RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • kl pene 9 kapi 80-89
  • Eaa te ka Tupu ki to Tatou Aronga Akaperepere tei Mate Ra?

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Eaa te ka Tupu ki to Tatou Aronga Akaperepere tei Mate Ra?
  • Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • EAA TE “VAERUA” I ROTO I TE AU TANGATA NEI?
  • “KA RIRO AKAOU RAI KOE EI ONE-PUEU”
  • “KUA MOE”
  • “TE ARONGA KATOA I ROTO I TE RUA”
  • TUAKAOUANGA KIEA?
  • Te Rapakau Anga Anake Ra!
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2006
  • Oraanga i Muri Ake i te Matenga—Eaa ta te Pipiria Tuatua?
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1999
  • Te Manakonakoanga Tikai no Taau Aronga Akaperepereia Tei Mate
    Eaa Tikai ta te Pipiria e Apii Maira?
  • Eaa te Manakonakoanga no te Akaperepereia Tei Mate Ra?
    Eaa te Manakonakoanga no te Akaperepereia Tei Mate Ra?
Tetai Atu
Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore
kl pene 9 kapi 80-89

Pene 9

Eaa te ka Tupu ki to Tatou Aronga Akaperepere tei Mate Ra?

1. Eaa te manako o te au tangata me ka rokoia tetai tei akaperepereia ra e te mate?

“KA MAMAE tetai me mate tana i akaperepere ra no te mea ko te matenga e ngere anga ia ki roto i tetai tu apinga kore ua tei mamao ke atu i te kite katoatoa ra.” Ko te reira ta tetai tamaiti i tuatua i te mate anga tona metua tane e i muri poto mai kua mate atu tona metua vaine. Kua akariro tona mamae e te tu ngere oonu iaia kia manako ngakau e te “maremo atura aia i te pae o te manako ngakau.” Penei paa e kua mamae koe i te tu mei te reira. Penei kua manako ua koe e teiea toou aronga akaperepere e me ka kite akaou ainei koe ia ratou.

2. Eaa te au uianga tamanata te tu maira no runga i te mate?

2 Kua akakiteia ki etai au metua te mamae ngakau ra e, “Te kato ra te Atua i te au tiare manea roa kia apai atu kiaia uaorai i te rangi.” E tika ainei te reira? Kua aere ainei to tatou aronga akaperepere tei mate ra ki tetai ngai vaerua? Ko ta tetai aronga ainei ia e karanga ra ko Nirvana, tei akatakaia ra ei tu mataora takiri kare e mamae e te anoano? Kua aere ainei te aronga ta tatou i akaperepere ra na roto i tetai ngutupa ki te ora mate kore i parataito? Me kare mei ta etai ke e karanga ra e, e topa anga ainei to te mate ki roto i tetai tamamae anga mutu kore no te aronga tei akariri ra i te Atua? Ka rauka ainei i tei mate i te akatupu i tetai apinga ki to tatou oraanga? E raukaʼi te au pauanga mou ki taua au uianga ra, ka tau tatou kia akara i te Tuatua a te Atua, koia te Puka Tapu.

EAA TE “VAERUA” I ROTO I TE AU TANGATA NEI?

3. Eaa te manako o Socrates raua ko Plato no runga i tei mate ra, e eaa te akatupu anga a teia ki te au tangata i teia tuatau nei?

3 Kua irinaki nga tangata taito apii Ereni ko Socrates raua ko Plato e e mea tau e apinga mate kore tetai i roto i te tangata e te vaine—e meta te ka ora atu i te mate e kare tikai e mate. I te ao katoa nei, e au mirioni ua atu tei irinaki ki teia i teia tuatau nei. E putuputu teia irinaki anga i te akatupu i te mataku i tei mate ra mei tana e akatupu ra i te manako no to ratou meitaki ra. Te apii maira te Puka Tapu ia tatou i tetai apinga tuke roa no tei mate ra.

