Kua Akono Noinoi Kore Ratou i to te Atua Aroa
“Kia akameitaki oki ratou [te au tangata] ia Iehova i tona ra aroa, e te au angaanga taka ke nana i te tamariki a te tangata nei.”—SALAMO 107:8.
1. Akapeea ta te apotetoro ko Ioane akaketaketa mai anga i te tu o te aroa i tana reta mua?
“KO TE Atua oki te aroa.” Mei teaa ra te ki anga taua au tuatua ra i te aiteanga puapinga maata! No reira rai te apotetoro ko Ioane i manako ei e tau kia taiku akaou i te reira i tana reta mua. (1 Ioane 4:8, 16) Kare e e aroa anake to te Atua ra ko Iehova mari ra koia katoa te akaraanga me kare te akatutu anga, o te aroa.
2. Na teea au mataara ta te Atua ra akakite anga i te aroa i te anga mai anga i te tane e te vaine e te akonoanga i te apinga na raua?
2 E tamanako i te tu o ta te Atua akakite anga i te aroa i tana anga mai anga ia tatou. E tau tikai ta Davida au tuatua akameitaki ra. Ei tata salamo akauruia ra, kua na ko mai aia: “Ka akameitaki au ia koe, e mea mataku e te taka ke oki toku anga angaia.” (Salamo 139:14) Kia orai tatou ma te meitaki e te mataora, kua anga maira te Atua i te au apinga kia rekareka openga kore no tatou na to tatou nga tu kite e rima ra—te akaraanga, te akarongoanga, te tongianga, te ongianga, e te aa anga. Mei teaa ra te manea ta tatou e akara nei i tei angaia maira takapini ia tatou! Te meitaki i te au ngangaere e manganui e tuke tuke e pera katoa te au manu ra, kare ra e tuatua anga no te au tu manea o te tangata nei e to ratou au mata katoa oki! Kua oronga katoa maira te Atua i te au ua memeitaki rava, te au kai tanu, e etai atu kai katoa kia itaeia e tatou nei. (Salamo 104:13-16) No te tumu meitaki tikai, kua akamaara maira te apotetoro ko Paulo i te au tangata o Lusetera i taito ra i to te Atua “takinga-meitaki . . . i te oronga anga mai i te ua no runga i te rangi, e te au tuatau mou, te akaki anga i to tatou ngakau kia ki i te kai ma te rekareka.”—Angaanga 14:17.
3. Eaa nga tu kite meitaki tei orongaia maira e te Atua no tatou?
3 E tamanako katoa i te au akameitakianga katoatoa te kapitiia ra ki te oraanga o te ngutuare tangata mataora. E tere atu i te reira, e akamanako ana i te au marekaanga katoa oki tei rauka i te akarekareka ia tatou no to tatou manako e te au tu o te manako ngakau: te manako ua anga, te kimikimi, te akamaaraara, te akava ngakau, e kia maata atu oki te kite i te akamori—pouroa te reira te akateitei ra ia tatou ki runga ake i te au manu; auraka katoa oki tatou e manako kore i te au marekaanga ta te akatangi anga imene e oronga maira kia tatou. Ko te reira e etai atu apinga aroa e manganui e au akakite anga anake ia i to te Atua aroa no tatou.
4. Eaa te au akakitekite anga i to te Atua ra aroa tei kiteia e te tangata nei mei te tuatau mai i apaʼi to ratou nga metua mua ra?
