Ka Tiratiratu Ainei Koe mei ia Elai Ra?

“E tono ana au i te peroveta ra ia Elia kia kotou na, ka tae atu ei i taua rā maata e te mataku o Iehova ra.”​—MALAKI 4:5.

1. Eaa te tu kino tei rokoia i muri ake i to Iseraela nooanga ki roto i te Enua Taputouia ra no etai 500 mataiti?

“E ENUA e taʼe a vai ua te u, e te meli.” (Exodo 3:7, 8) Ko te reira ta te Atua ko Iehova i oronga ki to Iseraela i muri ake i te tataraanga ia ratou mei te tuikaaanga ki Aiphiti i te 16 anere mataiti M.T.N. Inara! E rima anere mataiti i topa, i teianei kua o atu nga kopu tai ngauru o te patireia o Iseraela ki roto i te mou anga a te onge kino. E mea ngata kia kitea tetai ngai matie. Kua mate ua te au manu, e kare e ua i topa mai no te toru e te apa mataiti. (1 Ariki 18:5; Luka 4:25) Eaa ra te tumu no teianei tumatetenga?

2. Eaa te tumu no te tu kino o te iti tangata o Iseraela ra?

² Na te akaruke anga akarongo i akatupu i teianei tumatetenga. Te aatianga i ta te Atua ra Ture, kua akaipoipo te Ariki ko Ahaba i te tamaine ariki ko Iezebela e kua tuku iaia kia tamata mai i te akamori ia Baala ki roto ia Iseraela. Inara ra kua kino atu, kua akatu aia i tetai iero ki teianei atua pikikaa ki Samaria, koia te oire maata ra. Eaa oki, kua akavareia to Iseraela kia irinaki e ka apai mai te akamori anga ia Baala kia maata te au kai tanutanuia na ratou! Inara, mei ta Iehova i akamatakite maira, kua o atu ratou i teianei ki te tu kino no ‘te mate vaveanga i to ratou enua meitaki ra.’​—Deuteronomi 7:3, 4; 11:16, 17; 1 Ariki 16:30-33.

Tetai Timataanga Taka Meitaki no te Atua Anga

3. Akapeea ta te peroveta ko Elia akaariu anga i te manako ki runga i te manamanata tikai o Iseraela ra?

³ I te akamata anga te onge, kua tuatua atu te peroveta tiratiratu a te Atua ko Elia ki te Ariki kia Ahaba: “Te ora ra te Atua o Iseraela ko Iehova, taku e tu ua nei ki mua i tona aroaro, kare e au ïa, kare oki e ua, i eia nei puke mataiti, mari ra kia tuatuaia e au ra.” (1 Ariki 17:1) I muri ake i te tupu anga te tuatua mou kino no teia akakite anga, kua akaapa te ariki ra ia Elia no te apaianga mai i te tu taeko anga ki runga i to Iseraela. Inara kua pau atura Elia e ko Ahaba e tona ngutuare tei apa no te mea kua akaruke ratou i te akarongo ei aronga akamori ia Baala. Ei oti anga i taua maroanga ra, kua raurau atu te peroveta a Iehova i te Ariki ko Ahaba kia akaputu i to Iseraela katoatoa ki te Maunga ki Karamela kapiti katoa ma te 450 peroveta o Baala e e 400 au peroveta no te poupou tapu. Kua akaputu atura Ahaba e tona au tangata ki reira, penei ma te manakonakoanga e kia apai mai taua atianga ra i tetai openga ki te maro ua anga kore ra. Inara kua arataki atu a Elia i te manako anga ki runga i te tumu maata atu te puapinga. “Mei te aa te roa,” tana i ui atu, “o tenana ekoko rua anga? ko Iehova te Atua ra, e aru iaia: ko Baala ra, e aru iaia.” Kare to Iseraela i kite eaa ta ratou ka tuatua.​—1 Ariki 18:18-21.