4. (a) Eaa ta Genese i akakite mai kia tatou no te meta? (e) Eaa ta te Atua i akapuangi ki roto ia Adamu ei akariro iaia kia ora?

4 I te akamanakoanga i te tu o tei mate ra, ka tau tatou kia maara i to tatou metua mua ra, koia Adamu, e kare ona meta. E meta ra aia. I tetai angaanga akauru matakuia i te anga mai anga, kua anga iora te Atua i te tangata—koia te meta—mei te one o te enua nei e kua akapuangi iora ki roto iaia i “te aʼo ora.” Te akakite maira a Genese 2:7 kia tatou: “E kua anga iora te Atua ra ko Iehova i te tangata i te one-pueu o te enua nei, kua akapuangi iora aia i te aʼo ora ki roto i tona putaiu; riro akera te tangata ei [“meta ora,” NW].” Kua akatamouia te oraanga o Adamu na te utianga i te aʼo. Inara, e maata atu i te akapuangianga anake i te matangi ki roto i nga ate mama o te tangata ra tei raveia i ta te Atua tuku anga i te aʼo ora ki roto ia Adamu. Te tuatua ra te Puka Tapu no “te mana o te ora” te angaanga ra i roto i te au mea ora i te enua nei.—Genese 7:22, NW.

5, 6. (a) Eaa te “mana o te ora”? (e) Eaa te ka tupu me ka akamutu te “vaerua” taikuia maira ia Salamo 146:4 i te akaangaanga i te kopapa ra?

5 Eaa “te mana o te ora”? Ko te apinga puapinga ia ei akakeu i te oraanga ta te Atua i tuku ki roto i te kopapa ora kore o Adamu ra. Kua akatamouia teia mana i reira na te utianga i te aʼo. Inara eaa te “vaerua” tei taikuia ra ia Salamo 146:4? Te tuatua ra te reira irava no tetai tei mate ra: “Te riro nei oki tona vaerua, te oki nei aia ki tona ra one; kore rava atura tana i akakoro i taua rā ra.” I ta te aronga tata Puka Tapu taiku anga i te tuatua “vaerua” na teia tu, kare ratou i manako i tetai meta takake te ka ora ua atu i muri ake i te mate anga te kopapa ra.

6 Te “vaerua” te akaruke ra i te au tangata i te matenga ko te mana ora ia tei akamata mai ma Tei Anga maira ia tatou. (Salamo 36:9; Angaanga 17:28) Kare e au tu ke ke o teia mana ora mei to te mea ora tana e akaangaanga ra, mei te paoa uira ra kare ona tu tuke mei to te apinga tana e akataka ra. Me mate tetai tangata, ka akamutu rai te vaerua (mana ora) i te akaangaanga i te au teera o te kopapa, mei te mori rai ka mate me ka tamateia te paoa uira. Me akamutu te mana ora i te orongaanga ora no te kopapa, te tangata—te meta—ka mate.—Salamo 104:29; Koheleta 12:1, 7.

“KA RIRO AKAOU RAI KOE EI ONE-PUEU”

7. Eaa te ka tupu kia Adamu me akarongo kore aia ki te Atua?

7 Kua akataka meitaki maira Iehova e eaa te aite anga o te mate no Adamu rave ara ra. Kua karanga te Atua: “E kai koe i taau kai ma te pata i te ou ki runga i to rae, e oki ua atu koe ki raro i te one; no reira mai oki koe: e one-pueu oki koe, e ka riro akaou rai koe ei one-pueu.” (Genese 3:19) Ka oki a Adamu ki ea? Ki te one, ki te one pueu kua angaia oki aia mei reira mai. I te matenga kua akamutu ua to Adamu ra ora anga!