4 Kare e ekoko anga e i rekareka ana a Adamu raua ko Eva i te au tu meitaki e manganui i to raua tuatau te vai apa kore ua ra i te kainga i Edene ra. (Genese 2:7-9, 22, 23) Inara i to raua kore anga e akono noinoi kore i te au akapapuanga ravarai i to te Atua aroa ta raua i rekareka ra, kua akataka ke atu ainei te Atua i te au uanga tangata ra? Kare rava ia! Kua viviki ua aia i te oronga mai i te ravenga ei akatikaanga i te au tarevake ravarai tei tupu mai no te apa a to tatou nga metua mua ra. (Genese 3:15) Kua akakite katoa mai a Iehova i te aroa na te akakoromaki anga i te au uanga apa ua o Adamu. (Roma 5:12) Eaa te roa? Eaa, no etai 6,000 mataiti tae roa mai ki teianei! E maata rava atu oki ta te Atua akakite anga i te aroa i te akonoanga i tana au tavini. E tika rava te au tuatua e: “Ko Iehova, Ko Iehova, e Atua takinga-meitaki, e te aroa ua, e te akakoromaki maata, e te meitaki maata, e te tuatua-mou, E te vaoo marie i te aroa e tausani ua atu, e te akakore i te tuatua-tika kore e te ara, e te kino.”—Exodo 34:6, 7.
5. Akapeea ta Iehova akaari anga i te akakoromaki anga aroa i tana akonoanga i te iti tangata o Iseraela ra?
5 Ae, e maata tikai te akakoromaki ta te Atua ra ko Iehova i akaari i tana au akonoanga ki to Iseraela mei tona rave anga mai ia ratou ei iti tangata i raro i te Maunga ko Sinai ra e tae roa ki to ratou akarongo kore anga tei akakeu ra iaia kia akataka ke takiri atu ia ratou. Mei ta tatou e tatau ia 2 Paraleipomeno 36:15, 16 e: “Kua tono maira te Atua o to ratou ai metua ko Iehova i te rima o te au karere nona kia ratou ra, kare i tukumoe i te tono anga; no te mea te aroa ra aia i tona iti-tangata e tona uaorai nooanga: Kua taitoito ra ratou i te au karere a te Atua, e kua akavaavaa i tana tuatua, e kua takinga-kino i te au peroveta nana, e tupu rava akera te riri o Iehova i tona tangata, e kare rava akera e ravenga e oraʼi.” Inara te vaira tetai papaki tei akono noinoi kore i te aroa o te Atua ra ko Iehova. Kia kite ei e akapeea ratou i te rave anga i te reira, ka akara matatio tatou i teianei i te oraanga o tetai papaki o teia aronga tatakitai. Na teia e tuku i te tango no te akakiteanga e akapeea tatou uaorai me akono i te aroa o Iehova na te au mataara tau tikai.
Akapeea a Mose te Akono Anga i te tu Noinoi Kore
6. No teea au tu i meitaki roaʼi to Mose akaraanga, e i teea au turanga i tona kite anga i to te Atua ra aroa?
6 Ko Mose tetai akaraanga meitaki rava no te tangata tei akono noinoi kore i to te Atua ra aroa. E rai te au mana taoonga tei akanooia mai ki mua ia Mose ei tamaiti angai na te tamaine a Pharao! Inara kua iki aia i “te rave katoa i te mate i te kapiti anga i te au tangata o te Atua, i te rave i te navenave poto ua o te tuatua kino ra; E apinga maata oki iaia te akakino i te Mesia nei, i te au taonga katoa o Aiphiti ra.” (Ebera 11:25, 26) I tetai taime kua anoano a Mose kia akaora i tona au taeake, koia to Iseraela, mei te tuikaa mai i Aiphiti. Inara kare ratou i manako ariki i tana tauta anga, e kare katoa oki i tae ki ta te Atua tuatau tau no te akaora anga ia ratou ra. (Angaanga 7:23-29) Inara e ngauru ua atu mataiti i muri mai, no to Mose akarongo e tona inangaro noinoi kore kia tauturu i tona au taeake, kua akamana a Iehova iaia kia rave i te au semeio e manganui e kia tavini i to Iseraela no te 40 mataiti ei peroveta, ei akava, ei tuku i te ture, e ei rotopu Nona. I teia nga angaanga, kua kite a Mose e e manganui te tuatau i to Iehova aroa nona e tona au taeake Iseraela ra.
