia pera.
15. Eaa ra i tau ei to Davida mataku anga tapu i te Atua ra?
15 Penei kua kite a Davida i te mea e tei te Atua te akatereanga i te mana ririnui, ka rauka iaia te arataki atu i te reira ki tetai ua atu te tau ra tana akaperepere kore. No ratou, e kino maata te reira. Kua ui te Atua kia Iobu: “Kua tomo ainei koe ki roto i te au vairanga o te kiona? e kua akara ainei koe i te au vairanga o te ua toka, Taku i tangaakaputu no te tuatau tumatetenga, no te rā tamaki e te karonga tamaki ra?” Te kiona, te ua toka, te ua uriia, te matangi, e te uira tei roto katoa i tana vairanga apinga tamaki. E mei teaa ra te au mana ririnui natura te reira au apinga!—Iobu 38:22, 23.
16, 17. Eaa te akatutu maira i te mana ririnui o te Atua, e akapeea tana taangaanga anga i taua mana ra i te tuatau kua topa?
16 Penei te maaraara nei koe i etai tumatetenga i toou ngai tei akatupu ia e tetai o teianei au tu—tetai uriia, te puaioio, te cyclone, e te uriia ua toka, me kare te vaipuke viviki ua. Ei akatutu anga, kia tae ki te openga o te mataiti 1999, kua rokoia tetai uriia maata i te opunga i te tua tonga o Europa. Kua akapoitirere te reira i te aronga kite karape i te reva. Kua itae te au matangi e 200 kiro mita i te ora, kua utiia atu e au tauatini ua atu au tapoki are, te akatopaanga i te au raina paoa e te au pange, e te takaurianga i te au toroka. E tauta i te akara i teia: Taua uriia ra kua kiriti tumu me kare kua aati apa i etai 270 mirioni pu rakau, e 10,000 i roto anake i te paka o Versailles, i vao mai i Paris. E au mirioni ua atu ngutuare tei ngere i te paoa uira. E vaitata i te 100 tei mate. Pouroa te reira i roto i tetai tuatau poto ua. Mei teaa ra te mana ririnui!
17 Penei ka karanga tetai i te au uriia ei mea tuke, kare i aratakiia, ei au tupuanga akatere koreia. Inara, eaa te ka tupu me ka rave Tei mana ririnui katoa ra i te au angaanga takake ma te taangaanga i taua au mana ra na roto i tetai tu akatereia, e te arataki anga oki? Kua rave aia i tetai apinga mei te reira i te tuatau ia Aberahama ra, tei kite ra e kua paunuia e te Akava o te enua katoa ra te tu kino o nga oire e rua, a Sodoma e Gomora. No to raua tu viivii kino e kua kake atu ta raua au aue anga ki te Atua, tei tauturu maira i te aronga tuatua tika katoa kia ora i taua oire akaapaia ra. Te ripoti ra te tuatua enua: “I akatopa mai ei a Iehova i te teio, e te ai, no ko ia Iehova, no runga i te rangi” ki runga i taua oire ra. Ko te reira tetai angaanga takake, i te akaoraanga i te aronga tuatua tika e te akapouanga i te aronga rave kino manakonako kore ra.—Genese 19:24.
18. Ki teea au apinga takake ta Isaia pene 25 i tou maira?
18 I tetai tuatau i muri iora, kua oronga mai te Atua i tetai ikianga akavaanga i te oire taito o Babulonia ra, penei ko te oire te reira tei taikuia ra ia Isaia pene 25. Kua totou te Atua e ka riro tetai oire kia akataneaia: “Kua akariro oki koe i te oire ei ututua; te oire i akaketaketaia ra ei mea ngaangaa ua: te are ariki o te au tangata ke, kia kore rava ei oire; kare rava e patu akaouia ra.” (Isaia 25:2) Ka rauka i te au tangata tutaka aere ki te nga turanga o Babulonia i teia tuatau, te akapapu mai e ko teianei te tika. I tupu ua ainei te akapouanga o Babulonia ra? Kare. Mari ra, ka rauka ia tatou te ariki i ta Isaia akataka anga: “E Iehova e, ko toku Atua oki koe; e akateitei au ia koe, e akameitaki au i toou ingoa; e au mea taka ke oki taau i rave; te au tuatua takere naau ra, e tuatua pikikaa kore anake ïa, e te tuatua-mou.”—Isaia 25:1.
Au Angaanga Takake i te Tuatau ki Mua
19, 20. Eaa te tupu anga ia Isaia 25:6-8 ta tatou ka rauka kia tapapa atu?
19 Kua akatupu te Atua i te totou i runga akenei i te tuatau kua topa, e ka rave takake a te tuatau ki mua. I roto i teianei tataanga, te ngai ta Isaia i taiku ra i “te au mea taka ke” a te Atua, ka kite tatou i tetai totou tau kia irinakiia te vai maira kia akatupuia, mei te akatupu anga i te akavaanga ki runga ia Babulonia ra. Eaa te ‘mea taka ke’ i taputouia maira? Te tuatua ra Isaia 25:6: “Ei reira Iehova Sabaota ra e rave ei na te tangata katoa, i teianei maunga, i tetai pokai, e kai memeitaki ra, te kaingakai wina i runga i te ota; e kai matu roa ra, te wina i runga i te ota i akaareare meitakiia ra.”