8. Ei au meta, na roto i teea tu i kore ei te au tangata i teitei atu i te au animara?

8 I teia tu, kare i tuke to te tangata ra matenga i to te au animara. E au meta katoa oki ratou, e ko taua vaerua rai, me kare mana ora, te oronga ra i te ririnui no ratou. (Genese 1:24) Ia Koheleta 3:19, 20, te akakite maira te tangata pakari ko Solomona kia tatou: “Te mate nei tetai, e te pera katoa nei tetai i te mate; okotai oki o ratou katoa ra aʼo; e [i roto i te mate] kare atura te tangata i tu ke i te puaka . . . No te one-pueu anake nei ratou, e te oki anake nei ratou ki te one-pueu ra.” E teitei ake te tangata i te au puaka i te mea e i angaia mai aia i to te Atua ra tu, te akaataanga i to Iehova ra au tu. (Genese 1:26, 27) Inara, i te matenga aiteite te au tangata e te au animara ka oki akaou rai ki te one pueu.

9. Eaa te tu o tei mate ra, e ka aere ratou ki ea?

9 Kua akataka akaou maira Solomona i te aite anga o te mate, i te na ko anga: “Kua kite oki te aronga e ora nei e ka mate ratou: kare ra a te aronga i mate ra e tuatua i kitea.” Ae, kare takiri a tei mate apinga i kite. No teia tu, kua raurau maira Solomona: “Ko tei kitea e koe ta to rima e rave ra, ka rave ma to ririnui ra; kare oki e angaanga, kare e kimianga, kare oki e kite, kare oki e pakari, i roto i te vaarua [“Teoro,” NW] taau e aere na.” (Koheleta 9:5, 10) Te aere nei tei mate ki ea? Ki Teoro (i te reo Epera, sheʼohlʹ), koia te vaarua matauia no te tanumanga tangata ra. Kare ta tatou aronga akaperepere tei mate ra e kite ana i tetai ua atu apinga. Kare ratou e mamae ana, e kare a ratou apinga e akatupu mai kia tatou na tetai ua atu mataara.

10. Eaa i raukaʼi ia tatou i te karanga e kare te mate i tau ei mea openga?

10 Ka tau ainei tatou katoatoa e to tatou aronga akaperepere kia ora no etai mataiti tokoiti ua e ka takake atu ei no te tuatau mutu kore? Kare e tau ki ta te Puka Tapu ra. I te tuatau o to Adamu meameaau anga, kua viviki ua te Atua ko Iehova i te oronga mai i te au akanoonooanga ei akaariu ke i te au tupu anga kino o te ara a te tangata nei. Kare te mate i te tuanga no ta te Atua akakoro anga no te au tangata. (Ezekiela 33:11; 2 Petero 3:9) No reira, kare te mate i tau ei mea openga no tatou me kare no to tatou aronga akaperepere.

“KUA MOE”

11. Akapeea ta Iesu akataka anga i te tu o tona oa i mate ra ko Lazaro?

11 Ko te akakoro anga ia a Iehova kia akaora mai ia tatou e to tatou aronga akaperepere tei mate ra i te matenga mei ko mai ia Adamu. No reira, te taiku ra te Tuatua a te Atua i tei mate e te moe ra. Ei akatauanga, i tona kiteanga e kua mate tona oa ko Lazaro, kua tuatua atura a Iesu Karaiti ki Tana au pipi: “Kua moe to tatou oa ko Lazaro; e te aere nei au e akaara iaia.” I te mea e kare te au pipi i mou viviki i te aite anga o teia tuatua anga, kua tuatua taka meitaki atura Iesu: “Kua mate takiri a Lazaro.” (Ioane 11:11, 14) Kua aere atura Iesu i reira ki te oire i Betania, te ngai te reira to Lazaro nga tuaine ko Mareta raua ko Maria i te aueanga i te mate o to raua tungane. I ta Iesu tuatua anga kia Mareta, “Ka tu akaou mai ïa to tungane,” kua akakite maira aia i tona akarongo i ta te Atua ra akakoro anga kia akaariu ke i te au akatupu anga a te mate ki runga i te pamiri tangata nei. Kua na ko maira aia: “Kua kite au e, ka tu akaou maira aia i te tuakaouanga i te rā openga ra.”—Ioane 11:23, 24.