7. Akapeea ta Mose akono anga i te au akakiteanga mai i to te Atua aroa?
7 I akapeea ta Mose akono i to te Atua ra aroa e tona aroa ua? I ‘ariki puapinga kore ua ainei aia i to Iehova aroa ua e kare i tona akakoroanga’? (2 Korinetia 6:1) Kare rava ia! Kua akono noinoi kore a Mose i ta Iehova ra akakite anga aroa kiaia na te rave katoa anga i to te Atua anoano. Kua akara aia kia Iehova i te au taime ravarai e kua piri meitaki aia ki Tei Anga mai iaia ra. E akangateitei tikai ta te Atua tuatua anga no Mose i te akoanga ia Aarona raua ko Miriama no te tuatua kino anga i to raua teina! Ae, i tuatua “vaa ua” a Iehova ma Mose e kua tuku kia “kite pu aia, i to Iehova tu.” (Numero 12:6-8) Noatu rai te manganui o ta Mose au angaanga, kua rave ua atu rai aia ei tangata maru maata e kua akono i ta Iehova au akauenga “ko tana ïa i rave.”—Exodo 40:16; Numero 12:3.
8. Akapeea ta Mose akaari mai anga e i aru tikai aia i to te Atua ra manako?
8 Kua akaari katoa a Mose i aru noinoi kore aia i to te Atua anoano na te manako tana i akaari no te ingoa o Iehova ra, te turanga, e te akamori viivii kore. E no reira, i nga atianga e rua kua puapinga ta Mose pati anga kia Iehova kia oronga i tona aroa ki to Iseraela no te mea te kapitiia ra to te Atua ingoa ki roto. (Exodo 32:11-14; Numero 14:13-19) I to Iseraela o anga ki roto i te akamori itoro i te punua puakatoro ra, kua akakite maira a Mose i tona tu totomapu no te akamori viivii kore i te kapikianga: “Koai to Iehova ra? ko te oro mai ïa kiaku nei.” I muri ake i te reira kua tamate atura a Mose e te aronga i tona pae ra e 3,000 katoa te aronga akamori itoro. E kua akakoromaki aia e 40 mataiti i taua aronga akaapa e te meameaau. Kare rava e ekoko anga e kua akono noinoi kore a Mose i ta te Atua ra akakite anga aroa, kua akanoo mai i te akaraanga meitaki no tatou i teia tuatau nei.—Exodo 32:26-28; Deuteronomi 34:7, 10-12.
Ta Davida Akono Anga Meitaki
9. (a) Akapeea a Davida i te akono anga i te aroa o te Atua ra ko Iehova? (e) Mei ia Davida rai akapeea tatou me akangateitei ia Iehova ma ta tatou au apinganui?
9 Ko tetai atu tangata o te Puka Tapu tei akanoo i tetai akaraanga meitaki no te akonoanga noinoi kore i to te Atua ra aroa ko te tata salamo ia koia a Davida, te rua o te ariki o Iseraela ra. Na tona maroiroi e no te ingoa o Iehova i akakeu iaia kia tamaki atu i te tuputupua o te Philiseti ko Golia tei tuatua akakino maira, ta te Atua i oronga atura i te autu anga ki runga ake iaia ra. (1 Samuela 17:45-51) Na te reira tu maroiroi katoa oki i akakeu ia Davida kia rave mai i te aruna koreromotu ki Ierusalema. (2 Samuela 6:12-19) E, kare ainei to Davida inangaro kia patu i te iero no Iehova ra, i te akakite anga i tona maroiroi e te manako ariki i te aroa e te meitaki o te Atua ra? No teaa. Kare te akakore anga i te reira tika no Davida, i tapupu iaia i te akapapa no taua angaanga ra e te akangateiteianga ia Iehova na tana uaorai orongaanga i te auro, te ario e te au toka memeitaki oko maata katoa ra. (2 Samuela 7:1-13; 1 Paraleipomeno 29:2-5) Ka tau katoa te akono noinoi kore i to te Atua ra aroa kia akakeu ia tatou kia ‘akangateitei atu ia Iehova i ta tatou ra au apinga’ na te akapouanga i ta tatou au apinga kopapa nei ei akatere atu i te angaanga no te Patireia ra.—Maseli 3:9, 10; Mataio 6:33.