20 Taua totou ra ka akatupu papuia i roto i te ao ou ta te Atua i taputou, i mua ua ake ia tatou nei. A taua tuatau ra, ka akaoraia te au tangata i te au manamanata te akateiaa ra ki raro i te aronga e manganui i teianei. Te tika, te akapapu maira te totou ia Isaia 25:7, 8 e ka taangaanga te Atua i tona mana anga mai kia rave i tetai o te au angaanga takake maata no te au tuatau katoa ra: “Nana e akakore rava i te mate e tuatau ua atu; e na te Atu ra na Iehova e orei i te roi-mata i te au mata ravarai; e akakore aia i te akakino i tona iti-tangata i te enua katoa nei: na Iehova oki teia i tuatua nei.” Kua taiku mai te apotetoro ko Paulo i taua tuatua anga ra e kua kapitiia atu ki ta te Atua ra akaokianga mai i te aronga mate kia ora, te akatuakaouanga i tei mate ra. Mei teaa ra tetai angaanga takake te reira!—1 Korinetia 15:51-54.
21. Eaa te au angaanga takake ta te Atua ka rave no te aronga tei mate ra?
21 Tetai atu tumu e kore atu ei te au roimata no te mii no te mea ka akakoreia atu te au maki kopapa o te au tangata. Ia Iesu i runga i te enua nei, kua rapakau aia i te aronga e manganui—te akaoki mai anga i te kite ki te aronga matapo, te akarongoanga ki te aronga turi, te maroiroi ki te pirikoki. Te akakite ra Ioane 5:5-9 e kua akaora aia i tetai tangata e pirikoki no te 38 mataiti. Kua manako te aronga akara atu e ko tetai mea umere tikai teia, me kare e angaanga takake. E tika ia! Inara, kua tuatua atu a Iesu kia ratou e mea umere roa atu tana akatuakaouanga i te mate ra: “Auraka e poitirere ua i te reira: te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te rua i tona reo, E kua aere mai ki vao; tei rave ana i te meitaki ra, ei te tuakaouanga ora ïa ratou.”—Ioane 5:28, 29.
22. Eaa ka raukai i te aronga putaua e tei akaaka oki kia akara atu ki mua ma te manakonakoanga?
22 Ka tupu ra te reira no te mea ko tei taputou maira i te reira ko Iehova. Kia manako papu e me ka rave aia e ka arataki marie i tona mana maata no te akaora anga, ka riro te tupu anga ei mea takake. Te tou maira Salamo 72 ki tana ka rave na roto i tana Tamaiti e Ariki ra. I reira e ruperupe ei tei tuatua tika ra. E maata roa oki te au. Na te Atua e akaora i te putaua e tei akaaka ra. Kua taputou aia: “E manga sitona okotai rima i ki i te enua nei, i runga i te take o te au maunga ra; e tei tupu ra ka ngaee ïa mei ia Lebanona [taito] ra; ka ruperupe to te oire ra mei te ngangaere o te enua nei.”—Salamo 72:16.
23. Eaa ta te au angaanga takake a te Atua ka akakeu ia tatou kia rave?
23 Te taka meitaki ra, e tumu to tatou kia akamanako i te au angaanga takake katoa a Iehova ra—tana i rave i te tuatau kua topa, tana e rave nei i teia tuatau, e tana ka rave i te tuatau e vaitata maira ki mua. “Kia akameitakiia te Atua, te Atua o Iseraela ko Iehova, koia anake ra tei rave i te au mea taka ke ra. Kia akameitakiia oki tona ingoa kakā e tuatau ua atu: kia akakiia oki te pa enua ravarai i tona kakā; Amene, e Amene.” (Salamo 72:18, 19) Ka tau te reira ei tumu tuatua anga akamaroiroi na tatou ma te au kopu tangata e etai ke oki. Ae, e rave tatou i te “akakite i tona kakā i rotopu i te au etene; tana ra au angaanga taka ke i roto i te au tangata katoa ra.”—Salamo 78:3, 4; 96:3, 4.
Akapeea Koe me Pau?
• Akapeea te au uianga tei uiia ra kia Iobu i te akaketaketa anga i te au kotinga o te kite tangata?
• Eaa te au akatauanga no ta te Atua au angaanga takake tei akakite maataia maira ia Iobu pene 37-41 i te akakeu anga ia koe?
• Akapeea tatou me ariu atu i muri ake i te akamanakoanga i etai o ta te Atua ra au angaanga takake?
[Au Tutu i te kapi 10]
Eaa taau i taopenga no te tuke maata i te au tu kiona rikiriki e te ririnui pakari o te uira?
[Akameitakianga]
snowcrystals.net
[Au Tutu i te kapi 13]
E tuku i te au angaanga takake a te Atua ei tuanga putuputu no taau tuatua anga