12. Eaa te manakonako anga o Mareta ngakau mamae ra no tei mate?

12 Kare a Mareta i akakite i tetai manako no tetai meta mate kore tei ora ua atu i tetai atu ngai i muri ake i te matenga. Kare aia i irinaki e kua aere atu a Lazaro ki tetai ngai vaerua kia ora ua atu aia ki reira. E akarongo to Mareta i te manakonako anga meitaki roa no tetai tuakaouanga mei te mate mai. Kua kite aia e, kare ko tetai meta mate kore tei akaruke mai i te kopapa o Lazaro, mari ra kua takake te ora o tona tungane. Ko te vairakau ko te tuakaouanga o tona tungane.

13. Eaa te mana orongaia e te Atua ia Iesu ra, e i akapeea aia i te akakite anga i teia mana?

13 Ko Iesu Karaiti tei akamanaia e te Atua ko Iehova ra ei oko mai i te au tangata. (Hosea 13:14) No reira, i te pauanga i ta Mareta tuatua anga, kua karanga atura Iesu: “Ko au te tuakaouanga, e te ora; ko te akarongo mai iaku ra, mate ua atu rai, ka ora ra ïa.” (Ioane 11:25) Kua akakite a Iesu i tona mana tei orongaia mai e te Atua ra i teia tu i tona aerenga ki te menema o Lazaro, tei mate ra no nga ra e a, e kua akaoki akaou mai iaia kia ora. (Ioane 11:38-44) E tamanako ua ana i te rekareka o te aronga tei akara atu i teia tuakaouanga me kare i etai atu tei raveia ra e Iesu Karaiti!—Mareko 5:35-42; Luka 7:12-16.

14. Eaa ra i kore ei e aiteite te tuakaouanga e te manako no tetai meta mate kore ra?

14 E noo ua ana no tetai atianga kia akamanako marie i teia: Kare e tangata e anoanoia kia akatuakaouia, me kare kia akaoki akaouia mai kia ora, me e meta mate kore tetai tei ora atu i te matenga ra. Ko te tika, kare ia e riro ei takinga meitaki kia akatuakaou mai i tetai mei ia Lazaro rai kia oki mai ki te oraanga apa ua ki runga i te enua nei me kua aere ke atu aia ki tetai tutaki anga meitaki i te rangi. Ko te tika, kare rava te Puka Tapu i taiku ana i te tuatua “meta mate kore.” Kareka ra, te tuatua ra te au Tuatua Tapu e ko te meta tangata e rave ra i te ara ko te ka mate ia. (Ezekiela 18:4, 20) No reira te tou maira te Puka Tapu ki te oronga anga mai i tetai tuakaouanga e ko te rapakau tikai ia no te mate.

“TE ARONGA KATOA I ROTO I TE RUA”

15. (a) Eaa te aite anga o te tuatua “tuakaouanga”? (e) Eaa te tuakaouanga o te aronga tataki tai i kore ei e akatupu i te manamanata no te Atua ko Iehova ra?

15 Te tuatua ta te au pipi a Iesu i taiku no te “tuakaouanga” ko te aite anga tikai e “akatuanga ki runga” me kare e “tuanga ki runga.” E akatuanga teia ki runga mei te tu ora kore mai o te mate ra—koia oki, e tuanga ki runga mei roto mai i te vaarua matauia o te tangata nei. Ka ngoie ua i te Atua ko Iehova i te akatuakaou mai i tetai tangata. No teaa ra? No te mea ko Iehova Tei Akamata mai i te ora. I teia tuatau nei, ka rauka i te au tangata te rekoti mai i te au reo e te au tutu o te au tangata e te au vaine ki runga i te tepe vitio e ka rauka te akatangi akaou i teia au rekotianga i muri ake i te mate anga taua aronga tataki tai ra. E mea tika, i reira, ka rauka i Tei Anga mana katoatoa mai ia tatou nei i te rekoti i te au tu katoa o tetai ua atu tangata e ka akatuakaou mai i taua tangata rai, te orongaanga kiaia i tetai tu kopapa ou.