4. Ei akaoti i te maro anga no te Atua anga, eaa ta Elia i akapapa ra?

⁴ No etai au mataiti kua tamata to Iseraela kia kairo atu i te akamori anga ia Iehova ma te akamorianga ia Baala. Ei akaoti anga i te maroanga no te Atua anga, kua akapapa a Elia i teianei i tetai taemoemo anga. Nana e teateamamao tetai puakatoro ei atinga, e ko tetai atu na te au peroveta a Baala e teateamamao. E kua tuatua atura Elia i reira: “Ka tautopaʼi kotou i te ingoa o to kotou au atua, ka tautopa oki au i te ingoa rai o Iehova: e te atua e tuatua mai i te apai anga mai i te ai, koia te Atua.” (1 Ariki 18:23, 24) E tamanako ana i te ai no te rangi maira i te pau anga i tetai pure!

5. I akapeea te akakite atea angaia te puapinga kore o te akamori anga ia Baala ra?

⁵ Kua pati atura Elia i te au peroveta a Baala kia akamata. Kua akapapa ratou i tetai puakatoro no te atinga e kua tuku atura ki runga i te atarau. I reira kua aere koropini ratou i taua atarau ra, ma te pureanga: “E Baala, e akarongo mai ia matou.” Kua raveia teia “mei te popongi mai e avatea atura.” Kua aviri atura Elia “E kapiki reo nui atu.” Penei te manamanata ra Baala ma tetai atu tumu rapurapu, me kare “kua moe paa aia, e kua akaaraia e tikaʼi.” Kare i roaia kua rokoia te au peroveta a Baala e tetai riri neneva ua. Ina! Kua kotikoti iora ia ratou uaorai ki te matipi, e kua taʼe maata maira te toto i to ratou au puta. E mei teaa ra tetai turituri maata i reira i te kapiki anga maata te 450 ra ma to ratou reo maata! Inara kare rava e pauanga.​—1 Ariki 18:26-29.

6. Eaa te teateamamao anga ta Elia i rave no te timata anga o te Atua anga ra?

⁶ I teianei kua tae ki to Elia ra tuatau. Kua akatu akaou aia i te atarau o Iehova, kua maani i tetai vaarua takapini i te reira, e kua akanoo i te atinga. E i reira kua akaue aia kia riringiia te vai ki runga i te vaie e te atinga ra. E tai ngauru ma rua au ariki mamaata tei riringiia ki runga i taua atarau ra tae roa kia ki katoa oki te ngai i koia takapini ra. E tamanako ana i te marekaanga maata i ta Elia pure anga: “E te Atua no Aberahama, no Isaaka, e no Iseraela, e Iehova e, e akakite mai koe i teianei rā, ko koe te Atua o Iseraela nei, e ko au toou tavini, e no te mea kua tuatuaia mai au e koe ra, i rave ei au i taua au mea katoa nei. E akarongo mai iaku, e Iehova, e akarongo mai, kia kite teianei aronga e ko koe te Atua ko Iehova, e e akaariu oki koe i to ratou ngakau.”​—1 Ariki 18:30-37.

7, 8. (a) I akapeea ta Iehova pauanga i ta Elia pure? (e) Eaa tei akaotiia e te au tupuanga i Maunga Karamela ra?

⁷ I te pauanga ki te pure a Elia ra, ‘kua topa maira te ai a Iehova i te rangi, e pou iora tana atinga karakaratio, e te vaie, e te toka, e te one, e i mitimitiia ra taua vai i roto i te rua ra.’ Kua tipapa iora ki raro te mata o te au tangata e kua tuatua: “Ko Iehova, koia te Atua; ko Iehova, koia te Atua.” (1 Ariki 18:38, 39) Kua rave a Elia i teianei i te angaanga akatakaia. Kua akaue maira aia: “E opu ana i te au peroveta a Baala; auraka rava tetai kia ora.” I muri ake i to ratou taia angaia i te o i Kisona, kua ki mai te rangi i te au tumurangi kerekere ra. Ei reira, kua apai maira te ua teiaa i te openga ki te tuatau maro ra!​—1 Ariki 18:40-45; akaaite ia Deuteronomi 13:1-5.