10. I teea tu i tau ei kia aru i ta Davida ra akono anga?
10 Noatu rai i rave a Davida i etai tarevake kino rava, i tona oraanga katoa ra kua akapapu aia e ‘e tangata aia e tau ki to Iehova uaorai ngakau.’ (1 Samuela 13:14; Angaanga 13:22) Kua ki tana au salamo i te au akakitekite anga manako ariki i to te Atua ra aroa. Te karanga ra The International Standard Bible Encyclopædia e “e maata rava atura to Davida rave i te akameitaki anga i to tetai ua atu tangata tei taikuia mai i te Tuatua Tapu ra.” Kua karanga a Asapha te tata salamo ra e “i iki akera aua [te Atua] i tona tavini ia Davida, tana i rave mai mei te koro mamoe ra; Kua arataki maira aia iaia . . . kia angai aia i tona tangata ia Iakoba, e ia Iseraela tana ra tuanga. Kua angai aia ia ratou ma te ngakau apa kore.” (Salamo 78:70-72) E tikai, e tau to Davida mataara kia aruia.
Iesu Mesia, to Tatou Akaraanga Apa Kore
11, 12. Akapeea ta Iesu akaari anga mai e i aru tikai aia i to te Atua ra manako?
11 E tika rava, ko Iesu Mesia te akaraanga meitaki rava i te Tuatua Tapu ra no te tangata tei akono noinoi kore ua i te Aroa o te Atua ra. Eaa ta te reira i akakeu ia Iesu kia rave? Te mea mua, kua akakeuia aia kia akamori ia Iehova anake ua. Kare e ekoko anga e kua akono a Iesu i to te Atua anoano i te au mea ravarai. No te manako ariki i te aroa e te meitaki o tona Metua i te rangi ra i akakeu iaia kia riro ei tangata mou tikai i te pae vaerua. E pirianga mou piri tikai tona ma te Atua. E tangata pure tikai a Iesu, e inangaro maata tona i te tuatua ki tona Metua i te rangi ra. E maata te tuatau ta tatou ka tatau i to Iesu pureanga. I tetai atianga kua pure aia no te po katoa ra. (Luka 3:21, 22; 6:12; 11:1; Ioane 17:1-26) I te akono anga kia tau ki to te Atua ra aroa, kua noo a Iesu kia tau ki te tuatua mou e ‘kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o Iehova ra.’ Ko te tika e, ko te akono i te anoano o te Metua ra ko tana kai ia. (Mataio 4:4; Ioane 4:34) Kare ainei tatou e tau kia akono mei te reira ki to te Atua ra aroa, ma te orongaanga kiaia anake te akamori anga?
12 I te akonoanga noinoi kore i to te Atua ra aroa, kua taki atura a Iesu Mesia i te manako ki tona Atua koia tona Metua ra. I te karanga anga tetai tangata iaia e “Orometua Meitaki,” kua patoi atura aia e kua tuatua atu: “Ko te Atua anake ra te meitaki.” (Luka 18:18, 19) E putuputu a Iesu i te akakite pakari e kare ana peu e rave ua. Kare aia i akakore i te tika no te akateitei anga i te ingoa o tona Metua, e kua tau tikai tana akamata anga i tana pure akaraanga ma te pati anga: “Kia akatapuia toou ingoa.” Kua pure aia: “E taku Metua, e akakakā i toou ingoa.” E i mua poto ake i tona mate anga, kua karanga atura te Mesia ki tona Metua: “Kua akakakā au ia koe i te ao nei: kua oti iaku te angaanga taau i o mai naku e rave ra.” (Mataio 6:9, NW; Ioane 12:28; 17:4) E mea tika rai, ei akono anga i to te Atua ra aroa, ka tau tatou kia aruaru i te akakaka ia Iehova, ma te pureanga no te akatapu anga i tona ingoa tapu ra.
13. I akapeea te akakeu anga to te Atua ra aroa ia Iesu kia rave i te angaanga?
13 I teianei, ka akara ana i te rua o te mataara tei akakeu ra ia Iesu kia akono noinoi kore i to te Atua ra aroa. Kua akariro te reira iaia kia inangaro i te tuatua tika e kia makitakita i te kino, mei tei totouia maira ia Salamo 45:7. (Ebera 1:9) Ko ia “tei [tiratiratu, NW] e te rave kore i te kino, e te viivii kore, e te taka ke oki i te aronga rave ara ra.” (Ebera 7:26) Kua akaao atura a Iesu i tona aronga patoi kino maira kia akaapa atu iaia no te ara, kare ra i rauka ia ratou ra. (Ioane 8:46) I nga atianga e rua ra, kua riro na tona makitakita i te kino i rave ei aia i te tama i te iero i te aronga o te akonoanga atua noinoi ra. (Mataio 21:12, 13; Ioane 2:13-17) E mei teaa ra ta Iesu akaapa anga pakari atu i taua aronga arataki o te akonoanga atua pikikaa ra, tae roa kia akakite atu kia ratou e no te Tiaporo ratou ra!—Mataio 6:2, 5, 16; 15:7-9; 23:13-32; Ioane 8:44.
14. I te akono anga kia tau ki to Iehova aroa, akapeea ta Iesu akono anga i tana au pipi ra?
14 Te vaira tetai atu mataara tei akakeuia a Iesu e te aroa o te Atua ra, te kiteia ra i tana akonoanga i tana au apotetoro e etai atu au pipi ra. Mei teaa ra tona aroa, te akakoromaki, e te akakoromaki anga roa ia ratou! E timata anga pakari tikai ta ratou iaia i to ratou tu tauetono ra, e taumaroanga e koai tei maata ia ratou tae roa ki te po tikai o tona pikikaa angaia ra. (Luka 22:24-27) Inara, kua akaari tamou maira a Iesu iaia uaorai e e maru e te akaaka tona ngakau. (Mataio 11:28-30) E tika, kua pikikaa a Iuda ia Iesu, kua uuna a Petero iaia e toru taime, e kua oro ke etai atu apotetoro nana ra i te aere anga mai te pupu ra e opu e tapeka iaia. Inara kare aia i riri me kare i akamoupuku. Akapeea tatou i kite ei? No te mea, i tona piri akaou atu anga ki tana au apotetoro i muri ake i tona tuakaouanga, kare rava a Iesu i akaapa tamamae atu ia ratou ra no to ratou mataku anga. Mari ra, kua akapumaana atura aia e kua akamaroiroi atura ia ratou no te angaanga maata atu no te Patireia.—Ioane 20:19-23.
15. I akapeea ta Iesu rave anga i te angaanga noinoi kore i tei anoanoia no te au tangata ra i te pae kopapa?
15 E akamanako akaou tatou i tetai atu mataara ta Iesu Mesia akono anga noinoi kore i to te Atua ra aroa. Kua rave aia i te reira na te tuku atinga iaia uaorai no etai ke atura, tae roa ki te matenga rikarika ma te mamae katoa oki ki runga i te rakau tamamae anga. (Philipi 2:5-8) Kua akono a Iesu i te au mea tei anoanoia no te pae kopapa o te au tangata ra i te angaianga i te aronga tini ra e te akaoraanga i te au maki e manganui na te semeio. (Mataio 14:14-22; 15:32-39) Kua tuku aia i te manako no te au mea o etai ke ra ki mua atu i tona uaorai. No reira i raukai iaia i te tuatua: “E ana to te suoli, e toanga to te manu o te reva, kareka te Tamaiti a te tangata, kare ona urunga upoko.” (Mataio 8:20) Kua matakite a Iesu i te angaanga anga o te vaerua o te Atua i te reira e aere maira mei iaia no te raveanga i te au akaora anga na te semeio. Inara kare roa a Iesu i tauta kia puapingaia aia i te pae kopapa na te rave anga i te reira mana ririnui te akatukia atu anga i tetai vaine ki tona kakau e maki atekeria tona e 12 mataiti, no te akarongo e kua ora ia. (Mareko 5:25-34) Pera katoa oki kare a Iesu i akono i te mana no ko mai i te Atua ra nona uaorai.—Akaaiteia atu kia Mataio 4:2-4.
16. Na teea au mataara ta te Mesia raveanga i te angaanga no tei anoanoia no te au tangata i te pae vaerua ra?
16 Noatu rai e kua rave noinoi kore ua a Iesu i te akono i tei anoanoia i te pae kopapa o te au tangata ra na te akaoraanga i to ratou au maki e te angaianga ia ratou na te tu semeio, ko te akakeu anga maata i roto i tana angaanga i te enua nei e tutu aere i te tuatua meitaki o te Patireia o te Atua, te apii, e te akariro anga i te au tangata ei pipi. Noatu rai te au akaora anga maki umere katoa ra tana i rave, kare aia i kiteaia ei Taote Maata me kare ei Rave Angaanga Semeio mari ra ei Orometua Meitaki. (Mataio 4:23, 24; Mareko 10:17) Kua tuatua a Iesu nona uaorai e e Orometua, mei tana au pipi e pera katoa tona au enemi ra. (Mataio 22:16; 26:18; Mareko 9:38) E te au tuatua mou tana i apii ra, mei tana i Tuatua i te Maunga ra! (Mataio 5:1–7:29) E tau tikai tana au akatutu anga, e te taka meitaki tana au parapore i totou e etai atu totou katoa ra! No reira rai te aronga vaeau i tonokia e opu ia Iesu i tetai atinga ra i kore ei e amiri atu iaia!—Ioane 7:45, 46.
17. (a) Akapeea ta Iesu ra akakite mai anga i te akaraanga apa kore na tatou i te aroa? (e) Eaa te ka uriuri manakoia i te tumu tuatua i muri akenei?
17 E mea papu e, kua akanoo maira a Iesu Mesia i te akaraanga meitaki no tatou kia akono noinoi kore i te akakite anga i te aroa o te Atua ia tatou nei. Kua oronga a Iesu i te tuanga mua o tona oraanga e tona inangaro oki ki tona Metua i te rangi ra. Kua inangaro tikai aia i te tuatua tika, kua akono aroa atura i tana au apotetoro e etai atu au pipi nana ra, e kua akapou i tona oraanga i te akono anga i te au mea tei anoanoia no te au tangata ra i te pae vaerua e te pae kopapa oki. I te openga, kua akakorona atura aia i tana angaanga orometua na te orongaanga i tona oraanga ei oko. (Mataio 20:28) Inara akapeea tatou nei? E tika, e aronga apa ua tatou, mei ia Mose raua ko Davida rai. Inara, mei ta te tumu tuatua e aru mai ka akakite, e au mataara tau etai te ka rauka ia tatou kia aru i Tei akanoo maira i te akaraanga i te akonoanga noinoi kore i te au akakitekiteanga i to te Atua ra aroa.
Akapeea Koe Me Pau?
◻ Eaa i tau ei kia tuatuaia e “ko te Atua te aroa”?
◻ Eaa ta Mose i rave i te akakite anga te Atua i tona aroa?
◻ Na teea au tu to Davida akono anga i te aroa o te Atua ra ko Iehova?
◻ Eaa te akaraanga ta Iesu Mesia i akanoo mai i te akonoanga kia tau ki to te Atua ra aroa?
[Tutu i te kapi 10]
I kite ainei koe e eaa ta Mose i rave no to te Atua ra aroa?
[Au Tutu i te kapi 12, 13]
Kua akono a Iesu i to te Atua aroa na te tauturuanga ia etai atu i te pae vaerua e te pae kopapa e na te orongaanga i tona oraanga ei oko