16. (a) Eaa te taputou ta Iesu i tuatua no te aronga katoatoa i roto i te rua ra? (e) Na teaa e akataka e ka akapeea te tuakaouanga o tetai tangata ra?

16 Kua tuatua a Iesu Karaiti: “Te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te rua i tona [to Iesu] reo, E kua aere mai ki vao; tei rave ana i te meitaki ra, ei te tuakaouanga ora ïa ratou; e tei rave ana i te kino ra, ei te tuakaouanga akaapa ïa ratou.” (Ioane 5:28, 29) Pouroa te aronga i roto i to Iehova ra manako ka akatuakaouia e ka apiiia i tona au aerenga. Ko te aronga te ka rave kia rotai ma te kite i te Atua ra, ka riro teia ei tuakaouanga no te ora. Inara, ka riro ia ei tuakaouanga no te akaapa anga no te aronga tei kopae ke i te au apiianga e te tutara anga a te Atua ra.

17. Koai ma te ka akatuakaouia?

17 Te mea matauia, ko te aronga tei aru i tetai aerenga tuatua tika ei au tavini no Iehova ka akatuakaouia. Ko te tika, kua akamaroiroiia te manganui e te manakonako anga o te tuakaouanga kia aro atu i te mate, noatu rai te au tu takinga kino ta ua. Kua kite ratou e ka rauka i te Atua te akaora mai ia ratou ki te ora. (Mataio 10:28) Inara e au mirioni ua atu te au tangata tei mate kare i akaari mai me ka akono ratou i ta te Atua ra au turanga tuatua tika. Ka akatuakaouia rai oki ratou. No te irinaki anga i te akakoro anga a Iehova i teia tu, kua tuatua te apotetoro ko Paulo: “Te irinaki nei au ki te Atua . . . e e tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.”—Angaanga 24:15.

18. (a) Eaa te orama tei kiteaia ra e te apotetoro ko Ioane no te tuakaouanga? (e) Eaa te ka akapouia i “te roto ai” ra, e eaa teia ta “roto” e akatutu maira?

18 Kua kite te apotetoro ko Ioane i tetai orama marekaia no te aronga tei akatuakaouia i te tuanga ki mua i te terono o te Atua. Kua tata a Ioane i reira: “E kua tuku maira te tai i te aronga i mate i roto iaia ra; e kua tuku maira te vaarua e ko ade i te aronga i mate i roto ia raua ra: e akavaia iora ratou ravarai i ta ratou au angaanga. E uriia atura te mate e ko ade ki roto i te roto ai. Ko te rua teia o te mate.” (Apokalupo 20:12-14) E tamanako ana i te reira! Tei mate pouroa te vaira i roto i to te Atua ra manako tei ia ratou te manakonako anga no te tataraia mei Ade (Ereni, haiʹdes), me kare Teoro, e te vaarua matauia o te tangata nei. (Salamo 16:10; Angaanga 2:31) Ka rauka te tuatau no ratou kia akakite na ta ratou au angaanga me ka tavini atu ratou i te Atua. Ei reira te “mate e ko ade” e uriia atu ei ki roto i tei karangaia ra ko “te roto ai,” e akatutuanga i te akapouanga takiri, mei te tuatua ra ko “Keena.” (Luka 12:5, NW) Ko te vaarua matauia o te tangata nei ka akakoreia mai i te aronga mate i roto ra e ka kore ua ia me oti te tuakaouanga. Mei teaa ra te pumaana i te apii maira mei te Puka Tapu e kare te Atua e tamamae i tetai ua atu tangata!—Ieremia 7:30, 31.

TUAKAOUANGA KIEA?

19. Eaa ra tetai papaki o te au tangata ka akatuakaouiaʼi ki te rangi, e eaa te tu o te kopapa ta te Atua ka oronga no ratou?