⁸ Mei teaa ra tetai ra meitaki maata! Kua autu a Iehova ra i teianei timataanga takake no te Atua anga. Pera katoa oki, kua akaariu mai teianei au tupu anga i te au ngakau o to Iseraela e manganui ra ki te Atua. Na roto i teia e etai atu au turanga, kua akakite a Elia i tona tiratiratu ei tetai peroveta, e nana uaorai e rave ra i tetai tuanga totou anga.

“Te Peroveta ra ia Elia” ka Tae Mai Ainei?

9. Eaa tei totouia mai ia Malaki 4:5, 6?

⁹ I muri iora, na roto ia Malaki, kua totou mai te Atua: “I na, e tono ana au i te peroveta ra ia Elia kia kotou na, ka tae atu ei i taua rā maata e te mataku o Iehova ra: E nana e akaariu i te ngakau o te au metua ki te au tamariki, e te ngakau o te au tamariki ki to ratou au metua ra, ko te aere mai aea au e ko te taia aea e au te enua nei ki te taumaa.” (Malaki 4:5, 6) I ora ana a Elia i etai 500 mataiti i mua ake i te tuatua anga i taua au tuatua ra. I te mea e totou teia, kua tapapa te au ngati Iuda o te anere mataiti mua T.N. ki te akatupu anga te reira aerenga mai o Elia ra.​—Mataio 17:10.

10. Koai te Elia, te totouia maira, e akapeea tatou i kite ei?

¹⁰ Koai, i reira, teianei Elia te aere maira? Kua akakiteia mai tona akataka anga i ta Iesu Karaiti tuatua anga: “Mei ia Ioane bapetizo mairai e teia noaʼi, te āruia nei te basileia o te ao ra, e tei riro nei oki i te aronga i āru i te maroiroi. Kua totou anake ra oki te au peroveta e te ture e tae roa akenei ia Ioane nei. E kia tika ia kotou i te āriki mai, ko Elia teia tei karangaia ra e, e tae mai.” Ae, ko Ioane Papetito koia te mono totouia maira no Elia. (Mataio 11:12-14; Mareko 9:11-13) Kua akakite tetai angera ki te metua o Ioane, kia Zakaria, e ka riro ia Ioane “te vaerua e te mana o Elia” e ka “akonokono i tetai pae tangata e tau no te Atu.” (Luka 1:17) Ko te papetito anga ta Ioane i rave ra ko tetai akatutu anga ia ki te au tangata no te tataraara anga o tetai i tana au ara ki te Ture ra, tei akanooia ra ei taki atu i te au ngati Iuda kia Karaiti. (Luka 3:3-6; Galatia 3:24) E no reira ko ta Ioane angaanga ‘kua akonokono i tetai pae tangata kia tau no Iehova.’

11. Ia Penetekote, eaa ta Petero i tuatua no te ‘rā o Iehova,’ e i naea te reira i rokoiaʼi?

¹¹ Te akaari maira te angaanga a Ioane Papetito ei ia “Elia” e kua vaitata mai te ‘rā o Iehova.’ Ko te vaitata mai anga o taua ra e takore atu ei te Atua i tona au enemi e e akaoraʼi i tona au tangata kua akakite katoaia mai e te apotetoro ko Petero ra. Kua tou mai aia e ko te au tupuanga temeio tei rokoia ia Penetekote o te 33 T.N. e tupu anga ia no ta Ioela totou no te riringianga mai i te vaerua o te Atua ra. Kua akakite a Petero e ka tupu te reira i mua ake “e tae ei ki taua rā mataku maata o te Atu ra.” (Angaanga 2:16-21; Ioela 2:28-32) I te 70 T.N. ta Iehova ra akatupu anga i tana Tuatua na te akariroanga na te au vaeau o Roma e rave te akavaanga tu-Atua ki rungao i te iti tangata tei kopae ke ra i tana Tamaiti.​—Daniela 9:24-27; Ioane 19:15.

