Toou Oraanga—Eaa Tona Akakoroanga?
“Te aratakiia ra toku ngakau e te pakari . . . kia kite oki au i taua meitaki ra, e angaanga uaʼi te tamariki a te tangata nei . . . e ope rava ake to ratou puke rā i te ora anga nei.”—KOHELETA 2:3.
1, 2. Eaa ra i kore ei i te tarevake kia manako tau tetai iaia uaorai?
TE MANAKO ra koe ia koe uaorai, me kare ainei? Te mea matauia. No reira ka kai tatou i te au ra tataki tai, ka moe tatou me roiroi tatou, e te reka ra tatou me kapiti atu ma te au oa e te aronga akaperepereia. I etai tuatau ka kangakanga ua tatou, ka kaukau, me kare ka rave i etai atu apinga ta tatou te ka rekareka, i te akaataanga i tetai manako anga tau ia tatou uaorai.
2 Ko taua manako anga ia tatou uaorai te rotai ra ma ta te Atua i akakeu ia Solomona kia tata: “E meitaki no te tangata nei kia kaikai, e kia inu, e kia kite tona ngakau i te meitaki i tana ra angaanga.” Tei akatumuia ki runga i tana i kite, kua tuatua maira Solomona: “E te kite nei oki au e na te rima ïa o te Atua i oronga mai. Koai oki te tangata e tikai kia kai, e kia rave i tona inangaro, mari ra ko au nei?”—Koheleta 2:24, 25.
3. Eaa te au uianga taka kore te kitea ra e te aronga e manganui kare e rauka kia pauia?
3 Inara te kite ra koe e e maata atu to te ora anga i te kaikaianga, te inuanga, te moeanga, e te rave anga apinga meitaki ua ra. E au mamae to tatou, e au reka kore anga, e te au manamanata. E te akara anga maata roa ra ta tatou angaanga kia akaata mai ki runga i te aiteanga o to tatou ora anga. Kare ainei te reira i te tu kia koe na? Kua tata a Vermont Royster, koia te etita mua ana o The Wall Street Journal, i muri ake i te akamanakoanga i to tatou kite akatotoaia ra e te au tu karape: “Ko teia tetai apinga tau kia kimi manakoia. I te manako anga no te tangata uaorai, i tana nga ikianga ngata, i tona ngai i roto i teianei ao e pini ua ake, e meangiti ua to tatou mamao mai i to te akamata anga o te tuatau ra. Te vai nei tatou ma te au uianga e koai tatou e no teaa tatou i vai mai ei e te aere nei tatou ki ea.”
4. Eaa ra i tau ei ia tatou tataki tai kia anoano i te pau i te au uianga te piri maira kia tatou?
4 Akapeea koe me pau i te au uianga: Koai tatou? Teaa nei tatou i konei? E te aere nei tatou ki ea? Ia Tiurai kua topa akenei, kua mate atu a Mr. Royster. I toou manako e kua kitea e ia i reira te au pauanga akamerengoanga? Kia tau ki te tumu tikai, E mataara ainei tetai e raukai ia koe te reira? E akapeea e raukaʼi i teia te tauturu ia koe kia rekareka i tetai ora anga tau e te mataora oki? E akara tatou.
Tetai Tumu Maata no te Kite Oonu
5. Eaa ra tikai tatou e akara ei ki te Atua ia tatou e kimi ra i te kite oonu i te au uianga no te aite anga o te ora anga?
5 Me ko tatou tataki tai uaorai te kimi ra i te akakoro anga no to tatou oraanga, penei e meangiti ua te autu anga e kare ainei e puapinga, mei te tika ra no te maata anga o te au tangata e te au vaine, noatu rai ko te aronga e maata te apiianga e te kite oki. Inara kare tatou i akarukeia mai ko tatou anake ua. Kua oronga mai Tei Anga ra i te tauturu. Me tamanako ana tatou i te reira, kare ainei e ko ia te Tumu openga no te kite oonu e te pakari, koia oki “mei tupua roa mai e tuatau ua atu” e kite takiri tona i te ao katoa e pini ua ake e te tuatua enua katoa oki? (Salamo 90:1, 2) Nana i anga mai i te au tangata e kua kite aia i te tu kite katoa o te tangata nei, no reira Koia ta tatou te ka tau kia akara atu no te kite oonu, kare ki te au tangata apa ua nei, ma to ratou kite e te au manako anga kotingaia ra.—Salamo 14:1-3; Roma 3:10-12.
6. (a) Akapeea Tei Anga ra i te oronga anga i te kite oonu te umuumuia ra? (e) Akapeea to Solomona ra piri anga ki roto?
6 I te mea e kare e tika ia tatou kia manakonako atu i Tei Anga maira kia koumuumu mai ki roto i to tatou taringa i tetai akakiteanga i te aiteanga no te ora anga, kua oronga mai aia i tetai tumu no te kite oonu—koia tana Tuatua akauruia ra. (Salamo 32:8; 111:10) E puapinga tikai te puka o Koheleta no teia tu. Na te Atua i akauru i tei tata mai i te reira, no reira e “maata rava atura to Solomona karape i to te aronga katoa i te itinga o te rā ra.” (1 Ariki 3:6-12; 4:30-34) No “to Solomona karape” kua akamanako tetai ariki vaine te tutaka aere ra e kua tuatua aia kare rai te apa i akakiteia mai kiaia e ko te aronga tei akarongorongo atura ki tona pakari ka riro kia mataora tikai.a (1 Ariki 10:4-8) Ka rauka katoa ia tatou te kite oonu e te mataora mei taua pakari tu-Atua ta Tei Anga ra i oronga mai na roto ia Solomona.
7. (a) Eaa ta Solomona i taopenga no te au angaanga maata i raro ake i te au rangi ra? (e) Eaa te akatutu maira i ta Solomona au manako anga tika tikai?
7 Te akaata maira Koheleta i te pakari no te Atua mai, tei akakeu ra i to Solomona ngakau e te roro oki. I te mea e tuatau tona, e au apinga, e te kite oonu kia rave i te reira, kua akara matatio a Solomona “i te au mea katoa i raveia i raro ake i teianei rangi.” Kua kite aia e ko te maata anga o te reira “e mea puapinga kore anake, e mei te mea e te kai ra i te matangi,” e akataka anga akauruia te reira te ka tau kia mou tatou ki te manako i te manakoanga i ta tatou akakoro anga i te oraanga. (Koheleta 1:13, 14, 16) E tuatua taka meitaki ta Solomona, e te tika tikai. Ei akatauanga, e tamanako ana ki runga i tana au tuatua te kitea ra ia Koheleta 1:15, 18. Te kite ra koe e i te au anere mataiti kua topa kua tamataia e te au tangata te au tu kavamani ke ke, i etai taime te tauta ngakau tae ra kia akakore i te au manamanata e kia meitaki mai te tuanga a te au tangata nei. Inara, kua akatikatikaia ainei te au apinga “mingi” katoa o teianei akatereanga apa ua nei? E penei kua kite koe e ko te maata atu te kite o tetai tangata, te maata ia tona kite anga e i tetai tuatau poto ua o te ora anga, e kare e rauka kia akatika ravaia te au apinga ra. Ka apai mai taua kiteanga ra i te tu ongoongo ki te aronga e manganui, inara kare ia e tau kia tatou.
8. Eaa te au aerenga kua roa te vai mai anga?
8 Tetai atu tumu kia akamanakoia ko te au tupu anga taokiokiia te rokoia nei kia tatou, mei te itianga e te opuanga te ra me kare te ori aere anga te matangi e te vai. Te vairai te reira i te tuatau ia Mose, ia Solomona, ia Napoléon, e to tatou ai tupuna ra. E te tupu ua atu nei. Mei te reira katoa, “te kore nei tetai uki, e te kitea maira tetai uki.” (Koheleta 1:4-7) Mei to te tangata ra manako anga, e meangiti ua te taui anga. Te au tangata i taito ra e to teia tuatau nei oki e aiteite ua ta ratou au angaanga, au manakonako, au inangaro, e te au ravenga oki. Noatu rai me i tetai tu tangata, kua rave tetai i te ingoa rongonui nona me kare e meitaki tona manea me kare te kite, tei ea taua tangata ra i teianei? Kua taka ke e penei kua ngaropoinaia. Kare te reira i te tu tamatakuia. Kare e rauka i te maata anga o te au tangata i te taiku i te ingoa o to ratou au tupuna ra me kare kia akakite e i anau ratou ki ea e i tanumia oki ki ea. Te kite ra koe eaa a Solomona i kite tika tikai i te puapinga kore o te au ravenga e te au tauta anga a te tangata nei.—Koheleta 1:9-11.
9. Akapeea tatou e tauturuiaʼi na te raukaanga te kite oonu tika tikai i te turanga o te au tangata nei?
9 Kare e kia akatupu pekapeka kia tatou, ka rauka i teianei kite oonu tu-Atua ki roto i te turanga tumu o te tangata i te akatupu i tetai tu papu, ma te akakeuanga ia tatou kia kopae ke i te tukuanga i te au akakoro anga me kare aruaru anga tau kore ki runga i te au puapinga kare e roaia ka ngaro ke atu e ka ngaropoinaia. Ka tau te reira kia tauturu ia tatou kia akamanako eaa ta tatou e rauka maira i te ora anga e eaa ta tatou e tauta ra kia akatupu. Ei akatutu anga, kare e kia riro kia akakore i te au tu marekaanga, ka kitea ra e tatou te rekareka i te kaikaianga e te inuanga tau ra. (Koheleta 2:24) E, mei ta tatou ka kite, kua rauka ia Solomona tetai taopeanga papu e te tau tikai. Ei tapoto ua anga, ko te reira ka tau tatou kia ariki oonu i to tatou pirianga ma Tei Anga mai ia tatou, ka rauka iaia i te tauturu ia tatou kia mataora e mutu kore ua atu, e tuatau akakoro anga ki mua ra. Kua akaketaketa maira Solomona: “E akarongo ana tatou i te akaotianga o taua au tuatua katoa nei; Ko te Atua te mataku atu, e akono oki i tana au akauenga: ko ta te tangata katoa ïa [“apainga,” NW].”—Koheleta 12:13.
Akakoroanga i te Manako Anga i te Au Aerenga o te Ora Anga
10. I teea tu ta Solomona akaaite anga i te au manu e te au tangata?
10 Ka rauka i te pakari tu-Atua tei akaataia maira ia Koheleta i te akatere atu i te tauturu ia tatou i te akamanakoanga i ta tatou akakoro anga i te ora anga. Akapeea ra? I ta Solomona akara anga tau tikai i etai atu tuatua mou tei manako meangiti ua ra tatou. Ko tetai te kapiti ra i te au tu aiteite i rotopu i te au tangata e te au manu. Kua akaaite atu a Iesu i tana au pipi ki te mamoe ra, inara ko te mea matauia kare te au tangata e rekareka kia akaaiteia ratou ki te au manu. (Ioane 10:11-16) Inara kua taiku maira Solomona i etai au tika kare e rauka kia akakoreia: “Te timata nei te Atua [i te tamariki a te tangata nei], kia kite ratou e kua tau ratou uaorai nei ki te puaka. Okotai rai tu openga to te tamariki a te tangata nei e to te puaka katoa ra; okotai o ratou rokoia angaia mai: te mate nei tetai, e te pera katoa nei tetai i te mate; . . . e kare atura te tangata i tu ke i te puaka; e mea puapinga kore anake rai. . . . No te one-pueu anake nei ratou, e te oki anake nei ratou ki te one-pueu ra.”—Koheleta 3:18-20.
11. (a) Akapeea te akataka anga i te aerenga ora anga o tetai manu ra? (e) Eaa toou manako ngakau no taua akataka anga ra?
11 E tamanako ana i tetai manu te rekareka ra koe i te akarakara, penei e tapana me kare ko tetai rapiti. (Deuteronomi 14:7; Salamo 104:18; Maseli 30:26) Me kare penei ka tamanako ua koe i tetai squirrel e tere atu i te 300 au tu tuke tuke takapini i teianei ao. Eaa te aerenga o tona ora anga? I muri ake i tona ra anau mai anga, ka akono tona mama iaia no etai epetoma. Kare e roaia kua tupu mai tona uru e ka rauka ua te aaere ki vao. Penei ka kite koe i te reira i te ori aereanga kia kite i te kimi anga kai. Inara e putuputu te akara anga e te kangakanga ua ra, ma te rekarekaanga i tona ouanga ra. I muri ake i te tupuanga no tetai mataiti ra, kua kitea e ia tetai tokorua. Ei reira kua tika aia kia maani i tetai koanga me kare e ana e ka utuutu i te anaunga. Me ka kitea e ia kia rava te au ua, te au nati, e etai atu kai, penei ka tupu punupunu ua te pamiri a te squirrel ra e ka rauka te tuatau kia akamaata atu i to ratou kainga. Inara i etai mataiti tokoiti ua, kua riro taua manu ra kia pakari e ka rokoia ua e te tumatetenga e te maki oki. E vaitata i te tai ngauru mataiti kua mate ia. E meangiti ua te tuke anga i rotopu i te au tu squirrel, koia oki i tona tu aerenga ora anga ra.
12. (a) Ei tika tikai, eaa ra te aerenga ora anga o te au tangata e manganui i aite ei ki tei matauia mei to te manu ra? (e) Penei eaa ta tatou ka manako a tetai atu taime e akaraʼi tatou i te manu ta tatou i manako ana?
12 Kare te maata anga o te au tangata e akaapa ki taua aerenga ra no tetai manu, e kare katoa oki ratou e manako i tetai squirrel kia akapapa i tana akakoro anga i te ora anga. Inara, kare te ora anga o te au tangata e manganui e tuke roa mei te reira, te tuke ra ainei? Te anauia maira ratou e te utuutuia ra ei au pepe. Te kaikai ra ratou, te tupu ra, e te kangakanga ra ei aronga ou. Kare e roaia kua riro mai kia pakari, kua kimi i tetai tokorua, e kua kimi i tetai ngai no te noo anga e tetai ravenga e rauka mai ei te kai. Me autu ratou, penei ka tupu punupunu e ka akatotoa i to ratou kainga ei akonoanga i to ratou anaunga. Inara e viviki ua te topa anga te au raungauru mataiti, e kua ruaine ratou. Me kare i mua ake, penei ka mate ratou i muri ake i te 70 me kare 80 mataiti ma te ki i te “taitaia anga; kare oki e mamia, motu ke atura.” (Salamo 90:9, 10, 12) Penei ka tamanako koe i teia au tika tau a tetai atu taime e akaraʼi koe i te squirrel (me kare tetai atu manu taau i manako ana).
13. Eaa te tupu anga te tika ra no te au manu e te tangata oki?
13 Te kite nei koe eaa a Solomona i akaaite ei i te au ora anga o te tangata ki to te au manu. Kua tata aia: “E atianga to te au mea katoa nei, . . . e tuatau to te anau, e e tuatau to te mate.” Ko taua tupu anga openga ra, koia te matenga, te aiteite ra ia no te tangata e te puaka, “te mate nei tetai, e te pera katoa nei tetai i te mate.” Kua tuatua katoa aia: “No te one-pueu anake nei ratou, e te oki anake nei ratou ki te one-pueu ra.”—Koheleta 3:1, 2, 19, 20.
14. Akapeea tetai papaki tangata i te tauta anga kia taui i te aerenga ora anga matauia, inara eaa te tupu anga?
14 Kare tatou e tau kia akamanako i teianei akataka anga tika tikai ei manakoanga tau kore ia. E tika, ka tauta tetai papaki kia taui i te turanga, mei te rave angaanga maata ra kia meitaki mai to ratou turanga i te pae kopapa kia tere atu i ta to ratou nga metua ra. Penei ka aruaru ratou kia maata atu nga mataiti no te apiianga kia kite kia raukaʼi tetai turanga teitei atu te ora anga, ia ratou e tauta ra kia tupu atea atu to ratou kiteanga i te ora anga. Me kare penei ka tamata ratou kia akono i te kopapa me kare kia kotingaia te kai kia raukaʼi te ora kopapa meitaki atu e kia manga roa atu oki te ora anga. E penei ka apai mai teianei au tauta anga i etai puapinga. Inara koai te papu ra e ka autu taua au tauta anga ra? Noatu rai me ka autu, mei teaa te roa?
15. Eaa te akataka anga tika i te au ora anga o te maata anga o te tangata nei te tau ra?
15 Kua ui a Solomona: “E manganui te au mea, e maataʼi te puapinga kore, eaa ta te tangata nei puapinga e rauka? Koai oki te kite i te mea e meitaki ei te tangata i te ora anga, i nga rā katoa i tona ora anga puapinga kore nei, tei peke ke ua mei te ata ra? e tika oki iaai kia akakite atu ki te tangata i te ka tupu i muri ake iaia?” (Koheleta 6:11, 12) I te mea ka akaope viviki ua te matenga i te au tauta anga a tetai tangata, e maata tikai ainei te puapinga i te raveanga pakari kia rauka kia maata te au apinga me kare i te aruaruanga kia roa te au mataiti no te apiianga kia maataʼi te au apinga e rauka mai? E i te mea e poto ua te ora anga, tei peke ke ua mei te ata ra, e manganui te kite ra e kare e tuatau toe kia akatika akaou i etai atu tauta anga ki tetai atu akakoro anga a te tangata nei i te kite anga ratou i te puapinga kore; kare katoa oki e papu i tetai tangata eaa te ka tupu ki tana tamariki “i muri ake iaia.”
Te Tuatau kia Raveia Tetai Rongo Meitaki
16. (a) Eaa ta tatou ka tau kia rave kare ra e rauka i te au manu kia rave? (e) Eaa tetai atu tuatua mou te tau ra kia mana ki runga i to tatou manakoanga?
16 Kare mei te manu rai, ko tatou te tangata e kite to tatou kia tamanako, ‘Eaa te aiteanga o toku nei ora anga? E aere ua anga akanooia ainei ia, ma tetai tuatau no te anau e tetai tuatau no te mate?’ I te reira tu, e akamanako ana i te tuatua mou i te au tuatua a Solomona no te tangata e te puaka: “Te oki anake nei ratou ki te one-pueu ra.” Te aite anga ainei o te reira e te akaope takiri ra te matenga i te ora anga o tetai? Inara, te akakite maira te Pipiria e kare e meta mate kore o te au tangata nei te ka ora atu i te kopapa. E au meta te au tangata, e ka mate te meta tei rave ara ra. (Ezekiela 18:4, 20) Kua tuatua akamaata maira Solomona: “Kua kite oki te aronga e ora nei e ka mate ratou: kare ra a te aronga i mate ra e tuatua i kitea: kare oki a ratou tutaki toe i te enua nei; kua akangaropoinaia oki ratou. Ko tei kitea e koe ta to rima e rave ra, ka rave ma to ririnui ra; kare oki e angaanga, kare e kimianga, kare oki e kite, kare oki e pakari, i roto i te vaarua taau e aere na.”—Koheleta 9:5, 10.
17. Eaa ta Koheleta 7:1, 2 te tau ra ia tatou kia akamanako?
17 No te reira tika tei rauka kore ra kia kopaeia, e akamanako i teianei tuatua anga: “E meitaki maata to te rongo meitaki i to te manongi meitaki ra; e te rā e mate ei ra i te rā anau anga. E mea meitaki te aere ki te are aue anga, i te aere ki te are kaingakai; ko te openga oki te reira o te tangata katoa ra; e riro oki te aronga i ora i te akamaara i te reira.” (Koheleta 7:1, 2) Ka akatika ra tatou e ko te matenga “te openga oki te reira o te tangata katoa ra.” Kare e tangata e rauka kia inu i tetai ua atu vairakau, e kai i tetai ua atu vaitamini, e aru i tetai ua atu kai akatakaia, me kare e rave i tetai ua atu akono kopapa te ka riro ei akatupu anga i te ora mutu kore. E ko te mea matauia “kua akangaropoinaia oki ratou” i muri poto ake i to ratou matenga. No reira eaa tetai rongo i maataʼi “te meitaki i to te manongi meitaki ra; e te rā e mate ei ra i te rā anau anga”?
18. Eaa ka papu ei ia tatou e kua irinaki a Solomona i te tuakaouanga ra?
18 Mei tei akakiteia maira, e manako anga tika tikai to Solomona. Kua kite aia i tona nga tupuna ko Aberahama, ko Isaaka, e Iakoba, tei akatupu ra i tetai rongo meitaki ma Tei Anga mai ia tatou. I te meitaki no tona kite ia Aberahama, kua taputou te Atua ko Iehova ra kia akameitaki iaia e tona uanga. (Genese 18:18, 19; 22:17) Ae, e rongo meitaki to Aberahama ma te Atua ra, kua riro ei oa nona. (2 Paraleipomeno 20:7; Isaia 41:8; Iakobo 2:23) Kua kite oki a Aberahama e kare tona oraanga e te oraanga o tana tamaiti i tetai tuanga ua no tetai aerenga ope koreia no te anau anga e te matenga. E mea papu e e maata atu te kapitiia ra ki te reira. Ia ratou te manakonako tikai no te ora akaouanga, kare no te mea kua rauka ia ratou te meta mate kore, mari ra no te mea ka akatuia ratou. Kua irinaki tikai a Aberahama e “e tika i te Atua kia akatu mai [ia Isaaka] mei te mate maira.”—Ebera 11:17-19.