19 E kotinga ua te numero o te au tane e te au vaine te ka akatuakaouia ki te oraanga i te rangi. Ei ui ariki e ei kau taunga ma Iesu katoa, ka o atu ratou i te tataraanga i te au tu ravarai o te mate tei akatuangaia maira ki te tangata mei te tangata mua ra, koia Adamu. (Roma 5:12; Apokalupo 5:9, 10) Eaa te maata o te aronga ka raveia atu e te Atua ki te rangi kia tutara ma Karaiti katoa? Kia tau ki ta te Puka Tapu, e 144,000 anake ua. (Apokalupo 7:4; 14:1) Ka oronga atu a Iehova i te kopapa vaerua ki teia aronga tataki tai tei akatuakaouia ra e raukai ia ratou te noo ki te rangi ra.—1 Korinetia 15:35, 38, 42-45; 1 Petero 3:18.

20. Eaa te ka kiteaia e te au tangata akarongo ra, kapiti katoa te aronga akatuakaouia?

20 E maata roa atu to te aronga kua mate te ka akatuakaouia mai ki tetai enua parataito. (Salamo 37:11, 29; Mataio 6:10) Ko tetai tuanga o te tumu no te akatuakaou anga i tetai papaki ki te rangi kia akaoti i ta te Atua akakoro anga no te enua nei. Ka rave marie a Iesu Karaiti e te 144,000 i te rangi ra i te apai mai i te au tangata akarongo ki te tu apa kore ua tei titiri keia e to tatou nga metua mua ra. Ka kapiti katoa teia i te aronga tei akatuakaouia ra, mei ta Iesu i akakite i tana tuatua anga ki te tangata tei mate atura koia tei patitiia i te pae iaia ra: “Tei iaku nei koe i te Parataito.”—Luka 23:42, 43, NW.

21. Kia tau ki ta te peroveta ko Isaia e te apotetoro ko Ioane, eaa te ka tupu ki te mate?

21 I runga i te enua Parataito ra, ka takoreia atu te mate, tei akatupu i teia tuatau nei i taua tu puapinga kore ra. (Roma 8:19-21) Kua akakite mai te peroveta ko Isaia e na te Atua na Iehova “e akakore rava i te mate e tuatau ua atu.” (Isaia 25:8) Kua orongaia ki te apotetoro ko Ioane tetai orama no te tuatau e kite ei te au tangata akarongo i te tu rangatira mei te mamae e te mate. Ae, “e noo te Atua ki rotopu ia ratou, ei Atua no ratou. E nana e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa; no te mea kua kore te au mea taito.”—Apokalupo 21:1-4.

22. Eaa te akatupu anga kia koe no te kite i te tuakaouanga?

22 Te takore atura te apiianga taka meitaki a te Puka Tapu i te manako oripu ua no te ka tupu ki tei mate ra. Te taka meitaki maira te reira i te au Tuatua Tapu e ko te mate “taua enemi openga ra” te ka akapouia. (1 Korinetia 15:26) Mei teaa te ririnui e te pumaana te ka rauka ia tatou mei te kite anga i te manakonako no te tuakaouanga ra! E mei teaa to tatou mataora e ko to tatou aronga akaperepere te vaira i roto i te manako o te Atua ka ara mai mei te moe o te mate kia rekareka i te au mea memeitaki katoatoa tana i akaputu no te aronga tei aroa iaia ra! (Salamo 145:16) Ka tupu taua au akameitakianga ra na roto i te Patireia o te Atua. Inara aea tana tutara anga e akamataʼi? E akara tatou.

E TIMATA I TOOU KITE

Eaa te vaerua i roto i te au tangata ra?

Akapeea koe me akataka i te tu o tei mate ra?

Koai ma te ka akatuakaouia?

[Tutu i te kapi 85]

Mei ta Iesu kapiki anga ia Lazaro mei roto mai i te menema ra, e au mirioni ua atu te ka akatuakaouia

[Tutu i te kapi 85]

Ka vairai te rekareka me ‘akakore rava te Atua i te mate e tuatau ua atu’

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke