E Ara Atea ma te Tu Rangatira Meangiti Ua

E pamiri e toru​—te papa, te mama, e te tamaine meangiti—​tei te kainga i Sydney, Otereria, i te ka anga te are i te ai. Kua tauta ratou i te rere atu na roto i te au maramarama, inara kua araiia te reira i te auri. No te au auri paruru, kare i rauka i te au tangata tamate ai i te akaora ia ratou. Kua mate te mama e te papa ki roto i te auai e te au mura o te ai. Kua mate te tamaine i muri mai i roto i te are maki.

MEI teaa te taitaia e kua mate atu teia pamiri no te au mea paruru tei akakoroia kia paruru ia ratou! E tuatua anga teia no to tatou tuatau nei e kare teia pamiri i takake i te paruru anga i to ratou kainga i te au auri e te au roka paruru. E manganui katoa te au tangata tupu e au kainga to ratou e te au apinga te aite ra ki te au punanga. No teaa ra? Te kimi ra ratou i te paruru anga e te tu au o te manako. Mei teaa ia tamanamanata anga i tetai totaiete “rangatira” te kite anake anga te au tangata i te meitaki me noo ua mei te au mou auri ra i roto i to ratou uaorai au kainga! I tetai au ngai e tupu ra i te pae mai, kare e rauka akaou i te tamariki i te kangakanga meitaki i roto i tetai paka i te pae mai me kore ra i te aaere ki te apii kare e aruia e tetai metua me kore e etai atu tangata maata. I tetai au tu e manganui o te oraanga, te ngaro ke atura te tu rangatira mei te au popongi ra.

E Tu Oraanga Tauiia

E tuke rava te tuatau o to tatou nga metua ruau. Ei tamariki, te mea matauia ka rauka ia ratou te kangakanga i te ngai ta ratou i inangaro kare e mataku. Ei aronga mamaata, kare takiri o ratou manako anga i te au roka e te au auri paruru. Kua kite ratou i te rangatira, e i tetai turanga kua rangatira rai ratou. Inara kua kite to tatou nga metua ruau i te vaerua o te totaiete i te taui anga i to ratou tuatau e ora ra. Kua anu atu te reira, kua maata atu te noinoi; i te au ngai e manganui kua monoia te aroa i te tangata tupu e te mataku i te tangata tupu, tei arataki atu ki te tumatetenga tei taikuia i runga ake nei. Kapiti atu ki te ngere anga o te tu rangatira e tupu nei ko te topaanga o te au tu akono. Kua akavareia te totaiete i tetai “tu akono ou,” inara te tika anga tikai, kua taeria tetai turanga i teianei e kua ngata te kitea tetai ua atu tu o te tu akono.

Tetai tangata apiipii i mua ana no runga i te apii i te Apii Teitei o Queensland, ko Dr. Rupert Goodman, kua tata e: “I teianei te akamaeuia atura te au mapu ki tetai tu oraanga tuke rava, akanavenaveia . . . ko ‘tetai uaorai’ to rotopu: te noinoi uaorai, te kite uaorai, te akatupu uaorai, te inangaro uaorai.” Kua karanga katoa aia e: “Te au tu puapinga mei te akatere uaorai, te akakore i toou uaorai inangaro, angaanga pakari, ngoie ua, te kauraro i te aronga mana, te aroa e te akangateitei i te au metua . . . e au manako matau koreia ki te manganui.”

E Mataara Atea Maata Tikai

Te aronga tei matau i te totou Puka Tapu kare e poitirere i te totoaanga o te manako i tetai uaorai, no te mea kua akamatakite a Iesu Karaiti i tona aronga akarongorongo e: “Te atea maata nei te ngutupa, e te pararauare nei te ara, e tae atu ei ki te mate; e manganui te na reira i te tomo. Te kokota ua nei te ngutupa, e te piri oki o te ara, e tae atu ei ki te ora, e tokoia ua ake tei kite atu i te reira.” (Mataio 7:13, 14) Te ara mua, te rava ra te ngai no te aronga teretere e manganui, e “atea maata” no te mea kare te reira i kotingaia na te akono anga i te au kaveinga Puka Tapu ei akatere i te tu akono e te oraanga i te au ra ravarai. Te marekaia ra te reira e te aronga tei inangaro i te akamanako i ta ratou uaorai i inangaro e te rave i ta ratou uaorai i inangaro​—kare e au ture, kare e au raveanga angaanga.