19. Eaa te kite oonu te ka rauka ia tatou mei ia Iobu mai i te aiteanga o Koheleta 7:1 ra?
19 Ko tetai taviri te reira i te kiteanga i akapeea i riro ei kia “meitaki maata to te rongo meitaki i to te manongi meitaki ra; e te rā e mate ei ra i te rā anau anga.” Mei ia Iobu rai i mua ake iaia ra, kua irinaki katoa a Solomona e ka rauka i Tei Anga maira i te ora anga tangata kia akaora akaou mai i te reira. Ka rauka iaia kia akaoki mai i te au tangata tei mate ra kia ora akaou. (Iobu 14:7-14) Kua tuatua a Iobu tiratiratu ra: “Naau [Iehova] e kapiki mai, e naku e io atu kia koe: e tangi rai koe ki te angaanga a to rima ra.” (Iobu 14:15) E tamanako ana i te reira! No tona au tavini tiratiratu tei mate ra, “e tangi rai” to Tei Anga maira. (“Ka anoano rai koe kia kite akaou i te angaanga a toou nga rima ra.”—The Jerusalem Bible.) Na te taangaanga i te atinga oko o Iesu Karaiti, ka rauka i Tei Anga maira te akatuakaou i te au tangata. (Ioane 3:16; Angaanga 24:15) Te taka meitaki ra, ka rauka kia tuke te au tangata i te au manu ua nei tei mate ra.
20. (a) A na ea e meitaki atu ei te ra o te matenga i to te ra o te anau anga? (e) Akapeea te akatupu anga i to Lazaro tuakaouanga ki te aronga e manganui?
20 Ka riro te aite anga o teia e ko te ra o te matenga ka rauka kia meitaki atu i to te ra o te anau mai anga o tetai, me kua oti i tetai i reira i te akanoo anga i tetai rongo meitaki ma Iehova, tei rauka ra iaia i te akatuakaou i te aronga tiratiratu tei mate ra. Kua akapapu mai te Solomona Maata ra, koia a Iesu Karaiti, i te reira. Ei akatauanga, kua akatu akaou mai aia kia ora te tangata tiratiratu ko Lazaro ra. (Luka 11:31; Ioane 11:1-44) Mei tei rauka ra ia koe kia tamanako, e manganui to taua aronga tei kite ra i to Lazaro oki akaou maianga kia ora tei maata ra te tupu anga kia ratou, kua tuku i te akarongo ki te Tamaiti a te Atua ra. (Ioane 11:45) I toou manako kua manako ngakau akakoro anga kore ua i to ratou ora anga, ma te kite kore e koai ratou e te aere ra ratou ki ea? Ei tuke anga, kua kite ratou e kare ratou e tau ei manu ua tei anauia maira, kia ora no tetai tuatau ua, e ka mate atu ei. Kua tapeka tikaia ma te piri mou to ratou akakoro anga i te ora anga ma te kiteanga i to Iesu Metua e te raveanga i Tona anoano. Akapeea ra koe? Kua tauturu ainei teianei uriuri anga manako kia kite koe, me kare kia taka meitaki atu to kite, e akapeea i tau ei e i raukaʼi te akakoro anga tikai i toou ora anga?
21. Eaa te tu o te kimianga i te aiteanga i to tatou ora anga te anoano ra tatou kia akara matatio?
21 Inara, ko te raukaanga te akakoro anga tikai e te tau oki i te ora anga e tere roa atu tona aite anga i to te manakoanga no te matenga e te ora anga akaou i muri akera. Te kapiti ra ia i ta tatou ka rave i to tatou ora anga i tera ra i tera ra. Kua akataka katoa a Solomona i te reira ia Koheleta, mei ta tatou ka kite i te atikara te aru mai nei.
[Tataanga Rikiriki i Raro]
a “Te akaketaketa maira te tua no taua Ariki Vaine o Seba ra i te pakari o Solomona, e putuputu taua tua ra i te tapaia e tua no mua roa (1 Ar. 10:1-13). Inara te akakite maira te tataanga e ko tona aere anga kia Solomona te piri tika atura ma te okooko anga e no te reira tu e mea kite meitakiia ia; kare e tau kia ekokoia tona tu ei tuatua enua.”—The International Standard Bible Encyclopedia (1988), Voriumu IV, kapi 567.
Te Maara Ainei ia Koe?
◻ I teea au tu te aiteite ra te au manu e te au tangata?
◻ Eaa ra te matenga i akaketaketa mai ei e e puapinga kore te maata anga o te tauta anga e te angaanga a te tangata?
◻ Akapeea e raukaʼi kia meitaki atu te ra o te matenga i to te ra o te anau anga?
◻ Te rauka anga ia tatou tetai akakoro anga tau ki te ora anga tei runga ia i teea piri anga?
[Au Tutu i te kapi 10]
Akapeea toou oraanga i tuke roaʼi mei to te au manu ra?