12. (a) Eaa ta Paulo raua ko Petero i tuatua no “te ra o Iehova” te aere maira? (e) Eaa ra i papu ei tetai mea kia tupu tei akatutuia e ta Elia angaanga?

¹² Inara, e maata atu tei aere maira i muri ake i te 70 T.N. Kua kapiti katoa maira te apotetoro ko Paulo i te aerenga mai “te ra o Iehova” ma te parutia o Iesu Karaiti ra. Pera katoa, kua tuatua te apotetoro Petero i taua ra ra i te kapitianga atu ma te tuatau ki mua ra i “te rangi ou e te enua ou.” (2 Tesalonia 2:1, 2, NW; 2 Petero 3:10-13) Ka akamanako ana e kua rave a Ioane Papetito i tetai angaanga mei ta Elia ra i mua ake ka tae mai ei “te ra o Iehova” i te 70 T.N. Me kapiti katoatoaia teia te akakite maira e te vaira tetai atu apinga te ka tupu tei akatutuia maira e te angaanga ta Elia i rave ra. Eaa ra te reira?

Tei ia Ratou te Vaerua o Elia Ra

13, 14. (a) Eaa te tu aiteite te vaira i rotopu i te au angaanga a Elia e ta te au Kerititiano akatainuia o teia tuatau nei? (e) Eaa ta te aronga apoteiti o Kerititome i rave?

¹³ Kare ta Elia angaanga i aiteite anake ki ta Ioane Papetito i rave ra kua aiteite katoa oki ki ta te aronga Kerititiano akatainuia ra i teianei tuatau kino te taki atu nei ki “te ra o Iehova” te aere maira. (2 Timoteo 3:1-5) Ma te vaerua e te mana o Elia ra, e maroiroi ratou i te akakitekite i te akamori anga mou ra. E mei teaa ra te umuumuia te reira! I muri ake i te matenga te au apotetoro a Karaiti ra, kua tupu te akaruke anga akarongo mei te akonoanga Kerititiano mou maira, mei te tupu anga ruperupe te akamori ia Baala i Iseraela i te tuatau ia Elia ra. (2 Petero 2:1) Kua akamata te aronga tei karanga ra e Kerititiano ratou i te kairo anga i te akonoanga Kerititiano ma te au apiianga e te au ravenga akonoanga pikikaa. Ei akatauanga, kua akono ratou i te apiianga peikani e te tau kore i te tataanga tapu ra e e meta mate kore to te tangata nei. (Koheleta 9:5, 10; Ezekiela 18:4) Kua akamutu te aronga apoteiti o Kerititome ra i te taikuanga i te ingoa o te Atua mou ra, koia Iehova. Mari ra, kua akamori ratou i tetai Toru Tai ra. Kua akono katoa oki ratou i te ravenga mei ta Baala ra i te tupouanga ki raro ki te au tiki no Iesu e tona metua vaine, ko Maria. (Roma 1:23; 1 Ioane 5:21) Inara kare ko te reira anake ua.

¹⁴ Mei te 19 anere mataiti mairai, kua akamata te au arataki o te au akonoanga Kerititome i te tuatua ekoko anga no etai au tuanga e manganui no te Pipiria. Ei akatauanga, kua kopae ke ratou i te tataanga ia Genese no te anga maianga e kua tupou atu ki te apiianga no te au mea tupu ua, e te karangaanga i te reira e “tau i te taineti.” Kua patoi tikai teia i te au apiianga a Iesu Karaiti e tana au apotetoro ra. (Mataio 19:4, 5; 1 Korinetia 15:47) Inara, mei ia Iesu e tana au pipi mua ra, te mou ra te au Kerititiano akatainuia i te vaerua i teianei tuatau i te tataanga a te Pipiria no te anga maianga.​—Genese 1:27.

15, 16. Ei tuke anga kia Kerititome, koai ma tei rekareka putuputu i te au kaikai vaerua, e na teaa ra?

¹⁵ I te tomo anga teianei ao ki roto i “te tuatau openga,” kua mou a Kerititome ki roto i tetai onge i te pae vaerua. (Daniela 12:4; Amosa 8:11, 12) Inara ko te pupu meangiti o te au Kerititiano akatainuia ra kua rekareka i te kai vaerua putuputu ra te orongaia mai e te Atua i “te ora mou ra,” mei ta Iehova i rave ra i te angai anga ia Elia i te tuatau onge o tona tuatau ra. (Mataio 24:45; 1 Ariki 17:6, 13-16) Kua matauia i muana ei Aronga Apiipii Pipiria o te Pa Enua, i muri akera i raukaʼi i te au tavini tiratiratu o te Atua ra i te ingoa Au Kite o Iehova no te Tuatua Tapu maira.​—Isaia 43:10.

¹⁶ Kua akono a Elia kia tau ki tona ingoa, te aiteanga “Ko Iehova Toku Atua.” Mei ta te tianara matauia a te au tavini o Iehova i te enua nei, koia Te Punanga Tiaki kua tamou marie i te taiku anga i te ingoa o te Atua ra. Ko te tika, i te rua o tona itiu ia (Aukute 1879) kua akakite i te irinaki anga e ko Iehova te turu ra i taua makatini ra. Ko teianei tianara e etai atu au puka a te Taiate Punanga Tiaki te akakite atea ra i te au apiianga tau kore i te Tuatua Tapu a Kerititome e te toenga atu oki o Babulonia Maata, koia te patireia o te akonoanga pikikaa i te ao nei, i te mouanga i te tuatua mou o te Tuatua a te Atua, koia te Pipiria ra.​—2 Timoteo 3:16, 17; Apokalupo 18:1-5.

Tiratiratu i Raro Ake i te Timataanga

17, 18. Eaa ta Iezebela i manako kia rave i te tamate anga te au peroveta a Baala, inara i akapeea te tauturu anga ia Elia ra?

¹⁷ Kua aiteite te akono anga a te au orometua ki te akakite atea anga ki ta Iezebela ra i te kiteanga e kua tamateia e Elia te au peroveta a Baala ra. Kua tuku atu aia i tetai tuatua ki te peroveta tiratiratu o Iehova ra, ma te tiaanga kia tamateia aia. Kare teianei i te akakoko ua, no te mea kua oti ke ana ia Iezebela i te ta anga e manganui te au peroveta o te Atua ra. No te mataku, kua oro atura Elia ki te pae tonga o te opunga ra ki Bere-Seba. Te akaruke anga i tona tavini ki reira, e kua aere mamao atura aia ki roto i te metepara, ma te pureanga kia mate atu aia. Inara kare a Iehova i akaruke i tana peroveta. Kua mama maira tetai angera kia Elia e kia teateamamao iaia no te aerenga mamao ki te Maunga i Horeba ra. E no reira kua rauka iaia te manga no te aerenga e 40 ra no te tere atu i te 300 kiromita. I Horeba, kua tuatua te Atua kiaia i muri ake i tetai akakite anga mataku i tona mana i roto i te matangi maata, e tetai ngaruerue enua, e tetai ai oki. Kare a Iehova ra i roto i teianei au akakitekite anga. E au akakite anga te reira i tona vaerua tapu, me kare mana rave angaanga. I reira kua tuatua atu a Iehova ki tana peroveta. E tamanako ana i akapeea ta teianei tupu anga i te akamaroiroi anga ia Elia. (1 Ariki 19:1-12) Akapeea, mei ia Elia ra, ka mataku tatou me ka akakokoia e te au enemi no te akamori anga mou? Ko tei tupu kiaia ra ka tau kia tauturu ia tatou kia kite e kare a Iehova e akaruke ua i tona au tangata.​—1 Samuela 12:22.

¹⁸ Kua akataka marama atu te Atua e te vaira te angaanga na Elia kia rave ei tetai peroveta. Pera katoa, noatu kua manako a Elia e koia anake ua tei akamori i te Atua mou te toe ra i Iseraela, kua akakite a Iehova kiaia e e 7,000 tei kore i tupou ki raro kia Baala. Kua tono atura te Atua ia Elia i reira kia oki ki tana ra angaanga. (1 Ariki 19:13-18) Mei ia Elia rai, penei ka aruaruia tatou e te au enemi o te akamori mou. Penei ka riro tatou kia takinga kino ravaia, mei ta Iesu i totou maira. (Ioane 15:17-20) I etai tuatau, penei ka riro tatou kia mataku. Inara, ka rauka kia aite tatou kia Elia, tei rauka ra iaia te akapapu anga tu-Atua e i reira ka rave tamou tiratiratu ei i te tavini ia Iehova ra.

19. Eaa tei tupu ki te au Kerititiano akatainuia i te tuatau o te Tamaki I o te Ao ra?

¹⁹ No te takinga kinoanga maata i te Tamaki I o te Ao ra, kua unui ki muri tetai papaki o te au Kerititiano akatainuia ra no te mataku e kua akamutu te tutu aereanga. Kua tarevake ratou i te manakoanga e kua oti ta ratou angaanga ki runga i te enua nei. Inara kare te Atua i kopae ke ia ratou. Mari ra, kua akamatutu aroa atu aia ia ratou, mei tana oronga anga kai ra na Elia. Mei ia Elia rai, kua ariki taua aronga akatainuia tiratiratu ra i te akatikatika anga tu-Atua e kua ora mai i te tu rave koreanga i te angaanga. Kua akapueraia to ratou mata ki te rave i te angaanga meitaki no te tutuanga i te tuatua no te Patireia.

20. I teia tuatau nei, eaa te tuanga angaanga te orongaia ra ki te aronga tei tiratiratu mei ia Elia rai?

²⁰ I roto i tana totou no tona parutia, kua akapapa maira Iesu i te angaanga takapini teianei ao te ka oti i mua ake i te openga o teianei akatereanga kino o te au mea nei. (Mataio 24:14) I teianei tuatau, te raveia nei teia angaanga e te au Kerititiano akatainuia ra ma to ratou au oa e au mirioni ua atu tei tapapa atura ki te oraanga i runga i te enua parataito. Ko te raveanga i te angaanga tutu aere i te Patireia tae roa kia oti ko tetai tuanga angaanga ia tei orongaia ki te aronga anake tei tiratiratu mei ia Elia ra.

Kia Tiratiratu mei ia Elia Ra

21, 22. (a) Eaa te angaanga ta te au Kerititiano akatainuia e arataki nei i teia tuatau? (e) Te raveia nei te angaanga tutu aere ma te tauturu a teaa, e eaa ra te reira i umuumuiaʼi?

²¹ Ma te tu totomapu mei to Elia rai, kua rave te toenga meangiti o te au Kerititiano akatainuia tikai i ta ratou apainga i te utuutuanga no te au apinga i te enua nei a te Ariki akateronoia ra, koia Iesu Karaiti. (Mataio 24:47) E no te tere atu i te 60 mataiti i teianei, kua taangaanga te Atua i teia aronga akatainuia ei arataki i te angaanga akariroanga i te au tangata ei pipi ki te aronga tana i oronga atu i te manakonakoanga meitaki no te oraanga mutu kore ki runga i te enua parataito. (Mataio 28:19, 20) Mei teaa ra te akameitaki anga teianei aronga e au mirioni ua atu e ko te aronga tokoiti ua o tei akatainuia te rave maroiroi ra e te tiratiratu i te akonoanga i ta ratou au apainga ra!

²² Kua oti teianei angaanga tutuanga Patireia i te au tangata apa ua nei e i roto anake oki i te maroiroi ta Iehova e oronga ra ki te aronga tei irinaki ra kiaia na roto i te pure. “E tangata oki a Elia mei ia tatou katoa te tu,” ta te pipi ko Iakobo i tuatua i te tataanga i te akataunga a te peroveta ra no te pureanga ei akakite i te mana no te pure a tetai tangata tuatua-tika ra. (Iakobo 5:16-18) Kare a Elia i tamou marie i te totouanga me kare raveanga temeio. E au manako aiteite tona e te au tu paruparu mei to tatou nei, inara kua tavini tiratiratu aia i te Atua ra. I te mea tei ia tatou katoa oki ta te Atua tauturu e koia te akamaroiroi maira ia tatou, ka rauka ia tatou kia tiratiratu mei ia Elia rai.

23. Eaa ra i tumu meitaki ei to tatou no te tu tiratiratu e te ngaueue kore te manako?

²³ E tumu meitaki to tatou no te tu tiratiratu e te ngaueue kore te manako. Kia maara e kua rave a Ioane Papetito i tetai angaanga mei ta Elia rai i mua ake i akamataʼi te “ra o Iehova” i te 70 T.N. Ma te vaerua e te mana o Elia, kua rave te au Kerititiano akatainuia i te angaanga aiteite i te enua katoa nei na te Atua i oronga mai. Te akakite papu maira teia e kua vaitata taua “ra [maata] o Iehova ra.”

Akapeea Koe me Pau?

◻ I akapeea te akapapu anga i to Iehova Atua anga i runga i Maunga Karamela ra?

◻ Koai te ‘Elia tei aere maira,’ e eaa tana i rave?

◻ I akapeea ta te au Kerititiano akatainuia o teianei tuatau akakite anga e tei ia ratou te vaerua o Elia ra?

◻ Eaa ra ka raukaʼi ia tatou kia tiratiratu mei ia Elia rai?

[Pia i te kapi 15]

Kake Atu a Elia ki Teea Rangi Ra?

“TE AERE ua ra [a Elia raua ko Elisaia], karangaranga uaʼi, e i na, e kariota ai, e te au oroenua ai, taka ke akera raua; riro aturā Elia na roto i te puaioio ki runga i te rangi.”​—2 Ariki 2:11.

Eaa te aite anga o te tuatua “rangi” i teianei tu? I etai tuatau te taiku ra taua tuatua ra i te ngai nooanga vaerua o te Atua e tana au tamariki angera ra. (Mataio 6:9; 18:10) Te akataka katoa ra te “rangi” i te ao katoa e pini ua ake tikai. (Deuteronomi 4:19) E te taiku katoa ra te Pipiria i teianei tuatua ki te reva i runga ua ake i te enua nei, te ngai e rere nei te au manu e te pupui nei te au matangi.​—Salamo 78:26; Mataio 6:26.

Kua kake atura te peroveta ko Elia ki teea o teianei rangi nei? I te akaraanga, kua raveia atu aia na roto i te reva i runga ua ake i te enua nei e kua tukuia ki runga i tetai atu tuanga o te enua nei. Te vaira a Elia ki runga i te enua nei i etai mataiti i muri iora, no te mea kua tata aia i tetai reta ki te Ariki kia Iehorama o Iuda ra. (2 Paraleipomeno 21:1, 12-15) E kare a Elia i kake atu ki te ngai noo anga vaerua o te Atua ko Iehova ra kua akapapuia e Iesu Karaiti i muri iora, i tana tuatua anga: “Kare rava e tangata i tae ki runga i te rangi, mari ra ko tei aere mai ki raro mei runga mai i te rangi ra, ko te Tamaiti a te tangata,” koia oki, ko Iesu uaorai. (Ioane 3:13) Kua akatuera muaia te mataara ki te oraanga i te rangi ki te au tangata apa ua nei i muri ake i te matenga, i te tuakaouanga, e te kake anga o Iesu Karaiti ki reira.​—Ioane 14:2, 3; Ebera 9:24; 10:19, 20.