E tika, te manganui tei iki i te mataara atea maata te karanga ra e te rekareka ra i to ratou tu rangatira. Inara te maata anga o ratou te akakeuia ra e tetai vaerua e vaira o te noinoi. Te karanga ra te Puka Tapu e te akatereia ra ratou e “te vaerua e angaanga ririnui nei i roto i te aronga akarongo kore.” Te akakeu ra teia vaerua ia ratou kia noo “i te anoano o te kopapa nei, i te akatupu anga i ta te kopapa,” me ko te tu tau kore ia, te takino i te pae o te au apinga akakona, me kore ra te kimi anga tau kore i te apinganui, te puapinga, me kore ra te mana.​—Ephesia 2:2, 3.

Te Arataki Atura te Mataara Atea Maata ki te Tumatetenga

E akamaara e ko te aronga e teretere ra na runga i te mataara atea maata te oparaia ra kia rave i “ta te kopapa.” Te akaari maira teia e kare rava ratou e rangatira ana​—e pu to ratou. E au tavini ratou no te kopapa. E te tavinianga i teia pu ka arataki atu ki te au manamanata e manganui​—te totoaanga o te au maki mate kikino, te au kainga taokotai kore, te au kopapa e te au manako te maki ra mei te au tu takino anga i te pae o te kava e te apinga akakona, ei akakite ua i etai o teia. Te au ravenga kino katoa, te kekeia, e te tauati te kiteaia ra to ratou au tumu i roto i te manako i tetai uaorai tei tatanuia ki runga i teia ara atea maata akatika ua. E, koi vai ua atu ei teia “ara, e tae atu ei ki te mate,” tona au ua ka kino ua atu rai te mamae anga.​—Maseli 1:22, 23; Galatia 5:19-21; 6:7.

E akamanako ana e rua akaraanga tika tikai no Otereria mai. Kua tuku ua atu a Mary ki te timata anga, te taangaanga tarevake anga i te au apinga akakona e pera katoa te raveanga i te tu tau kore.a Inara te mataora tana i kimi ra kare i tauturu iaia. Noatu rai i muri ake i tona anauanga i nga tamariki e rua, kua akaraanga puapinga kore ua tona oraanga. Kua taeria e ia te turanga akaaka rava i tona kite anga e kua tu aia i te AIDS.

Kua mamae a Tom na tetai mataara tuke rava. “Kua tupu mai au ki runga i tetai taokotai anga ekaretia i Queensland apatokerau,” i tata ei aia. “I te 16 mataiti anga, kua akamata au i te inu maata. Toku papa, au angakara, e te au oa e aronga inu kava maata katoatoa, no reira i te akaraanga ko te reira te mea natura i te rave. Kua taeria e au te turanga e ka inu au i tetai ua atu apinga, mei te pia ki te methylated spirits. Kua akamata katoa au i te peti oroenua, i tetai au taime kua pou te maata anga o taku moni tutaki. Kare teia i te moni meangiti ua, i te mea e e tutaki anga meitaki to taku angaanga tipu to.

“I reira kua akaipoipo au e kua anau mai ta maua tamariki. Kare i aravei atu i taku au apainga, kua rave au mei ta toku au oa i rave​—inu, pere moni, e te ta. E putuputu te taime kua rokaia au i roto i te are auri i teia ngai. Inara kare rai teia i riro ei akatuke anga iaku. Kua topa rava toku oraanga ki raro. Kua ki tikai te reira i te au manamanata.”

Ae, na te tuku anga atu ki te au anoano tarevake, kare a Tom raua ko Mary i tamamae ia raua anake inara i to raua au pamiri katoa. Ma te taitaia, e manganui te au mapu ke atu te ngoie ua ra i te timataia e te vaerua rave ua e te arataki ke o te tu rangatira te orongaia maira e te ara atea maata. Naringa ua ake e ka rauka i te au mapu i te kite ia roto tikai i te arai, te akaraanga pikikaa o te tu rangatira. Naringa ua ake e ka rauka ia ratou te kite i te tika tikai o te mataara atea maata​—te au tupu anga kino tikai ka kitea e te aronga katoatoa e teretere ra na runga i te reira. E tika, e atea maata te reira e te ngoie i te aereia atu. Inara ko tona atea maata tikai ra ko tona taumaa ia. Te aerenga pakari koia oki ko te akamanako oonu atu i te tika tikai e “ko tei ruru i ta tona uaorai kopapa, ka rauka iaia te kino i taua kopapa ra.”​—Galatia 6:8.

Inara, te vaira tetai iki anga meitaki atu. Ko te ara kokota te reira. Inara, eaa te kotinga, eaa te piri e te kokota o teia ara? E te arataki atura te reira kiea?

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]